Κοινό των Νησιωτών του Αιγαίου

Το Κοινό των Νησιωτών του Αιγαίου ήταν μια ελληνική εθνική οργάνωση που σχηματίστηκε (στην αρχή μυστικά) περί το 1911-1912 στα Δωδεκάνησα, με σκοπό αρχικά την απελευθέρωση από τις ξένες Δυνάμεις (Οθωμανική Αυτοκρατορία, Ιταλία) και την ένωση με την Ελλάδα.

Οι πρώτες διεργασίες για την κατάληψη των νησιών από Ελληνικές δυνάμεις έγιναν επί κυβέρνησης Ελευθερίου Βενιζέλου και υπουργού εξωτερικών του Λάμπρου Κορομηλά. Αρμόδιος για τη "Δωδεκανησιακό Ζήτημα" ήταν ο Ίων Δραγούμης ο οποίος μυστικά οργάνωνε την κατάληψη της εξουσίας από Έλληνες. Τον Μάϊο του 1912 η Ιταλία κατέλαβε την Αστυπάλαια, τη Ρόδο, και άλλα νησιά της Δωδεκανήσου μετά από μικρή αντίσταση των Τούρκων. Αρχικά η Ιταλία φέρθηκε φιλικά προς τους Έλληνες κατοίκους των νησιών, οι οποίοι άρχισαν φανερά να εκδηλώνουν την επιθυμία τους για ένωση με την Ελλάδα. Τις πρώτες μέρες του Ιουνίου 1912 έγινε συγκέντρωση στην Ιερά Μονή της Πάτμου, όπου μεταφέρθηκαν σύνεδροι από τα νησιά με το ατμόπλοιο "Πατρίς". Επίσης είχαν έλθει πολιτικοί εκπρόσωποι από την Ελλάδα.

Την 4η Ιουνίου 1912 το Κοινό των Νησιωτών του Αιγαίου εξέδωσε έγγραφη διακήρυξη της "Αυτονομίας των απελευθερωθεισών Νήσων" την οποία ονόμασε "Πολιτεία του Αιγαίου". Όρισε ως σημαία την κυανή με λευκό σταυρό, και ως έμβλημα τον Άπόλλωνα Ήλιο. Υπέγραψαν οι πληρεξούσιοι: Κάσου Κ. Αρβανιτόπουλος, Ρόδου Γεώργιος Δρακίδης, Λέρου Ι. Αμπελάς, Καρπάθου Γ. Πρωτόπαπας, Σύμης Ν. Πετρίδης, Κώ Σ. Κογιόπουλος, Πάτμου Μ. Μ. Μαλανδράκης, Χάλκης Π. Ι. Πιπίνος, Τήλου ιερομόναχος Μακάριος, Καλύμνου Μ. Ολυμπίτης, Νισύρου Ν. Πετρίδης. Εκτυπώθηκαν επίσης γραμματόσημα με την κεφαλή του Απόλλωνος-Ηλίου, με πρότυπο από αρχαίο νόμισμα της Ρόδου, και την επιγραφή ΚΟΙΝΟΝ ΝΗΣΙΩΤΩΝ. Τα γραμματόσημα χρησιμοποιήθηκαν κυρίως στην Κάλυμνο, αλλά σε μικρή κλίμακα και αλλού. Στα νησιά είχαν συσταθεί «Λαϊκές Επιτροπές», και κέντρο των επιχειρήσεων ορίστηκε η Μητρόπολις της Ρόδου. Από την Ελλάδα στάλθηκαν στα νησιά όπλα, με το πρόσχημα ότι θα χρησιμοποιούνταν για άμυνα σε περίπτωση τουρκικής επίθεσης.

Την διακήρυξη του Κοινού αρνήθηκε να παραλάβει ο Ιταλός στρατιωτικός διοικητής Ιωάννης Αμέλιο, ο οποίος διέταξε να οδηγηθούν στην Αστυνομία οι Θεμιστοκλής Σοφούλης και Σταύρος Λιάτης που συμμετείχαν στη συγκέντρωση στην Πάτμο. Αυτοί εξήγησαν ότι η διακήρυξη δεν είχε επαναστατικό χαρακτήρα και δεν στρεφόταν κατά της Ιταλίας, και αφέθηκαν ελεύθεροι. Η διακήρυξη έγινε όμως δεκτή από άλλες Ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και δημοσιεύτηκε στον τύπο. Από τότε άλλαξε η συμπεριφορά των Ιταλικών αρχών στα Δωδεκάνησα, και εκδηλώθηκε η επιθυμία τους για μόνιμη κατοχή.

Ένα από τα γραμματόσημα που εκδόθηκαν το 1947 για την ένωση της Δωδεκανήσου με την Ελλάδα. Αναπαριστά το γραμματόσημο του "Κοινού των Νησιωτών" του 1912, το οποίο φιλοτελικά θεωρείται "ανεπίσημη έκδοση".

Πηγές

• Παπαχριστοδούλου Ι. Χριστόδουλος, "Ιστορία της Ρόδου", έκδοση 1994, σ. 534, 535.
• Περδίκης Δημήτριος, "Το Το Κοινόν των Νησιωτών. Μια άγνωστη Ιστορία στα Δωδεκάνησα" με πληροφορίες για την έκδοση των γραμματοσήμων.