Καρλ Ράπαν

Καρλ Ράπαν
Προσωπικές πληροφορίες
Ημερ. γέννησης	26 Σεπτεμβρίου 1905
Τόπος γέννησης	Βιέννη, Αυστρία
Ημερ. θανάτου	2 Ιανουαρίου 1996 (90 ετών)
Τόπος θανάτου	Βέρνη, Ελβετία
Θέση	Μέσος; Επιθετικός
Ομάδες νέων
1922-1924	Ντόναου Βιέννης (D/R)
Επαγγελματική καριέρα*
Εθνική ομάδα
Προπονητική καριέρα
1931-1935	Σερβέτ Γενεύης
1935-1948	Γκρασχόπερς
1948-1957	Σερβέτ Γενεύης
1958-1959	ΦΚ Ζυρίχη
1964-1968	ΦΚ Λοζάν-Σπορ
1937-1938	Ελβετία
1942-1949	Ελβετία
1953-1954	Ελβετία
1960-1963	Ελβετία
	* Οι συμμετοχές και τα γκολ στις προηγούμενες ομάδες υπολογίζονται μόνο για τα εγχώρια πρωταθλήματα.; † Συμμετοχές (Γκολ).;

Ο Καρλ Ράπαν (γερμ.: Karl Rappan, 1905-1996) ήταν Αυστριακός ποδοσφαιριστής και προπονητής. Αγωνίστηκε και εργάστηκε ως προποντής κυρίως στην Ελβετία, όπου κέρδισε πολλούς τίτλους. Διετέλεσε τέσσερις φορές προπονητής της Εθνικής Ελβετίας, την οποία οδήγησε τρεις φορές σε τελικές φάσεις Παγκοσμίων Κυπέλλων. Μέχρι σήμερα κρατά το ρεκόρ του πολυνίκη προπονητή της Εθνικής Ελβετίας.

Δημιούργησε μια κυρίαρχη ποδοσφαιρική τακτική, που έμεινε γνωστή ως "σύρτης" (αγγλ.: bolt), η οποία αργότερα εξελίχθηκε στο πιο γνωστό κατενάτσιο. Βοήθησε στη δημιουργία του Κυπέλλου Ιντερτότο, το οποίο σε μια πρώιμη μορφή του ονομαζόταν Κύπελλο Ράπαν.

Βιογραφικά στοιχεία

Ο Ράπαν γεννήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 1905 στη Βιέννη της Αυστρίας και πέθανε σε ηλικία 90 ετών στις 2 Ιανουαρίου 1996 στη Βέρνη της Ελβετίας.

Ως έφηβος ξεκίνησε την ποδοσφαιρική καριέρα του το 1922 στην Ντονάου Βιέννης (SV Donau Wien). Αγωνίστηκε στις θέσεις του χαφ και του επιθετικού. Ως επαγγελματίας αγωνίστηκε στη Βάκερ Βιέννης για τέσσερα χρόνια από το 1924 ως το 1928. Στη συνέχεια έπαιξε από μια σεζόν στην Αούστρια Βιέννης και στη Ραπίντ Βιέννης. Με τη Ραπίντ κατέκτησε το πρωτάθλημα Αυστρίας το 1929-30.

Τέλειωσε την καριέρα του στην ελβετική Σερβέτ Γενεύης, όπου έπαιξε τέσσερις σεζόν (1931-35). Παράλληλα ήταν και προπονητής της ομάδας. Με τη Σερβέτ κατέκτησε δυο πρωταθλήματα Ελβετίας (1933, 1934).

Το 1927 έγινε διεθνής με την Εθνική Αυστρίας, ενώ ακόμα αγωνιζόταν στη Βάκερ. Έπαιξε μόνο σε δυο ματς και σημείωσε ένα γκολ εναντίον της Ουγγαρίας (σκορ 6-0).

Προπονητής

Ο Ράπαν σχεδόν σε όλη την καριέρα του εργάστηκε ως προπονητής στην Ελβετία είτε σε συλλόγους είτε στην εθνική ομάδα της χώρας αυτής.

Μετά το διπλό ρόλο του παίκτη-προπονητή που είχε για τέσσερις σεζόν στη Σερβέτ, προσλήφθηκε στη Γκρασχόπερ της Ζυρίχης. Στο σωματείο αυτό έμεινε από το 1935 ως το 1947. Κέρδισε πέντε πρωταθλήματα και επτά κύπελλα.

Το 1948 επέστρεψε στη Σερβέτ για μια δεύτερη περίοδο, αποκλειστικά ως κόουτς. Έμεινε ως το 1957 προσθέτοντας ένα ακόμα πρωτάθλημα κι ένα Κύπελλο Ελβετίας στη συλλογή του.

Μετά τη Σερβέτ πήγε για μόνο σεζόν στην ΦΚ Ζυρίχης. Από το 1960 ως το 1963 εργάστηκε αποκλειστικά στην Εθνική Ελβετίας, στην οποία είχε εργαστεί και παλιότερα τρεις φορές (1937-38, 1942-49, 1953-54) παράλληλα με την εργασία του στη Γκρασχόπερ και στη Σερβέτ.

Το 1964 πήγε στη Λοζάνη κι εργάστηκε ως προπονητής της τοπικής ομάδας Λοζάν Σπορτς ως το 1965. Και με τη νέα του ομάδα κέρδισε το ελβετικό πρωτάθλημα το 1965.

Το 1969 σχεδόν τέσσερις δεκαετίες μετά την αναχώρησή του από την Αυστρία επέστρεψε ως τεχνικός διευθυντής της Ραπίντ Βιέννης για μια σεζόν. Αυτή ήταν η τελευταία επαγγελματική ενασχόλησή του με το ποδόσφαιρο.

Ο "σύρτης"

Στις αρχές της δεκαετίας του ’30, όταν ως ποδοσφαιρική τακτική είχε καθιερωθεί το "σύστημα WM", ο Ράπαν επινόησε και ανέπτυξε μια τακτική στην οποία οι ποδοσφαιριστές άλλαζαν θέσεις και καθήκοντα ανάλογα με τις ανάγκες του παιχνιδιού.

Το σύστημα αυτό διέφερε πολύ από το κλασικό 2-3-5 και το WM και έδινε μεγάλη σημασία στην άμυνα. Η ομάδα οργανωνόταν στο δικό της μισό του γηπέδου και περίμενε την επίθεση του αντίπαλου έχοντας τον έλεγχο του κέντρου. Το σύστημα ονομάστηκε "verrou" ή "bolt" (αλυσίδα ή σύρτης). Επίσης, "Swiss bolt" (ελβετικός σύρτης).

Ο Ράπαν δημιούργησε ένα σύστημα με λιγότερο ρίσκο. Στηρίχτηκε στην ομαδική δουλειά των παικτών μέσα στο γήπεδο και έδωσε στους ερασιτέχνες της εποχής την ευκαιρία να πετύχουν αποτελέσματα ανεξάρτητα από το ταλέντο τους. Η αμυντική τακτική του σύρτη στηριζόταν σε ένα μίγμα ζώνης και ατομικού μαρκαρίσματος. Ήταν το πρώτο σύστημα με τέσσερις αμυντικούς, που χρησιμοποιούσε τον ένα ως "σύρτη ασφαλείας" (security bolt), για να υποστηρίζει τους άλλους τρεις όταν έκαναν λάθη.

Στο σύστημα του Ράπαν στηρίχτηκε σε μεγάλο βαθμό η δημιουργία του κατενάτσιο με το ρόλο του λίμπερο (σκούπας) στην άμυνα.

Στην εποχή του το σύστημα του Ράπαν δεν έγινε πλήρως κατανοητό από τους περισσότερους. Ο ίδιος ο Καρλ Ράπαν ποτέ δεν το συζητούσε δημόσια, συντηρώντας ένα μυστήριο γύρω από αυτό. Δέχτηκε και επαίνους και αρνητική κριτική. Εφαρμόζοντας το στην Εθνική Ελβετίας κατάφερε να αποκλείσει τη ναζιστική Γερμανία στο παγκόσμιο Κύπελλο του 1938. Έπειτα από έναν ισόπαλο με 1-1 πρώτο αγώνα, νίκησε με 4-2 δημιουργώντας μια μεγάλη έκπληξη. Δυο βδομάδες νωρίτερα είχε νικήσει την Αγγλία σε φιλικό ματς.

Στην Εθνική Ελβετίας

Ο Καρλ Ράπαν είχε τέσσερις προπονητικές εμπειρίες με την εθνική ομάδα της Ελβετίας: 1937-1938, 1942-1949, 1953-54 και 1960-63. Συνολικά κοουτσάρισε την ομάδα σε 77 αγώνες, που είναι οι περισσότεροι από κάθε άλλον προπονητή της εθνικής Ελβετίας. Επίσης είναι ο πολυνίκης προπονητής της ομάδας με 29 νίκες. Είχε ακόμη 12 ισοπαλίες και 36 ήττες.

Με προπονητή το Ράπαν η Ελβετία προκρίθηκε στην τελική φάση τριών Παγκοσμίων Κυπέλλων: 1938, 1954 και 1962. Το 1938 απέκλεισε τη Γερμανία ενώ το 1954 αφού απέκλεισε την Ιταλία, ηττήθηκε στα προημιτελικά από την Αυστρία με 5-7 σε ένα από τα πιο θεαματικά και παραγωγικά σε γκολ επίσημα ματς στην ιστορία του ποδοσφαίρου. Με την Ελβετία ο Ράπαν πέτυχε σε τελικά φάση παγκοσμίου κυπέλλου τρεις νίκες, μία ισοπαλία και έξι ήττες.

Το τελευταίο του ματς ως προπονητής της Ελβετίας ήταν στις 11 Νοεμβρίου 1963 εναντίον της Γαλλίας κι έληξε 2-2.

Τελευταία χρόνια

Μετά την συνταξιοδότησή του και παρά την μη επαγγελματική του σχέση με το ποδόσφαιρο, ο Ράπαν ενδιαφερόταν για αυτό και διατύπωνε νέες ιδέες για την ανάπτυξή του. Μια από αυτές ήταν η δημιουργία μιας θερινής ευρωπαϊκής λίγκας με σκοπό να υπάρχουν αγώνες για τα δελτία ποδοσφαιρικών στοιχημάτων των διαφόρων χωρών (loto, toto, pool, προ-πo κλπ) αλλά και έσοδα για τις συμμετέχουσες ομάδες.

Με τη βοήθεια του Ερνστ Τόμεν (Ernst Thommen), διευθυντή του Ελβετικού ποδοσφαιρικού στοιχήματος (Swiss Football Pool), δημιουργήθηκε το 1961 το Διεθνές Ποδοσφαιρικό Κύπελλο (International Football Cup), το οποίο έμεινε γνωστό ως Κύπελλο Ράπαν. Το 1967 μετονομάστηκε σε Κύπελλο Ιντερτότο-Σίγκερ. Διεξαγόταν ως το 1995, οπότε τη διοργάνωσή του ανέλαβε η UEFA.

Ο Ράπαν πέθανε στις 2 Ιανουαρίου 1996 στη Βέρνη της Ελβετίας.