Μετάβαση στο περιεχόμενο

Καρλ Ερνστ φον Μπάερ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Καρλ Ερνστ φον Μπάερ
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Karl Ernst von Baer (Γερμανικά)
Γέννηση17ιουλ. / 28  Φεβρουαρίου 1792γρηγ.[1][2][3]
Piibe[4]
Θάνατος16ιουλ. / 28  Νοεμβρίου 1876γρηγ.[2]
Τάρτου[5][4]
ΕθνικότηταΓερμανοί της Βαλτικής
ΥπηκοότηταΡωσική Αυτοκρατορία
Σπουδέςαυτοκρατορικό πανεπιστήμιο του Ντόρπατ και Πανεπιστήμιο του Βύρτσμπουργκ
ΤέκναKarl Julius Friedrich von Baer, Alexander Andreas Ernst von Baer, August Emmerich von Baer, Hermann Theodor von Baer και Marie Juliane von Baer
ΓονείςJohann Magnus von Baer
ΒραβεύσειςΜετάλλιο Κόπλυ (1867), Τάγμα της Αξίας για τις Τέχνες και Επιστήμες, Μετάλλιο Κονσταντίν, Βαυαρικό Μαξιμιλιανό Τάγμα για τις Επιστήμες και Τέχνες (1873), μέλος στην Αμερικανική Ακαδημία Τεχνών και Επιστημών, αλλοδαπό μέλος της Βασιλικής Εταιρείας του Λονδίνου (15  Ιουνίου 1854), Montyon Science Award (1831), Τάγμα του Αγίου Στανισλάου (Οίκος των Ρομανώφ), Τάγμα του Αγίου Βλαδίμηρου και Τάγμα της Αγίας Άννης, Α΄ Τάξη
Επιστημονική σταδιοδρομία
Ερευνητικός τομέαςανθρωπολογία
Αξίωμακαθηγητής πανεπιστημίου
Ιδιότηταεξερευνητής, ανθρωπολόγος, ζωολόγος, ιατρός, βιολόγος, εντομολόγος, καθηγητής πανεπιστημίου, βοτανολόγος, γαιοκτήμων, συλλέκτης δειγμάτων φυτών και φυσιολόγος
δεδομένα (π • σ • ε )

Ο Καρλ Ερνστ φον Μπάερ (γερμανικά: Karl Ernst von Baer‎‎, ρωσικά: Карл Эрнст фон Бэр‎‎, 28 Φεβρουαρίου [Π.Η. 17 Φεβρουαρίου] 1792 - 28 Νοεμβρίου [Π.Η. 16 Νοεμβρίου] 1876) ήταν Εσθονός επιστήμονας και εξερευνητής. Ο Μπάερ είναι γνωστός στη Ρωσία ως Καρλ Μαξίμοβιτς Μπερ (ρωσικά: Карл Макси́мович Бэр). Ο Μπάερ ήταν φυσιοδίφης, βιολόγος, μετεωρολόγος, γεωγράφος και ένας εκ των ιδρυτών του κλάδου της εμβρυολογίας. Εξερεύνησε την ευρωπαϊκή Ρωσία και Σκανδιναβία. Ήταν μέλος της Ρωσικής Επιστημονικές Ακαδημίας, συνιδρυτής της Ρωσικής Γεωγραφικής Εταιρείας και πρώτος πρόεδρος της Ρωσικής Εταιρίας Εντομολογίας, κατατάσσοντάς τον ανάμεσα στους επιφανείς Γερμανούς της Βαλτικής. Το 1826 ανακάλυψε το «αυγό των θηλαστικών», το ωάριο.[6]

Βιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Μπάερ το 1865

Ο Καρλ Ερνστ φον Μπάερ γεννήθηκε σε γερμανική βαλτική οικογένεια ευγενών στο Πιπ, στο κυβερνείο της Εσθονίας. Έζησε τα παιδικά του χρόνια στην έπαυλη Λασίλα.[7][8][9][10] Εκπαιδεύτηκε στο Ιπποτικό και Καθεδρικό Σχολείο του Ρέβαλ (Τάλιν) και φοίτησε στο αυτοκρατορικό πανεπιστήμιο του Ντόρπαρτ (Τάρτου), από όπου αποφοίτησε το 1814 με πτυχίο γιατρού. Η πτυχιακή του εργασία αφορούσε την επιδημιολογία ασθενειών στους Εσθονούς. Το 1814-15 συνέχισε την εκπαίδευσή του στη Βιέννη και τον επόμενο χρόνο στο Βύρτσμπουργκ, όπου εκπαιδεύτηκε με τον επιβλέποντά του Ίγνατς Ντέλινγκερ (1770-1841) στην ανατομία και στην εμβρυολογία. Το 1817 σπούδασε στο Βερολίνο για μισό χρόνο.[6]

Το 1817 ανακηρύχθηκε καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Καίνιγκσμπεργκ και το 1821 καθηγητής ζωολογίας, το 1826 καθηγητής ανατομίας. Από το 1821, ήταν διευθυντής του Ζωολογικού Μουσείου του Καίνιγκσμπεργκ, το οποίο είχε εγκαθιδρύσει ο ίδιος.[6] Το 1826 ανακάλυψε το ωάριο (De ovi mammalium et hominis genesi). Το 1829, δίδαξε για μικρό χρονικό διάστημα στην Αγία Πετρούπολη, αλλά επέστρεψε στο Καίνιγκσμπεργκ. Το 1834, ο Μπάερ επέστρεψε στην Αγία Πετρούπολη, όπου έγινε μέλος της Επιστημονικής Ακαδημίας της Αγίας Πετρούπολης, πρώτα στη ζωολογία (1834-46) και έπειτα στη συγκριτική ανατομία και στη φυσιολογία (1846-62). Τα ενδιαφέροντά του εκείνη την εποχή ήταν η ανατομία, ιχθυολογία, εθνογραφία, ανθρωπολογία και γεωγραφία. Όσο ήταν στο Καίνιγκσμπεργκ, ο Μπάερ συνέχισε να ασχολείται με την εμβρυολογία, αλλά στη Ρωσία ασχολήθηκε με έρευνα πεδίου και συμμετείχε στην εξερεύνηση του Νόβαγια Ζέμλια το 1837. Στα τελευταία χρόνια της ζωής του (1867-76) έζησε το Ντόρπαρτ, όπου ήταν βασικός επικριτής του Δαρβίνου.[11]

Επιστημονικές συνεισφορές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Άγαλμα του φον Μπάερ στο Τάρτου. Στη Βαλπουργιανή Νύχτα οι φοιτητές πλένουν το κεφάλι τους με σαμπάνια.[12]

Εμβρυολογία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο φον Μπάερ μελέτησε την εμβρυονική ανάπτυξη των ζώων, και ήταν ο πρώτος που περιέγραψε το ωάριο (1826) και ανακάλυψε το βλαστικό στάδιο της ανάπτυξης και τη νωτοχορδή. Το 1827, ολοκλήρωσε την έρευνα Ovi Mammalium et Hominis genesi για την Επιστημονική Ακαδημίας της Αγίας Πετρούπολης (εκδόθηκε στη Λειψία)[13][14] και καθιέρωσε τη θεωρία ότι τα θηλαστικά αναπτύσσονται από αυγά. Μαζί με τον Χάιντς Κρίστιαν Πάντερ και βασισμένος στο έργο του Κασπάρ Φρίντριχ Βολφ, περιέγραψε τη θεωρεία της ανάπτυξης των εμβρυϊκών στρωμάτων (εξώδερμα, μεσόδερμα και ενδόδερμα) ως αρχή σε διάφορα είδη, θέτοντας τα θεμέλια της συγκριτικής εμβρυολογίας στο βιβλίο Über Entwickelungsgeschichte der Thiere (1828).

Επίσης διατύπωση αυτό που έγινε γνωστό ως οι νόμοι του Μπάερ της εμβρυολογίας:

  • Τα γενικά χαρακτηριστικά της ομάδας στην οποία ανήκει το έμβρυο αναπτύσσονται πριν τα εξειδικευμένα.
  • Οι γενικές δομικές σχέσεις δημιουργούνται παρομοίως πριν τις πιο εξειδικευμένες.
  • Η μορφή που κάθε εμβρύου δεν συγκλίνει με αυτές άλλων, αλλά ξεχωρίζει από αυτές.
  • Το έμβρυο ενός ανώτερου ζώου δεν μοιάζει ποτέ με ενήλικη μορφή άλλου ζώου, όπως ενός λιγότερου εξελιγμένου, αλλά μόνο στο έμβρυό του.

Εξέλιξη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Από τις μελέτες του στη συγκριτική ανατομία, ο Μπάερ πίστευε στη μετάλλαξη των ειδών, αλλά αργότερα στη σταδιοδρομία του απέρριψε τη θεωρία της φυσικής επιλογής που πρότεινε ο Κάρολος Δαρβίνος. Δημιούργησε ένα πρώιμο φυλογενετικό δέντρο, όπου αποκάλυπτε στην οντογένεση και φυλογένεση των εμβρύων των σπονδυλωτών.[15] Στην πέμπτη έκδοση της Προέλευσης των Ειδών, η οποία δημοσιεύθηκε το 1869, ο Κάρολος Δαρβίνος προσέθεσε μια ενότητα στην οποία απέδιδε φόρο τιμής στους φυσιοδίφες πριν από αυτόν που είχαν δημοσιεύσει την άποψή τους ότι τα είδη αλλάζουν και ότι οι σημερινές μορφές ζωής προέρχονται από προηγούμενες, αναφέρει και τον Μπάερ.[16]

Ο Μπάερ πίστευε στην ύπαρξη τελολογικής δύναμης στη φύση, η οποία έχει συγκριθεί με μια μορφή της εξελικτικής ορθογένεσης.[17][18]

Αναγνώριση και κληρονομιά

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1849, ο Μπάερ εξελέγη ξένο επίτιμο μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών[19] και το 1850 ξένο μέλος της Βασιλικής Επιστημονικής Ακαδημίας της Σουηδίας. Ήταν πρόεδρος της Εταιρίας Εσθονών Φυσιοδιφών από το 1869 μέχρι το 1876 και συνιδρυτής και πρώτος πρόεδρος της Ρωσικής Εντομολογικής Εταιρίας.[20][21][22][23] Το 1875, ανακηρύχθηκε ξένο μέλος της Βασιλικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών της Ολλανδίας.[24]

Στο λόφο Τόομε του Τάρτου βρίσκεται άγαλμά του, καθώς και στην έπαυλη Λάσιλα, στην Εσθονία, και στο ζωολογικό μουσείο της Αγίας Πετρούπολης, Ρωσία. Πριν την υιοθέτηση του ευρώ από την Εσθονία, το χαρτονόμισμα των δύο κρόον απεικόνιζε τον Μπάερ στην πίσω όψη του. Η νήσος Μπάερ στη Θάλασσα του Κάρα ονομάστηκε προς τιμή του, για τις σημαντικές συνεισφορές του στην έρευνα της αρκτικής μετεωρολογίας ανάμεσα στο 1830 και το 1840.[25]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 9  Απριλίου 2014.
  2. ↑ 2,0 2,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 12349129z. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  3. ↑ (Αγγλικά) SNAC. w6zp80vn. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. ↑ 4,0 4,1 (Ιταλικά) www.accademiadellescienze.it. karl-ernst-baer. Ανακτήθηκε στις 1  Δεκεμβρίου 2020.
  5. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 30  Δεκεμβρίου 2014.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 E.Tammiksaar. «Karl Ernst von Baer (1792-1876)». www.zbi.ee. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Ιουνίου 2013. Ανακτήθηκε στις 18 Μαΐου 2016. 
  7. ↑ K. J. Betteridge (1981). «An historical look at embryo transfer». Reproduction. The Journal of the Society for Reproduction and Fertility 62: 1–13. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2015-09-24. https://web.archive.org/web/20150924090529/http://www.reproduction-online.org/content/62/1/1.full.pdf+html. Ανακτήθηκε στις 2016-05-18. «Three years later, the Estonian, Karl Ernst von Baer, finally found the true mammalian egg in a pet dog (von Baer, 1827).». 
  8. ↑ Karl Clausberg (2006). «Karl Ernst von Baer». Zwischen den Sternen: Lichtbildarchive. Was Einstein und Uexküll, Benjamin und das Kino der Astronomie des 19. Jahrhunderts verdanken (στα Γερμανικά). Berlin: Akademie Verlag. σελ. 47. ...- dreizehn Jahre später von dem berühmten Estländer Biologen Karl Ernst von Baer... 
  9. ↑ J.M.S. Pearce, M.D. (2010). «Evolution from recapitulation theory to Neural Darwinism». Hektoen International. A Journal of Medical Humanities 2 (2). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-03-29. https://web.archive.org/web/20120329104606/http://hektoeninternational.org/HektoenInternational.NeuralDarwinism2.html. Ανακτήθηκε στις 2016-05-18. 
  10. ↑ Hein, Ants (2009). Eesti Mõisad - Herrenhäuser in Estland - Estonian Manor Houses (στα Εσθονικά, Γερμανικά, και Αγγλικά). Tallinn: Tänapäev. σελ. 126. ISBN 978-9985-62-765-5. 
  11. ↑ Alexander Vucinich (1988). Darwin in Russian thought. University of California Press. σελίδες 92–99. ISBN 978-0-520-06283-2. Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2011. 
  12. ↑ «Kõik algab munast». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Σεπτεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 18 Μαΐου 2016. 
  13. ↑ «Бэр Карл». 21 Μαΐου 2006. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Μαΐου 2006. Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2017. CS1 maint: Unfit url (link)
  14. ↑ «Творчество и биография Бэр Карл Максимович». 19 Μαρτίου 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Μαρτίου 2008. Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2017. CS1 maint: Unfit url (link)
  15. ↑ Brauckmann, Sabine. (2012). Karl Ernst von Baer (1792-1876) and Evolution. Int. J. Dev. Biol. 56: 653-660.
  16. ↑ «The Origin of Species». Preface to the Third Edition.
  17. ↑ Barbieri, Marcello. (2013). Biosemiotics: Information, Codes and Signs in Living Systems. Nova Science Publishers. σελ. 7. ISBN 978-1600216121
  18. ↑ Jacobsen, Eric Paul. (2005). From Cosmology to Ecology: The Monist World-view in Germany from 1770 to 1930. σελ. 100. Peter Lang Pub Inc. ISBN 978-0820472317
  19. ↑ «Book of Members, 1780-2010: Chapter B» (PDF). American Academy of Arts and Sciences. Ανακτήθηκε στις 5 Μαΐου 2011. 
  20. ↑ Hodgson, Geoffrey M. (2001). How economics forgot history: the problem of historical specificity in social science. New York: Routledge. σελ. 331. ISBN 0-415-25717-4. 
  21. ↑ Barbieri, Marcello (2007). Biosemiotics: Information, Codes and Signs in Living Systems. Nova Publishers. σελ. 6. ISBN 978-1-60021-612-1. 
  22. ↑ Lockwood, Michael (2005). The labyrinth of time: introducing the universe. Oxford [Oxfordshire]: Oxford University Press. σελ. 374. ISBN 0-19-924995-4. 
  23. ↑ Herrmann, Debra S.· Williams, Nicola· Kemp, Cathryn (2003). Lonely Planet Estonia Latvia & Lithuania (Lonely Planet Estonia, Latvia and Lithuania). Hawthorn, Vic., Australia: Lonely Planet Publications. σελ. 159. ISBN 1-74059-132-1. 
  24. ↑ «Karl Ernst Ritter von Baer (1792 - 1876)». Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences. Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2016. 
  25. ↑ Meteo History Αρχειοθετήθηκε 2012-02-09 στο Wayback Machine., 2004.
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Καρλ_Ερνστ_φον_Μπάερ&oldid=10320690"