Ερματισμός
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Ερματισμός (ballasting) ονομάζεται η χρησιμοποίηση θαλάσσιου νερού με το οποίο γίνεται η πλήρωση ειδικών δεξαμενών (θαλασσέρματος) των πλοίων για την επίτευξη επαρκούς ευστάθειας. Η εργασία αυτή ονομάζεται ερμάτωση και αποτελεί αντικείμενο της ναυτικής τέχνης, που εμπίπτει γενικότερα στην αρμοδιότητα του Υποπλοιάρχου (Υπάρχου) και των αξιωματικών καταστρώματος του πλοίου.
- Αντίθετος όρος του ερματισμού είναι ο αφερματισμός.
Γενικά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Μετά το πέρας της εκφόρτωσης ενός πλοίου και προκειμένου να συνεχίσει τον πλού του "άνευ φορτίου" (in ballast), θα πρέπει αυτό να ερματιστεί με πλήρωση των προς τούτο δεξαμενών ή και δεξαμενών φορτίου αν πρόκειται για δεξαμενόπλοιο, είτε με θαλασσινό νερό είτε με ποτάμιο, το οποίο και επιτυγχάνεται με τις αντλίες φορτίου. Ο ερματισμός γίνεται πάντα σύμφωνα με σχετικές οδηγίες των κατασκευαστών - ναυπηγών προκειμένου ν΄ αποφευχθούν μόνιμες παραμορφώσεις του πλοίου, (κοίλωση ή κύρτωση).
Η ανάγκη αυτή του ερματισμού είναι περισσότερο έκδηλη στα φορτηγά πλοία, (έναντι των επιβατηγών), όπου οι διαφορές βάρους και βυθίσματος μεταξύ έμφορτης και άφορτης κατάστασης είναι μεγάλες και επομένως μεγάλη και η απαιτούμενη ποσότητα έρματος. Η χρήση θαλασσέρματος επιτρέπει την ταχεία και εύκολη ρύθμιση του ερματισμού με ανάλογη πλήρωση ή κένωση των καταλλήλων δεξαμενών. Ως δεξαμενές θαλασσέρματος χρησιμοποιούνται συνήθως οι δεξαμενές ζυγοστάθμισης, τα διπύθμενα καθώς και οι δεξαμενές κύτους.
Χρήση δεξαμενών
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Χρήση δεξαμενών ζυγοστάθμισης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Με τη χρησιμοποίηση των δεξαμενών ζυγοστάθμισης μεταβάλλεται αισθητά και σχετικά γρήγορα η διαγωγή του πλοίου αφού προστίθεται ή αφαιρείται βάρος σε μεγάλη απόσταση από το κέντρο πλευστότητας. εντούτοις η προσθήκη "βαρών" στα ακραία σημεία του πλοίου (πλώρη - πρύμνη) αυξάνει τις κοπώσεις ιδίως σε θαλασσοταραχή και μειώνει την ικανότητα του σκάφους ν΄ αντεπεξέρχεται τα κύματα. Ακόμη η χρησιμοποίηση δεξαμενής μόνο στο ένα άκρο του πλοίου προκαλεί μετατόπιση του κέντρου βάρους προς την κατεύθυνση του κέντρου άντωσης με συνέπεια να μειώνεται το διάμηκες μετακεντρικό ύψος.
Χρήση διπυθμένων
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Η κατασκευή των διπυθμένων δίνει μια πολύ καλή λύση στο πρόβλημα του ερματισμού καθόσον το βάρος κατανέμεται μέσω αυτών στο μέσο του πλοίου και η άυξηση του βυθίσματος είναι ισομερής και στα δύο άκρα του πλοίου. Η υποδαίρεση των διπυθμένων σε επιμέρους στεγανά διαμερίσματα αποκλείει την ύπαρξη ελεύθερων επιφανειών του θαλάσσιου έρματος και διευκολύνει πολύ περισσότερο για όπου και όσο χρειάζεται. Επίσης η μεταβολή της θέσης του κέντρου βάρους είναι ουσιαστική αφού οι δεξαμενές διπυθμένων βρίσκονται στο κατώτερο μέρος του πλοίου.
Χρήση δεξαμενών κύτους
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Οι δεξαμενές κύτους που κατασκευάζονται συνήθως στο μέσον του πλοίου πρώραθεν και πρύμνηθεν του μηχανοστασίου (όταν αυτό βρίσκεται κάτω από το μεσόστεγο) έχουν μικρό μήκος και το σύνηθες ύψος τους είναι από τον εσωτερικό πυθμένα μέχρι του κατώτερου καταστρώματος (πανιόλου). Λόγω δε του ύψους αυτού επηρεάζουν αισθητά την καθ΄ ύψος θέση του κέντρου βάρους όποτε χρησιμοποιούνται αυτά. Η κατασκευή τους όμως επιτρέπει να δέχονται και φορτία χύμα όταν το πλοίο ταξιδεύει έμφορτο και ν΄ αντέχουν έτσι στις διάφορες αναπτυσσόμενες πιέσεις όταν είναι πλήρεις θαλασσέρματος. Όλοι οι παραπάνω χώροι είναι οι συνήθεις χώροι θαλασσέρματος πλην όμως πλοία ειδικής κατασκευής μπορεί να προβλέπουν και άλλους ιδιαίτερους χώρους π.χ. πλωτές δεξαμενές κ.λπ.
Γενικά ο τρόπος ερματισμού και το εκάστοτε βάρος του έρματος εξαρτάται από την κατάσταση του φόρτου, το τύπο του πλοίου, τις ιδιότητες του πλοίου, την εποχή, την κατάσταση θαλάσσης και τη διάρκεια του ταξιδίου. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι για άφορτο πλοίο με δυσμενή εποχή και περιοχή ταξιδίου, η ποσότητα έρματος ίση με το 50% - 60% του εκτοπίσματος του πλοίου κρίνεται ικανοποιητική ή το μέσο βύθισμα του ερματισθέντος πλοίου θα πρέπει να είναι ίσο με το μέσο όρο του μέσου αφόρτου και μέσου εμφόρτου βυθίσματος του πλοίου ή λίγο περισσότερο.
Ειδικοί ερματισμοί
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Αφερμάτωση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Επισήμανση - Ασφάλεια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Πολλές φορές συμβαίνει σε έκτακτες περιπτώσεις, η ανάγκη της εκκένωσης ή αντίθετα της πλήρωσης των δεξαμενών θαλασσέρματος κατά τη διάρκεια του πλου. Σε τέτοιες περιπτώσεις θα πρέπει πάντα να λαμβάνεται υπόψη ότι κατά το χρονικό αυτό διάστημα της πλήρωσης ή της απάντλησης θα υφίσταται εντός των δεξαμενών μια επικίνδυνη μετακινούμενη μάζα ύδατος. Σε τέτοιες συνθήκες, επιβάλλεται να τεθεί το πλοίο σε αντιμονή (κοινώς τραβέρσο), ίδίως αν πρόκειται για δεξαμενές του κύτους ή της ζυγοστάθμισης, δεδομένου ότι στα κυψελοειδή διπύθμενα η ελεύθερη επιφάνεια του έρματος περιορίζεται από τους νομείς και τις σταθμίδες, τόσο ώστε να φθάνει να μειώνεται η επίδρασή της μέχρι και στο 1/4, στην ευστάθεια του πλοίου.
Ειδικότερα για τα δεξαμενόπλοια που μεταφέρουν επικίνδυνα φορτία ο ερματισμός ή αφερματισμός που γίνεται για ιδιαίτερους σκοπούς, όπως πλήρωσης δεξαμενών φορτίου για απομάκρυνση επικίνδυνων αερίων, αυτοί διακόπτονται αμέσως στις ακόλουθες περιπτώσεις:
- 1. Όταν επέλθει θύελλα με κεραυνούς.
- 2. Όταν από της καπνοδόχου του πλοίου ή άλλου πλοίου που βρίσκεται εγγύτατα αναδίδονται σπινθήρες που ο άνεμος κατευθύνει στο Δεξαμενόπλοιο.
- 3. Όταν προσεγγίσει άλλο πλοίο, π.χ. ρυμουλκό ή άλλο σκάφος και υφίσταται παρόμοιος παραπάνω κίνδυνος.
Σ΄ όλες αυτές τις περιπτώσεις παράλληλα με τη διακοπή κλείνονται όλα τα ανοίγματα των δεξαμενών φορτίου. Επισημαίνεται ακόμη ότι ο αξιωματικός του πλοίου που εκτελεί φυλακή κατά τη διάρκεια ερματισμού ή αφερματισμού, όπως και φόρτωσης ή εκφόρτωσης του πλοίου θα πρέπει να βρίσκεται στο κατάστρωμα έτοιμος ν΄ αντιμετωπίσει κάθε έκτακτη περίσταση και να λάβει τα ανάλογα μέτρα ασφάλειας. Παράλληλα παρακολουθεί τους κάβους πρόσδεσης του πλοίου ώστε αυτοί στη διάρκεια των παραπάνω εργασιών να μην είναι ιδιαίτερα τεταμένοι, αλλά ούτε και χαλαροί. Τέλος οι εργασίες αυτές θα πρέπει να γνωρίζονται προηγουμένως στις Αρχές του λιμένος και να ακολουθούνται τα τυχόν επιπρόσθετα μέτρα ασφαλείας που μπορεί να έχουν θεσπιστεί.