Μετάβαση στο περιεχόμενο

Ελευθέριος Χανδρινός

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ελευθέριος Χανδρινός
Γέννηση18 Σεπτεμβρίου 1937
Κομοτηνή
Θάνατος27 Ιουλίου 1994 (56 ετών)
Αθήνα
ΧώραΕλλάδα
ΚλάδοςΕλληνικό Πολεμικό Ναυτικό
Εν ενεργεία1954–1992
Βαθμός Αντιναύαρχος ε.α.
Αριθμός υπηρεσίας1064
ΔιοικήσειςΑ/Γ Λέσβος
Α/Τ Αιγαίον (1981-1982)
Θ/Κ Αβέρωφ (Μάιος 1984)
Μάχες/πόλεμοιΤουρκική εισβολή στην Κύπρο
ΤιμέςΧρυσούς σταυρός του Τάγματος του Γεωργίου Α΄
Χρυσούς σταυρός του Βασιλικού Τάγματος του Φοίνικος
Μετάλλιο Στρατιωτικής Αξίας Α΄ τάξεως
Ταξιάρχης του Τάγματος της Τιμής
μετά θάνατον:
Αναμνηστικό Μετάλλιο Επιχειρήσεων Κύπρου
Διαμνημόνευση Αστέρα Αξίας και Τιμής
ΣύζυγοςΑμαλία Γαβριήλ (νυμφ. 1963)
Τέκνα2
δεδομένα (π • σ • ε )

Ο Ελευθέριος Χανδρινός (18 Σεπτεμβρίου 1937 - 27 Ιουλίου 1994) ήταν Έλληνας αξιωματικός του Ναυτικού που αποστρατεύτηκε με το βαθμό του Αντιναυάρχου. Είναι αξιοσημείωτος για τη συμμετοχή του στην πρώτη φάση της Τουρκικής εισβολής στην Κύπρο , κατά τη διάρκεια της οποίας διοίκησε ένα πλοίο LST που προκάλεσε σύγχυση μεταξύ των τουρκικών διοικητών, οδηγώντας στην απώλεια ενός τουρκικού αντιτορπιλικού λόγω φιλίων πυρών. [1] [2] Υπηρέτησε επίσης ως ναυτικός ακόλουθος στην Άγκυρα.[3]

Πρώιμη ζωή και σταδιοδρομία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Χανδρινός γεννήθηκε στην Κομοτηνή από γονείς από το νησί της Κέρκυρας.[4] Οι γονείς του ήταν ο Κωνσταντίνος, ένας υποστράτηγος του Ελληνικού Στρατού που υπηρετούσε στην Θράκη εκείνη την εποχή, και η Μαρία Χανδρινού (το γένος Δραζίνου).[5] Στην ηλικία των δεκατεσσάρων ετών, η οικογένειά του μετακόμισε στην Αθήνα και το 1954 μπήκε στην Σχολή Ναυτικών Δοκίμων, αποφοίτωντας ως Σημαιοφόρος τον Ιούνιο του 1958.[6] Μετά την αποφοίτησή του, υπηρέτησε σε διάφορα πλοία και μετεκπαιδεύτηκε στον ανθυποβρυχιακό πόλεμο στις Ηνωμένες Πολιτείες. Για μια περίοδο τεσσάρων ετών, υπηρέτησε επίσης με την 353η Μοίρα Ναυτικής Συνεργασίας (353 ΜΝΑΣ) που πετούσε με αεροσκάφη SHU-16B.

Κύπρος 1974[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Υπόβαθρο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 15 Ιουλίου 1974, ένα στρατιωτικό πραξικόπημα που διοργανώθηκε από την στρατιωτική χούντα της Αθήνας και την Κυπριακή Εθνική Φρουρά ανέτρεψε τον Κύπριο Πρόεδρο Μακάριο. Με το πρόσχημα μιας ειρηνευτικής επιχείρησης, η Τουρκία ανέλαβε στρατιωτική δράση και εισέβαλε στην Κύπρο δυτικά της Κυρήνειας την αυγή της 20ης Ιουλίου 1974.[7]

Αποστολή στην Αμμόχωστο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το καλοκαίρι του 1974, ο Χανδρινός είχε ανέλθει στο βαθμό του πλωτάρχη. Από την 1η Αυγούστου 1973, ευρισκόταν κυβερνήτης του αποβατικού Λέσβος (L-172, πρώην USS Boone County). Στις 12 Ιουλίου 1974, το Λέσβος είχε προγραμματιστεί να αναχωρήσει από το μικρό λιμάνι των Κέχριων στην Κορινθία με προορισμό την Αμμόχωστο, με 450 αντικαταστάτες και προμήθειες για την Ελληνική Δύναμη Κύπρου (ΕΛΔΥΚ). Η εκτιμώμενη ώρα για την άφιξη στην Αμμόχωστο ήταν το πρωί της 17ης Ιουλίου. Η αναχώρηση καθυστέρησε για 24 ώρες και το πλοίο ξεκίνησε αργά το βράδυ της 13ης Ιουλίου. Στο δρόμο προς την Κύπρο, το πλοίο έπιασε εκπομπές από το ραδιοφωνικό σταθμό της Λευκωσίας, από το οποίο ο Χανδρινός ενημερώθηκε για το πραξικόπημα που είχε ξεκινήσει εναντίον του προέδρου Μακαρίου. Στις 16 Ιουλίου, ενώ το πλοίο ήταν στα ανοιχτά της Λεμεσού, το ΓΕΝ διέταξε τον Χανδρινό να επιστρέψει στα ελληνικά ύδατα αλλάζοντας πορεία προς τη Λίνδο της Ρόδου.[3] Αυτό οφείλεται πιθανότατα στην απροθυμία της ελληνικής χούντας να δημιουργήσει την εντύπωση ενίσχυσης των ελληνικών δυνάμεων στην Κύπρο. Καθώς η κατάσταση στην Κύπρο έγινε πιο σταθερή και το πραξικόπημα φαινόταν επιτυχημένο, ο Χανδρινός διατάχθηκε να πλεύσει ξανά προς την Κύπρο. Το απόγευμα της 19ης Ιουλίου, λίγες ώρες πριν την τουρκική εισβολή, το Λέσβος αγκυροβόλησε στο λιμάνι της Αμμοχώστου. Μετά την αποβίβαση των αντικαταστατών, επιβιβάστηκαν άλλοι 450 στρατιώτες που απολύθηκαν ή μετατέθηκαν από την ΕΛΔΥΚ στην Ελλάδα. Το πλοίο αναχώρησε στη συνέχεια γύρω στις 18:00 κατευθυνόμενο προς την Ελλάδα.[8]

Βομβαρδισμός στην Πάφο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το πρωί της 20ης Ιουλίου, ο Χανδρινός ενημερώθηκε μέσω ραδιοφωνικής μετάδοσης για την συνεχιζόμενη τουρκική εισβολή. Λίγο αργότερα, όταν το Λέσβος ήταν περίπου 40 νμ (74 χλμ.) από την Πάφο, ο Χανδρινός έλαβε εντολή να πλεύσει ανατολικά και να αποβιβαστεί στη Λεμεσό με τα στρατεύματα που είχε παραλάβει την προηγούμενη μέρα. Η εντολή αυτή ακυρώθηκε αργότερα, και το πλοίο διατάχθηκε να πλεύσει ξανά στη Πάφο. Στην επίσημη αναφορά του, ο Χανδρινός σημειώνει ότι η επιστροφή στην Κύπρο και η προοπτική της μάχης κατά των τουρκικών δυνάμεων καλωσορίστηκαν με ενθουσιασμό από τα στρατεύματα στο Λέσβος.[3][8]

Γύρω στις 14:00, το Λέσβος αγκυροβόλησε ανοιχτά του λιμένος Πάφου και τα στρατεύματα αποβιβάστηκαν με μικρές αποβατικές λέμβους. Κατά τη διάρκεια της αποβίβασης, ο τοπικός διοικητής της Εθνικής Φρουράς ζήτησε από τον Χανδρινό να επιτεθεί κατά οχυρών θέσεων που κατείχαν Τουρκοκυπριακές δυνάμεις στο θύλακο του Μουττάλλου. Δίχως σαφείς κανόνες εμπλοκής από την Αθήνα, ο Πλωτάρχης Χανδρινός αποφάσισε να βομβαρδίσει το θύλακο με τα δίδυμα 40 mm Bofors που διέθετε το Λέσβος. Λόγω ελλείψεως επαρκούς προσωπικού του ΠΝ επί του Λέσβος, τα όπλα του επανδρώθηκαν από άνδρες της ΕΛΔΥΚ που είχαν λάβει μια σύντομη, επιτόπια εκπαίδευση κατά τον πλού της ημέρας εκείνης. Πάνω από 900 βλήματα 40 χιλιοστών ερρίφθησαν εντός 2 ωρών, περιόδου που υπερέβαινε τον χρόνο αποβίβασης, με αποτέλεσμα την παράδοση 2 τουρκικών λόχων.[8]

Ο Χανδρινός γνώριζε ότι το αργό και ελαφρώς οπλισμένο πλοίο του ήταν εύκολος στόχος για περίπολα τουρκικών πολεμικών πλοίων και μαχητικών αεροσκαφών. Επομένως, αργά το απόγευμα της 20ης Ιουλίου και αμέσως μετά την τον βομβαρδισμό, έφυγε από την Πάφο για να βρει καταφύγιο στο ερχόμενο σκοτάδι. Γνωρίζοντας ότι η Τουρκική Πολεμική Αεροπορία θα ψάξει για το πλοίο του στην θαλάσσια περιοχή μεταξύ Κύπρου και Ρόδου, ο Χανδρινός εκτέλεσε ένα ελιγμό αποφυγής κατευθύνοντας πρώτα το πλοίο του νότια προς την Αίγυπτο, αργότερα κατευθυνόμενος δυτικά και γυρίζοντας βόρεια προς την Κρήτη μόνο όταν βρέθηκε πάνω από 60 νμ (110 χλμ) μακριά από την Κύπρο.[8] Με αυτόν τον τρόπο, το Λέσβος κατόρθωσε να μην εντοπισθεί και έφτασε με ασφάλεια στη ναυτική βάση της Σαλαμίνας στις 23 Ιουλίου, μετά από μια ενδιάμεση στάση στη Σητεία.[8]

Επακόλουθα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το USS Harwood, αργότερα TCG Kocatepe (D 354) του τουρκικού ναυτικού.

Παρά το γεγονός ότι δεν ήταν πλοίο πρώτης γραμμής, το Λέσβος ήταν το μόνο πλοίο του Ελληνικού Ναυτικού που πολεμούσε κατά τη διάρκεια της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο. Μια άμεση συνέπεια του βομβαρδισμού της Πάφου ήταν ότι εξουδετερώθηκε το τουρκικό προπύργιο και βοήθησε αποφασιστικά να διατηρηθεί η πόλη σε ελληνικά χέρια. Οι στρατιώτες που αποβιβάστηκαν στην Πάφο μεταφέρθηκαν με λεωφορεία στο στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ στη Λευκωσία. Ανέλαβαν ενεργό πολεμικό καθήκον και πολέμησαν γενναία κατά τη διάρκεια της δεύτερης φάσης της τουρκικής εισβολής στα μέσα Αυγούστου 1974.

Ως αποτέλεσμα των βομβαρδισμών στην Πάφο, οι Τούρκοι αναφέρουν ότι μια συνοδευόμενη ελληνική νηοπομπή μεταφέρουσα ενισχύσεις περιέπλεε την Κύπρο. Η σύγχυση επιδεινώθηκε περαιτέρω από ραδιοφωνικές συνομιλίες μεταξύ μονάδων της Εθνικής Φρουράς, οι οποίες, γνωρίζοντας ότι οι επικοινωνίες τους παρακολουθούνται, ανέφεραν σκόπιμα ότι πλοία του ΠΝ βρίσκονταν ανοιχτά της Πάφου. Με βάση αυτές τις αναφορές, το πρωί της 21ης Ιουλίου η τουρκική ναυτική διοίκηση διέταξε τρία αντιτορπιλικά που συνόδευαν την αποβατική μοίρα στην Κερύνεια να ταξιδέψουν δυτικά και να αναχαιτίσουν την ανύπαρκτη ελληνική νηοπομπή. Αυτά ήταν το TCG Kocatepe (D 354), το TCG Adatepe (D353) και το TCG Mareşal Fevzi Çakmak (D 351) .[9] Περίπου το μεσημέρι, τα αντιτορπιλικά κατευθύνονταν νοτίως προς την Πάφο, αλλά δεν μπορούσαν να εντοπίσουν κανένα πλοίο. Εν τω μεταξύ, η τουρκική αεροπορία είχε λάβει αναφορές από μονάδες που παρανόησαν τα τρία τουρκικά αντιτορπιλικά ως ελληνικά και είχαν διατάξει να βυθιστούν. Έτσι, γύρω στις 14:00, τρεις αεροπορικές μοίρες της τουρκικής αεροπορίας (οι 181, 141 και 111 Filo) δυνάμεως 48 αεροσκαφών F-100D και F-104G οπλισμένων με βόμβες και πυραύλους, απογειώθηκαν από τρία διαφορετικά αεροδρόμια στη νότια Τουρκία. Τα τουρκικά αντιτορπιλικά εντοπίστηκαν από τους πιλότους των αεροσκαφών στις 15:00, οι οποίοι είδαν ότι υψώνονταν τουρκικές σημαίες. Θεωρώντας ότι αυτό αποτελούσε ελληνικό τέχνασμα, και δεδομένου ότι το ΠΝ είχε 3 αντιτορπιλικά της ίδιας κλάσεως Gearing (Θεμιστοκλής, Κανάρης, Κουντουριώτης), η μοίρα εκτόξευσε αντιπλοϊκούς πυραύλους και έριξε βόμβες στα αντιτορπιλικά, τα οποία ανταπέδωσαν με αντιαεροπορικά πυρά. Τελικά τα πλοία κατάφεραν να αναγνωρίσουν τα επιτιθέμενα αεροσκάφη. Παρά τις επανειλημμένες προσπάθειες των τουρκικών πλοίων να πείσουν τους πιλότους για την εθνικότητά τους, οι αεροπορικές επιθέσεις συνέχισαν. Οι επιθέσεις είχαν ως αποτέλεσμα τη βύθιση του Κοτζάτεπε, την εκτεταμένη καταστροφή του Αντάτεπε και ελαφρές ζημιές στο Τσακμάκ. Επίσης, τουλάχιστον ένα αεροσκάφος καταρρίφθηκε από αντιαεροπορικά πυρά.[8]

Ύστερη ζωή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1982, ο Χανδρινός προήχθη σε Πλοίαρχο και το 1984 διορίστηκε στρατιωτικός ακόλουθος στην Άγκυρα. Τον Μάιο του 1986, ενώ οδηγούσε κοντά στη Κομοτηνή, καθ΄ οδόν από την Αθήνα προς την Άγκυρα για την παράδοση των καθηκόντων του και την επιστροφή του διπλωματικού οχήματος,[10] ο Χανδρινός τραυματίστηκε σοβαρά σε ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα στο οποίο το αυτοκίνητο διελύθη.[11][12] Η αιτία του ατυχήματος δεν καθορίστηκε και ο Χανδρινός δεν ανέκαμψε ποτέ πλήρως από αυτό.[13][14]

Όπως συνέβη και με άλλους Έλληνες στρατιώτες και στρατιωτικούς που είχαν στρατιωτική δράση στην Κύπρο, ο Χανδρινός δεν έλαβε καμία έκτακτη τιμή για τις ενέργειές του στην Κύπρο, ή δημόσια αναγνώριση, όσο ήταν ζωντανός. Διοικητικά αντιμετώπισε παλινωδίες: αρχικά αποστρατεύτηκε στις 19 Μαΐου 1987 με το βαθμό του Αρχιπλοιάρχου, αλλά η αποστρατεία του του ακυρώθηκε διοικητικά το 1991 μετά από σχετική απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, μετά αποστρατεύτηκε εκ νέου τον Οκτώβριο του 1991 (με αναδρομική ισχύ έως τις 3 Σεπτεμβρίου 1989) και στη συνέχεια επανήλθε αναδρομικά, προήχθη σε Υποναύαρχο εν ενεργεία και αποστρατεύτηκε οριστικά με το βαθμό του Αντιναυάρχου τον Απρίλιο του 1992 (με αναδρομική ισχύ έως τις 18 Μαρτίου, 1991).[15][16][17] Μετά θάνατον τιμήθηκε μόλις το 2002, λαμβάνοντας το Αναμνηστικό Μετάλλιο Επιχειρήσεων Κύπρου (δυνάμει του ΠΔ 9/2001) και το 2015 με τη Διαμνημόνευση Αστέρα Αξίας και Τιμής.[18] Για αρκετές δεκαετίες μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας, η θέση του ελληνικού κράτους ήταν ότι, δεδομένου ότι η Ελλάδα δεν ήταν επίσημα σε πόλεμο με την Τουρκία το 1974, το προσωπικό της δεν ενεπλάκη σε πολεμικές επιχειρήσεις.

Ο Ελευθέριος Χανδρινός απεβίωσε στις 27 Ιουλίου 1994, αφήνοντας πίσω τη σύζυγό του και τις δύο του κόρες.[13] Δρόμοι με το όνομά του υπάρχουν στο νησί της Κέρκυρας[19][20] και στην Πάφο.

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ Ι. Γ. Μπήτος. Από την Πράσινη Γραμμή στους δύο Αττίλες, β' έκδοση, Εταιρεία Μελέτης Ελληνικής Ιστορίας, Αθήνα 1998, σελ. 237-241
  2. ↑ «Αμφίβιες επιχειρήσεις κατά τη Νεώτερη Ελληνική Ιστορία» (στα Greek). Hellenic Navy. Ανακτήθηκε στις 18 Νοεμβρίου 2016. CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (link)
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Αρματαγωγό «Λέσβος»: Μια ιστορία ηρώων που χάθηκε στην ντροπή της προδοσίας, Proto Thema online, 15/078/2013, archived here
  4. ↑ «Ελευθέριος Χανδρινός: Ο Κερκυραίος ήρωας κατά την Τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974». 10 Μαΐου 2019. 
  5. ↑ amaliagavriil (1 Ιουνίου 2014). «ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ». el-handrinos (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 8 Ιουνίου 2024. 
  6. ↑ Λάσκαρης, Βαγγέλης (21 Ιουλίου 2022). «Ελευθέριος Χανδρινός: O ηρωικός ανθυποπλοίαρχος που ισοπέδωσε τους Τούρκους». sportime.gr. Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου 2023. 
  7. ↑ Andreas Constandinos. America, Britain and the Cyprus Crisis of 1974: Calculated Conspiracy or Foreign Policy Failure?, AuthorHouse, 2009. (ISBN 1438989067)
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 Το «Λέσβος» και η αεροναυμαχία της Πάφου, I. Paloumpis, archived here
  9. ↑ Mehmet Ali Birand, 30 Sicak Gün [Thirty Hot Days], Milliyet, Istanbul, 1976
  10. ↑ Ξύδης, Βασίλης (July–August 1994). «Μνήμη Ελευθ. Χανδρινού». ΘΕΣΕΙΣ και αντιθέσεις - διμηνιαία έκδοση του συνδυασμού "ΝΕΑ ΠΟΡΕΙΑ για τον δήμο ΠΑΠΑΓΟΥ" (Papagou, Athens) (15): σελ. 7–8. 
  11. ↑ «Τραυματίστηκε βαριά Έλληνας ακόλουθος στην πρεσβεία Αγκύρας». Εφημερίδα Μακεδονία. May 18, 1985. 
  12. ↑ Νοητάκης, Ιωακείμ (7 Ιουλίου 1986). «Car damage assessment - expert report». MediaFire. Ανακτήθηκε στις 3 Φεβρουαρίου 2024. 
  13. ↑ 13,0 13,1 «ΑΥΤΟΙ ΠΟΥ ΕΦΥΓΑΝ - Αντιναύαρχος ε.α. Ελ. Χανδρινός ΠΝ». Ναυτική Επιθεώρηση (Γενικό Επιτελείο Ναυτικού (Ελλάδα)) 140 (488): σελ. 103–104. July–August 1994.  Σφάλμα αναφοράς: Μη έγκυρη ετικέτα <ref> • όνομα " :1 " ορίζεται πολλές φορές με διαφορετικό περιεχόμενο
  14. ↑ amaliagavriil (1 Ιουνίου 2014). «ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ». el-handrinos (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 8 Ιουνίου 2024. 
  15. ↑ «ΣτΕ Α1782/1990 (Απόφαση)». www.adjustice.gr. Ανακτήθηκε στις 3 Φεβρουαρίου 2024. 
  16. ↑ ΦΕΚ Γ΄ 195/1991, δημοσιευθέν 21/10/1991
  17. ↑ ΦΕΚ Γ΄ 61/1992), δημοσιευθέν 1/4/1992.
  18. ↑ «Απονομή Διαμνημόνευσης Αστέρα Αξίας και Τιμής από τον ΥΕΘΑ Πάνο Καμμένο στον αποβιώσαντα Αντιναύαρχο ε.α. Ελευθέριο Χανδρινό». Υπουργείο Εθνικής Άμυνας (Ελλάδα). 19 Νοεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 18 Νοεμβρίου 2016. 
  19. ↑ «Δικαιώνεται - εν μέρει - μια θρυλική μορφή της Μάχης της Κύπρου - ΕΒΔΟΜΗ Online». www.ebdomi.com. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουνίου 2024. 
  20. ↑ Σκιαδόπουλος, Λυκούργος (8 Νοεμβρίου 2019). «Κέρκυρα: Παρουσία του Α/ΓΕΝ η αποκάλυψη προτομής του Ελ. Χανδρινού στη Σπηλιά». ertnews.gr. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουνίου 2024. 

Αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ελευθέριος_Χανδρινός&oldid=10627375"