Θεόδωρος Κασταμονίτης

Θεόδωρος Κασταμονίτης
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	12ος αιώνας
Θάνατος	1193
Πληροφορίες ασχολίας

Ο Θεόδωρος Κασταμονίτης ήταν Βυζαντινός ευγενής και ο παντοδύναμος υπουργός (λογοθέτης) για το μεγαλύτερο μέρος της πρώτης βασιλείας του ανιψιού του, του Ρωμαίου Αυτοκράτορα Ισαακίου Β΄ Αγγέλου.

Βιογραφία

Η οικογένεια των Κασταμονιτών πιθανότατα καταγόταν από τον Κασταμώνα της Παφλαγονίας και είχε αναδειχθεί στα τέλη του 11ου αι. ως μία από τις ευγενείς οικογένειες της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, με τα μέλη της να κατείχαν διάφορα πολιτικά και στρατιωτικά αξιώματα υπό τους Κομνηνούς αυτοκράτορες. Ο Θεόδωρος ήταν αδελφός της Ευφροσύνης Κασταμονίτισσας, συζύγου του Ανδρονίκου Αγγέλου και μητέρας των Αυτοκρατόρων Ισαακίου Β΄ Αγγέλου (βασ. 1185–1195, 1203–1204) και Αλεξίου Γ΄ Αγγέλου (βασ. 1195–1203).

Όταν ο Ισαάκιος Β΄ ανέβηκε στον θρόνο, δεν μπόρεσε να βασιστεί στην υποστήριξη των ανήσυχων και φιλόδοξων οικογενειών των ευγενών και στράφηκε στους γραφειοκράτες για υποστήριξη. Αμέσως μετά την ανάρρησή του, ο Ισαάκιος Β΄ τοποθέτησε τον θείο του επικεφαλής της οικονομικής διοίκησης.

Παρόλο που έπασχε από ποδάγρα (ουρική αρθρίτιδα) και έπρεπε να τον μεταφέρουν σε φορείο, σύμφωνα με τον σύγχρονό του Νικήτα Χωνιάτη, ο Θεόδωροης ήταν ικανός αξιωματούχος, ιδιαίτερα σε φορολογικά θέματα —οι Πιζάνοι και Γενουάτες έμποροι παραπονιόταν ιδιαίτερα, ότι απαιτούσε πάντα πλήρεις τελωνειακούς δασμούς από αυτούς— και ένας εύγλωττος ομιλητής. Ως αποτέλεσμα ο Ισαάκιος Β΄ σύντομα τον προήγαγε σε λογοθέτη των Σεκρέτων, τοποθετώντας τον υπεύθυνο για την επίβλεψη όλων των πολιτικών τμημάτων. Πράγματι, ο Κασταμονίτης έγινε ο de facto κυρίαρχος της Αυτοκρατορίας, καθώς χειριζόταν όλες τις κυβερνητικές υποθέσεις και ο ανιψιός του πάντα δεχόταν τα αιτήματά του. Οι αξιωματούχοι και οι ευγενείς έπρεπε να στέκονται με την παρουσία του και να του δείχνουν σεβασμό. Η θέση του ήταν τόσο εξυψωμένη, που ο Ισαάκιος Β΄ του επέτρεψε να χρησιμοποιεί Αυτοκρατορικά χαρακτηριστικά, όπως ο πορφυρός στρατιωτικός μανδύας και ένα πορφυρό κάλυμμα σέλας, ή να υπογράφει με το ειδικό πορφυρό μελάνι (κιννάβαρι), που προοριζόταν για τον Αυτοκράτορα μόνο. Ήταν ο πρώτος αξιωματούχος που ονομάστηκε μέγας Λογοθέτης σε ένα χρυσόβουλο, που δόθηκε στους Γενουάτες από τον Ισαάκιο Β΄ το 1192, τίτλος που αντικατέστησε σύντομα αυτόν του λογοθέτη των Σεκρέτων.

Ωστόσο στις 15 Αυγούστου 1193, κατά την ακολουθία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, ο Κασταμονίτης χαιρετίστηκε από το πλήθος ως κύριος και Αυτοκράτορας. Όταν το άκουσε αυτό, έπαθε αποπληξία και παρόλο που ανάρρωσε για λίγο, απεβίωσε λίγες μέρες αργότερα. Τον διαδέχθηκε ως κύριος υπουργός της Αυτοκρατορίας ο Κωνσταντίνος Μεσοποταμίτης.

Πηγές

• Brand, Charles M. (1968). Byzantium Confronts the West, 1180–1204. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. 
• Magoulias, Harry J., επιμ. (1984). O City of Byzantium: Annals of Niketas Choniatēs. Detroit: Wayne State University Press. ISBN 978-0-8143-1764-8. 
• Guilland, Rodolphe (1971). «Les Logothètes: Etudes sur l'histoire administrative de l'Empire byzantin» (στα French). Revue des études byzantines 29: 5–115. doi:10.3406/rebyz.1971.1441. http://www.persee.fr/web/revues/home/prescript/article/rebyz_0766-5598_1971_num_29_1_1441. 
• (Αγγλικά) Kazhdan, Alexander, επιμ. (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium. Οξφόρδη και Νέα Υόρκη: Oxford University Press. ISBN 0-19-504652-8. 
• Βαρζός, Κωνσταντίνος (1984). Η Γενεαλογία των Κομνηνών (PDF). A. Θεσσαλονίκη: Κέντρο Βυζαντινών Ερευνών. OCLC 834784634.