Κυριάκος Κ. Νικολάου
Ο Κυριάκος Κ. Νικολάου (Kyriacos Costa Nicolaou, 5 Ιουλίου 1946) είναι Κύπριος και Αμερικανός χημικός, γνωστός για τις έρευνές του στην ολική χημική σύνθεση φυσικών προϊόντων. Σήμερα είναι καθηγητής στην έδρα Wiess της Χημείας στο Πανεπιστήμιο Ράις, έχοντας κατά το παρελθόν διδάξει και ερευνήσει στο Ερευνητικό Ινστιτούτο Σκριπς/Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Ντιέγκο και στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια.
Βιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Νικολάου γεννήθηκε στον Καραβά της επαρχίας Κερύνειας, όπου μεγάλωσε και τελείωσε το σχολείο. Το 1964 πήγε στην Αγγλία, όπου έμεινε δύο χρόνια μαθαίνοντας τη γλώσσα και προετοιμαζόμενος για πανεπιστήμιο. Σπούδασε χημεία στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου (πτυχίο το 1969) και πήρε το διδακτορικό του το 1972 από το Πανεπιστημιακό Κολέγιο Λονδίνου με επιβλέποντες καθηγητές τους F. Sondheimer και P.J. Garratt. Το ίδιο έτος μετακόμισε στις ΗΠΑ και, μετά από μεταδιδακτορική έρευνα στα πανεπιστήμια Κολούμπια (1972-1973) και Χάρβαρντ (1973-1976, με τον καθηγητή Ελάιας Τζέιμς Κόρυ), έγινε καθηγητής στην έδρα Rhodes-Thompson της Χημείας στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια.
Το 1989 μετακόμισε στο Σαν Ντιέγκο, καθώς ανέλαβε μία διπλή θέση στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Ντιέγκο, ως καθηγητής της χημείας, και στο Ερευνητικό Ινστιτούτο Σκριπς, όπου έγινε και πρόεδρος του Τμήματος Χημείας. Το 1996 διορίσθηκε καθηγητής της Χημικής Βιολογίας στο Ινστιτούτο Skaggs Χημικής Βιολογίας του Σκριπς. Από το 2005 ως το 2011 διεύθυνε το Εργαστήριο Χημικής Συνθέσεως στο ICES-A*STAR, στη Σιγκαπούρη. Το 2013 πήγε στο Πανεπιστήμιο Ράις, στο Τέξας.
Η ομάδα του Νικολάου ερευνά στο πεδίο της οργανικής χημείας, με ερευνητικά ενδιαφέροντα στην ολική χημική σύνθεση. Στον Νικολάου οφείλεται η σύνθεση πολλών πολύπλοκων μορίων που υπάρχουν στη φύση, όπως το Taxol και η βανκομυκίνη. Ιδίως η σύνθεση του Taxol, που ολοκληρώθηκε το 1994, περίπου την ίδια εποχή με τη σύνθεσή του από την ομάδα του Ρόμπερτ Α. Χόλτον, προσέλκυσε την προσοχή των μέσων ενημερώσεως, εξαιτίας της δομικής του πολυπλοκότητας και της ισχυρής του αντικαρκινικής δράσεως.[4][5]
Ολικές συνθέσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η ομάδα του Κ. Νικολάου πέτυχε πρώτη την ολική χημική σύνθεση των παρακάτω χημικών ενώσεων:
- Ενδιανδρικά οξέα A–D (1982)
- Αμφοτερονολίδη B και Αμφοτερικίνη B (1987)
- Καλιχεαμικίνη γ1 (1992)
- Ραπαμυκίνη (1993)
- Taxol (1994)
- Σαραγοσικό οξύ A (1994)
- Μπρεβετοξίνη B (1995)
- Βανκομυκίνη (1998)
- Ουνσιαλαμυκίνη (2008)
- Βιριδικατουμτοξίνη B (2013)
- Σισιγιμικίνη A (2015)
- Ταϊλανστατίνη A (2016)
Τιμητικές διακρίσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- 1996 Βραβείο Λάινους Πόλινγκ (ΗΠΑ)
- 1998 Βραβείο Esselen (ΗΠΑ)
- 2000 Χρυσό Μετάλλιο Paul Karrer (Ελβετία)
- 2001 Βραβείο Ernst Schering (Γερμανία)
- 2002 Βραβείο «Τετράεδρον»
- 2005 Βραβείο Arthur C. Cope (ΗΠΑ)[6]
- 2011 Μετάλλιο Βενιαμίν Φραγκλίνου στη Χημεία (ΗΠΑ)
- 2016 Βραβείο Βολφ Χημείας (Ισραήλ)
- Βραβείο Yamada (Ιαπωνία)
- Βραβείο Janssen (Βέλγιο)
- Μετάλλιο Nagoya (Ιαπωνία)
- Μετάλλιο Εκατονταετηρίδας της Βασιλικής Εταιρείας (Ηνωμένο Βασίλειο)
- Μετάλλιο Inhoffen (Γερμανία)
- Μετάλλιο Nichols (ΗΠΑ)
Επιπλέον, ο Νικολάου έχει εκλεγεί εταίρος της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών, μέλος της αμερικανικής Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών και αντεπιστέλλον μέλος της Βασιλικής Εταιρείας (2013)[7]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ (Πολωνικά) MAK. 9810682899405606.
- ↑ www
.nemitsasfoundation .org /docs /Short%20Biography%20Prof .%20KC%20Nicolaou .pdf. - ↑ pubs
.rsc .org /en /content /articlepdf /2003 /ob /b301552c. - ↑ Borman, Stu (21 Φεβρουαρίου 1994). «Total Synthesis of Anticancer Agent Taxol Achieved by Two Different Routes». Chemical & Engineering News. http://pubs.acs.org/doi/abs/10.1021/cen-v072n008.p032. Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2013.
- ↑ Blakeslee, Sandra (15 Φεβρουαρίου 1994). «Race to Synthesize Cancer Drug Molecule Has Photo Finish». The New York Times. https://www.nytimes.com/1994/02/15/science/race-to-synthesize-cancer-drug-molecule-has-photo-finish.html. Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2013.
- ↑ «Arthur C. Cope Award». ACS. Ανακτήθηκε στις 19 Ιανουαρίου 2015.
- ↑ «New Fellows 2013». Royal Society. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουλίου 2013.