Ιδιωτικό Διεθνές Δίκαιο
Το παρόν λήμμα αναφέρεται στο ισχύον ελληνικό δίκαιο.
Το Ιδιωτικό Διεθνές Δίκαιο, όπως ονομάζεται στις περισσότερες χώρες, είναι το σύνολο των κανόνων οι οποίοι καθορίζουν ποιο από τα παράλληλα ισχύοντα δίκαια των διαφόρων πολιτειών είναι αρμόδιο για να ρυθμίσει κάποια σχέση.
Ορολογία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο όρος Ιδιωτικό Διεθνές Δίκαιο έχει πλέον διεθνώς επιβληθεί, εκτός των αγγλοσαξωνικών χωρών και ιδιαίτερα των ΗΠΑ, όπου, λόγω κυρίως της συνεξέτασης του ΙδΔΔ και των «συγκρούσεων» μεταξύ των δικαίων των διαφόρων ομόσπονδων πολιτειών, εξακολουθεί ακόμα να χρησιμοποιείται ευρέως ο όρος «σύγκρουση νόμων» (conflict of laws). Ανεξάρτητα όμως από τις διχογνωμίες για τη φύση του ΙδΔΔ ως εσωτερικού ή διεθνούς και ως δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου, ο όρος αυτός υποδηλώνει επιτυχώς το αντικείμενο του φερώνυμου κλάδου δηλ. τη ρύθμιση των επί διεθνούς πεδίου γενωμένων ιδιωτικών σχέσεων.[1]
Συγγενείς κλάδοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Διατοπικό Δίκαιο
Διατοπικό Δίκαιο είναι το σύνολο των κανόνων δικαίου που καθορίζουν πιο από τα παράλληλα ισχύοντα εντός της αυτής πολιτείας τοπικών δικαίων ισχύει για τη ρύθμιση ορισμένης σχέσης. Στην Ελλάδα πριν την εισαγωγή του Αστικού κώδικα ίσχυαν παράλληλα προς το «κοινό» βυζαντινορωμαϊκό δίκαιο και οι τρεις τοπικοί αστικοί κώδικες, ο Ιόνιος, ο Σαμιακός και ο Κρητικός.
- Διαπροσωπικό Δίκαιο
Διαπροσωπικό Δίκαιο είναι το σύνολο των κανόνων δικαίου που καθορίζουν πιο από τα παράλληλα ισχύοντα δίκαια εντός της αυτής πολιτείας είναι αρμόδιο να επιληφθεί κάποια αναφυείσα διαφορά, όπως το μουσουλμανικό ή σε κάποιες περιπτώσεις το ισραηλητικό δίκαιο.
- Διαχρονικό Δίκαιο
Οι συχνές, στη σύγχρονη εποχή, μεταβολές του δικαίου προκαλούν πλείστα και δυσχερή προβλήματα οριοθέτησης των πεδίων εφαρμογής του «προϊσχύσαντος» σε σχέση προς το «ισχύον» δίκαιο. Ως πρόβλημα επιλογής μεταξύ των δύο δικαίων που διεκδικούν τη ρύθμιση ορισμένης σχέσης, ενόψει του χρόνου κατά το οποίο αυτή συντελέσθηκε, ο καθορισμός των ορίων εφαρμογής των διαδοχικά τεθέντων σε ισχύ δικαίων εμφανίζει ζητήματα σε κάποιο μέτρο ανάλογα προς τα ζητήματα του ΙδΔΔ.[2]
Διεθνές Ομοιόμορφο Δίκαιο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το ΙδΔΔ οφείλει τη γέννησή του στην ανομοιομορφία των ισχυόντων δικαίων σε διάφορες χώρες και είναι προφανές ότι η ενοποίηση των δικαίων αυτών θα αποτελούσε το καλύτερο τρόπο έννομης ρύθμισης των διεθνών ιδιωτικών συναλλαγών. Αλλά η ενοποίηση αυτή δεν είναι εφικτή στο σύνολό της. Το δίκαιο κάθε χώρας αποτελεί έκφραση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της. Όπως είναι αδύνατη η εθνολογική και η πολιτιστική ισοπέδωση της ανθρωπότητας, έτσι είναι αδύνατη και η ενοποίηση των διάφορων εσωτερικών δικαίων στους τομείς ιδιαίτερα εκείνους, οι οποίοι, όπως το οικογενειακό ή το κληρονομικό δίκαιο, συνέχονται προς την εθνική παράδοση, τις ειδικότερες συνθήκες κάθε χώρας και την ιδιομορφία του λαού της. Υπάρχουν όμως τομείς του κοινωνικού βίου στους οποίους η ενοποίηση του δικαίου των διαφόρων χωρών είναι και ευκταία και, σε κάποιο μέτρο, δυνατή. Αυτό ισχύει ιδίως για τους κλάδους του δικαίου που αφορούν τις οικονομικές συναλλαγές με τη σύναψη διεθνών συμβάσεων από τις οποίες σημαντικότερες είναι σε θέματα ναυτικού δικαίου, αεροπορικού δικαίου, εργατικού δικαίου και του δικαίου πιστωτικών τίτλων.[3] Σημαντική είναι και η συμβουλή του εδρεύοντος στη Ρώμη Διεθνούς Ινστιτούτου για την ενοποίηση του Ιδιωτικού Δικαίου, της Διεθνούς Νομικής ενώσεως (International Law Association), του Οικονομικού και Κοινωνικού Συμβουλίου των Ηνωμένων Εθνών, του Συμβουλίου της Ευρώπης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Τεχνική ορολογία του ΙδΔΔ
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στην επιστήμη του ΙδΔΔ έχουν διαπλαστεί και καθιερωθεί τεχνικοί όροι κυρίως στην λατινική χωρίς τη γνώση των οποίων το κείμενο της επιστημονική μελέτης αλλά και σχετικής δικαστικής απόφασης αποβαίνει γριφώδες.
- lex fori : το δίκαιο του δικάζοντος δικαστού.
- lex patriae : το δίκαιο της ιθαγένειας (φυσικού προσώπου)β[›].
- lex domicilii: το δίκαιο της κατοικίας.
- lex rei sitae: το δίκαιο της τοποθεσίας του πράγματος.
- situ rei : η τοποθεσία του πράγματος.
- lex loci actus: το δίκαιο του τόπου κατάρτισης της δικαιοπραξίας.
- locus actus: ο τόπος κατάρτισης δικαιοπραξίας.
- lex loci celebrationis: το δίκαιο του τόπου τέλεσης πανηγυρικής δικαιοπραξίας.
- lex loci delicti commissi: το δίκαιο του τόπου τέλεσης αδικήματος.
- locus delicti: ο τόπος τέλεσης αδικήματος.
- res in transitu: πράγματα υπό διαμετακόμισιν.
- lex loci destinationis: το δίκαιο του τόπου προορισμού (πράγματος υπό διαμετακόμισιν).
- lex voluntaris: το (υπό της βουλήσεως) των μερών καθοριζόμενον ως εφαροστέον δίκαιο.
- lex hereditatis: το διέπον την κληρονομίαν ουσιαστικό δίκαιο.
- lex causae: το διέπον την υπό κρίσιν σχέσιν ουσιαστιό δίκαιο.
- negotium (mattrimonium) laudicans: χωλή δικαιοπραξία (χωλός γάμος). Δικαιοπραξία ή γάμος θεωρούμενοι έγκυροι σε μία πολιτεία και ελαττωματικοί σε άλλη.
- proper law of the contract: το εφαρμοστέον επί της σύμβασης δίκαιο.
- law of the ship΄s flag: το δίκαιο της σημαίας του πλοίου.
Σημειώσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]^ α: Οι προσωπικές σχέσεις των συζύγων ρυθμίζονται κατά σειρά: 1. από το δίκαιο της τελευταίας κατά τη διάρκεια του γάμου κοινής ιθαγένειάς τους, εφόσον ο ένας διατηρεί . 2. από το δίκαιο της τελευταίας κατά τη διάρκεια του γάμου κοινής διαμονής τους. 3. από το δίκαιο προς το οποίο οι σύζυγοι συνδέονται στενότερα.
[Αντικαταστάθηκε με το άρθρο 1 του ν. 1329/1983.]
^ β: Η ευρύτατη καθιέρωση της lex patriae (Δίκαιο ιθαγένειας) οφείλεται τόσο σε λόγους παράδοσης όσο και στη εκτίμηση ουσιαστικών δεδομένων. Είναι γινικότερο φαινόμενο στο σύγχρονο ΙδΔΔ οι χώρες που αποχωρίζονται τμήμα του λαού της, λόγω μετανάστευσης, να επιμένουν στην εφαρμογή της lex patriae, ενώ αντίθετα οι χώρες που δέχονται μετανάστες να εφαρμόζουν σε αυτές την lex domicilii (Δίκαιο κατοικίας)[4].
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Δημήτριος Ευρυγένης, Ιδιωτικόν Διεθνές Δίκαιο, 1968
- ↑ Δημήτριος Ευρυγένης, ό.π. σ.38
- ↑ Δημήτριος Ευρυγένης, ό. π. σελ. 38- 42
- ↑ Γεώργιος Μαριδάκης «Αιτιολογική εισηγητική έκθεση»
Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- BARTOLUS DA SASSOFERRATO : Περί της Σύγκρουσης των Νόμων. Οι 9 Θέσεις του Ιδιωτικού Διεθνούς Δικαίου, Εισαγωγή-μετάφραση-σημειώσεις: Φωτεινή-Ηλέκτρα Χριστακοπούλου, εκδόσεις Ρώμη, Θεσσαλονίκη, Ιούνιος 2024.
- Γεώργιος Στρέιτ- Πέτρος Βάλληνδας, Ιδιωτικό Διεθνές Δίκαιο I-II (1937)
- Δημήτριος Ευρυγένης, Το Ιδιωτικόν Διεθνές Δίκαιο εις την ελληνικήν νομολογίαν (1964)
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Διεθνές Ινστιτούτο για την ενοποίηση του Ιδιωτικού Δικαίου
- Διάσκεψη της Χάγης για το ΙδΔΔ
- ιστολ. Δικηγορικού Συνδέμου Αστικός κώδικας Αρχειοθετήθηκε 2012-06-07 στο Wayback Machine.