Κολοκασία η εδώδιμος
| Κολοκασία η εδώδιμος, Κολοκάσι, (Colocasia esculenta) | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Κολοκασία η εδώδιμος,
(Colocasia esculenta). | ||||||||||||||||||
| Συστηματική ταξινόμηση | ||||||||||||||||||
| Σύστημα: κατά APG III (2009) | ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| Διώνυμο | ||||||||||||||||||
| Κολοκασία η εδώδιμος (Colocasia esculenta) Carolus Linnaeus (L.) Heinrich Wilhelm Schott (Schott) | ||||||||||||||||||
| Συνώνυμα[1] | ||||||||||||||||||
|
Η Κολοκασία η εδώδιμος (Colocasia esculenta) είναι τροπικό φυτό που καλλιεργείται κυρίως για τους βρώσιμους κόρμους ή βολβοκόνδυλούς της, τις βρώσιμες ρίζες. Είναι κοινώς γνωστή και ως κολοκάσι και πιστεύεται ότι αποτελεί ένα από τα πρώτα φυτά που καλλιεργήθηκαν.[2]
Ονομασίες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το φυτό αυτό, και ο κόρμος (corm) του, γενικά ονομάζεται κολοκάσι, αλλά έχει διαφορετικά ονόματα σε διαφορετικές χώρες, όπως για παράδειγμα eddoe ή eddo ή taro όπως είναι γνωστό στα Αγγλικά. Στις Φιλιππίνες, συνήθως ονομάζεται gabi, abi ή avi και στις Ισπανόφωνες περιοχές malangas.
Περιγραφή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ριζώματα διάφορων σχημάτων και μεγεθών. Φύλλα μέχρι 40 × 24,8 εκατοστά, οι βλαστοί από το ρίζωμα, σκούρο πράσινο από την επάνω και ανοιχτό πράσινο από την κάτω πλευρά, τριγωνικοί-ωοειδείς, υπο-στρογγυλεμένοι και ακιδωτοί στην κορυφή, άκρη των βασικών λοβών στρογγυλεμένη ή υπο-στρογγυλεμένη. Μίσχος ύψους 0,8-1,2 μ. Σπάθη μήκους μέχρι 25 εκατοστά. Σπάδιξ περίπου τα 3/5 της σπάθης, ανθοφόρα τμήματα έως 8 χιλιοστά. Το θηλυκό τμήμα στις γόνιμες ωοθήκες αναμειγμένο με στείρες λευκές. Ουδέτερα πάνω από τα θηλυκά, ρομβοειδή ή ακανόνιστα στενόμακρα. Το αρσενικό τμήμα πάνω από το ουδέτερο. Συνάνδριο λοβών, τα κύτταρα 6 ή 8. Το προσάρτημα είναι βραχύτερο από το αρσενικό τμήμα.
Ταξινομία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το συγκεκριμένο επίθετο, esculentus, στα Λατινικά σημαίνει «εδώδιμος».
Το κολοκάσι σχετίζεται με το Ξανθόσωμον (Xanthosoma) και το Καλάδιον (Caladium), φυτά που καλλιεργούνται συνήθως ως καλλωπιστικά και όπως αυτά μερικές φορές ονομάζεται αόριστα «αυτί του ελέφαντα» (elephant ear).
Κατανομή και φυσικό περιβάλλον
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το κολοκάσι πιθανώς ήταν αρχικά γηγενές στους πεδινούς υγροτόπους της Μαλαισίας (taloes). Υπάρχουν εκτιμήσεις ότι το κολοκάσι ήταν σε καλλιέργεια στην υγρή τροπική Ινδία πριν από το 5000 π.Χ., πιθανώς προερχόμενο από τη Μαλαισία και από την Ινδία, μεταφέρθηκε δυτικότερα στην αρχαία Αίγυπτο, όπου περιγράφεται από Έλληνες και Ρωμαίους ιστορικούς ως μια σημαντική καλλιέργεια. Στην Ινδία, είναι γνωστό ως "gaderi", με τα μικρότερα να ονομάζονται "arbi" ή "arvi" και να είναι πιο κοινά και πιο δημοφιλή. Στην Ινδονησία, ονομάζεται "talas" ή "keladi".
Στην Αυστραλία, η Κολοκασία η εδώδιμος ποικ. η υδρόβιος (Colocasia esculenta var. aquatilis) είναι ιθαγενής στην περιοχή Κίμπερλι της Δυτικής Αυστραλίας, η ποικιλία esculenta έχει εγκλιματισθεί στη Δυτική Αυστραλία, τη Βόρεια Επικράτεια, το Κουίνσλαντ και τη Νέα Νότια Ουαλία.
Στην Τουρκία, η Κολοκασία η εδώδιμος είναι τοπικά γνωστή ως "gölevez" και καλλιεργείται κυρίως στις Μεσογειακές ακτές, όπως στην Αλάγια, η οποία είναι μια περιοχή της Αττάλειας.
Χρήσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η κύρια χρήση του κολοκασιού, είναι η κατανάλωση των βρώσιμων κόρμων (βολβοκονδύλων) και φύλλων του. Σε ακατέργαστη μορφή, το φυτό είναι τοξικό λόγω της παρουσίας οξαλικού ασβεστίου (calcium oxalate),[3][4] και ραφίδων (κρυστάλλων οξαλικού ή πυριτικού ασβεστίου που βρίσκονται μέσα στους φυτικούς ιστούς) στα φυτικά κύτταρα. Ωστόσο, η τοξίνη μπορεί να ελαχιστοποιηθεί και ο βολβοκόνδυλος καθίσταται εύγευστος με το μαγείρεμα,[5] ή με το ολονύκτιο μούσκεμα σε κρύο νερό.
Οι κόρμοι της μικρής στρογγυλής ποικιλίας, ξεφλουδίζονται και βράζονται, πωλούνται δε είτε κατεψυγμένοι, είτε συσκευασμένοι στα δικά τους υγρά ή κονσερβοποιημένοι. Τα φύλλα είναι πλούσια σε βιταμίνες και ανόργανα άλατα.
Στην Κύπρο, οι κόρμοι (κυπρ. «κολοκάσι») και τα κορμίδια (κυπρ. «πούλλες», ενικός η «πούλλα») του φυτού χρησιμοποιούνται ευρέως στην παραδοσιακή κυπριακή κουζίνα. Το «κολοκάσι» σερβίρεται συχνά σοταρισμένο, με σέλινο και κρεμμύδι μαζί με χοιρινό, κοτόπουλο ή αρνί μέσα σε σάλτσα ντομάτας, ενώ οι «πούλλες» αρχικά σοτάρονται, στη συνέχεια 'σβήνονται' με ξηρό κόκκινο κρασί, και στο τέλος σερβιρονται με κοπανισμένους σπόρους κόλιανδρου και λεμόνι. Το φυτό καλλιεργείται εντατικά στο χωριό Σωτήρα Αμμοχώστου. Στις αρχές Σεπτεμβρίου κάθε χρόνου, πραγματοποιείται στο χωριό το φεστιβάλ κολοκασιού.
Η κολοκασιά πωλείται επίσης ως καλλωπιστικό υδρόβιο φυτό.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «The Plant List: A Working List of All Plant Species». Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2015.
- ↑ Country profile: Samoa, New Agriculturist Online new-agri.co Αρχειοθετήθηκε 2008-08-28 στο Wayback Machine., accessed June 12, 2006
- ↑ «Weird Foods from around the World». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Απριλίου 2008. Ανακτήθηκε στις 10 Μαρτίου 2015.
- ↑ ASPCA: Animal Poison Control Center: Toxic Plant List
- ↑ The Morton Arboretum Quarterly, Morton Arboretum/University of California, 1965, p. 36.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Colocasia esculenta στο Wikimedia Commons
