Κερατόκωνος
Κερατόκωνος | |
---|---|
Ειδικότητα | οφθαλμολογία και οπτομετρία |
Ταξινόμηση |
Ο κερατόκωνος (KC-Keratoconus) είναι διαταραχή του οφθαλμού, η οποία έχει ως αποτέλεσμα την προοδευτική λέπτυνση και αύξηση της καμπυλότητας του κερατοειδούς χιτώνα.[1] Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε θολή όραση, διπλή όραση, μυωπία, αστιγματισμό και ευαισθησία στο φως.[1] Συνήθως επηρεάζονται και τα δύο μάτια.[1] Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να παρατηρηθούν ουλές στον κερατοειδή χιτώνα.[2]
Ενώ η αιτία είναι άγνωστη, πιστεύεται ότι προκαλείται λόγω ενός συνδυασμού γενετικών, περιβαλλοντικών και ορμονικών παραγόντων.[1] Περίπου το 7% των ασθενών έχουν οικογενειακό ιστορικό της πάθησης.[1] Οι προτεινόμενοι περιβαλλοντικοί παράγοντες περιλαμβάνουν το τρίψιμο των ματιών και τις αλλεργίες.[2] Ο βασικός μηχανισμός περιλαμβάνει αλλαγή του κερατοειδούς σε σχήμα κώνου.[1] Η διάγνωση γίνεται ύστερα από εξέταση με σχισμοειδή λυχνία (slit lamp).[1]
Αρχικά, η κατάσταση μπορεί συνήθως να διορθωθεί με γυαλιά ή μαλακούς φακούς επαφής.[1] Καθώς επιδεινώνεται η ασθένεια, ενδέχεται να απαιτούνται ειδικοί φακοί επαφής. [1] Στους περισσότερους ανθρώπους η ασθένεια σταθεροποιείται μετά από λίγα χρόνια, χωρίς σοβαρά προβλήματα όρασης.[1] Σε μικρό αριθμό ατόμων δημιουργείται ουλή στον κερατοειδή και απαιτείται μεταμόσχευση κερατοειδούς.[1]
Ο κερατόκωνος επηρεάζει περίπου 1 στους 2.000 ανθρώπους.[1][2] Εμφανίζεται, συχνότερα, στα τέλη της παιδικής ηλικίας έως την πρώιμη ενηλικίωση.[1] Αν και εμφανίζεται σε όλους τους πληθυσμούς, μπορεί να είναι συχνότερη σε ορισμένες εθνοτικές ομάδες, όπως αυτές της ασιατικής καταγωγής.[2]
Σημάδια και συμπτώματα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τα άτομα με πρώιμο κερατόκωνο, συνήθως παρατηρούν ένα μικρό θόλωμα στην όραση τους και επισκέπτονται τον οφθαλμίατρο, αναζητώντας διορθωτικούς φακούς για ανάγνωση ή οδήγηση.[4][5] Στα πρώιμα στάδια, τα συμπτώματα του κερατόκωνου μπορεί να μη διαφέρουν από αυτά των οποιωνδήποτε άλλων διαθλαστικών ελαττωμάτων του οφθαλμού. Καθώς η ασθένεια εξελίσσεται, η όραση επιδεινώνεται, μερικές φορές γρήγορα. Η οπτική οξύτητα εξασθενεί σε όλες τις αποστάσεις και η νυχτερινή όραση είναι συχνά φτωχή. Ορισμένα άτομα έχουν όραση στο ένα μάτι, η οποία είναι αξιοσημείωτα χειρότερη από αυτή του άλλου. Η ασθένεια είναι συχνά διμερής, αν και ασύμμετρη. Κάποιοι αναπτύσσουν φωτοφοβία (ευαισθησία στο έντονο φως), καταπόνηση ματιών από το στραβισμό ώστε να καταφέρουν να διαβάσουν ή φαγούρα στο μάτι,[4] αλλά συνήθως υπάρχει μικρή ή καθόλου αίσθηση του πόνου. Μπορεί να προκαλέσει την εμφάνιση φωτεινών αντικειμένων σε σχήμα κυλινδρικών σωλήνων με την ίδια ένταση σε όλα τα σημεία.
Το κλασικό σύμπτωμα του κερατόκωνου είναι η αντίληψη πολλαπλών εικόνων «φαντασμάτων», γνωστή ως μονόφθαλμη πολυωπία. Αυτό το φαινόμενο είναι πιο εμφανές με ένα πεδίο υψηλής αντίθεσης, όπως ένα σημείο φωτός σε σκούρο φόντο. Αντί να δει μόνο ένα σημείο, ένα πρόσωπο με κερατόκωνο βλέπει πολλές εικόνες του σημείου, απλωμένες σε ένα χαοτικό μοτίβο. Αυτό το μοτίβο δεν αλλάζει συνήθως από μέρα σε μέρα, αλλά με την πάροδο του χρόνου παίρνει συχνά νέες μορφές. Συνήθως, οι άνθρωποι επίσης παρατηρούν ραβδώσεις και αναλαμπές παραμόρφωσης γύρω από πηγές φωτός. Μερικοί παρατηρούν ακόμη και τις εικόνες να κινούνται σε σχέση μεταξύ τους, με το ρυθμό του χτύπου της καρδιάς τους. Το κυρίαρχο σφάλμα φακών του οφθαλμού στον κερατόκωνο είναι το σφάλμα κόμης.[6][7] Η οπτική παραμόρφωση που βιώνει το άτομο προέρχεται από δύο πηγές, η μία από τις οποίες είναι η ακανόνιστη παραμόρφωση της επιφάνειας του κερατοειδούς και η άλλη είναι οι ουλές που εμφανίζονται στα εκτεθειμένα σημεία. Αυτοί οι παράγοντες δρουν για να σχηματίσουν περιοχές στον κερατοειδή που χαρτογραφούν μια εικόνα σε διαφορετικές σημεία στον αμφιβληστροειδή χιτώνα. Η επίδραση μπορεί να επιδεινωθεί σε συνθήκες χαμηλού φωτισμού, καθώς η προσαρμοσμένη στο σκοτάδι κόρη διαστέλλεται για να εκθέσει περισσότερο την ακανόνιστη επιφάνεια του κερατοειδούς χιτώνα.
Γενεσιολογία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Έξι γονίδια έχουν βρεθεί ότι σχετίζονται με την πάθηση. Πρόκειται για τα: BANP-ZNF469, COL4A4, FOXO1, FNDC3B, ΙΜΜΡ2L και RXRA-COL5A1.[8] Πιθανόν να υπάρχουν και άλλα.[8]
Παθοφυσιολογία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παρά τη σημαντική έρευνα, η αιτία του κερατόκωνου παραμένει ασαφής.[9] Αρκετές πηγές υποδηλώνουν ότι ο κερατόκωνος πιθανότατα προέρχεται από διάφορους παράγοντες: γενετικό, περιβαλλοντικό ή κυτταρικό, οποιοσδήποτε από τους οποίους μπορεί να αποτελέσει τον πυροδότη για την εμφάνιση της νόσου.[10][11][12] Μόλις ξεκινήσει, η νόσο αναπτύσσεται κανονικά με προοδευτική διάλυση της μεμβράνης του Μπόουμαν,[5] που βρίσκεται μεταξύ του επιθηλιακού ιστού και του στρώματος του κερατοειδούς. Καθώς τα δύο έρχονται σε επαφή, κυτταρικές και δομικές μεταβολές στον κερατοειδή επηρεάζουν δυσμενώς την ακεραιότητά του και οδηγούν στη χαρακτηριστικά διόγκωσης και στις ουλές της διαταραχής. Εντός οποιουδήποτε μεμονωμένου κερατοκωνικού κερατοειδούς, μπορεί να βρεθούν περιοχές εκφυλιστικής λέπτυνσης που συνυπάρχουν με περιοχές που υποβάλλονται σε επούλωση τραύματος. Οι ουλές εμφανίζονται ως μια πτυχή της υποβάθμισης του κερατοειδούς. Ωστόσο, μία πρόσφατη, μεγάλη, πολυκεντρική μελέτη υποδηλώνει ότι η τριβή από τους φακούς επαφής μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα αυτού του ευρήματος κατά έναν από τους δύο παράγοντες.[13][14]
Ορισμένος αριθμός μελετών έχει δείξει ότι οι κερατοκωνικοί κερατοειδείς εμφανίζουν σημάδια αυξημένης δραστικότητας από πεπτιδάση,[10] μία κατηγορία ενζύμων που διασπούν μερικές από τις εγκάρσιες συνδέσεις κολλαγόνου στο στρώμα, με ταυτόχρονη μειωμένη γονιδιακή έκφραση των αναστολέων πεπτιδάσης.[15] Άλλες μελέτες έχουν δείξει ότι η μειωμένη δραστικότητα από το ένζυμο αλδεϋδη αφυδρογονάση μπορεί να είναι υπεύθυνη για τη συσσώρευση ελεύθερων ριζών και οξειδωτικών ειδών στον κερατοειδή χιτώνα.[16] Όποια και αν είναι η παθογενετική διαδικασία, η βλάβη που προκαλείται από τη δραστηριότητα στον κερατοειδή μπορεί να οδηγήσει σε μείωση του πάχους του και της βιομηχανικής αντοχής του. Σε υπερδομικό επίπεδο, η αποδυνάμωση του κερατοειδούς ιστού συνδέεται με μια διαταραχή της τακτικής διευθετήσεως των στρώσεων κολλαγόνου και του προσανατολισμού των ινίδιων κολλαγόνου.[17] Ενώ ο κερατόκωνος θεωρείται μη-φλεγμονώδης διαταραχή, μία μελέτη δείχνει ότι όσοι φορούν άκαμπτους φακούς επαφής, μπορεί να προκαλέσουν υπερέκφραση προφλεγμονωδών κυτοκινών, όπως IL-6, TNF-α, ICAM-1 και VCAM-1 στο δακρυϊκό υγρό.[18]
Έχει παρατηρηθεί γενετική προδιάθεση για τον κερατόκωνο,[19] με την ασθένεια να τρέχει σε ορισμένες οικογένειες[20] και περιπτώσεις που αναφέρθηκαν για συσχέτιση σε πανομοιότυπα δίδυμα.[21] Η συχνότητα εμφάνισης σε στενά μέλη της οικογένειας δεν είναι σαφώς καθορισμένη, αν και είναι γνωστό ότι είναι σημαντικά υψηλότερη από εκείνη του γενικού πληθυσμού[9] και οι μελέτες έχουν αποκτήσει εκτιμήσεις που κυμαίνονται μεταξύ 6% και 19%.[22] Δύο μελέτες που αφορούσαν απομονωμένες, σε μεγάλο βαθμό ομογενείς κοινότητες, έχουν αντιστοίχως χαρτογραφήσει θέσεις υποθετικών γονιδίων σε χρωμοσώματα 16q και 20q.[22] Οι περισσότερες γενετικές μελέτες συμφωνούν σε ένα αυτοσωματικό κυρίαρχο μοντέλο κληρονομιάς.[4] Μία σπάνια, αυτοσωματική κυρίαρχη μορφή σοβαρού κερατόκωνου με πρόδρομο πολικό καταρράκτη, προκαλείται από μια μετάλλαξη στην περιοχή σπόρου του mir-184, ένα microRNA που εκφράζεται έντονα στον κερατοειδή και τον πρόσθιο φακό.[23] Ο κερατόκωνος διαγιγνώσκεται πιο συχνά σε άτομα με σύνδρομο Down, αν και οι λόγοι για αυτή την σύνδεση δεν έχουν ακόμη προσδιοριστεί.[24]
Ο κερατόκωνος έχει συσχετιστεί με ατοπικές ασθένειες[25] που περιλαμβάνουν το άσθμα, τις αλλεργίες και το έκζεμα και δεν είναι ασυνήθιστο πολλές ή όλες αυτές οι ασθένειες να επηρεάσουν ένα άτομο. Ο κερατόκωνος συσχετίζεται επίσης με το σύνδρομο Alport, το σύνδρομο Down και το σύνδρομο Marfan.[25] Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι η έντονη τριβή των ματιών συμβάλλει στην εξέλιξη του κερατόκωνου και οι άνθρωποι πρέπει να αποθαρρύνονται από την πρακτική.[26][27][28][29][30][31] Ο κερατόκωνος διαφέρει από την εκτασία, που προκαλείται από τη χειρουργική επέμβαση ματιών LASIK. Η μετά-LASIK εκτασία έχει συσχετιστεί με την υπερβολική απομάκρυνση του στρωματικού ιστού του ματιού του οφθαλμού κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης.
Διάγνωση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Πριν από οποιαδήποτε φυσική εξέταση, η διάγνωση του κερατόκωνου συχνά αρχίζει με την εκτίμηση του οφθαλμιάτρου ή του οπτομέτρη για το ιατρικό ιστορικό του ατόμου, ιδιαίτερα για το κύριο παράπονο και για άλλα οπτικά συμπτώματα, για την ύπαρξη οποιουδήποτε ιστορικού οφθαλμικής νόσου ή τραυματισμού που μπορεί να επηρεάσει την όραση και την παρουσία οποιουδήποτε οικογενειακού ιστορικού οφθαλμικής νόσου. Ένα διάγραμμα οφθαλμού, όπως ένα πρότυπο διάγραμμα Snellen με σταδιακά μικρότερα γράμματα, χρησιμοποιείται στη συνέχεια για τον προσδιορισμό της οπτικής οξύτητας του ατόμου. Η οφθαλμoλογική εξέταση μπορεί να προχωρήσει στη μέτρηση της εντοπισμένης καμπυλότητας του κερατοειδούς με χειροκίνητο κερατόμετρο,[32] με ανίχνευση ακανόνιστου αστιγματισμού που υποδηλώνει πιθανότητα κερατόκωνου. Οι σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να υπερβούν την ικανότητα μέτρησης του οργάνου.[5] Μία περαιτέρω ένδειξη μπορεί να παρασχεθεί με την αμφιβληστροειδοσκόπιση, στην οποία μια δέσμη φωτός επικεντρώνεται στον αμφιβληστροειδή του ατόμου και η ανάκλαση, ή αντανακλαστικό, παρατηρείται καθώς ο εξεταστής κλίνει την πηγή φωτός πέρα δώθε. Ο κερατόκωνος είναι μεταξύ των οφθαλμικών συνθηκών που παρουσιάζουν μια ψαλιδιστική αντανακλαστική δράση δύο ζωνών που κινούνται προς και μακριά από την κάθε μία σαν τις λεπίδες ενός ψαλιδιού.[5][33]
Εάν υποψιαστεί ο κερατόκωνος, ο οφθαλμίατρος ή ο οπτομέτρης θα ψάξει για άλλα χαρακτηριστικά ευρήματα της νόσου μέσω της εξέτασης με σχισμοειδή λυχνία του κερατοειδούς χιτώνα.[21] Μια προχωρημένη περίπτωση είναι συνήθως άμεσα εμφανής στον εξεταστή και μπορεί να προσφέρει μια σαφή διάγνωση πριν από πιο εξειδικευμένες εξετάσεις. Κάτω από προσεκτική εξέταση, ένας δακτύλιος από κίτρινο-καστανό έως ελαιώδες πράσινο, που είναι γνωστός ως δακτύλιος Φλέισερ, μπορεί να παρατηρηθεί σε περίπου τα μισά κερατοκωνικά μάτια.[34] Ο δακτύλιος Φλέισερ, που προκαλείται από την εναπόθεση οξειδίου σιδήρου αιμοσιδηρίνης στο επιθήλιο του κερατοειδούς, είναι λεπτός και μπορεί να μην είναι άμεσα ανιχνεύσιμος σε όλες τις περιπτώσεις, αλλά γίνεται πιο εμφανής όταν παρατηρείται κάτω από ένα φίλτρο μπλε κοβαλτίου.[5] Παρομοίως, περίπου το 50% των ασθενών εμφανίζουν ραγάδες του Vogt, λεπτές τονισμένες γραμμές στον κερατοειδή που προκαλούνται από τέντωμα και λέπτυνση.[34] Οι ραγάδες εξαφανίζονται προσωρινά ενώ εφαρμόζεται ελαφρά πίεση στο βολβό του ματιού.[5] Ένας ιδιαίτερα έντονος κώνος μπορεί να δημιουργήσει μια εσοχή σχήματος V στο κάτω βλέφαρο όταν το βλέμμα του προσώπου κατευθύνεται προς τα κάτω, γνωστό ως σημάδι του Μάνσον.[4] Άλλα ιατρικά σημάδια του κερατόκωνου κανονικά θα έχουν παρουσιαστεί πολύ πριν εμφανιστεί το σημάδι του Μάνσον[35] και έτσι αυτό το εύρημα, αν και κλασικό σημάδι της νόσου, τείνει να μην έχει πρωταρχική διαγνωστική σημασία.
Ένα χειροκίνητο κερατοσκόπιο, μερικές φορές γνωστό ως «δίσκος του Placido», μπορεί να προσφέρει μια απλή μη επεμβατική απεικόνιση της επιφάνειας του κερατοειδούς χιτώνα, προβάλλοντας μια σειρά ομόκεντρων δακτυλίων φωτός στον κερατοειδή χιτώνα. Μια πιο οριστική διάγνωση μπορεί να επιτευχθεί με την τοπογραφία κερατοειδούς, στην οποία ένα αυτοματοποιημένο όργανο προβάλλει το φωτισμένο σχέδιο πάνω στον κερατοειδή και καθορίζει την τοπογραφία του από την ανάλυση της ψηφιακής εικόνας. Ο τοπογραφικός χάρτης υποδηλώνει οποιεσδήποτε στρεβλώσεις ή ουλές στον κερατοειδή, με τον κερατόκωνο να αποκαλύπτεται από μια χαρακτηριστική κλίση της καμπυλότητας που είναι συνήθως κάτω από τον κεντρικό άξονα του ματιού.[9] Η τεχνική μπορεί να καταγράψει ένα στιγμιότυπο του βαθμού και της έκτασης της παραμόρφωσης ως δείκτη αναφοράς για την εκτίμηση του ρυθμού εξέλιξής της. Έχει ιδιαίτερη αξία στην ανίχνευση της διαταραχής στα πρώιμα στάδια της, όταν άλλα συμπτώματα δεν έχουν ακόμη παρουσιαστεί.[36]
Στάδια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Μόλις διαγνωσθεί ο κερατόκωνος, ο βαθμός του μπορεί να ταξινομηθεί με διάφορες μετρήσεις:[37]
- Η απότομη μέγιστη καμπυλότητα από «ήπια» (<45 D), «προχωρημένη» (έως 52 D) ή «σοβαρή» (> 52 D).
- Η μορφολογία του κώνου:«θηλή» (μικρός: 5 mm και σχεδόν κεντρικά), «ωοειδές» (μεγαλύτερος, κάτω από το κέντρο και συχνά χαλαρωμένος) ή «σφαιρικός» (περισσότερο από το 75% του κερατοειδούς επηρεασμένο).
- Το πάχος του κερατοειδούς από ήπιο (> 506 μm) έως προχωρημένο (<446 μm).
Η αυξανόμενη χρήση της τοπογραφίας κερατοειδούς οδήγησε σε μείωση της χρήσης αυτών των όρων.[37]
Στάδιο | Χαρακτηριστικά[38][39] |
---|---|
Στάδιο 1 |
|
Στάδιο 2 |
|
Στάδιο 3 |
|
Στάδιο 4 |
|
Το στάδιο καθορίζεται αν ισχύει ένα από τα χαρακτηριστικά.
Το πάχος του κερατοειδούς είναι το λεπτότερο μετρούμενο σημείο του κερατοειδούς. |
Θεραπεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Φακοί επαφής
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στα πρώιμα στάδια του κερατόκωνου, τα γυαλιά ή οι μαλακοί φακοί επαφής μπορεί να επαρκούν για να διορθώσουν τον ήπιο αστιγματισμό. Καθώς η κατάσταση εξελίσσεται, αυτά δεν μπορούν πλέον να παρέχουν στο άτομο ικανοποιητικό βαθμό οπτικής οξύτητας και οι περισσότεροι επαγγελματίες θα προχωρήσουν για να διαχειριστούν την κατάσταση με άκαμπτους φακούς επαφής, γνωστούς ως άκαμπτοι αεροδιαπερατούς φακούς (RGP). Οι φακοί RGP παρέχουν ένα καλό επίπεδο οπτικής διόρθωσης, αλλά δεν σταματούν την εξέλιξη της κατάστασης.[41]
Στα άτομα με κερατόκωνο, οι άκαμπτοι φακοί επαφής βελτιώνουν την όραση με τη βοήθεια του δακρυϊκού υγρού που γεμίζει το διάκενο μεταξύ της ακανόνιστης επιφάνειας του κερατοειδούς και της ομαλής κανονικής εσωτερικής επιφάνειας του φακού, δημιουργώντας έτσι το αποτέλεσμα ενός ομαλότερου κερατοειδούς χιτώνα. Πολλοί εξειδικευμένοι τύποι φακών επαφής έχουν αναπτυχθεί για τον κερατόκωνο και οι επηρεασμένοι άνθρωποι μπορούν να αναζητήσουν τόσο τους γιατρούς εξειδικευμένους σε συνθήκες κερατοειδούς, όσο και τους τεχνίτες φακών επαφής που έχουν εμπειρία στη διαχείριση ανθρώπων με κερατόκωνο. Ο ακανόνιστος κώνος παρουσιάζει μια πρόκληση[10] και ο τεχνίτης θα προσπαθήσει να παράγει φακούς με τη βέλτιστη επαφή, σταθερότητα και κλίση. Μπορεί να αποδειχθεί απαραίτητη η τοποθέτηση δοκιμαστικών φακών.[35]
Υβριδικοί φακοί
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παραδοσιακά, οι φακοί επαφής για τον κερατόκωνο είναι οι «σκληροί» ή οι RGP, αν και οι κατασκευαστές έχουν επίσης παράγει εξειδικευμένους «μαλακούς» ή υδρόφιλους φακούς και πιο πρόσφατα, φακούς σιλικονούχας υδρογέλης. Ένας μαλακός φακός έχει την τάση να προσαρμόζεται με το κωνικό σχήμα του κερατοειδούς, ελαττώνοντας έτσι την επίδρασή του. Για να αντιμετωπιστεί αυτό, έχουν αναπτυχθεί υβριδικοί φακοί οι οποίοι είναι σκληροί στο κέντρο και καλύπτονται από έναν μαλακό περίγυρο. Ωστόσο, οι μαλακοί ή οι προηγούμενοι υβριδικοί φακοί δεν αποδείχθηκαν αποτελεσματικοί για κάθε άτομο.[42] Οι φακοί πρώιμης γενιάς έχουν καταργηθεί.[43] Η τέταρτη γενιά τεχνολογίας υβριδικών φακών έχει βελτιωθεί, προσφέροντας σε περισσότερους ανθρώπους μια επιλογή που συνδυάζει την άνεση ενός μαλακού φακού με την οπτική οξύτητα ενός φακού RGP.[44]
Φακοί σκληρού χιτώνα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι φακοί σκληρού χιτώνα μερικές φορές συνταγογραφούνται για περιπτώσεις προχωρημένου ή πολύ ακανόνιστου κερατόκωνου. Αυτοί οι φακοί καλύπτουν ένα μεγαλύτερο ποσοστό της επιφάνειας του ματιού και ως εκ τούτου μπορούν να προσφέρουν βελτιωμένη σταθερότητα.[45] Ο ευκολότερος χειρισμός μπορεί να ευνοήσει άτομα με μειωμένη δεξιότητα, όπως οι ηλικιωμένοι.
Piggybacking
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Μερικοί άνθρωποι πετυχαίνουν καλή διόρθωση όρασης και άνεση με ένα συνδυασμό piggyback (συνδεόμενου) φακού, στον οποίο οι φακοί RGP φοριούνται πάνω από τους μαλακούς φακούς, παρέχοντας και οι δύο ένα βαθμό διόρθωσης της όρασης.[46] Μία μορφή piggyback φακού, κάνει χρήση ενός μαλακού φακού με μία διευρυμένη κεντρική περιοχή, για να δέχεται τον άκαμπτο φακό. Το ταίριασμα ενός συνδυασμού piggyback φακού απαιτεί εμπειρία από τον τεχνικό του φακού και ανοχή του ατόμου με κερατόκωνο.
Χειρουργική επέμβαση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Μεταμόσχευση κερατοειδούς
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Μεταξύ 11% και 27% των περιπτώσεων κερατόκωνου,[11][47][48] θα προχωρήσουν σε ένα σημείο όπου η διόρθωση της όρασης δεν είναι πλέον εφικτή, η λέπτυνση του κερατοειδούς γίνεται υπερβολική ή οι ουλές ως αποτέλεσμα της φθοράς του φακού επαφής προκαλούν προβλήματα από μόνες τους και απαιτείται μεταμόσχευση κερατοειδούς ή διεισδυτική κερατοπλαστική. Ο κερατόκωνος είναι ο συνηθέστερος λόγος για τη διεξαγωγή μιας διεισδυτικής κερατοπλαστικής, που γενικά αντιπροσωπεύει περίπου το ένα τέταρτο αυτών των διαδικασιών.[49] Ο χειρούργος της μεταμόσχευσης κερατοειδούς τρυπάει ένα φακίδιο κερατοειδούς ιστού και στη συνέχεια τοποθετεί το μόσχευμα κερατοειδούς του δότη στον υπάρχοντα οφθαλμικό ιστό, συνήθως χρησιμοποιώντας ένα συνδυασμό τρέχοντων και ανεξάρτητων ραμμάτων. Ο κερατοειδής χιτώνας δεν έχει άμεση παροχή αίματος, οπότε ο ιστός του δότη δεν απαιτείται να είναι συμβατός με την ομάδα αίματος του δέκτη. Οι τράπεζες ματιών ελέγχουν τους δότες κερατοειδούς για οποιαδήποτε ασθένεια ή κυτταρικές ανωμαλίες.
Η οξεία περίοδος ανάκαμψης μπορεί να διαρκέσει τέσσερις έως έξι εβδομάδες και η πλήρης μετεγχειρητική σταθεροποίηση της όρασης συχνά διαρκεί ένα έτος ή και περισσότερο, αλλά τα περισσότερα μοσχεύματα είναι πολύ σταθερά μακροπρόθεσμα.[48] Το Irvine Medical Center αναφέρει ότι η διεισδυτική κερατοπλαστική, έχει το πιο επιτυχημένο αποτέλεσμα από όλες τις επεμβάσεις μεταμόσχευσης και όταν εκτελείται για το κερατόκωνο σε ένα κατά τα άλλα υγιή μάτι, το ποσοστό επιτυχίας της μπορεί να είναι 95% ή μεγαλύτερο.[11] Τα ράμματα που χρησιμοποιούνται συνήθως διαλύονται σε μία περίοδο τριών έως πέντε ετών, αλλά τα ατομικά ράμματα μπορούν να αφαιρεθούν κατά τη διάρκεια της διαδικασίας επούλωσης, αν προκαλούν ερεθισμό στο άτομο.
Στις ΗΠΑ, οι μεταμοσχεύσεις κερατοειδούς για τον κερατόκωνο, συνήθως εκτελούνται υπό καταστολή ως εξωτερική χειρουργική επέμβαση. Σε άλλες χώρες, όπως η Αυστραλία και το Ηνωμένο Βασίλειο, η επέμβαση γίνεται συνήθως με το άτομο να υποβάλλεται σε γενική αναισθησία. Όλες οι περιπτώσεις απαιτούν μια προσεκτική παρακολούθηση από οφθαλμίατρο ή οπτομέτρη για αρκετά χρόνια. Συχνά, η όραση βελτιώνεται σε μεγάλο βαθμό μετά την επέμβαση, αλλά ακόμα και αν η πραγματική οπτική οξύτητα δεν βελτιωθεί, επειδή ο κερατοειδής έχει πιο φυσιολογικό σχήμα μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας, οι άνθρωποι μπορούν πιο εύκολα να χρησιμοποιήσουν διορθωτικούς φακούς. Οι επιπλοκές των μοσχευμάτων του κερατοειδούς σχετίζονται κυρίως με την αγγείωση του κερατοειδούς ιστού και την απόρριψη του κερατοειδούς του δότη. Η απώλεια όρασης είναι πολύ σπάνια, αν και είναι πιθανή η κατάσταση όρασης που δε μπορεί να διορθωθεί. Όταν η απόρριψη είναι σοβαρή, συχνά επιχειρούνται επαναληπτικές μεταμοσχεύσεις και είναι συχνά επιτυχείς.[50] Ο κερατόκωνος κανονικά δεν επανέρχεται στον μοσχευμένο κερατοειδή χιτώνα. Έχουν παρατηρηθεί τέτοια περιστατικά, αλλά συνήθως αποδίδονται στην ατελή εκτομή του αρχικού κερατοειδούς ή στην ανεπαρκή διαλογή του ιστού του δότη.[51] Οι μακροπρόθεσμες προοπτικές για μεταμοσχεύσεις κερατοειδούς που εκτελούνται για τον κερατόκωνο είναι συνήθως ευνοϊκές όταν ολοκληρωθεί η αρχική περίοδος επούλωσης και έχουν περάσει μερικά χρόνια χωρίς προβλήματα.
Ένας τρόπος μείωσης του κινδύνου απόρριψης είναι η χρήση μιας τεχνικής που ονομάζεται βαθιά πρόσθια πτερυγική κερατοπλαστική (DALK, deep anterior lamellar keratoplasty). Σε ένα μόσχευμα DALK, αντικαθίστανται μόνο το εξωτερικό επιθήλιο και ο κύριος όγκος του κερατοειδούς, το στρώμα. Το τελευταίο στρώμα ενδοθηλίου του ατόμου και η μεμβράνη του Ντεσεμέτ παραμένουν, δίνοντας κάποια πρόσθετη δομική συνοχή στον μεταγενέστερο κερατοειδή.[52] Επιπλέον, είναι δυνατή η μεταμόσχευση λυοφιλοποιημένου ιστού δότη. Η διαδικασία λυοφιλοποίησης εξασφαλίζει ότι ο ιστός είναι νεκρός, επομένως δεν υπάρχει πιθανότητα απόρριψης.[52] Έρευνες από δύο δοκιμές στο Ιράν, παρέχουν χαμηλές έως μέτριες ενδείξεις ότι η απόρριψη μοσχεύματος είναι πιο πιθανό να συμβεί στη διεισδυτική κερατοπλαστική απ 'ότι στη τεχνική DALK, αν και η πιθανότητα αποτυχίας του μοσχεύματος ήταν παρόμοια και με τις δύο διαδικασίες.[53]
Επικερατοφακία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σπάνια, μπορεί να πραγματοποιηθεί μη διεισδυτική κερατοπλαστική, γνωστή ως επικερατοφακία (ή επικερατοπλαστική), σε περιπτώσεις κερατόκωνου. Το επιθήλιο του κερατοειδούς απομακρύνεται και ένα φακίδιο του κερατοειδους του δότη μεταμοσχεύεται πάνω από αυτό.[10] Η διαδικασία απαιτεί μεγαλύτερο επίπεδο δεξιότητας εκ μέρους του χειρουργού και εκτελείται λιγότερο συχνά από μια διεισδυτική κερατοπλαστική, καθώς το αποτέλεσμα είναι γενικά λιγότερο ευνοϊκό. Εντούτοις, μπορεί να θεωρηθεί ως επιλογή σε πολλές περιπτώσεις, ιδίως για τους νέους.[54]
Εμφυτεύματα δακτυλίου κερατοειδούς
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Μια πιθανή χειρουργική εναλλακτική λύση για τη μεταμόσχευση κερατοειδούς είναι η εισαγωγή ενδοκερατικών δακτυλίων. Μία μικρή τομή πραγματοποιείται στην περιφέρεια του κερατοειδούς και δύο λεπτά τόξα πολυμεθακρυλικού μεθυλεστέρα εισάγονται μεταξύ των στρωμάτων του στρώματος του κερατοειδή σε κάθε πλευρά της κόρης, πριν η τομή κλείσει με ράμμα.[55] Τα τμήματα σπρώχνουν προς τα έξω την καμπυλότητα του κερατοειδούς χιτώνα, ισιώνουν την κορυφή του κώνου και την επιστρέφουν σε πιο φυσικό σχήμα. Η διαδικασία προσφέρει το πλεονέκτημα ότι είναι αναστρέψιμη και μάλιστα ενδεχομένως ανταλλάξιμη, καθώς δεν περιλαμβάνει απομάκρυνση των οφθαλμικών ιστών.[55][56]
Cross-linking
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το cross-linking κολλαγόνου κερατοειδούς είναι μία αναπτυσσόμενη θεραπεία που στοχεύει στην ενίσχυση του κερατοειδούς, ωστόσο, σύμφωνα με μια αξιολόγηση του Cochrane το 2015, δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία για να διαπιστωθεί εάν είναι χρήσιμη στον κερατόκωνο.[57]
Ακτινωτή κερατομή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η ακτινωτή κερατομή είναι μια διαδικασία διαθλαστικής χειρουργικής, όπου ο χειρούργος δημιουργεί ένα ακτινωτό μοτίβο τομών μέσα στον κερατοειδή, ώστε να τροποποιήσει το σχήμα του. Αυτή η πρώιμη χειρουργική επιλογή για τημυωπία έχει αντικατασταθεί σε μεγάλο βαθμό από τη μέθοδο LASIK και άλλες παρόμοιες διαδικασίες. Η LASIK αντενδείκνυται εντελώς στον κερατόκωνο και σε άλλες συνθήκες αραίωσης του κερατοειδούς, καθώς η αφαίρεση του στρωματικού ιστού του κερατοειδούς θα βλάψει περαιτέρω έναν ήδη λεπτό και ασθενή κερατοειδή.[58] Για παρόμοιους λόγους, η ακτινωτή κερατομή γενικά δεν έχει χρησιμοποιηθεί για άτομα με κερατόκωνο.[59] [60]
Πρόγνωση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι ασθενείς με κερατόκωνο, γενικά παρουσιάζουν αρχικά ήπιο αστιγματισμό και μυωπία, συνήθως στην αρχή της εφηβείας και διαγιγνώσκονται στα τέλη της εφηβείας ή στις αρχές της δεύτερης δεκαετίας ζωής τους. Η νόσος μπορεί, ωστόσο, να παρουσιαστεί ή να προχωρήσει σε οποιαδήποτε ηλικία. Σε σπάνιες περιπτώσεις, ο κερατόκωνος μπορεί να εμφανιστεί στα παιδιά ή και αργότερα στην ενήλικη ζωή.[5] Η διάγνωση της νόσου σε νεαρή ηλικία μπορεί να υποδεικνύει μεγαλύτερο κίνδυνο σοβαρότητας στη μετέπειτα ζωή.[9][61] Η όραση των ασθενών φαίνεται να παρουσιάζει διακυμάνσεις σε περίοδο μηνών, οδηγώντας τους στη συχνή αλλαγή των συνταγών φακών, αλλά καθώς η κατάσταση επιδεινώνεται, οι φακοί επαφής απαιτούνται στις περισσότερες περιπτώσεις. Η πορεία της διαταραχής μπορεί να είναι αρκετά μεταβλητή, με ορισμένους ασθενείς να παραμένουν σταθεροί για χρόνια ή απεριόριστα, ενώ σε άλλους εξελίσσεται γρήγορα ή αντιμετωπίζουν περιστασιακές παροξύνσεις σε μια μακρά και κατά τα άλλα σταθερή πορεία. Συχνότερα, ο κερατόκωνος προχωράει για μια περίοδο 10 έως 20 ετών,[35] πριν η πορεία της ασθένειας σταματήσει γενικά, κατά την τρίτη και τέταρτη δεκαετία της ζωής.
Υδρογόνωση κερατοειδούς
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σε προχωρημένες περιπτώσεις, η διόγκωση του κερατοειδούς μπορεί να οδηγήσει σε τοπική ρήξη της μεμβράνης του Ντεσεμέτ, ενός εσωτερικού στρώματος του κερατοειδούς χιτώνα. Το υδατοειδές υγρό από τον πρόσθιο θάλαμο του ματιού, διεισδύει στον κερατοειδή πριν ξανακλείσει η μεμβράνη του Ντεσεμέτ. Ο ασθενής εμφανίζει πόνο και ξαφνική σοβαρή θόλωση της όρασης, με τον κερατοειδή να λαμβάνει μια ημιδιαφανή γαλακτώδη-λευκή εμφάνιση, γνωστή ως υδρογόνωση κερατοειδούς.[62]
Παρόλο που προκαλεί απογοήτευση στον ασθενή, το αποτέλεσμα είναι συνήθως προσωρινό και μετά από μία περίοδο έξι έως οκτώ εβδομάδων, ο κερατοειδής επιστρέφει συνήθως στην προηγούμενη διαφάνεια του. Η ανάκτηση μπορεί να υποβοηθηθεί μη χειρουργικά, επιδένοντας το μάτι επίδεσμο με ένα οσμωτικό αλατούχο διάλυμα. Αν και η υδρογόνωση συνήθως προκαλεί αυξημένο σχηματισμό ουλής στον κερατοειδή χιτώνα, περιστασιακά θα ωφελήσει έναν ασθενή δημιουργώντας έναν πιο επίπεδο κώνο, βοηθώντας την τοποθέτηση φακών επαφής.[62] Η μεταμόσχευση κερατοειδούς δεν ενδείκνυται συνήθως κατά τη διάρκεια της υδρογόνωσης του κερατοειδούς.
Επιδημιολογία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το αμερικανικό National Eye Institute αναφέρει ότι ο κερατόκωνος είναι η πιο συνηθισμένη δυστροφία του κερατοειδούς στις Ηνωμένες Πολιτείες, επηρεάζοντας περίπου 1 στους 2.000 Αμερικανούς,[63][64] αλλά μερικές εκθέσεις τοποθετούν την τιμή τόσο υψηλή όσο 1 στις 500.[65] Η ασυνέπεια μπορεί να οφείλεται σε διακυμάνσεις των διαγνωστικών κριτηρίων[5] με μερικές περιπτώσεις σοβαρού αστιγματισμού που ερμηνεύονται ως εκείνες του κερατόκωνου και αντιστρόφως.[35] Μία μακροχρόνια μελέτη έδειξε ένα μέσο ποσοστό συχνότητας 2 νέων περιπτώσεων ανά 100.000 πληθυσμό ανά έτος.[64] Μερικές μελέτες έχουν υποδείξει υψηλότερη συχνότητα μεταξύ των γυναικών[66] ή ότι οι άνθρωποι νοτιοασιατικής εθνικότητας είναι 4,4 φορές πιο πιθανό να υποφέρουν από κερατόκωνο από ότι οι καυκάσιοι και είναι επίσης πιθανότερο να επηρεαστούν νωρίτερα από την ασθένεια.[67]
Ο κερατόκωνος συνήθως είναι αμφίπλευρος[64] (επηρεάζει και τα δύο μάτια), αν και η παραμόρφωση είναι συνήθως ασύμμετρη και σπάνια είναι εντελώς πανομοιότυπη και στους δύο κερατοειδείς χιτώνες.[5] Οι μονομερείς περιπτώσεις τείνουν να είναι ασυνήθιστες και μπορεί στην πραγματικότητα να είναι πολύ σπάνιες, αν μία πολύ ήπια κατάσταση στο καλύτερο μάτι είναι απλά κάτω από το όριο της κλινικής ανίχνευσης.[35] Είναι σύνηθες να διαγνωσθεί ο κερατόκωνος πρώτα στο ένα μάτι και αργότερα στο άλλο. Καθώς η κατάσταση εξελίσσεται και στα δύο μάτια, η όραση στο προγενέστερα διαγνωσμένο μάτι θα παραμείνει συχνά φτωχότερη από ότι στο άλλο μάτι.
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Γερμανός οφθαλμίατρος Μπούρχαρντ Μάουχαρτ (Burchard Mauchart), παρείχε μία πρώιμη περιγραφή σε μια διδακτορική διατριβή του 1748 για μια περίπτωση κερατόκωνου,[9] την οποία ονόμασε staphyloma diaphanum. Ωστόσο, μέχρι το 1854, ο Βρετανός γιατρός Τζον Νότινγκχαμ (John Nottingham, 1801–1856) περιέγραψε με σαφήνεια τον κερατόκωνο και το διέκρινε από άλλες εκτασίες του κερατοειδούς.[9] Ο Νότινγκχαμ ανέφερε τις περιπτώσεις «κωνικού κερατοειδούς» που είχαν περιέλθει στην προσοχή του και περιέγραψε αρκετά κλασσικά χαρακτηριστικά της νόσου, όπως η διπλωπία, η αδυναμία του κερατοειδούς και η δυσκολία προσαρμογής των διορθωτικών φακών στην όραση του ασθενούς.[3] Το 1859, ο Βρετανός χειρούργος Ουίλιαμ Μπόουμαν (William Bowman) χρησιμοποίησε ένα βυθοσκόπιο, που τότε είχε εφευρεθεί προσφάτως από τον Χέρμαν φον Χέλμχολτζ (Hermann von Helmholtz), για να διαγνώσει τον κερατόκωνο και περιέγραψε πώς να γωνιάσει τον καθρέφτη του οργάνου, έτσι ώστε να βλέπει καλύτερα το κωνικό σχήμα του κερατοειδούς.[68] Ο Μπόουμαν προσπάθησε επίσης να αποκαταστήσει την όραση τραβώντας την ίριδα με ένα λεπτό άγκιστρο που εισήχθη μέσα από τον κερατοειδή και τεντώνοντας την κόρη σε μια κάθετη σχισμή, όπως αυτή μιας γάτας. Αναφέρει ότι είχε επιτυχία σε μεγάλο βαθμό με αυτή την τεχνική, αποκαθιστώντας την όραση σε μια 18χρονη γυναίκα, που προηγουμένως δεν κατάφερνε να μετρήσει τα δάχτυλά της σε απόσταση 20 εκατοστών.
Το 1869, όταν ο πρωτοποριακός Ελβετός οφθαλμίατρος Γιόχαν Φρίντριχ Χόρνερ (Johann Friedrich Horner) έγραψε μία διατριβή με τίτλο «Σχετικά με τη θεραπεία του κερατόκωνου»,[69] η διαταραχή απέκτησε το σημερινό της όνομα. Η θεραπεία εκείνη την εποχή, που προωθήθηκε από τον κορυφαία Γερμανό οφθαλμίατρο Άλμπρεχτ φον Γκράφε (Albrecht von Graefe), ήταν μία προσπάθεια να αναδιαμορφωθεί φυσικά ο κερατοειδής χιτώνας με χημική καυτηρίαση με διάλυμα νιτρικού αργύρου και την εφαρμογή ενός παράγοντα που προκαλεί miosis με έναν επίδεσμο πίεσης.[9] Το 1888, η θεραπεία του κερατόκωνου έγινε μία από τις πρώτες πρακτικές εφαρμογές του φακού επαφής, που εφευρέθηκε πρόσφατα, όταν ο Γάλλος γιατρός Εζέν Καλτ (Eugène Kalt), κατασκευάζει ένα γυάλινο κέλυφος σκληρού χιτώνα που βελτιώνει την όραση, συμπιέζοντας τον κερατοειδή σε πιο κανονικό σχήμα.[70] Από τις αρχές του 20ου αιώνα, η έρευνα για τον κερατόκωνο έχει βελτιώσει την κατανόηση της νόσου και έχει επεκτείνει σημαντικά το φάσμα των θεραπευτικών επιλογών. Η πρώτη επιτυχημένη μεταμόσχευση κερατοειδούς για τη θεραπεία του κερατόκωνου έγινε το 1936 από τον Ραμόν Καστροβιέχο (Ramon Castroviejo).[71][72]
Κοινωνία και πολιτισμός
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Κόστος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σύμφωνα με τα ευρήματα της Συνεργατικής Διαχρονικής Αξιολόγησης του Κερατόκωνου (CLEK-Collaborative Longitudinal Evaluation of Keratoconus), οι άνθρωποι που έχουν κερατόκωνο θα μπορούσαν να αναμένουν να πληρώσουν περισσότερα από 25.000 δολάρια κατά τη διάρκεια της ζωής τους μετά τη διάγνωση, με τυπική απόκλιση 19.396 δολαρίων.[73] Υπάρχουν λίγες ενδείξεις σχετικά με το κόστος του cross-linking,[74] όμως μία μελέτη κόστους-αποτελεσματικότητας υπολόγισε το κόστος της συνολικής θεραπείας για ένα άτομο στα 928 £ (1.392 $) στην Εθνική Υπηρεσία Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου,[75] αλλά αυτό μπορεί να φθάσει τα 2.500 $ ανά μάτι σε άλλες χώρες.[76] Μια ανάλυση κόστους-οφέλους για το 2013 από τον Όμιλο UnitedHealth για την Eye Bank Association της Αμερικής, υπολογίζει ένα μέσο κόστος 16.500 $ για κάθε μεταμόσχευση κερατοειδούς.[77]
Σχετικές διαταραχές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Διάφορες άλλες εκτατικές διαταραχές του κερατοειδούς επίσης προκαλούν λέπτυνση του κερατοειδούς:[35]
- Κερατόσφαιρα: Είναι μια πολύ σπάνια κατάσταση που προκαλεί λέπτυνση του κερατοειδούς, κυρίως στα περιθώρια, με αποτέλεσμα ένα σφαιρικό, ελαφρώς διευρυμένο μάτι. Μπορεί να σχετίζεται γενετικά με τον κερατόκωνο.[10]
- Περιφερειακή εκφύλιση Pellucid: Προκαλεί λέπτυνση μίας στενής λωρίδας (1-2 mm) του κερατοειδούς, συνήθως κατά μήκος του κατώτερου περιθωρίου του κερατοειδούς. Προκαλεί ακανόνιστο αστιγματισμό, που στα πρώτα στάδια της νόσου μπορεί να διορθωθεί με γυαλιά. Διαφοροποιημένη διάγνωση μπορεί να γίνει με σχισμοειδή λυχνία.[21][78]
- Οπίσθιος κερατόκωνος: Μία ξεχωριστή διαταραχή παρά την παρόμοια ονομασία, είναι μια σπάνια ανωμαλία, συνήθως συγγενής, η οποία προκαλεί μία μη προοδευτική λέπτυνση της εσωτερικής επιφάνειας του κερατοειδούς, ενώ η καμπυλότητα της πρόσθιας επιφάνειας παραμένει κανονική. Συνήθως επηρεάζεται μόνο το ένα μάτι.[10]
- Μετά-LASIK εκτασία: Είναι μια επιπλοκή της χειρουργικής επέμβασης ματιών LASIK.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 «Facts About the Cornea and Corneal Disease». NEI. Μάιος 2016. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Νοεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 5 Νοεμβρίου 2016.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Romero-Jiménez, Miguel; Santodomingo-Rubido, Jacinto; Wolffsohn, James S. (2010-08-01). «Keratoconus: a review». Contact Lens & Anterior Eye: The Journal of the British Contact Lens Association 33 (4): 157–166; quiz 205. doi: . ISSN 1476-5411. PMID 20537579.
- ↑ 3,0 3,1 «Πρακτικές παρατηρήσεις σχετικά με τον κωνικό κερατοειδή: και από την κοντινή όραση, και άλλα ελαττώματα όρασης που συνδέονται με αυτό.». Nottingham J. (Λονδίνο: J. Churchill). 1854.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Krachmer J, επιμ. (2005). «Non-inflammatory Ectactic Disorders, Chapter 78». Cornea. Mosby. ISBN 0-323-02315-0.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 5,7 5,8 Epstein A (2000). «Keratoconus and related disorders» (PDF). North Shore Contact Lens. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 26 Ιανουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου 2007.
- ↑ «Characterizing the wave aberration in eyes with keratoconus or penetrating keratoplasty using a high-dynamic range wavefront sensor». Ophthalmology 114 (11): 2013–21. Νοέμβριος 2007. doi: . PMID 17553566. https://archive.org/details/sim_ophthalmology_2007-11_114_11/page/n92.
- ↑ Nakagawa T; Maeda N; Kosaki R και άλλοι. (Ιούνιος 2009). «Higher-order aberrations due to the posterior corneal surface in patients with keratoconus». Investigative Ophthalmology & Visual Science 50 (6): 2660–5. doi: . PMID 19029032.
- ↑ 8,0 8,1 Rong, SS; Ma, STU; Yu, XT και άλλοι. (2017-07-04). «Genetic associations for keratoconus: a systematic review and meta-analysis.». Scientific Reports 7 (1): 4620. doi: . PMID 28676647.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 9,6 «Etiology, Diagnosis, and Management of Keratoconus: New Thoughts and New Understandings». Pacific University College of Optometry. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Ιανουαρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2008.
- ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 10,5 Arffa R (1997). Grayson's Diseases of the Cornea. Chap. 17. Mosby. σελίδες 452–454. ISBN 0-8151-3654-4.
- ↑ 11,0 11,1 11,2 Brown D. «National Keratoconus Foundation: Research Overview». Ανακτήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2006.
- ↑ Warren, Catherine (14 Μαρτίου 2015). «What Causes Keratoconus?». National Keratoconus Foundation. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Δεκεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 30 Μαρτίου 2015.)
- ↑ Barr JT; Wilson BS; Gordon MO και άλλοι. (Ιανουάριος 2006). «Estimation of the incidence and factors predictive of corneal scarring in the Collaborative Longitudinal Evaluation of Keratoconus (CLEK) Study». Cornea 25 (1): 16–25. doi: . PMID 16331035.
- ↑ «The Collaborative Longitudinal Evaluation of Keratoconus (CLEK) Study Archive». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Ιουνίου 2007.
- ↑ «Increased resistance of crosslinked cornea against enzymatic digestion». Current Eye Research 29 (1): 35–40. Ιούλιος 2004. doi: . PMID 15370365.
- ↑ Gondhowiardjo TD; van Haeringen NJ; Völker-Dieben HJ και άλλοι. (Μάρτιος 1993). «Analysis of corneal aldehyde dehydrogenase patterns in pathologic corneas». Cornea 12 (2): 146–54. doi: . PMID 8500322. https://archive.org/details/sim_cornea_1993-03_12_2/page/146.
- ↑ «Collagen fibril orientation in the human corneal stroma and its implications in keratoconus». Invest Ophthalmol Vis Sci 38: 121–129. 1997. https://archive.org/details/sim_investigative-ophthalmology-visual-science_1997-01_38_1/page/121.
- ↑ «Inflammatory response to contact lenses in patients with keratoconus compared with myopic subjects». Cornea 27 (7): 758–63. Αύγουστος 2008. doi: . PMID 18650659.
- ↑ «The genetics of keratoconus». Clinical & Experimental Ophthalmology 29 (6): 345–51. Δεκέμβριος 2001. doi: . PMID 11778802.
- ↑ Zadnik K; Barr JT; Edrington TB και άλλοι. (Δεκέμβριος 1998). «Baseline findings in the Collaborative Longitudinal Evaluation of Keratoconus (CLEK) Study». Investigative Ophthalmology & Visual Science 39 (13): 2537–46. PMID 9856763. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2016-10-03. https://web.archive.org/web/20161003141110/http://iovs.arvojournals.org/article.aspx?articleid=2161642.
- ↑ 21,0 21,1 21,2 Rabonitz Y (2004). «Ectatic Disorders of the Cornea». Στο: Foster C. The Cornea (4η έκδοση). Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins. σελίδες 889–911. ISBN 978-0-7817-4206-1.
- ↑ 22,0 22,1 Merin S (2005). Inherited Eye Disorders: Diagnosis and Management. Boca Raton: Taylor & Francis. ISBN 978-1-57444-839-9.
- ↑ «Mutation Altering the miR-184 Seed Region Causes Familial Keratoconus with Cataract». The American Journal of Human Genetics 89 (5): 628–33. 2011. doi: . PMID 21996275. PMC 3213395. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2011-11-08. https://web.archive.org/web/20111108065522/http://www.cell.com/AJHG/abstract/S0002-9297(11)00404-6. Ανακτήθηκε στις 2011-10-14.
- ↑ Rabinowitz YS (1998). «Keratoconus». Survey of Ophthalmology 42 (4): 297–319. doi: . PMID 9493273.
- ↑ 25,0 25,1 Kumar, Vinay (2007). «Eye: Cornea, Degenerations and Dystrophies». Robbins Basic Pathology (8η έκδοση). Philadelphia: Saunders/Elsevier. ISBN 978-1-4160-2973-1.
- ↑ Koenig SB (Νοέμβριος 2008). «Bilateral recurrent self-induced keratoconus». Eye & Contact Lens 34 (6): 343–4. doi: . PMID 18997547.
- ↑ «Keratoconus, allergy, itch, eye-rubbing and hand-dominance». Clinical & Experimental Optometry 86 (6): 376–84. Νοέμβριος 2003. doi: . PMID 14632614.
- ↑ «Atopy and keratoconus: a multivariate analysis». The British Journal of Ophthalmology 84 (8): 834–6. Αύγουστος 2000. doi: . PMID 10906086. PMC 1723585. https://archive.org/details/sim_british-journal-of-ophthalmology_2000-08_84_8/page/834.
- ↑ «Asymmetric keratoconus attributed to eye rubbing». Cornea 23 (6): 560–4. Αύγουστος 2004. doi: . PMID 15256993.
- ↑ «Unilateral keratoconus in a child with chronic and persistent eye rubbing». American Journal of Ophthalmology 139 (2): 356–7. Φεβρουάριος 2005. doi: . PMID 15734005. https://archive.org/details/sim_american-journal-of-ophthalmology_2005-02_139_2/page/356.
- ↑ «Keratoconus associated with continual eye rubbing due to punctal agenesis». Cornea 19 (4): 567–9. Ιούλιος 2000. doi: . PMID 10928781.
- ↑ Nordan LT (1997). «Keratoconus: diagnosis and treatment». International Ophthalmology Clinics 37 (1): 51–63. doi: . PMID 9101345. https://archive.org/details/sim_international-ophthalmology-clinics_winter-1997_37_1/page/51.
- ↑ Zadnik K (1997). The ocular examination : measurements and findings. Philadelphia: W.B. Saunders. ISBN 978-0-7216-5209-2.
- ↑ 34,0 34,1 «Keratoconus». Optometry Clinics 4 (3): 65–73. 1995. PMID 7767020.
- ↑ 35,0 35,1 35,2 35,3 35,4 35,5 «Keratoconus and related noninflammatory corneal thinning disorders». Survey of Ophthalmology 28 (4): 293–322. 1984. doi: . PMID 6230745.
- ↑ «Corneal topography of early keratoconus». American Journal of Ophthalmology 108 (2): 107–12. Αύγουστος 1989. doi: . PMID 2757091.
- ↑ 37,0 37,1 Gupta D. «Keratoconus: A clinical update» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 15 Μαΐου 2006. Ανακτήθηκε στις 26 Μαρτίου 2006.
- ↑ «Circular keratotomy to reduce astigmatism and improve vision in stage I and II keratoconus». J. Refract. Surg. 25 (4): 357–65. Απρίλιος 2009. doi: . PMID 19431926.
- ↑ «Lebend-Epikeratophakie und Tiefe Lamelläre Keratoplastik zur Stadiengerechten chirurgischen Behandlung des Keratokonus (KK) I-III [Live epikeratophakia and deep lamellar keratoplasty for I-III stage-specific surgical treatment of keratoconus]» (στα Γερμανικά). Klin. Monbl. Augenheilkd. 211 (2): 94–100. Αύγουστος 1997. doi: . PMID 9379645.
- ↑ Vogt's striae in keratoconus, University of Iowa Health Care, Ophthalmology and Visual Sciences
- ↑ «Corneal Dystrophies (including Keratoconus)». Eye Info. RNIB. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Απριλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 20 Ιανουαρίου 2009.
- ↑ «The use of hybrid lenses in management of the irregular cornea». Contact Lens & Anterior Eye 22 (3): 87–90. 1999. doi: . PMID 16303411.
- ↑ «SoftPerm Hybrid Contact Lenses Discontinued». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Οκτωβρίου 2010.
- ↑ Davis Robert· Eiden Barry. «Hybrid Contact Lens Management». Contact Lens Spectrum. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Δεκεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2010.
- ↑ «A study of 530 patients referred for rigid gas permeable scleral contact lens assessment». Cornea 16 (6): 612–22. Νοέμβριος 1997. doi: . PMID 9395869.
- ↑ «Clinical experience with piggyback contact lens systems on keratoconic eyes». Journal of the American Optometric Association 66 (9): 539–43. Σεπτέμβριος 1995. PMID 7490414.
- ↑ «Efficacy and low cost in keratoconus treatment with rigid gas-permeable contact lens» (στα Πορτογαλικά). Arquivos Brasileiros de Oftalmologia 68 (2): 219–22. 2005. doi: . PMID 15905944.
- ↑ 48,0 48,1 Javadi MA; Motlagh BF; Jafarinasab MR και άλλοι. (Νοέμβριος 2005). «Outcomes of penetrating keratoplasty in keratoconus». Cornea 24 (8): 941–6. doi: . PMID 16227837.
- ↑ «Changing trends in the indications for penetrating keratoplasty». Archives of Ophthalmology 110 (10): 1409–11. Οκτώβριος 1992. doi: . PMID 1417539. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2020-01-10. https://web.archive.org/web/20200110031054/http://jamanetwork.com/cgi/pmidlookup?view=long&pmid=1417539. Ανακτήθηκε στις 2019-05-08.
- ↑ «Repeat penetrating keratoplasty: indications, graft survival, and visual outcome». The British Journal of Ophthalmology 90 (3): 324–7. Μάρτιος 2006. doi: . PMID 16488955. PMC 1856933. https://archive.org/details/sim_british-journal-of-ophthalmology_2006-03_90_3/page/324.
- ↑ «Keratoconus after penetrating keratoplasty». Ophthalmic Surgery 21 (6): 420–2. Ιούνιος 1990. PMID 2381677.
- ↑ 52,0 52,1 Sugita, Juntaru (1997). Advances in Corneal Research: Selected Transactions of the World Congress on the Cornea. IV, σελ. 163–166.
- ↑ Keane M; Coster D; Ziaei M; Williams K (2014). «Deep anterior lamellar keratoplasty versus penetrating keratoplasty for treating keratoconus». Cochrane Database Syst Rev 7 (7): CD009700. doi: . PMID 25055058.
- ↑ «Penetrating keratoplasty vs. epikeratoplasty for the surgical treatment of keratoconus». Journal of Refractive Surgery 17 (2): 138–46. 2001. PMID 11310764.
- ↑ 55,0 55,1 Ophthalmology (2η έκδοση). Mosby. 2004. ISBN 978-0-323-01634-6.
- ↑ Poulsen, DM; Kang, JJ (Ιούλιος 2015). «Recent advances in the treatment of corneal ectasia with intrastromal corneal ring segments.». Current Opinion in Ophthalmology 26 (4): 273–7. doi: . PMID 26058024.
- ↑ Sykakis, E; Karim, R; Evans, JR; Bunce, C; Amissah-Arthur, KN; Patwary, S; McDonnell, PJ; Hamada, S (2015-03-24). «Corneal collagen cross-linking for treating keratoconus.». The Cochrane Database of Systematic Reviews 3 (3): CD010621. doi: . PMID 25803325.
- ↑ «Corneal ectasia after laser-assisted in situ keratomileusis». Archives of Ophthalmology 119 (11): 1714–6. Νοέμβριος 2001. doi: . PMID 11709027.
- ↑ «Current surgical options for keratoconus». Journal of Cataract and Refractive Surgery 29 (2): 379–86. Φεβρουάριος 2003. doi: . PMID 12648653.
- ↑ «A return to primitive practice? Radial keratotomy revisited». Contact Lens & Anterior Eye 22 (1): 2–10. 1999. doi: . PMID 16303397.
- ↑ Davis, L (1997). «Keratoconus: Current understanding of diagnosis and management». Clinical Eye and Vision Care 9: 13–22. doi: .
- ↑ 62,0 62,1 «Acute hydrops in the corneal ectasias: associated factors and outcomes». Transactions of the American Ophthalmological Society 97: 187–98; discussion 198–203. 1999. PMID 10703124.
- ↑ Keratoconus. «Facts About The Cornea and Corneal Disease». US National Eye Institute. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2005-10-31. https://web.archive.org/web/20051031055107/http://www.nei.nih.gov/health/cornealdisease/index.asp#h. Ανακτήθηκε στις 2006-02-12.
- ↑ 64,0 64,1 64,2 «A 48-year clinical and epidemiologic study of keratoconus». American Journal of Ophthalmology 101 (3): 267–73. Μάρτιος 1986. doi: . PMID 3513592.
- ↑ Weissman BA· Yeung KK. «Keratoconus». eMedicine. Ανακτήθηκε στις 24 Δεκεμβρίου 2011.
- ↑ Fink BA; Wagner H; Steger-May K και άλλοι. (Σεπτέμβριος 2005). «Differences in keratoconus as a function of gender». American Journal of Ophthalmology 140 (3): 459–68. doi: . PMID 16083843. https://archive.org/details/sim_american-journal-of-ophthalmology_2005-09_140_3/page/459.
- ↑ «Does ethnic origin influence the incidence or severity of keratoconus?». Eye 14 (4): 625–8. Αύγουστος 2000. doi: . PMID 11040911.
- ↑ Bowman W, (1859). «On conical cornea and its treatment by operation». Ophthalmic Hosp Rep and J R Lond Ophthalmic Hosp. 9 (157).
- ↑ Horner JF, Zur Behandlung des Keratoconus. Klinische Monatsblätter für Augenheilkunde. 1869.
- ↑ Pearson RM (Σεπτέμβριος 1989). «Kalt, keratoconus, and the contact lens». Optometry and Vision Science 66 (9): 643–6. doi: . PMID 2677884.
- ↑ Castroviejo R (1948). «Keratoplasty for the Treatment of Keratoconus». Transactions of the American Ophthalmological Society 46: 127–53. PMID 16693468.
- ↑ Castroviejo, R. (Δεκέμβριος 1937). International Abstract of Surgery 65 (5).
- ↑ Rebenitsch, Ronald L.; Kymes, Steven M.; Walline, Jeffrey J.; Gordon, Mae O. (Μάιος 2011). «The Lifetime Economic Burden of Keratoconus: A Decision Analysis Using a Markov Model». American Journal of Ophthalmology 151 (5): 768–773.e2. doi: . PMID 21310384. PMC 4714341. https://archive.org/details/sim_american-journal-of-ophthalmology_2011-05_151_5/page/768.
- ↑ Godefrooij, Daniel A.; van Geuns, Pepijn; de Wit, G. Ardine; Wisse, Robert P. L. (2016-05-01). «What Are the Costs of Corneal Cross-linking for the Treatment of Progressive Keratoconus?». Journal of Refractive Surgery 32 (5): 355. doi: . PMID 27163622.
- ↑ Salmon, H A; Chalk, D; Stein, K; Frost, N A (2015-08-28). «Cost effectiveness of collagen crosslinking for progressive keratoconus in the UK NHS». Eye 29 (11): 1504–1511. doi: . PMID 26315704.
- ↑ Walker, Nicholas. «Corneal cross-linking patients need Medicare rebate». Optometry Australia. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Νοεμβρίου 2016.
- ↑ «Cost-Benefit Analysis of Corneal Transplant» (PDF). Restoresight.org. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 5 Μαρτίου 2017.
- ↑ Jinabhai, Amit; Radhakrishnan, Hema; O'Donnell, Clare (2010-12-23). «Pellucid corneal marginal degeneration: A review». Contact Lens & Anterior Eye 34 (2): 56–63. doi: . PMID 21185225. http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1367048410001530. Ανακτήθηκε στις 2012-07-09.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Κερατόκωνος στο Curlie