Εμπρόσνερος Χανίων
Συντεταγμένες: 35°20′39″N 24°11′16″E / 35.34417°N 24.18778°E
| Εμπρόσνερος | |
|---|---|
 | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Κρήτη |
| Περιφερειακή Ενότητα | Χανίων |
| Δήμος | Αποκόρωνα |
| Δημοτική Ενότητα | Κρυονερίδας |
| Γεωγραφία | |
| Νομός | Χανίων |
| Υψόμετρο | 260 |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 249 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
Ο Εμπρόσνερος (ή Μπρόσνερος) είναι χωριό και έδρα ομώνυμης κοινότητας του δήμου Αποκορώνου στην περιφερειακή ενότητα Χανίων της Κρήτης. Την περίοδο 1999-2010 υπαγόταν στον δήμο Κρυονερίδος.
Γεωγραφικά στοιχεία και παρουσίαση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Εμπρόσνερος βρίσκεται 38 χλμ νοτιοανατολικά των Χανίων στους πρόποδες των Λευκών Ορέων σε υψόμετρο 260 μέτρων στην είσοδο των στενών της Κράπης και του Κατρέ, που οδηγούν στην περιοχή των Σφακίων. Σύμφωνα με την απογραφή του 2001, έχει πληθυσμό 268 κατοίκων που ασχολούνται κυρίως με την κτηνοτροφία, την ελαιοκαλλιέργεια, την αμπελοκαλλιέργεια και την καλλιέργεια χαρουπιών. Η περιοχή είναι πλούσια σε υδάτινους πόρους και σε αυτούς οφείλεται κατά πολλές εκδοχές, η ονομασία του χωριού αλλά και της ευρύτερης περιοχής η οποία πριν την διοικητική αναδιάρθρωση του 2010 ονομαζόταν Δήμος Κρυονερίδος, με πρωτεύουσα τις Βρύσες.
Ιστορικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το χωριό έχει αρχαιολογικό και τουριστικό ενδιαφέρον[1]. Σε ανασκαφές που έχουν γίνει βρέθηκαν πήλινα αγγεία, τάφοι και πέτρινα τοιχώματα, που ίσως ανήκουν σε αγωγούς ύδρευσης αρχαίας πόλης. Η παλαιότερη μνεία του χωριού γίνεται το 1355 όπου αναφέρεται ως Brusnero.
Ο Φραντσέσκο Μπαρότσι το 1577 αναφέρει το χωριό ως Obrosnero, ενώ στην απογραφή του Καστροφύλακα το 1583 (Κ237) αναφέρεται ως Brosnero με 389 κατοίκους και στο Κ223 ως Ombros nero.[2]
Στον Εμπρόσνερο είχε την κατοικία του ο περιώνυμος Τουρκοκρητικός γενίτσαρος, Αληδάκης αγάς. Το 1774, Έλληνες από τα Σφακιά επιτέθηκαν στον Εμπρόσνερο επιτυγχάνοντας ύστερα από φονική μάχη να εξοντώσουν τον Αληδάκη καθώς και αρκετούς Τουρκοκρητικούς[3].
Η προσωρινή διοίκηση της Κρήτης το 1822 είχε την έδρα της στο χωριό. Στο χωριό γεννήθηκε το 1873 ο αγιορείτης μοναχός Αβιμέλεχ, κατά κόσμον Γεράσιμος Μπονάκης[4].
Από το χωριό κατάγεται και ο σωματοφύλακας του Ελευθερίου Βενιζέλου Ιωάννης Μαρκάκης ο οποίος τραυματιστεί σοβαρά στην απόπειρα δολοφονίας κατά του Βενιζέλου στις 6 Ιουνίου 1933 και υπέκυψε στα τραυματά του 3 ημέρες αργότερο [5]
Το 1950 γεννήθηκε στο Εμπρόσνερο ο ανθυποσμηναγός Κλαπάκης Στυλιανός .Εισήλθε στη Σχολή Ικάρων τον Οκτώβριο του 1969 και αποφοίτησε τον Αύγουστο του 1973 με το βαθμό του ανθυποσμηναγού.Σκοτώθηκε την 1η Αυγούστου 1975 κατά την εκτέλεση διατεταγμένης πτήσεως, όταν το αεροσκάφος του F-84F της 340 Μοίρας Διώξεως – Βομβαρδισμού, κατευθυνόμενο από Κομοτηνή προς Τανάγρα, κατέπεσε 15 ναυτικά μίλια βορειοανατολικά της Κύμης Ευβοίας και βυθίστηκε.
Στο Εμπρόσνερο γεννήθηκε ο Μιχάλης Μυριδάκης υπασπιστής του στρατηγού Ναπολέοντα Ζέρβα . Ο Μιχάλης Μυριδάκης συμμετέχει εκτός των άλλων και ατην ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου 25 Νοεμβρίου 1942 ως επικεφαλής του τμήματος του ΕΔΕΣ .[6]Επίσης από τον Εμπρόσνερο κατάγεται η οικογένεια Μεγαλακάκη και η ηθοποιός Ελπίδα Μπραουδάκη.[7]
Στον Εμπρόσνερο λειτουργεί συνεχώς από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα διθέσιο ολοήμερο Δημοτικό σχολείο [8]
Απογραφές πληθυσμού
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Απογραφή | 1881 | 1900 | 1913 | 1928 | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Πληθυσμός | 882[9] | 937[10] | 902[11] | 788[12] | 759[12] | 665[13] | 568[14] | 421[12] | 353[12] | 341[12] | 376[15] | 268[16] |
2021
249
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Λιμαντζάκης Γιώργος, Αποκόρωνας, ταξίδι στη φύση και την ιστορία, Δήμος Αποκορώνου, 2021, σ. 84-89.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «Δικτυακός τόπους του Δήμου». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Απριλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 9 Μαΐου 2011.
- ↑ Σπανάκης, Στέργιος (1993). Πόλεις και χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των αιώνων, τόμος Β. Ηράκλειο: Γραφικές Τέχνες Γ. Δετοράκης. σελ. 568.
- ↑ Λιμαντζάκης, Γιώργος. ««Ο Ιμπραήμ Αληδάκης και ο πύργος του στον Εμπρόσνερο Αποκορώνου», Έρεισμα, τ. 55-56, 2022, σ. 44-71». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Σεπτεμβρίου 2024. Ανακτήθηκε στις 9 Ιανουαρίου 2023.
- ↑ Βιβλιοπαρουσίαση: Γέροντας Αβιμέλεχ ο Αγιορείτης.
- ↑ «Εκδήλωση για τον Ελ. Βενιζέλο και τη δολοφονία Ι. Μαρκάκη - Χανιώτικα Νέα». 20 Αυγούστου 2018. Ανακτήθηκε στις 5 Αυγούστου 2024.
- ↑ «Αρχείο Μιχάλη Μυριδάκη -». greekarchivesinventory.gak.gr. Ανακτήθηκε στις 27 Ιουλίου 2024.
- ↑ Πέθανε η ηθοποιός Ελπίδα Μπραουδάκη
- ↑ «ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΕΜΠΡΟΣΝΕΡΟΥ ΑΠΟΚΟΡΩΝΟΥ». www.sch.gr. Ανακτήθηκε στις 6 Αυγούστου 2024.
- ↑ Κρήτης Ανθρωπογεωγραφία, τόμος Β', Ένθετο εφημερίδας Πατρίς, Φεβρουάριος 2008, σελ 131.
- ↑ Κρήτης Ανθρωπογεωγραφία, τόμος Β', Ένθετο εφημερίδας Πατρίς, Φεβρουάριος 2008, σελ 165.
- ↑ Βασίλειον της Ελλάδος, Υπουργείον Εθνικής Οικονομίας, Διεύθυνσις Στατιστικής, Απαρίθμησις των κατοίκων των νέων επαρχιών της Ελλάδος του έτους 1913, Εν Αθήναις 1915, σελ 82.
- ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 12,4 Σταματελάτος Μιχαήλ - Βαμβά Σταματελάτου Φωτεινή, Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδας, ΤΑ ΝΕΑ, 2012, Α' τόμος, σελ 222.
- ↑ Βασίλειον της Ελλάδος, Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 7ης Απριλίου 1951, Εν Αθήναις, 1955, σελ 185.
- ↑ Βασίλειον της Ελλάδος, Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, Αποτελέσματα της απογραφής πληθυσμού - κατοίκων της 19 Μαρτίου 1961, τόμος I, Πληθυσμός κατά γεωγραφικάς και διοικητικάς υποδιαιρέσεις, Αθήναι 1964, σελ 315.
- ↑ Εμπρόσνερος[νεκρός σύνδεσμος] ( συμπεριλαμβάνονται και οι κάτοικοι του οικισμού Βατουδιάρη ) .
- ↑ «Αναλυτικά στοιχεία της απογραφής του 2011 για το νομό Χανίων». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Οκτωβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 8 Μαΐου 2014.