Ιώ (μυθολογία)
| Ιώ | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Ἰώ (Ελληνικά) |
| Προφορά | |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Οικογένεια | |
| Σύζυγος | Τηλέγονος |
| Σύντροφος | Δίας |
| Τέκνα | Έπαφος Κερόεσσα |
| Γονείς | Ίναχος, Πείρας και Ίασος |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Η Ιώ είναι πρόσωπο που αναφέρεται στην ελληνική μυθολογία, ερωμένη του Δία.
Ο μύθος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σύμφωνα με τους σωζόμενους μύθους ήταν θυγατέρα του Ίασου, βασιλέα του Άργους και απογόνου του Ίναχου ή κατά άλλη εκδοχή του ιδίου του βασιλέα Ίναχου ή κατά τρίτη εκδοχή του Κορίνθιου Πειρήνα, θείου του ήρωα Βελλεροφόντη. Μητέρα της ήταν η Μελία ή η Λευκάνη. Ήταν ιέρεια της Ήρας και έγινε ερωμένη του Δία.
Σύμφωνα με τις διάφορες πηγές, η περιπέτειά της άρχισε όταν η Ήρα αντιλήφθηκε την παράνομη σχέση. Τότε ο Ζευς, για να την προστατεύσει από το μένος της συζύγου του, τη μεταμόρφωσε σε αγελάδα. Κατά μία εκδοχή η ίδια η Ήρα μεταμόρφωσε την Ιώ σε αγελάδα και το σώμα της είχε τρία χρώματα: λευκό, ρόδινο και μαύρο. Κατά μία εκδοχή το σώμα της άλλαζε χρώμα. Άλλοτε γινόταν λευκό, άλλοτε μαύρο και άλλοτε ρόδινο.[1][2] Η Ήρα όμως υποχρέωσε τον Δία να αρνηθεί, με όρκο (αφροδίσιος όρκος), την παράνομη σχέση του και να της παραδώσει την ωραία αγελάδα, πράγμα που εκείνος αναγκάστηκε να κάνει. Η Ήρα εμπιστεύτηκε τη φύλαξη της αγελάδας στον πανόπτη Άργο, που αγρυπνούσε εναλλάξ με τα 50 από τα 100 μάτια του. Την ημέρα την άφηνε ο Άργος ελεύθερη να βόσκει, τις νύχτες την έδενε σε μια ελιά, που είχε φυτρώσει σε ένα ιερό δάσος στις Μυκήνες, και την επιτηρούσε διαρκώς.[2] Ο Ζευς ανέθεσε στον Ερμή να τερματίσει την κατάσταση και να βοηθήσει τον έρωτά του απελευθερώνοντας την Ιώ. Ο Ερμής αποκοίμισε με τη γοητεία του αυλού όλα τα μάτια του Άργου, και ενώ κοιμόταν τον αποκεφάλισε.[3]
Η Ιώ περιπλανήθηκε ως αγελάδα στην περιοχή γύρω από τις Μυκήνες και κατόπιν πέρασε στην Εύβοια. Η Ήρα όμως δεν παραιτήθηκε από την εκδίκησή της και έστειλε έναν οίστρο (μύγα των βοδιών) για να την βασανίζει.
Τότε η Ιώ καταδιωκόμενη από τον οίστρο άρχισε να περιπλανάται σε όλη την Ελλάδα. Διέτρεξε την ακτή του Ιονίου πελάγους (που εξαιτίας της πήρε το όνομά του), έφθασε στην Ιλλυρία, διέσχισε όλη την Σκυθία, έφθασε στον Προμηθέα που ήταν δεμένος στον Καύκασο, διέτρεξε την ακτή του Ευξείνου Πόντου (που εξαιτίας της μετέβαλε την ονομασία της, από Άξενος Πόντος σε Εύξεινος), διήλθε από τον Βόσπορο (που εξαιτίας της πήρε το όνομά του (βους+πόρος), και τελικά κατέληξε στην Μέμφιδα της Αιγύπτου όπου απέκτησε ξανά την ανθρώπινη μορφή της και όπου γέννησε τον Έπαφο, τον γιο της από τον Δία, ο οποίος στο μέλλον θα γινόταν γενάρχης της φυλής των Δαναών.[2] Η Ήρα όμως έβαλε τους Κουρήτες να κλέψουν το μωρό, για να ταλαιπωρήσει ακόμη περισσότερο την Ιώ. Η Ιώ περιπλανήθηκε σε αρκετά μέρη αναζητώντας το γιό της και τελικά τον βρήκε στη Συρία.[4]Η Ιώ όταν πέθανε μετατράπηκε από τον Δία σε αστερισμό. Σύμφωνα με μία εκδοχή πέθανε πολύ νέα.[2]
Ερμηνεία του μύθου
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Ιώ ήταν θεά και την τιμούσαν ως αγελάδα. Το όνομά της στα αιγυπτιακά σημαίνει αγελάδα και στις διάφορες λατρευτικές τελετές οι ιέρειες χρησιμοποιούσαν προσωπεία αγελάδας. Η Ιώ συνδέεται με τη λατρεία της σελήνης. Το όνομα της Ιούς προέρχεται από κάποια προδωρική διάλεκτο και σημαίνει σελήνη. Ο φύλακας της Ιούς ήταν ο Άργος, που είχε μάτια σε όλο του το σώμα, που συμβόλιζαν τον έναστρο ουρανό. Ο Άργος είχε τη δυνατότητα να παρακολουθεί τις κινήσεις της Ιούς στον ουράνιο θόλο. Η εναλλαγή στο χρώμα του δέρματος της αγελάδας υποδηλώνει τις φάσεις της σελήνης, αλλά και τα διάφορα στάδια στην ηλικία μιας γυναίκας: κόρη, νύμφη, γραία.[2] Οι περιπλανήσεις της Ιούς σε διάφορα μέρη στάθηκε αφορμή, για να ερμηνεύσουν οι αρχαίοι ετυμολογικά διάφορα τοπωνύμια, όπως ο Βόσπορος, το Ιόνιο πέλαγος και οι Μυκήνες.[5]Ο μύθος της Ιούς εμπλουτίστηκε στα αρχαϊκά χρόνια με γεωγραφικά, εθνογραφικά και ιστορικά στοιχεία. Έτσι, π.χ. οι Δωριείς του Άργους πήγαν μέσω των Κυκλάδων και των Δωδεκανήσων στην Αίγυπτο και τη Λιβύη. Αυτή η ιστορική πορεία αποτυπώθηκε στις περιπλανήσεις της Ιούς, από την οποία ονομάστηκαν και κάποιες περιοχές (Βόσπορος, Ιόνιο), που συνδέονταν με τη μυκηναϊκή ή δωρική Αργολίδα.[2]
Γενεαλογικό δένδρο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Με το όνομά της είναι γνωστή σήμερα η Ιώ, δορυφόρος του πλανήτη Δία.
- Επίσης υπάρχει και αστεροειδής με το όνομά της, ο 85 Ιώ.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Ελληνική Μυθολογία, Οι Ήρωες, τόμος 3, εκδόσεις: Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1986, σελ. 168
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 «Μορφές και Θέματα της Αρχαίας Ελληνικής Μυθολογίας». www.greek-language.gr. Ανακτήθηκε στις 26 Αυγούστου 2021.
- ↑ Ιωάννης Λάμψας, Λεξικό του αρχαίου κόσμου, τόμ. Γ¨, σ. 15 ISBN 960-666-934-3
- ↑ Ελληνική Μυθολογία, Οι Ήρωες, τόμος 3, εκδόσεις: Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1986, σελ. 167-168
- ↑ Ελληνική Μυθολογία, Οι Ήρωες, τόμος 3, εκδόσεις: Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1986, σελ. 169-170
