Ζάστοβα Αχαΐας
Συντεταγμένες: 38°13′18″N 21°48′56″E / 38.22167°N 21.81556°E Η Ζάστοβα είναι μικρός ορεινός εγκαταλελειμμένος οικισμός του Δήμου Πατρέων. Ανήκει ως οικιστική θέση και τοποθεσία στη γεωγραφική περιφέρεια της νυν Τοπικής Κοινότητας Ελικίστρας, Ρωμανό και κατοικείται εποχιακά μόνο κατά την περίοδο του καλοκαιριού[1].
Τοποθεσία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Βρίσκεται στους δυτικούς πρόποδες του Παναχαϊκού, σε υψόμετρο περίπου 650 μέτρων[2][3][4][5].Νοτιοδυτικά της Ζάστοβας και σε κοντινή απόσταση βρίσκεται η Ελικίστρα, κτισμένη πιο χαμηλά, ενώ νότια της βρίσκεται το Πουρναρόκαστρο και δυτικά σε χαμηλότερο υψόμετρο ο Ρωμανός[4]. Η Ζάστοβα απέχει περί τα 15 χιλιόμετρα από το κέντρο της Πάτρας. Κτισμένα πιο ψηλά, σε υψόμετρο περίπου 920 μέτρων, βρίσκονται καλύβια που ανήκουν στην περιφέρεια της Ζάστοβας, στα οποία οδηγεί ανηφορικός δύσβατος χωματόδρομος έπειτα από περίπου 3 χιλιόμετρα και οποίος καταλήγει προς τις κορυφές του Παναχαϊκού[4].
Διοικητική εξέλιξη
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Ζάστοβα αναγνωρίστηκε ως οικισμός την 20/04/1835, όταν και υπήχθη στον τότε Δήμο Μεσσάτιδος[1][6][7]. Με το ΦΕΚ 35Α της 17/07/1836 αποσπάστηκε από το Δήμο Μεσσάτιδος και προσαρτήθηκε στον τότε Δήμο Πατρέων[1][6][7][8][9][10]. Με το ΦΕΚ 59Β της 17/06/1897 καταργήθηκε ως οικισμός και αναγνωρίστηκε εκ νέου στις 16/10/1940, όταν και υπήχθη στην τότε Κοινότητα Ελικίστρας[6][8][11][12]. Στις 07/04/1951 καταργήθηκε ως οικισμός[6][11][12].
Ιστορικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η ονομασία της Ζάστοβας φαίνεται να έχει ξενική προέλευση[1]. Στη θέση της Ζάστοβας έχουν βρεθεί αρχαιότητες της ύστερης ρωμαϊκής περιόδου[13]. Αναφέρεται ως χωριό στα 1699 σε βενετική κατάσταση χωριών της περιοχής Πατρών[13]. Τον Αύγουστο του 1821 διεξήχθη εκεί μάχη στα πλαίσια της Επανάστασης του ’21[13]. Ήδη από τα χρόνια της εποχής του Καποδίστρια η Ζάστοβα θεωρείται ακατοίκητος τόπος[1][13].
Δημογραφική εξέλιξη
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Συγκεντρωτικά, η δημογραφική εξέλιξη του παλιού οικισμού της Ζάστοβας σύμφωνα με τις εθνικές απογραφές[14][15] είναι η εξής:
| 1830 | 1835 | 1844 | 1848-1851 | 1861 | 1879 | 1889 | 1896 | 1907 | 1920 | 1928 | 1940 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Δ/Α[1][13][16][17] | 5 οικογ. - 24 κατ.[16][18] |
Δ/Α[16][19] | Δ/Α[16] | Δ/Α[16] | 79[16][20] | Δ/Α[16] | Δ/Α[16] | Δ/Α[16] | Δ/Α[16] | Δ/Α[16] | 17[16] |
Λοιπά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τοπόσημο και σημείο αναφοράς της περιοχής είναι το εγκαταλελειμμένο, μη ολοκληρωμένο κτίσμα σανατορίου, που έφερε την επωνυμία «Άγιος Ανδρέας», προϊόν της φιλανθρωπικής δράσης του βιομήχανου Βασιλείου Μαραγκόπουλου, ευεργέτη της Πάτρας[13][21][22][23].
Στην περιφέρεια της Ζάστοβας βρίσκονται τα ξωκλήσια της Αγίας Παρασκευής και της Παναγίας Βλαχερνών[1]. Η Παναγία των Βλαχερνών αναφέρεται ως παλιό μοναστήρι[1][13].
Παραπομπές και υποσημειώσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 Λουλούδης 2010, σελ. 60.
- ↑ Google Earth
- ↑ Η θέση της Ζάστοβας στο χάρτη. openstreetmap.org. Ανακτήθηκε: 13/07/2018.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Η θέση της Ζάστοβας στο χάρτη. topoguide.gr. Ανακτήθηκε: 13/07/2018.
- ↑ Η θέση της Ζάστοβας στο χάρτη. wikimapia.org. Ανακτήθηκε: 13/07/2018.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Ζάστοβας Αχαΐας. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 13/07/2018.
- ↑ 7,0 7,1 Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Δήμου Μεσσάτιδος (1835-1836). eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 13/07/2018.
- ↑ 8,0 8,1 Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Δήμου Πατρέων. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 13/07/2018.
- ↑ Δρακάκης, Κούνδουρος 1939-1940, σελ. 67.
- ↑ Κλάδου 1897, σελ. 210.
- ↑ 11,0 11,1 Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Κοινότητας Ελικίστρας Αχαΐας. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 13/07/2018.
- ↑ 12,0 12,1 ΚΕΔΚΕ-ΕΕΤΑΑ, Λεξικό, τ.Α΄, σελ. 326.
- ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 13,4 13,5 13,6 Τριανταφύλλου 1995, λήμμα Ζάστοβα.
- ↑ Ψηφιακή βιβλιοθήκη της Ε.Σ.Υ.Ε./ΕΛ.ΣΤΑΤ.. dlib.statistics.gr. Ανακτήθηκε: 13/07/2018.
- ↑ Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές στην Τ.Α. - Δημοσιεύματα απογραφών. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 13/07/2018.
- ↑ 16,00 16,01 16,02 16,03 16,04 16,05 16,06 16,07 16,08 16,09 16,10 16,11 Λουλούδης 2010, σελ. 61.
- ↑ Αναφέρεται χωρίς πληθυσμό. Λουλούδης 2010, σελ. 61 [υποσημείωση 6].
- ↑ Αναφέρεται ως Zastova. Λουλούδης 2010, σελ. 61 [υποσημείωση 10].
- ↑ Αναφέρεται ότι στα 1842 κατοικούσε στην περιοχή η οικογένεια Χρ. Ξυπολιά, σύμφωνα με σωζόμενο δικαιοπρακτικό έγγραφο. Τριανταφύλλου 1995, λήμμα Ζάστοβα.
- ↑ Η Ζάστοβα απογράφεται από κοινού με το Πουρναρόκαστρο. Λουλούδης 2010, σελ. 61 [υποσημείωση 16].
- ↑ Καμαράτου, Μούσιος (2017), σελ. 9-10.
- ↑ Η άγνωστη ιστορία πίσω από το Σανατόριο της Πάτρας… που δεν λειτούργησε ποτέ!. patrasevents.gr. 18 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε: 13/07/2018.
- ↑ Η ιστορία του Σανατορίου στη Ζάστοβα! Αρχειοθετήθηκε 2016-02-21 στο Wayback Machine.. dete.gr. 17 Αυγούστου 2016. Ανακτήθηκε: 13/07/2018.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Αλέξ. Θ. Δρακάκης - Στυλ. Ι. Κούνδουρος, Αρχεία περί της συστάσεως και εξελίξεως των δήμων και κοινοτήτων 1836-1939 και της διοικητικής διαιρέσεως του κράτους. (Τέως δήμοι, κοινότητες, σύνδεσμοι κοινοτήτων, ανοργάνωτοι κοινότητες, συνοικισμοί, μοναί, θέσεις – Αναγνωρίσεις, προσαρτήσεις, αποστάσεις, μετονομασίες, συγχωνεύσεις), τόμοι Α΄-Β΄, Τύποις «Γραφικαί Τέχναι», Αθήνα 1939-1940.
- Χριστίνα-Θέκλα Καμαράτου, Κωνσταντίνος-Βίκτωρ Μούσιος, Αποτύπωση, αποκατάσταση και επανάχρηση σανατορίου στη Ζάστοβα Πατρών. Πτυχιακή εργασία. Τ.Ε.Ι. Πάτρας - Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών Τ.Ε., Πάτρα 2017.
- Κεντρική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων (ΚΕΔΚΕ) - Ελληνική Εταιρία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης (ΕΕΤΑΑ), Λεξικό Διοικητικών Μεταβολών των Δήμων και Κοινοτήτων (1912-2001), Τόμοι Α΄-Β΄, Επιμέλεια έκδοσης: Γιάννης Μπαχάρας, Εκδόσεις ΕΕΤΑΑ, Αθήνα 2002. ISBN 960-7509-47-1. ISBN (SET) 960-7509-46-3.
- Α.Ι. Κλάδου, Εφετηρίς (Almanach) του Βασιλείου της Ελλάδος δια το Έτος 1837, Εκ της Βασιλικής Τυπογραφίας και Λιθογραφίας, Εν Αθήναις 1837.
Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Λουλούδης, Θεόδωρος Η. (2010). Αχαΐα. Οικισμοί, οικιστές, αυτοδιοίκηση. Πάτρα: Νομαρχιακή Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Ν.Α. Αχαΐας.
- Κώστας Ν. Τριανταφύλλου, Ιστορικόν Λεξικόν των Πατρών, Τόμος Α΄, Τυπογραφείο Πέτρου Χρ. Κούλη, Πάτρα 1995, Τρίτη Έκδοση, λήμμα Ζάστοβα.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Ζάστοβας Αχαΐας. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 13/07/2018.
- Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Δήμου Πατρέων. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 13/07/2018.
- Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Δήμου Μεσσάτιδος (1835-1836). eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 13/07/2018.
- Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Κοινότητας Ελικίστρας Αχαΐας. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 13/07/2018.
- Η θέση της Ζάστοβας στο χάρτη. openstreetmap.org. Ανακτήθηκε: 13/07/2018.
- Η θέση της Ζάστοβας στο χάρτη. topoguide.gr. Ανακτήθηκε: 13/07/2018.
- Η θέση της Ζάστοβας στο χάρτη. wikimapia.org. Ανακτήθηκε: 13/07/2018.
- Η άγνωστη ιστορία πίσω από το Σανατόριο της Πάτρας… που δεν λειτούργησε ποτέ!. patrasevents.gr. 18 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε: 13/07/2018.
- Η ιστορία του Σανατορίου στη Ζάστοβα! Αρχειοθετήθηκε 2016-02-21 στο Wayback Machine.. dete.gr. 17 Αυγούστου 2016. Ανακτήθηκε: 13/07/2018.