Η ιστορία των Αβδηριτών
 Εξώφυλλο έκδοσης του 1818 | |
| Συγγραφέας | Κρίστοφ Μάρτιν Βίλαντ |
|---|---|
| Τίτλος | Geschichte der Abderiten |
| Υπότιτλος | Eine sehr wahrscheinliche Geschichte |
| Γλώσσα | Γερμανικά |
| Ημερομηνία δημοσίευσης | 1774 |
| Τόπος | Άβδηρα |
| δεδομένα () | |
Η ιστορία των Αβδηριτών (γερμανικά: Geschichte der Abderiten , αρχικά Die Abderiten: eine sehr wahrscheinliche Geschichte - Οι Αβδηρίτες: μια πολύ πιθανή ιστορία) είναι σατιρικό μυθιστόρημα του Κρίστοφ Μάρτιν Βίλαντ, το οποίο δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά σε συνέχειες στο περιοδικό Ο Γερμανός Ερμής από το 1774 και εκδόθηκε σε βιβλίο το 1781. Μέσα από την ιστορία, ο Βίλαντ παρουσιάζει μια σατιρική εικόνα της γερμανικής κοινωνίας του 18ου αιώνα, χρησιμοποιώντας μια χωρική μετατόπιση.[1]
Τυπικά, το μυθιστόρημα βασίζεται σε ιστορίες από τα Άβδηρα, όπως αναφέρονται από αρχαίους κωμικούς και σατιρικούς, καθώς οι κάτοικοι της πόλης θεωρούνταν αφελείς στην Αρχαία Ελλάδα. Οι σύγχρονοι του Βίλαντ ωστόσο εξέφρασαν την άποψη ότι περιέγραφε τις συνθήκες στη γενέτειρά του Μπίμπεραχ. Με τον καιρό, όλο και περισσότεροι παρατήρησαν ότι αναγνώρισαν τη δική τους πόλη ή αξιόλογα και γνωστά πρόσωπα. Έτσι, η αλληγορία του μυθιστορήματος προέκυψε από μόνη της επειδή οι ιστορίες αποδείχθηκαν ιδιαίτερα αναγνωρίσιμες στους αναγνώστες του Βίλαντ. Ο συγγραφέας μπορεί να είχε μερικά πρόσωπα των γερμανικών πόλεων στο μυαλό του, αλλά στο έργο απεικονίζει επίσης γενικότερα την ανθρώπινη συμπεριφορά σε οποιαδήποτε πόλη και σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή.[2]
Δομή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Μεταξύ των ετών 1774 και 1780, ο Βίλαντ δημοσίευσε όλο και περισσότερες ιστορίες που μόνο αργότερα συνδέθηκαν σε μορφή μυθιστορήματος, το οποίο χωρίζεται σε πέντε ενότητες καθεμία από τις οποίες αναφέρεται ως «κεφάλαιο». Τα τρία πρώτα βιβλία πραγματεύονται γενικά, πολιτιστικά και κοινωνικά ζητήματα. Το τέταρτο βιβλίο πραγματεύεται τις δυσλειτουργίες του νομικού συστήματος των Αβδήρων. Το πέμπτο βιβλίο εξετάζει θεσμικά και πολιτικά ζητήματα της πόλης και επικεντρώνεται σε διάφορες πτυχές της εσωτερικής κοινωνικής δυναμικής των Αβδηριτών.
Τα πρώτα τέσσερα βιβλία διαδραματίζονται γύρω στο 400 π.Χ., το τελευταίο αργότερα, περίπου γύρω στο 305 π.Χ. Ωστόσο, η ιστορική ακρίβεια είναι δευτερεύον ζήτημα. Στο πνεύμα του νεοκλασικισμού, ο Βίλαντ τοποθετεί την ιστορία του στην Ελληνική αρχαιότητα και αυτοαποκαλείται «ιστορικός», αλλά η συντριπτική πλειοψηφία των χαρακτήρων του είναι φανταστικοί και χρησιμεύουν απλώς ως πλαίσιο της σάτιράς του.
Η ιστορία είναι χιουμοριστική και ειρωνική και αντικατοπτρίζει το αφηγηματικό ύφος του Βίλαντ που απευθύνεται συχνά εύθυμα απευθείας στον αναγνώστη.
Παρουσίαση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι ιστορίες του βιβλίου διαδραματίζονται στα Άβδηρα, μια ελληνική πόλη-κράτος της Θράκης, σύμβολο ανοησίας και επαρχιακού πνεύματος - ο όρος αβδηριτισμός κατά τον Ηρόδοτο ήταν συνώνυμος παροιμιώδους ακρισίας, κενοδοξίας και ευήθειας. Η υποκρισία των Αβδηριτών και η τάση τους να αγγιστρώνονται στις άκαμπτες θρησκευτικές, πολιτιστικές και κοινωνικές παραδόσεις, δείχνει μια κοινωνία που αυτοκαταστρέφεται, γιατί είναι ανίκανη να αντιδράσει στη διαδικασία αλλαγής της πραγματικότητας. Ο Δημόκριτος, ο Ιπποκράτης και ο Ευριπίδης, εκπρόσωποι (στο μυθιστόρημα) των ιδεωδών του Διαφωτισμού και ενός ανθρωπισμού που απευθύνεται στην καρδιά και τη λογική, απομονώνονται και στηλιτεύονται και η δράση τους δεν μπορεί να επηρεάσει θετικά τη γενική παρακμή. Το καθένα από τα πέντε κεφάλαια απεικονίζει μια διαφορετική πτυχή της ανοησίας των Αβδηριτών. [3]
Στο πρώτο, Ο Δημόκριτος ανάμεσα στους Αβδηρίτες, ο φιλόσοφος Δημόκριτος μετά από είκοσι χρόνια που ταξίδεψε σε όλες τις χώρες που ήταν προσβάσιμες εκείνη την εποχή με την επιθυμία να γνωρίσει τη φύση, την τέχνη και τον πολιτισμό τους και συσσώρευσε πλούτο γνώσεων, επιστρέφει στη γενέτειρά του τα Άβδηρα. Οι Αβδηρίτες θέλουν να ακούσουν ιστορίες για τις άλλες χώρες όπως τις φαντάζονται: με ανθρώπους χωρίς κεφάλια, λαούς χωρίς μύτη και σκυλιά ως αφεντικά. Ο Δημόκριτος όμως αναφέρει τι είδε πραγματικά, κάτι που δεν γίνεται αποδεκτό από τους Αβδηρίτες. Ωστόσο, ο κόσμος συνεχίζει να ζητά τη γνώμη και τη συμβουλή του, ακόμη και όταν αποσύρεται στην ύπαιθρο. Όσο πιο πολύ τους αποφεύγει, τόσο αυξάνονται οι φήμες ότι ο Δημόκριτος ασχολείται με τη μαγεία.
Στο δεύτερο κεφάλαιο, Ο Ιπποκράτης στα Άβδηρα, οι κάτοικοι καλούν τον γιατρό Ιπποκράτη να εξετάσει τον Δημόκριτο γιατί πλέον αμφιβάλλουν για τη διανοητική του κατάσταση επειδή χάνει τον χρόνο του ψάχνοντας βότανα στους γκρεμούς, παρακολουθεί τα αστέρια τη νύχτα και εξετάζει τα έντερα των ζώων (ιδιαίτερα σκύλους, γάτες και βατράχια). Ο Ιπποκράτης ανακοινώνει τα αποτελέσματα της εξέτασης: άρρωστοι είναι οι Αβδηρίτες και τους συνιστά πολύ ελλέβορο για κάθαρση και προσευχή στους θεούς για να θεραπευθεί αυτή η ασθένεια, γιατί ο ίδιος δεν μπορεί να τους βοηθήσει. Οι Αβδηρίτες είναι σοκαρισμένοι και δεν μπορούν να καταλάβουν πραγματικά τα λόγια του γιατρού. Τελικά καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι ο Ιπποκράτης είτε ήθελε να δημιουργήσει άρρωστους για να βγάλει χρήματα είτε ότι σχεδίαζε επίθεση στην αριστοκρατία.
Το τρίτο κεφάλαιο, Ο Ευριπίδης στα Άβδηρα, σατιρίζει τον γερμανικό ενθουσιασμό της εποχής για το θέατρο: Οι Αβδηρίτες είναι λάτρεις του θεάτρου. Η προτίμησή τους είναι τόσο έντονη που το δημοτικό συμβούλιο χρηματοδοτεί μια παράσταση τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα με δημόσιους πόρους, σε βάρος άλλων αναγκών. Το τρέχον έργο είναι πάντα το κύριο θέμα συζήτησης στο δρόμο. Είναι σημάδι σεβασμού για κάθε οικογένεια, τουλάχιστον ένα μέλος της να έχει γράψει ένα έργο και κάθε πολιτικός που σέβεται τον εαυτό του έχει επίσης γράψει ένα θεατρικό. Στο Εθνικό Θέατρο παίζεται η Ανδρομέδα του Ευριπίδη, με εκκωφαντική μουσική και σκηνοθεσία του εξαιρετικά παραγωγικού νομομαθούς Γκρίλλους. Όλοι ενθουσιάστηκαν εκτός από έναν ξένο στο κοινό που ασκεί κριτική στη σκηνοθεσία. Οι θεατές μπερδεύονται, δεν καταλαβαίνουν πώς θα μπορούσε κανείς να μην εντυπωσιαστεί από τη σκηνοθεσία του Γκρίλλους. Στη συνέχεια, αποδεικνύεται ότι ο άνδρας είναι ο ίδιος ο Ευριπίδης, ο οποίος είναι καθ' οδόν προς τον βασιλιά Αρχέλαο της Μακεδονίας. Μετά από πολλή επιμονή τους, ο Ευριπίδης δέχεται να σκηνοθετήσει ο ίδιος την Ανδρομέδα με τον θίασο που τον συνοδεύει και επίτηδες μετατρέπει το έργο του σε μια εξαιρετικά κακόγουστη παράσταση. Ο Ευριπίδης το κάνει σαρκαστικά, αλλά οι Αβδηρίτες εκστασιάζονται σε τέτοιο βαθμό που το έργο ακούγεται στο δρόμο για μήνες και οι άριες αντηχούν σε κάθε στενό.
Το τέταρτο κεφάλαιο, Η δίκη της σκιάς του γαϊδάρου, είναι η ιστορία Περί όνου σκιάς που παρουσιάζει μια νομική διαμάχη μεταξύ ενός ονηγού και του μισθωτή του ζώου, τονίζοντας την ακραίες αντιδικίες των Αβδηριτών. [4]
Στο πέμπτο κεφάλαιο, Οι βάτραχοι της Λητούς, λόγω του διχασμού μεταξύ αντίπαλων αιρέσεων, οι Αβδηρίτες αποτυγχάνουν να δραστηριοποιηθούν εναντίον των ιερών βατράχων που έχουν κατακλύσει την πόλη και, κατά συνέπεια, φεύγουν από τα Άβδηρα. [5]
Στο τέλος του βιβλίου, ο συγγραφέας παραθέτει ιστορικές πηγές και ξεκαθαρίζει τη σατιρική του πρόθεση με τη δήλωση ότι αν και τα Άβδηρα έχουν εξαφανιστεί εδώ και καιρό, οι Αβδηρίτες εξακολουθούν να υπάρχουν και βρίσκονται σε κάθε κράτος και πόλη της Γερμανίας.
Κοινωνικο-ιστορικό πλαίσιο: Η έννοια του Διαφωτισμού του Βίλαντ
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Βίλαντ περιγράφει πώς αντιλαμβάνεται την έννοια του Διαφωτισμού στο δοκίμιο Έξι ερωτήματα για τον Διαφωτισμό. Συγκρίνει τον Διαφωτισμό με το να βλέπει ή να μην βλέπει κάποιος, με το φως και το σκοτάδι. Οι φωτισμένοι βλέπουν κάτι στο φως, οι αντίπαλοι του Διαφωτισμού ενεργούν στο σκοτάδι. Στόχος πρέπει να είναι να φωτιστεί το σκοτάδι σε όλους τους τομείς. Περιγράφει τον Διαφωτισμό ως την ικανότητα «διάκρισης μεταξύ αληθινού και ψευδούς πάντα και παντού». Επομένως, καταλήγει, η φώτιση επεκτείνεται σε όλα τα αντικείμενα – «ορατά στο εξωτερικό και στο εσωτερικό μάτι». Θεωρούσε ότι ήταν ευθύνη όλων να εκπαιδεύσουν την ανθρωπότητα και πίστευε ότι στόχος του Διαφωτισμού ήταν ο μεγαλύτερος αριθμός σκεπτόμενων ανθρώπων, ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η ντροπή της άγνοιας και της μισαλλοδοξίας.[1]
Μετάφραση στα ελληνικά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Των Αβδηριτών η ιστορία / Βειλάνδου μεταφρασθείσα από την Γερμανική γλώσσα, Εν Βιέννη της Αυστρίας: Εκ της Τυπογραφίας Αντωνίου Αϋκούλου (Anton von Haykyl), (1827).[6]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 . «academia.edu/Wieland_s_Geschichte_der_Abderiten_and_some_thoughts_on_reception_of_Antiquity».
- ↑ . «literaturland-thueringen.de/artikel/christoph-martin-wieland-die-geschichte-der-abderiten/».
- ↑ . «projekt-gutenberg.org/wieland/abdera».
- ↑ . «ertopen.com/index.php/Περί Όνου Σκιάς: Μια πολιτική σάτιρα που εμπνέεται από μια αρχαία ιστορία».
- ↑ . «argonauts-book.com/wielands-history-of-the-abderites».
- ↑ . «anemi.lib.uoc.gr/Των Αβδηριτών η ιστορία / Βειλάνδου μεταφρασθείσα από την Γερμανική γλώσσα».