Μετάβαση στο περιεχόμενο

Επαρχία Λορεστάν

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Λορεστάν
ΧώραΙράν
Διοικητική υπαγωγήΙράν
ΠρωτεύουσαΧοραμαμπάντ
Έκταση28.294 km²
Πληθυσμός1.760.649 (2016)[1], 1.754.243 (2011)[2] και 1.716.527 (2006)[3]
Γεωγραφικές συντεταγμένες33°29′14″N 48°21′14″E
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Η Επαρχία Λορεστάν (περσ. استان لرستان) είναι μία από τις 31 επαρχίες του Ιράν. Η πρωτεύουσά της είναι η μεγάλη πόλη Χοραμαμπάντ.[4] Η Επαρχία βρίσκεται στο δυτικό μέρος της χώρας, στα Όρη του Ζάγρου.

Με έκταση 28.294 τετραγωνικά χιλιόμετρα, βρίσκεται σε μια μεσαία θέση από άποψη μεγέθους ανάμεσα στις επαρχίες του Ιράν, ενώ ο πληθυσμός της, που στην απογραφή του 2016 ήταν 1.760.649 κάτοικοι, την κατατάσσει στη 16η θέση μεταξύ των 31 επαρχιών. Η Επαρχία Κερμανσάχ υποδιαιρείται σε 12 κομητείες (διαμερίσματα).

Ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ζωγραφική σπηλαίου στο σπήλαιο Ντουσέ της Επαρχίας Λορεστάν
«Μπρούντζος του Λουριστάν» από τον 9ο ή 8ο αιώνα π.Χ.
Ανάγλυφο που παριστάνει γυναίκα με ουρά ψαριού που κρατά φίδια.

Η αρχαία ιστορία της Επαρχίας Λορεστάν (ονομασία που σημαίνει «γη των Λουρ») είναι στενά συνδεδεμένη με εκείνη της υπόλοιπης Αρχαίας Μέσης Ανατολής. Κατά την 4η και την 3η χιλιετία π.Χ., νομαδικές έως τότε φυλές εγκαταστάθηκαν στην ορεινή περιοχή των βουνών του Ζάγρου. Οι Κασσίτες, ένας αρχαίος λαός του οποίου η γλώσσα δεν ήταν ούτε σημιτική, αλλά ούτε και ινδοευρωπαϊκή, είχαν την κοιτίδα τους στο Λορεστάν. Μέρη της σημερινής Επαρχίας δέχθηκαν την εισβολή και τον εποικισμό των Ιρανών Μήδων τη 2η χιλιετία π.Χ.. Οι Μήδοι απορρόφησαν τους παλαιότερους κατοίκους, κυρίως Κασσίτες, αλλά και Γουτίους, προτού η περιοχή κυριαρχηθεί από την Πρώτη Περσική Αυτοκρατορία την 1η χιλιετία. Τον Φεβρουάριο του 2017 έγιναν για πρώτη φορά αρχαιολογικές ανακαλύψεις σχετιζόμενες με την Αχαιμενιδική Αυτοκρατορία στο Λορεστάν.[5]

Μικρά μπρούντζινα έργα τέχνης, με εκτιμώμενη εποχή κατασκευής από το 1000 περίπου έως το 650 π.Χ., άρχισαν να φθάνουν στο εξωτερικό από τα τέλη της δεκαετίας του 1920, βρίσκονται σε μουσεία σε όλο τον κόσμο και είναι γνωστά ως «μπρούντζοι του Λουριστάν» (Luristan bronze). Εκτιμώνται για το σφριγηλό τους καλλιτεχνικό στιλ και από απόψεως θεματογραφίας απεικονίζουν συχνότατα ζώα. Στην πραγματικότητα, οι απαρχές αυτής της μεταλλουργικής παραδόσεως ανιχνεύθηκαν στην 3η χιλιετία π.Χ.. Τεχνικώς, ο όρος «μπρούντζοι του Λουριστάν» αναφέρεται συνήθως μόνο σε μεταγενέστερα μπρούτζινα έργα τέχνης, αν και υπάρχουν πολλές ομοιότητες με τα αρχαιότερα, που δημιουργήθηκαν κατά την ελαμιτική εποχή.

Το Λορεστάν ενσωματώθηκε επιτυχώς στις Αυτοκρατορίες των Αχαιμενιδών, των Πάρθων και των Σασσανιδών. Χάρη στον ορεινό χαρακτήρα του εδάφους του, το Λορεστάν κατόρθωσε να παραμείνει ανεξάρτητο κατά τις εισβολές των Αράβων, των Σελτζούκων και των Μογγόλων.

Από αυτή ήδη την εποχή και για τους επόμενους αιώνες, συνολικά περισσότερα από εξακόσια χρόνια (959-1597 μ.Χ.), στην περιοχή κυριάρχησαν οι Κούρδοι, με τρεις δυναστείες τους: τους Ανναζίδες, τους Χασανουαχίδες και τους Χαζαρασπίδες. Ακολούθησε η σύντομη κυριαρχία της ιρανικής Δυναστείας των Ζαντ (1751-1794).

Εκείνη την εποχή αναδείχθηκε στο Ιράν ο Μοχάμεντ Χαν Κατζάρ, ο ιδρυτής της Δυναστείας των Κατζάρων, ως μέγας αντίπαλος των κατοίκων του Λορεστάν. Κατέλαβε την επαρχία κατανικώντας τους Ζαντ και διόρισε εκεί κυβερνήτες-στρατηγούς ή πρίγκιπες που δεν κατάγονταν από το Λορεστάν. Εφάρμοσε μια πολιτική «διαίρει καὶ βασίλευε» (υπάρχει και στα περσικά ο όρος: nefāq afkanī), στρέφοντας τους φυλάρχους τον έναν εναντίον του άλλου. Από την άλλη, οι νέοι κυβερνήτες-στρατηγοί του Λορεστάν δεν είχαν ποτέ επαρκείς ένοπλες δυνάμεις για να διατηρήσουν την τάξη και να συλλέξουν τους φόρους.[6] Η Δυναστεία των Κατζάρων είχε πάντως εκ των υστέρων κρινόμενη καταστρεπτική επίδραση πάνω στο Λορεστάν: εδαφική σμίκρυνση, οικονομική παρακμή, πολιτική αστάθεια, μείωση των μόνιμων οικισμών και επιστροφή των κατοίκων στον κτηνοτροφικό νομαδισμό.[7] Επισκεπτόμενος την περιοχή το 1917, ο Σέσιλ Τζ. Έντμοντς σημείωσε ότι το Χοραμαμπάντ ήταν η μοναδική πόλη στην Επαρχία και ότι όλα τα χωριά είχαν καταστραφεί ή εγκαταλειφθεί.

Ο πόλεμος του Λορεστάν

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τη δεκαετία του 1920 η ίδρυση του αυτοκρατορικού Ιράν των Παχλαβί από τον Ρεζά Σαχ απαιτούσε μια αλλαγή στην παραδοσιακή σχέση μεταξύ της κεντρικής εξουσίας και των εντόπιων πληθυσμών. Αυτή η απαίτηση για αλλαγή προκάλεσε έναν πόλεμο το 1922 και τελικώς την καθυπόταξη των κατοίκων της Επαρχίας.[8]

Σε ένα μήνυμά του προς τους φυλάρχους του Λορεστάν το 1924, ο Ρεζά Σαχ δήλωνε ότι για αυτόν ο νομαδικός τρόπος ζωής ήταν συνώνυμο της βαρβαρότητας και ότι η ζωή σε φυλές αποτελούσε «εμπόδιον κατά του εκσυγχρονισμού και της προόδου». Η κατάκτηση του ανυπότακτου Λορεστάν ήταν σημαντική για τον Σάχη από πολιτικοστρατιωτικής και συμβολικής πλευράς, ενώ επιπλέον άνοιγε τον δρόμο στην κεντρική εξουσία για την υποταγή και του Χουζιστάν. Δεν υπάρχουν αξιόπιστες πηγές για την κατάκτηση του Λορεστάν, ούτε αναφορές για θηριωδίες εναντίον του ντόπιου πληθυσμού, αλλά ούτε και στοιχεία για την προδοτική συμπεριφορά κάποιων φυλάρχων, που βοήθησαν τον Σάχη.[9]

Οι Μπεϊρανβάντ, που μιλούσαν τη γλώσσα Λάκι (μια ιδιόμορφη κουρδική διάλεκτο), ήταν η πιο ενοχλητική φυλή για τον Σάχη, και με αυτή κυρίως έγινε πολεμική αναμέτρηση, στην πεδιάδα Σιλαχόρ κοντά στην πόλη Μπορουτζέρντ, την άνοιξη του 1922. Κάποιες άλλες φυλές δεν μπόρεσαν να αντιμετωπίσουν τον στρατό του Σάχη εξαιτίας της μεταξύ τους διχόνοιας, ενώ από την άλλη ο Κυβερνήτης του Λορεστάν που είχε διορίσει η κεντρική εξουσία δεν υπεστήριξε την κυριαρχία του Σάχη στο Λορεστάν.[10]

Τον Δεκέμβριο του 1923 μια στρατιωτική δύναμη του Σάχη περίπου 2.500 ανδρών βάδισε εναντίον των φυλών που πολιορκούσαν το Χοραμαμπάντ, αλλά η πρώτη μονάδα της εξολοθρεύθηκε τελείως από τους Μπεϊρανβάντ, που πήραν και τα όπλα και πυρομαχικά της. Ωστόσο η δεύτερη μονάδα κατάφερε να σπάσει την πολιορκία και καλωσορίστηκε από τον πληθυσμό της πόλης, καθώς τα περισσότερα μέλη των φυλών βρίσκονταν στα χειμαδιά τους, μακριά από την πόλη. Ο Σάχης δεν επανέλαβε το λάθος των Κατζάρων και διόρισε ντόπιους ως επικεφαλής στη διοίκηση της επαρχίας, μεταξύ των οποίων και τον ισχυρότερο φύλαρχο, τον οποίο διόρισε κυβερνήτη του Διαμερίσματος Ταρχάν. Επίσης ζήτησε από τον ηγέτη της φυλής Σαγκβάντ, τον Σιρ Μοχάμαντ Χαν, να γίνει σύμβουλος του κυβερνήτη και του στρατού.

Οι ηγέτες της φυλής Μπαχαρβάντ προσπάθησαν πολύ να αποτρέψουν κάθε περαιτέρω σύγκρουση μεταξύ στρατού και φυλών, αλλά ο στρατηγός Αχμάντ Αμίρ-Αχμάντι του Σάχη προχώρησε σε εκτελέσεις, με αποτέλεσμα αιματοχυσία και συνέχιση των εχθροπραξιών. Η ατίθαση φυλή, οι Μπεϊρανβάντ, εξεγέρθηκε και πάλι, ενώ άλλες φυλές απέφυγαν τη συνέχιση της αντιπαραθέσεως με το νέο κράτος. Φυλές που συνέχισαν τον πόλεμο ήταν η κουρδική φυλή των Chegini και οι Αθίγγανοι της επαρχίας.[11] Οι δυνάμεις αυτές πέτυχαν να νικήσουν τον κρατικό στρατό, εξαγριώνοντας τον Στρατηγό Σαχ Μπάχτι, που εισέβαλε με δική του δύναμη στην περιοχή αλλά οι Chegini αιχμαλώτισαν τον ίδιο και τον ξυλοκόπησαν, σκοτώνοντας και περίπου 120 από τους άνδρες του.[12] Τα νέα της ήττας και του εξευτελισμού του στρατού του Σάχη έφθασαν στους Μπεϊρανβάντ, οι οποίοι τότε παρότρυναν για μια ενωμένη επίθεση όλων των φυλών εναντίον του στρατού, βρίσκοντας ανταπόκριση και στήριξη από τους Πάπι, τους Μπαχαρβάντ, τους Chegini και τους μισούς από τους Judaki. Αυτές οι φυλές επιτέθηκαν συντονισμένα στο Χοραμαμπάντ στα τέλη Μαΐου του 1924 και έκλεισαν τον στρατό του Σάχη στα φρούρια της πόλεως αφού του προεκάλεσαν μεγάλες απώλειες. Εκεί οι φυλές τον πολιορκησαν επί 38 ημέρες, οπότε με την έγκριση του Σάχη ο στρατηγός Μπάχτι απεφάσισε να υποχωρήσει στο Μπορουτζέρντ. Αλλά ο αρχηγός των Σαγκβάντ έπεισε τον στρατηγό να μην το πράξει, διότι ο στρατός του θα εξολοθρευόταν, ενώ από την άλλη οι φυλές δεν θα μπορούσαν να πολεμήσουν επί μακρό χρόνο εξαιτίας της ελλείψεως πυρομαχικών και προμηθειών. Σε όλη αυτό το διάστημα ο στρατός του Σάχη δεχόταν συνεχώς πολύτιμη υποστήριξη από τους κατοίκους του Χοραμαμπάντ. Σε ενίσχυση των δυνάμεων του Μπάχτι στάλθηκε τον Ιούνιο ο στρατηγός Αχμάντι με ενισχύσεις, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Στο μεταξύ διεξάγονταν διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό της συγκρούσεως, οπότε οι Μπαχαρβάντ αποσύρθηκε από τη συμμαχία των φυλών. Την ακολούθησαν οι Judaki, Πάπι και Chegini, υποχρεώνοντας τους Μπεϊρανβάντ σε παράδοση. Η επακόλουθη κατάκτηση του Λορεστάν γενικώς αποδόθηκε στη συμμαχία του Σάχη με κάποιες αφοσιωμένες σε αυτόν φυλές. Ο Ρεζά Σαχ επισκέφθηκε την Επαρχία το θέρος του 1924, καθώς σχεδίαζε να επιτεθεί και στο Χουζιστάν, οπότε κάποιες φυλές, μεταξύ των οποίων και οι Σαγκβάντ εισήλθαν μαζί με τις δυνάμεις του στην πόλη Ντεζφούλ του Χουζιστάν χωρίς να προκύψει κάποια προστριβή.

Δημογραφικά στοιχεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γλώσσες και λαοί

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Λορεστάν είναι, όπως μεταφράζεται και η ονομασία του, η γη των Λουρ και η βόρεια γλώσσα λούρι αυτών είναι η δεύτερη συχνότερη μητρική γλώσσα των κατοίκων του, με ποσοστό 25,42%. Πρώτη έρχεται η κουρδική γλώσσα Λάκι με 27,92% και μόλις τρίτη η περσική γλώσσα με 21,65% (στοιχεία του 2023).

Οι Λούρ αποτελούν την πλειονότητα των κατοίκων του Χοραμαμπάντ, της μεγαλύτερης πόλεως της Επαρχίας, όπως και των κατοίκων της δεύτερης και της τρίτης μεγαλύτερης.[13] Από την άλλη, στο βόρειο και ορεινότερο τμήμα του Λουριστάν ζουν σχεδόν αποκλειστικά Κούρδοι της φυλής Λακ, που αποτελούσαν και το 65% του πληθυσμού ολόκληρου του Λορεστάν[14][15] το 1980.

Πληθυσμός και διοικητική διαίρεση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά την εθνική απογραφή του 2006 ο πληθυσμός της Επαρχίας ήταν 1.689.650 κάτοικοι, που ζούσαν σε 382.805 νοικοκυριά.[16] Η απογραφή του 2016 καταμέτρησε τον πληθυσμό ως 1.760.649 κατοίκους, που ζούσαν σε 509.025 νοικοκυριά.[17]

Οι 12 κομητείες (διαμερίσματα) της Επαρχίας Λορεστάν, μαζί με τον πληθυσμό τους σε πρόσφατες απογραφές δίνονται στον πίνακα που ακολουθεί με ελληνική αλφαβητική σειρά:

Κομητείες 2006[16] 2011[18] 2016[17]
Azna 70.462 71.586 74.936
Αλιγκουντάρζ 134.802 140.275 137.534
Μπορουτζέρντ 320.547 337.631 326.452
Ντελφάν 137.385 144.161 143.973
Ντορούντ 159.026 162.800 174.508
Ντοουρέχ[α] — 43.221 41.756
Χοραμαμπάντ 509.251 487.167 506.471
Κουχντάστ 209.821 218.921 166.658
Μαμουλάν[β] — — —
Πολ Ντοχτάρ 74.537 75.327 73.744
Ρουμεσκάν[γ] — — 39.058
Σελσελέ 73.819 73.154 75.559
Σύνολο 1.689.650 1.754.243 1.760.649

Σημειώσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Αποσχίσθηκε από την Κομητεία Χοραμαμπάντ μετά το 2006[19]
  2. ↑ Αποσχίσθηκε από την Κομητεία Πολ Ντοχτάρ μετά το 2016[20]
  3. ↑ Αποσχίσθηκε από την Κομητεία Κουχντάστ το 2015[21]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ «جمعیت به تفکیک تقسیمات کشوری». (περσικά) Statistical Centre of Iran. Ανακτήθηκε στις 29  Οκτωβρίου 2023.
  2. ↑ «جمعيت کشور برحسب جنس در نقاط شهری و روستایی به تفکیک استان (۱۳۹۰)». (περσικά) Statistical Centre of Iran. Ανακτήθηκε στις 29  Οκτωβρίου 2023.
  3. ↑ «جمعیت برحسب جنس به تفکیک سن و استان در سال ۱۳۸۵». (περσικά) Statistical Centre of Iran. Ανακτήθηκε στις 29  Οκτωβρίου 2023.
  4. ↑ «Approval of the organization and chain of citizenship of the elements and units of the country divisions of Lorestan province, centered in the city of Khorramabad». Lamtakam (στα Περσικά). Υπουργείο Εσωτερικών, Πολιτική και Αμυντική Επιτροπή. 21 Ιουνίου 1369. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Ιανουαρίου 2024. Ανακτήθηκε στις 19 Ιανουαρίου 2024. 
  5. ↑ «Archeologist: First signs of Achaemenids discovered in Western Iran». irna.ir. 6 Φεβρουαρίου 2017. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Φεβρουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 28 Απριλίου 2018. 
  6. ↑ Sekandar, Amanolahi (2002). «Reza Shah and the Lurs: The Impact of the Modern State on Luristan». Iran & the Caucasus (Brill Publishers) 6 (1/2): 194-195. https://www.jstor.org/stable/4030721. Ανακτήθηκε στις 2022-01-05. 
  7. ↑ Sekandar, Amanolahi (2002). «Reza Shah and the Lurs: The Impact of the Modern State on Luristan». Iran & the Caucasus (Brill Publishers) 6 (1/2): 196. https://www.jstor.org/stable/4030721. Ανακτήθηκε στις 2022-01-05. 
  8. ↑ Sekandar, Amanolahi (2002). «Reza Shah and the Lurs: The Impact of the Modern State on Luristan». Iran & the Caucasus (Brill Publishers) 6 (1/2): 193-218. doi:10.1163/157338402X00124. https://www.jstor.org/stable/4030721. Ανακτήθηκε στις 2022-01-05. 
  9. ↑ Sekandar, Amanolahi (2002). «Reza Shah and the Lurs: The Impact of the Modern State on Luristan». Iran & the Caucasus (Brill Publishers) 6 (1/2): 201-203. https://www.jstor.org/stable/4030721. Ανακτήθηκε στις 2022-01-05. 
  10. ↑ Sekandar, Amanolahi (2002). «Reza Shah and the Lurs: The Impact of the Modern State on Luristan». Iran & the Caucasus (Brill Publishers) 6 (1/2): 203-204. https://www.jstor.org/stable/4030721. Ανακτήθηκε στις 2022-01-05. 
  11. ↑ Sekandar, Amanolahi (2002). «Reza Shah and the Lurs: The Impact of the Modern State on Luristan». Iran & the Caucasus (Brill Publishers) 6 (1/2): 205-206. https://www.jstor.org/stable/4030721. Ανακτήθηκε στις 2022-01-05. 
  12. ↑ Sekandar, Amanolahi (2002). «Reza Shah and the Lurs: The Impact of the Modern State on Luristan». Iran & the Caucasus (Brill Publishers) 6 (1/2): 207. https://www.jstor.org/stable/4030721. Ανακτήθηκε στις 2022-01-05. 
  13. ↑ «Lorestan Province» (στα Περσικά). Lorestan general office of roads and urban development. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Απριλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2021. 
  14. ↑ «تغییرات زیستی و اسمی قوم لک» (στα περσικά). Shahokhabar. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 October 2020. https://web.archive.org/web/20201010234135/http://shahokhabar.com/news/2216/%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%D8%B3%D9%85%DB%8C-%D9%82%D9%88%D9%85-%D9%84%DA%A9.html. Ανακτήθηκε στις 6 October 2020. 
  15. ↑ Hamzeh'ee, Mohammad Reza (2015). «Lak tribe». Iranica Online. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Απριλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2021. 
  16. ↑ 16,0 16,1 «Census of the Islamic Republic of Iran, 1385 (2006)». AMAR (στα Περσικά). The Statistical Center of Iran. σελ. 05. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (Excel) στις 20 Σεπτεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 25 Σεπτεμβρίου 2022. 
  17. ↑ 17,0 17,1 «Census of the Islamic Republic of Iran, 1395 (2016)». AMAR (στα Περσικά). The Statistical Center of Iran. σελ. 05. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (Excel) στις 3 Απριλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 2022. 
  18. ↑ «Census of the Islamic Republic of Iran, 1390 (2011)». Syracuse University (στα Περσικά). The Statistical Center of Iran. σελ. 15. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (Excel) στις 19 Ιανουαρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 2022. 
  19. ↑ Davodi, Parviz (29 Ιουλίου 1386). «Approval letter regarding the reforms of country divisions in Lorestan province». DOTIC (Laws and Regulations Portal of the Islamic Republic of Iran) (στα Περσικά). Ministry of Interior. Cabinet of Ministers. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 24 Αυγούστου 2023. 
  20. ↑ Mokhbar, Mohammad (26 Απριλίου 2023). «Letter of approval regarding the country divisions of Lorestan province». Shahr Danesh Research Institute (στα Περσικά). Ministry of Interior, Council of Ministers. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Ιουνίου 2023. Ανακτήθηκε στις 12 Αυγούστου 2024. 
  21. ↑ Rahimi, Mohammad Reza (2 Μαΐου 1392). «Divisional reforms in Lorestan province». Laws and Regulations Portal of the Islamic Republic of Iran (στα Περσικά). Ministry of Interior, Council of Ministers. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 21 Νοεμβρίου 2023. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Lorestan Province στο Wikimedia Commons


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Επαρχία_Λορεστάν&oldid=10829734"