Δύναμη (Πόλεμος των Άστρων)

Η Δύναμη (αγγλικά: Force) αποτελεί το βασικό θρησκευτικό και φιλοσοφικό δόγμα στον φανταστικό κόσμο του Πολέμου των Άστρων. Πρόκειται για ένα θεϊκής φύσης ενεργειακό πεδίο που δημιουργείται από την ζωή, διατρέχει τα πάντα και είναι υπεύθυνο για την αρμονία και ισορροπία στο Σύμπαν. Οι Τζεντάι σαν θεματοφύλακες της πίστης στην Δύναμη, έχουν την ικανότητα να έρχονται σε επαφή μαζί της και να πραγματοποιούν διάφορες υπερφυσικές ενέργειες. Η Δύναμη έχει αρκετά κοινά σημεία με διάφορες θρησκείες της Ανατολής, ενώ μεγάλη σημασία δίνεται και στην αέναη πάλη ανάμεσα στη «Φωτεινή» και τη «Σκοτεινή» πλευρά της.

Περιγραφή

Στην πρώτη τριλογία των ταινιών, η Δύναμη περιγράφεται από τον Δάσκαλο Τζεντάι Όμπι-Ουάν Κενόμπι ως "ένα ενεργειακό πεδίο που δημιουργεί κάθε ζωντανός οργανισμός, που περιβάλλει και διαπερνά όλα τα πλάσματα και κρατά τον γαλαξία ενωμένο". Μέσα στην σειρά, οι χαρακτήρες επιδεικνύουν διάφορες ικανότητες που πηγάζουν από τη Δύναμη.

Η Σκοτεινή Πλευρά της Δύναμης

Η Δύναμη έχει μια "Σκοτεινή Πλευρά", που βασίζεται με συναισθήματα όπως η οργή, η ζήλια, ο φόβος και το μίσος, αλλά οι Τζεντάι είναι δεσμευμένοι να χρησιμοποιούν την Δύναμη μόνο για ειρηνικούς σκοπούς. Οι κακοί της σειράς, οι Σιθ, χρησιμοποιούν την σκοτεινή πλευρά για ν' αποκτήσουν εξουσία. Η συμπονετική και ανιδιοτελής χρήση της Δύναμης από τους Τζεντάι ονομάζεται άτυπα ως "η φωτεινή πλευρά", αλλά για τους Τζεντάι η Δύναμη είναι η φωτεινή πλευρά, και η σκοτεινή πλευρά αυτή που την διαφθείρει.

Όπως φαίνεται στις ταινίες, η σκοτεινή πλευρά δίνει σε όποιον την χρησιμοποιεί δυνάμεις παρόμοιες με αυτές των Τζεντάι — τηλεπάθεια, ψυχοκίνηση και πρόγνωση — αλλά τραβά ενέργεια από το πάθος, μια ενέργεια που είναι εμπλουτισμένη από το έντονο συναίσθημα (γενικά από την οργή και τη λύσσα). Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο "Κεραυνός Δύναμης", που χρησιμοποιεί ο Παλπατίν, ή η τηλεκινητική ασφυξία, που χρησιμοποιεί ο Νταρθ Βέιντερ. Ενώ στην πρώτη ταινία η σκοτεινή πλευρά απεικονίζεται ως η ιδέα του κακού, στη δεύτερη τριλογία και στις νουβέλες εμφανίζεται να έχει πιο πολύπλοκη φύση, με το χαρακτηριστικό πως μπορεί να πηγάζει από όλα τα δυνατά συναισθήματα, θετικά και αρνητικά.

Με τη διοχέτευση έντονων αρνητικών συναισθημάτων - όπως οργή, ζήλια ή απληστία - στην Δύναμη, μπορεί κάποιος να αποκτήσει δυνάμεις πολύ ευκολότερα - αλλά με τίμημα. Αποκτούν δίψα για δύναμη και εξουσία, και γίνονται όλο και περισσότερο ανικανοποίητοι. Οι ακόλουθοι αυτής της οδού πάντα απεικονίζονται ως διεφθαρμένοι και διεστραμμένοι, και έχουν μπλεχτεί σε μια αέναη εγωκεντρική αναζήτηση περισσότερης δύναμης και εξουσίας.

Οι Τζεντάι, ενώ αναγνωρίζουν τα δελεαστικά μονοπάτια της σκοτεινής πλευράς, ξέρουν πως η σκοτεινή πλευρά είναι κακή και υποστηρίζουν πως πρέπει να χρησιμοποιείται η Δύναμη με έντονο έλεγχο και περιορισμό που να περιορίζεται στην απολύτως αναγκαία δράση. Όπως έλεγε ο Γιόντα "Ένας Τζεντάι χρησιμοποιεί την Δύναμη για γνώση και άμυνα. Ποτέ για επίθεση".

Οι Σιθ βλέπουν την σκοτεινή πλευρά ως καλή, σύμφωνα με την άποψη του Τζορτζ Λούκας πως "οι περισσότεροι κακοί άνθρωποι πιστεύουν πως είναι καλοί". Αυτοί που ακολουθούν την σκοτεινή πλευρά υποστηρίζουν πως επιτρέπει σε κάποιον ν' αποκτήσει την πλήρη ισχύ της Δύναμης που δεν θα μπορέσουν ποτέ να αποκτήσουν οι ακόλουθοι της φωτεινής πλευράς. Ο Παλπατίν υποστήριζε πως ο Νταρθ Πλέγκις είχε την ικανότητα να δημιουργεί ζωή από το τίποτα και σώζει ανθρώπους απ' τον θάνατο με φυσικά αίτια, αλλά λέει πως αυτή η δύναμη παραμένει μυστικό. Όμως, όταν η Πάντμε Αμιντάλα πέθανε, ούτε ο Νταρθ Σίντιους, ούτε ο Νταρθ Βέιντερ μπόρεσαν να την φέρουν πίσω· αυτό δείχνει την ματαιότητα της σκοτεινής πλευράς, που το μόνο διαρκές αποτέλεσμα που προκαλεί είναι να αυξάνει την δυστυχία, τον πόνο και την οδύνη.

Ο Τζορτζ Λούκας χρησιμοποιεί την "σκοτεινή πλευρά", και τους "δρόμους προς την σκοτεινή πλευρά", ως επινόημα για να δείξει πως η διάκριση μεταξύ καλού και κακού δεν είναι μια διάκριση μεταξύ "εμάς" και "των άλλων", αλλά μια εσωτερική μάχη σε κάθε άτομο, που καθρεφτίζει την αδυναμία της ανθρώπινης φύσης και την δική μας ανταγωνιστική (αλλά και το ίδιο εξαναγκαστική) εσωτερική ώθηση προς την καλοσύνη από την μια, και την σκληρότητα από την άλλη.

Αναταραχές στη Δύναμη

Όσοι έχουν την ικανότητα και την προδιάθεση να αισθανθούν τη Δύναμη, συχνά αναφέρονται σε Αναταραχές στη Δύναμη. Μια και η Δύναμη είναι "ένα ενεργειακό πεδίο που δημιουργείται από κάθε τι ζωντανό", μια διαταραχή μπορεί να γίνει αισθητή όταν συμβαίνει ένας θάνατος ή μια οδύνη μαζικής κλίμακας. Μια αναταραχή (ή "δόνηση") μπορεί επίσης να γίνει αισθητή με τη παρουσία ενός πολύ δυνατού Τζεντάι ή Σιθ.

Όταν ο πλανήτης Άλντεραν καταστρέφεται στην Νέα Ελπίδα, ο Όμπι-Ουάν νιώθει "μια μεγάλη αναταραχή στη Δύναμη, σαν να φώναξαν με τρόμο εκατομμύρια φωνές, και μετά ξαφνικά σώπασαν". Επίσης, στην ίδια ταινία ο Νταρθ Βέιντερ παρατηρεί πως ένιωσε "μια δόνηση στη Δύναμη" που δεν είχε νοιώσει παρά στην παρουσία του παλιού του δασκάλου. Στο Η Αυτοκρατορία Αντεπιτίθεται, ο Παλπατίν λέει στον Νταρθ Βέιντερ πως ένιωσε μια αναταραχή στη Δύναμη με αποτέλεσμα να αντιληφθεί πως ο Λουκ Σκαϊγουώκερ αποτελεί απειλή γι' αυτόν. Στην Επίθεση των Κλώνων, ο Γιόντα νιώθει μια αναταραχή στη Δύναμη όταν ο Άνακιν, εξοργισμένος από τον θάνατο της μητέρας του, σφάζει μια φυλή από Άμμο-ανθρώπους.

Στην Επίθεση των Κλώνων, ο Γιόντα βλέπει μέσω της Δύναμης πως ο Όμπι-Ουάν και ο Άνακιν θα αναγκαστούν να αντιμετωπίσουν τον Κόμη Dooku. Αμέσως διατάζει ένα πλοίο να τον πάρει στη σκηνή της μονομαχίας με στόχο να σώσει τους Τζεντάι. Ο Γιόντα φαίνεται σχεδόν εξουθενωμένος μετά τους μαζικούς θανάτους των Τζεντάι στην Εκδίκηση των Σιθ. Πέφτει στα γόνατα και πιάνει το στήθος του, λες και πονάει ο ίδιος· αυτό δείχνει την αλληλοσυνδεόμενη φύση της Δύναμης, ειδικά τον δεσμό της με τους Τζεντάι που σκοτώθηκαν. Στην Νέα Ελπίδα, ο Νταρθ Βέιντερ νιώθει τον Όμπι-Ουάν μέσο της διαδραστικότητός του με την Δύναμη, και στην Επιστροφή των Τζεντάι, ο Βέιντερ και ο Λουκ Σκαϊγουώκερ μπορούν να νιώσουν ο ένας τον άλλο.

Ο εκλεκτός

Μια αρχαία προφητεία των Τζεντάι προείπε την εμφάνιση ενός "εκλεκτού", διαποτισμένου από τη Δύναμη, και προορισμένου να την αλλάξει για πάντα. Πολλοί πιστεύανε πως ο Άνακιν Σκαϊγουώκερ ήταν ο εκλεκτός αν και ο Λουκ έφερε τον πατέρα του, τον Άνακιν, πίσω στη φωτεινή πλευρά Δύναμης. Ο Άνακιν Σκαϊγουώκερ ήτανε ο πιο δυνατός Τζεντάι όλων των εποχών, ήτανε πολύ πιθανόν να είχε γεννηθεί με τη θέληση της Δύναμης (παρθενογένεση). Ο Λούκας έχει πει σε συνεντεύξεις πως ο Λουκ Σκαϊγουώκερ ήτανε το ίδιο δυνατός όσο ό Άνακιν, αλλά δεν ήταν ο εκλεκτός γιατί ο Άνακιν ήταν αποτέλεσμα παρθενογένεσης και έκανε ακριβώς ότι έλεγε η προφητεία, δηλαδή να καταστρέψει τους δύο Σιθ: Παλπατἰν, και τον εαυτό του.

"Θρησκεία" Τζεντάι

Η Δύναμη σα μαγεία έχει δημοτικότητα ανάμεσα σε οποιοδήποτε οπαδό του Πολέμου των Άστρων σε σημείο που σε κάποιες χώρες (όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και η Αυστραλία) να υπάρχουνε χιλιάδες άτομα τα οποία στην ερώτηση περί θρησκεύματος επίσημης απογραφής, απαντούν ότι είναι ιππότες Τζεντάι.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Wookieepedia
• Δύναμη στη Star Wars Empire