Καρβέλι Μεσσηνίας

Καρβέλι Καλαμάτας
Δήμος Καλαμάτας
Καρβέλι Καλαμάτας Καρβέλι Καλαμάτας
Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα
Περιφέρεια	Πελοποννήσου
Περιφερειακή Ενότητα	Μεσσηνίας
Δήμος	Καλαμάτας
Δημοτική Ενότητα	Καλαμάτας
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμα	Πελοπόννησος
Νομός	Μεσσηνίας
Υψόμετρο	650 μέτρα
Πληθυσμός
Μόνιμος	28
Έτος απογραφής	2021
Πληροφορίες
Παλαιά ονομασία	Κουτσαβά Καρβέλι
Ταχ. κώδικας	24100
Τηλ. κωδικός	2721
Δήμος Καλαμάτας

Το Καρβέλι ή (το) Καρβέλιον, παλιότερα Κουτσαβά Καρβέλι, είναι ένα από τα χωριά του Δυτικού Ταϋγέτου, το οποίο υπάγεται στο Δήμο Καλαμάτας του Νομού Μεσσηνίας και απέχει 20 περίπου χιλιόμετρα, βορειοανατολικά, από την Καλαμάτα.

Γεωγραφική θέση

Βρίσκεται στη νότια υδρολογική λεκάνη του ποταμού Νέδοντα και είναι χτισμένο αμφιθεατρικά στους βόρειους πρόποδες της Πελενίτσας, που είναι ένα από τα πολλά πρόβουνα του Ταϋγέτου. Έχει υψόμετρο 650 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας.

Η αρχική θέση του οικισμού ήταν διαφορετική από αυτή που βρίσκεται σήμερα. Συγκεκριμένα, βρισκόταν λίγο πιο πάνω από το Λαδοκαρβελιώτικο γεφύρι στη θέση Παλιόχωρα, κοντά στο παρεκκλήσι του Αγίου Νικολάου. Αυτό προκύπτει από τα υπολείμματα των γκρεμισμένων τοίχων του πρώτου χριστιανικού Ναού των Αγίων Αποστόλων, από διάφορα ερειπωμένα κτίσματα, καθώς και άλλα αντικείμενα που βρέθηκαν εκεί.

Πίσω ακριβώς από το Καρβέλι στη νότια πλευρά της Πελενίτσας βρίσκεται ο οικισμός Κάτω Καρβέλι (Χανάκια) ο οποίος ανήκει από το 1912 στην Κοινότητα Καρβελίου.

Έκταση και Πληθυσμός

Η Κοινότητα Καρβελίου έχει έκταση 29.891 στρέμματα. Στην Απογραφή του 2011 εμφανίζεται με 63 κατοίκους.

Η εξέλιξη του πληθυσμού από το 1928 μέχρι το 2011 είναι η ακόλουθη:

Κοινότητες/Δ. διαμερίσματα	Στρέμματα	1928	1940	1951	1981	1991	2001	2011
Κουτσαβά Καρβέλι (Καρβέλι)	29.891	500	515	409	111	180	180	63

Ιστορία

Από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι το 31 π.Χ. η περιοχή του χωριού υπαγόταν στη Μεσσηνία. Για ένα μικρό διάστημα από το 31 π.χ. μέχρι το 25 μ.Χ. υπαγόταν στη Λακωνία, ενώ από το 25 μ.Χ. μέχρι τον 8^ο αιώνα στην περιοχή υπήρχε μόνο ο οικισμός των Αιμυαλών, ο οποίος ανήκε στην Δενθαλιάτιδα Χώρα, η οποία υπαγόταν στη Μεσσηνία.

Τον 8^ο αιώνα στην περιοχή της Παλιόχωρας εγκαταστάθηκαν Σλάβοι Μελιγγοί και δημιούργησαν τον οικισμό Κουτσαβά Καρβέλη. Το όνομα του χωριού προέρχεται από τον βασικότερο οικιστή το επώνυμο του οποίου ήταν Καρβέλης.

Από τον 8^ο αιώνα μέχρι τον 13^ο αιώνα αποτελούσε συνοικισμό των Κουτσαβών και ανήκε διοικητικά στη Μεσσηνία.

Από το 13^ο αιώνα (περίοδος της Φραγκοκρατίας), μέχρι τις 27-12-1836 αποτελούσε συνοικισμό των Πισινών Χωριών της Επαρχίας Μυστρά (Λακεδαίμονος) με το όνομα Κουτσαβά Καρβέλη. Την περίοδο της Τουρκοκρατίας το χωριό δέχθηκε σημαντικό πληθυσμό από διάφορα μέρη και κυρίως από το γειτονικό χωριό την Γιάννιτσα (σημερινό Ελαιοχώρι).

Από 28-12-1836 έως 30-8-1912 αποτελούσε, μαζί με τους Αιμυαλούς, συνοικισμό του Δήμου Αλαγωνίας της Επαρχίας Καλαμών του Νομού Μεσσηνίας. Διευκρινίζεται ότι οι περισσότεροι κάτοικοι του οικισμού των Αιμυαλών σιγά – σιγά μετεγκαταστάθηκαν, άλλοι στο συνοικισμό του Καρβελίου και άλλοι στο συνοικισμό του Λαδά, με αποτέλεσμα ο οικισμός Αιμυαλών (Εμιαλοί σύμφωνα με τις τελευταίες απογραφές), σήμερα να τείνει να γίνει ακατοίκητος.

Στην περιοχή της Δημητσάνας, υπάρχει η σπηλαιώδης μονή Αιμυαλών σχετιζόμενη με τον αρχαίο οικισμό Αιμυαλών.

Κοινότητα Καρβελίου

Από 31-8-1912 έως 31-12-1998 αποτελούσε αυτόνομη Κοινότητα της Επαρχίας Καλαμών του Νομού Μεσσηνίας, η οποία περιελάμβανε και τους οικισμούς Αιμυαλοί και Χανάκια τα οποία το 1956 μετονομάσθηκαν σε Κάτω Καρβέλι. Τα Χανάκια μέχρι το 1912 αποτελούσαν μαζί με την Γιάννιτσα (Ελαιοχώρι) συνοικισμό του Δήμου Καλαμών.

Η Κοινότητα συστάθηκε το 1912 με την απόσπαση του οικισμού Καρβέλι από το Δήμο Αλαγωνίας και τον ορισμό του ως έδρα της Κοινότητας, ενώ το 1940 αναγνωρίσθηκαν και προσαρτήθηκαν οι οικισμοί Εμιαλοί και Χανάκια. Το 1956 ο οικισμός Χανάκια μετονομάζεται σε Κάτω Καρβέλιον και το 1961 αναγνωρίζεται και προσαρτάται στην Κοινότητα και ο οικισμός Νεοχώριον, ο οποίος μετονομάζεται το 1965 ως Αγία Τριάς. Το 1997 οι οικισμοί Καρβέλι, Κάτω Καρβέλιον, Εμιαλοί, Αγία Τριάς, αποσπώνται από την Κοινότητα και προσαρτώνται στον Δήμο Καλαμάτας, ενώ η Κοινότητα καταργείται το 1999.

Σύγχρονη διοικητική εξέλιξη

Από 1-1-1999 έως 31-12-2010 με την εφαρμογή του Προγράμματος Καποδίστρια αποτελούσε Τοπικό Διαμέρισμα του Δήμου Καλαμάτας, το οποίο περιελάμβανε και τους οικισμούς Εμιαλοί και Κάτω Καρβέλι και από την 1-1-2011 με την εφαρμογή του Προγράμματος "Καλλικράτης" αποτελεί Κοινότητα της Δημοτικής Ενότητας Καλαμάτας του Δήμου Καλαμάτας με έδρα του Δήμου, την Καλαμάτα. Η διοικητική πορεία του χωριού ακολουθεί την παράλληλη εξέλιξη, του Δήμου Καλαμάτας, με το Πρόγραμμα Καλλικράτης.

Μονή Σιδηρόπορτας

Σε απόσταση 1,5 χιλιόμετρο από το Καρβέλι, βρίσκεται η Μονή Σιδηρόπορτας, του οποίου πολλά από τα κτίσματα του, τις τελευταίες δεκαετίες έχουν ανακαινισθεί. Η Μονή Σίδηρόπορτας μαζί και με άλλα μοναστήρια (Μονή Μαρδακίου, Μονή Μελέ και Μονή Βελανιδιάς), αποτέλεσαν ορμητήρια της επανάστασης του 1821.

Διαδρομή

Η διαδρομή από την Καλαμάτα σήμερα γίνεται με ασφαλτοστρωμένο δρόμο, ο οποίος αποτελεί παράκαμψη της διαδρομής Καλαμάτας - Σπάρτης. Στην θέση Διπόταμα, στο 13ο χιλιόμετρο πραγματοποιείται στροφή προς τα δεξιά και στα 5 χιλιόμετρα ο ταξιδιώτης φθάνει στο χωριό, ενώ αφού περάσει από το Λαδά, μπορεί να συναντήσει το δρόμο προς την Σπάρτη μετά από την Αρτεμισία στο 29ο χιλιόμετρο κοντά στην Αγία Παρασκευή.

Πολιτιστικός Σύλλογος Καρβελαίων

Στο Καρβέλι (όπως σε όλα τα χωριά της περιοχής των χωριών του Ταϋγέτου της Καλαμάτας ), γίνεται κάθε χρόνο παραδοσιακό γλέντι, το οποίο διοργανώνει ο Πολιτιστικός Σύλλογος Καρβελαίων Καλαμάτας "Παναγιά η Σιδηρόπορτα".

Προσωπικότητες από το Καρβέλι Μεσσηνίας

• Πέτρος Ψωμάς, ιερέας ιδρυτής κτίτορας και κτήτορας της Μονής Σιδηρόπορτας, το 1586.
• Οι πεσόντες στο Αλβανικό Μέτωπο, Θεόδωρος Πετρόπουλος, του Παναγιώτη, αξιωματικός, ανθυπίατρος του 34ου ΣΠ, που γεννήθηκε στο Καρβέλι το 1914 και φονεύθηκε στην Πεστάνη, νοτιοανατολικά του Τεπελενίου, στις 28 Φεβρουαρίου 1941 και Φώτιος Καρβέλης του Βασιλείου, στρατιώτης του 28ου ΣΠ, που γεννήθηκε επίσης στο Καρβέλι το 1918 και φονεύθηκε στο ύψωμα Μπούμπεσι, στις 8 Φεβρουαρίου 1941.
• Από το Καρβέλι Μεσσηνίας έχει, εν μέρει, την καταγωγή της η Ελληνοαμερικανίδα ηθοποιός Ολυμπία Δουκάκη, της οποίας η μητέρα καταγόταν από το χωριό.

Δείτε επίσης

• Δενθαλιάτιδα, Δήμος Αλαγωνίας, Καλαμάτα, Δήμος Καλαμάτας, Διοικητική διαίρεση νομού Μεσσηνίας, Δήμος Καλαμάτας (πρόγραμμα Καποδίστριας)

Πηγές

• Αντώνιος Νικολάου Μασουρίδης, Γυμνασιάρχης, Διοικητικός Σύμβουλος του Μετοχικού Ταμείου των Πολιτ. Υπαλλήλων, 1936, ανατύπωση 1994 από τον Σύλλογο Αρτεμίσιων Αθηνών - Πειραιώς "ΑΛΑΓΟΝΙΑΚΑ" (Πηγαί και Βοηθήματα στη σελίδα 422).
• "Αλαγονία και Αλαγόνιοι" Τόμος Ι & ΙΙ. Αγησίλαου Καλαμαρά. Έκδοση του συλλόγου Αλαγονίων Καλαμάτας. Καλαμάτα 2001. Βιβλιογραφία στη σελίδα 10.
• "Μεσσηνία" Καλαμάτα 1995. Δημήτρη Διον. Σταματόπουλου φιλόλογου τεως διευθυντή Λυκείου
• "Μεσσηνιακά 1969-1970" Μίμη Η. Φερέτου. Έκδοση 1972 από «Αριστομένης» Μαυρομιχάλη 9 Αθήνα. Εγκυκλοπαίδεια * "Αλαγονία" σελίδα 228-240 και "Σίτσοβα" σελίδα 435.
• "Δυτικά στον Ταΰγετο" τόμος Ι & ΙΙ και Βιβλιογραφία σελ 344. Γιώργος Πετράκος
• «Η ζωή στην Καλαμάτα και στην περιοχή της» (η ελληνική επαρχία) 1918-1943". Έκδοση 2001. Τάκη(Δημ) Π. Χιουρέα προέδρου Σ.Ε. Τοπικών Οργανώσεων (επαρχιωτών).
• "Όπισθεν του Μυστρά , τ. Α΄ εκδ. Β @ τ. Β΄ ", Ηλία Αθ. Λαζάρου, Σμηνάρχου (ΤΥΕ) ε.α.,

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Δήμος Καλαμάτας, η επίσημη ιστοσελίδα του Δήμου Καλαμάτας.