Κομμούνα (μοντέλο διακυβέρνησης)

Η κομμούνα είναι ένα μοντέλο διακυβέρνησης που γενικά υποστηρίζεται από κομμουνιστές, επαναστάτες σοσιαλιστές και αναρχικούς . Το μοντέλο συχνά χαρακτηρίζεται ως ένας τοπικός καθώς και διαφανής οργανισμός που αποτελείται από εκπροσώπους που δεσμεύονται από εντολές . Αυτοί οι εκπρόσωποι θα μπορούσαν να ανακληθούν ανά πάσα στιγμή από τις θέσεις τους. Οι υποστηρικτές θεωρούν το δικαίωμα ανάκλησης ως μια ιδιαίτερα σημαντική διασφάλιση έναντι της διαφθοράς και της έλλειψης ανταπόκρισης μεταξύ των εκπροσώπων.

Εισαγωγή

Σχεδόν καθολικά, οι σοσιαλιστές, οι κομμουνιστές και οι αναρχικοί έχουν δει την Κομμούνα ως πρότυπο για την απελευθερωμένη κοινωνία που θα έρθει μετά την απελευθέρωση των μαζών από τον καπιταλισμό, μια κοινωνία η οποία βασίζεται στη συμμετοχική δημοκρατία από τη βάση.

Ο Μαρξ και ο Ένγκελς, ο Μπακούνιν και αργότερα ο Λένιν και ο Τρότσκι απέκτησαν σημαντικά θεωρητικά μαθήματα (ιδιαίτερα όσον αφορά τη «δικτατορία του προλεταριάτου» καθώς και τον « μαρασμό του κράτους ») από την περιορισμένη εμπειρία της Παρισινής Κομμούνας .

Παρόλα αυτά, αυτοί οι ίδιοι οι υποστηρικτές έκαναν κριτική στην κομμούνα. Ο Μαρξ θεώρησε επιβαρυντικό το γεγονός ότι οι Κομμουνάροι συγκέντρωσαν όλους τους πόρους τους για να οργανώσουν πρώτα δημοκρατικές εκλογές αντί να συγκεντρώσουν τις δυνάμεις τους και να επιτεθούν έγκαιρα στις Βερσαλλίες . Πολλοί μαρξιστές, βασισμένοι στην ερμηνεία τους για τα ιστορικά στοιχεία και στα γραπτά του Μαρξ για το θέμα, πιστεύουν ότι οι Κομμουνάροι ήταν πολύ «μαλακοί» με τα μη προλεταριακά στοιχεία τα οποία βρίσκονταν ανάμεσά τους. 

Αλλά η ιδέα της κομμούνας ως ελευθεριακής κοινωνικής οργάνωσης έχει επιμείνει στην επαναστατική θεωρία. Ο Κροπότκιν επέκρινε τη σύγχρονη αντιπροσωπευτική δημοκρατία ως απλώς ένα όργανο για την άρχουσα τάξη και υποστήριξε ότι μια νέα κοινωνία θα έπρεπε να οργανωθεί σε εντελώς διαφορετικές αρχές οι οποίες εμπλέκουν κάθε άτομο πιο άμεσα. Αντιμετωπίζει το εθνικό κράτος ως μια καπιταλιστική εδαφική οργάνωση η οποία επιβάλλεται σε πολλές κοινότητες μέσω του θεάματος της συμμετοχής που παρέχουν οι εκλογές παραπλανητικά. Από την άλλη πλευρά, οι κομμούνες αναμένεται να παρέχουν στις κοινότητες αυτονομία από εξωτερικές εξουσίες και να προσφέρουν σε κάθε άτομο μέσα τους ένα μέρος στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων, μέσω κοινοτικών συνελεύσεων και εύκολα ανακλήσιμων αντιπροσώπων.

Μέσα στο μαρξισμό

Ο Καρλ Μαρξ, στο φυλλάδιό του Ο Εμφύλιος Πόλεμος στη Γαλλία (1871), που γράφτηκε κατά τη διάρκεια της Κομμούνας, υποστήριξε τα επιτεύγματα της Κομμούνας και την περιέγραψε ως το πρωτότυπο για μια επαναστατική κυβέρνηση του μέλλοντος, «τη μορφή που επιτέλους ανακαλύψε» για τη χειραφέτηση του το προλεταριάτο.

Η Επαναστατική Κατήχηση του Μπακούνιν

Ο Μπακούνιν τελικά αποκλίνει έντονα τόσο προσωπικά όσο και ιδεολογικά από τον Μαρξ και μια τέτοια απόκλιση είναι εμφανής στη σκέψη του. Ο Μπακούνιν δεν υποστήριξε ποτέ μια δικτατορία του προλεταριάτου, αλλά αντίθετα έναν κολεκτιβισμό βασισμένο σε κομμούνες και συνεταιριστικές ενώσεις εργαζομένων που συμμάχησαν σε μια αποκεντρωμένη και ακρατική ομοσπονδία. Στην Επαναστατική Κατήχησή του έθεσε τις αρχές στις οποίες πίστευε ότι έπρεπε να θεμελιωθεί μια ελεύθερη, αναρχική κοινωνία. Αυτό περιλάμβανε την πολιτική οργάνωση της κοινωνίας σε κομμούνες:

« K. The basic unit of all political organization in each country must be the completely autonomous commune, constituted by the majority vote of all adults of both sexes. No one shall have either the power or the right to interfere in the internal life of the commune. The commune elects all functionaries, law-makers, and judges. It administers the communal property and finances. Every commune should have the incontestable right to create, without superior sanction, its own constitution and legislation. But in order to join and become an integral part of the provincial federation, the commune must conform its own particular charter to the fundamental principles of the provincial constitution and be accepted by the parliament of the province. The commune must also accept the judgments of the provincial tribunal and any measures ordered by the government of the province. (All measures of the provincial government must be ratified by the provincial parliament.) Communes refusing to accept the provincial laws will not be entitled to its benefits. »

Η αυτόνομη κομμούνα βασίζεται επιπλέον στην πλήρη ελευθερία του ατόμου και είναι αφοσιωμένη στην πραγματοποίησή της. Η αναρχική κομμούνα του Μπακούνιν δεν είναι οργανωμένη σε μια δικτατορία του προλεταριάτου αλλά σε μια χαλαρή, αλλά συνεκτική ομοσπονδία που προσπαθεί να επιτύχει τους στόχους της ενεργά επαναστατικής τάξης στο σύνολό της.

Η λειτουργία των μικρών κομμούνων

Ο Jeff Shantz επισημαίνει στο βιβλίο του Constructive Anarchy: Building Infrastructures of Resistance, με την ελπίδα ότι μια μέρα οι μαζικές κοινότητες θα γίνουν πραγματικότητα, ότι « μίνι-κομμούνες και καταλήψεις υπάρχουν σε όλο τον κόσμο, αλλά αποτελούν μόνο ένα οριακό πρότυπο κοινωνικής οργάνωσης σε σχέση στην κοινωνία γενικότερα. Ωστόσο, πολλά από αυτά παρέχουν ένα συνειδητό παράδειγμα για το πώς θα λειτουργούσε μια σοσιαλιστική κοινωνία, έστω και μόνο σε μικροκοινωνιολογικό επίπεδο. Ως έχουν, οι σοσιαλιστικές μίνι κομμούνες είναι, μαζί με τις ενώσεις εργαζομένων, οι σπόροι για την ανάπτυξη μαζικών, κοινωνικά πολύπλοκων κομμουνιστικών κομμούνων.» Αυτή η υπόθεση είναι ένα παράδειγμα σε τι θα μπορούσαν να οδηγήσουν οργανώσεις όπως οι οργανώσεις των εργαζομένων εάν τεθούν σε επαρκή κλίμακα. Στην περίπτωση που αυτή η σταδιακή πρόοδος είναι αληθινή, θα είχε επιπτώσεις τόσο στον τρόπο με τον οποίο οι εργάτες-οργανώσεις και τα παρόμοια τους γίνονται αντιληπτά τόσο από εκείνους που ελπίζουν ότι οι μαζικές κομμούνες θα είναι πραγματικότητα όσο και από εκείνους που δεν το κάνουν. Για όσους υποστηρίζουν τις κομμούνες, θα τους παρακινούσε σε επίπεδο πολιτικής να ενθαρρύνουν τις εργατικές οργανώσεις, για εκείνους που αντιτίθενται στις κομμούνες, θα τους ενθάρρυνε να καταργήσουν τις εργατικές οργανώσεις με κάθε ευκαιρία. Η ιδέα ότι οι εργατικές οργανώσεις προχωρούν σταδιακά σε κομμούνες, θέτει έτσι υπό αμφισβήτηση εάν οι εργατικές οργανώσεις είναι θεμελιωδώς υγιείς ή καταστροφικές στη μακροπρόθεσμη λειτουργία τους. Είναι σημαντικό να σημειωθεί σε αυτό το σημείο, ότι ορισμένοι πιστεύουν ότι οι εργατικές οργανώσεις αποτελούν μέρος μιας αναπόφευκτης προόδου προς τις μαζικές κομμούνες.