Λάτμος
Συντεταγμένες: 37°31′02″N 27°34′32″E / 37.51722°N 27.57556°E
| Λάτμος | |
|---|---|
 Άποψη του Λάτμου, από τη λίμνη Μπάφα | |
 | |
| Ύψος | 1.353 μέτρα |
| Ήπειρος | Ασία |
| Χώρες | Τουρκία |
| wikidata () | |
Ο Λάτμος (τουρκ. Beşparmak, Πενταδάκτυλος) είναι βουνό της Τουρκίας, που βρίσκεται στο νοτιοδυτικό τμήμα της, δυτικά της αρχαίας πόλης της Μιλήτου. Έχει μέγιστο υψόμετρο 1.353 μέτρα. Στην αρχαιότητα κατέληγε δυτικά στο Αιγαίο, στις ακτές του Λατμικού κόλπου[1]. Οι προσχώσεις όμως του Μαίανδρου ποταμού, που ρέει στα βόρεια του βουνού, έφραξαν την είσοδο του κόλπου μετατρέποντάς τον σε λίμνη, ήδη από το 300 μ.Χ. Στους νότιους πρόποδες του βουνού ήταν χτισμένη η ομώνυμη πόλη, η οποία τον 4ο αιώνα π.Χ. μετονομάστηκε σε Ηράκλεια[2].
Μυθολογία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Λάτμος συνδέεται με τον μύθο του Ενδυμίωνα, του μυθικού βασιλιά της Ήλιδας, τον οποίο ερωτεύτηκε η Σελήνη κατά τη διάρκεια του αγέραστου ύπνου που του είχε χαρίσει ο Δίας.
Σύμφωνα με μία μεταγενέστερη παραλλαγή του μύθου που μεταφέρεται από τον Ρωμαίο ποιητή Οβίδιο, ο Ενδυμίων ήταν βοσκός από την Καρία με απαράμιλλη ομορφιά. Η Σελήνη τον είδε σε μία σπηλιά του Λάτμου και τον ερωτεύτηκε. Τον επισκεπτόταν κάθε βράδυ την ώρα που κοιμόταν, όμως ανησυχώντας πως σαν θνητός θα γεράσει και θα πεθάνει παρακάλεσε τον Δία να τον αφήσει να κοιμάται για πάντα τον αγέραστο ύπνο ώστε να μην τον χάσει ποτέ.
Στην Ηράκλεια του Λάτμου ο Ενδυμίων λατρευόταν ως μυθικός ιδρυτής της πόλης και υπήρχε ιερό αφιερωμένο σε αυτόν[3].
Ιστορικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στον Λάτμο ανακαλύφθηκαν το 1994 βραχογραφίες του 6.000 π.Χ. Από εκείνη την περίοδο η περιοχή κατοικείται συνεχώς. Σύμφωνα με τον Εκαταίο, την άποψη του οποίου μεταφέρει ο Στράβων, το βουνό αναφέρεται στην Ιλιάδα με το όνομα Φθείρων[4].
Στα ιστορικά χρόνια στην περιοχή του Λάτμου κατοικούσαν Κάρες και Ίωνες. Οι Κάρες είχαν ιδρύσει την ομώνυμη πόλη στην νότια πλευρά του βουνού, ενώ οι Ίωνες την Μίλητο στη χερσόνησο που βρίσκεται δυτικά του βουνού και την Μυούντα στα βόρεια του. Τον 4ο αιώνα π.Χ. ιδρύθηκε στη θέση της πόλης Λάτμου η Ηράκλεια, στην οποία μεταφέρθηκαν οι κάτοικοι της Λάτμου. Η Ηράκλεια του Λάτμου παρήκμασε οριστικά όταν οι προσχώσεις του Μαίαδρου έφραξαν τον Λατμικό κόλπο και την πόλη.[εκκρεμεί παραπομπή]
Την Βυζαντινή περίοδο, ήδη από την εποχή της Εικονομαχίας, ο Λάτμος, γνωστός τότε και ως Λάτρος, αποτελούσε τόπο μοναχισμού. Τον 13ο αιώνα αναφέρονται εκεί 13 Μονές (Αγραύλων, Ασωμάτων Βαθέος Λιμένος, Περιστέριον, Δυσικού, Ειρηνούντων, Κισσών, Ιεράς, αγίου Ιωάννου, Κελλιβάρων, Μυρσινώνος, Φαλακρού Βουνου και Στύλου ή οσίου Παύλου)[5]. Ο μοναχισμός άρχισε να παρακμάζει στα τέλη του 13ου αιώνα, λόγω των αυξανόμενων τουρκικών επιδρομών, και εξαφανίστηκε τον 14ο αιώνα[6].
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Στράβων 14.1.8. ἑξῆς δ' ἐστὶν ὁ Λατμικὸς κόλπος, ἐν ᾧ Ἡράκλεια ἡ ὑπὸ Λάτμῳ λεγομένη, πολίχνιον ὕφορμον ἔχον· ἐκαλεῖτο δὲ πρότερον Λάτμος ὁμωνύμως τῷ ὑπερκειμένῳ ὄρει
- ↑ Ίδρυμα Μείζωνος Ελληνισμού, Ηράκλεια Λάτμου
- ↑ Παυσανίας 5.1.5 ἀλλὰ Ἠλεῖοι μὲν ἀποφαίνουσιν Ἐνδυμίωνος μνῆμα, Ἡρακλεῶται δὲ ἐς Λάτμον τὸ ὄρος ἀποχωρῆσαί φασιν αὐτὸν μουσι, καὶ ἄδυτον Ἐνδυμίωνός ἐστιν ἐν τῷ Λάτμῳ
- ↑ Στράβων 14.1.8 ὅπερ Ἑκαταῖος μὲν ἐμφαίνει τὸ αὐτὸ εἶναι νομίζων τῷ ὑπὸ τοῦ ποιητοῦ Φθειρῶν ὄρει λεγομένῳ ὑπὲρ γὰρ τῆς Λάτμου φησὶ τὸ Φθειρῶν ὄρος κεῖσθαι , τινὲς δὲ τὸ Γρίον φασίν,
- ↑ Παντοκρατορινός, Αθανάσιος (1940). «Βίος και Πολιτεία του Αθανασίου Α΄ συγγραφείς υπό Ιωσήφ Καλόθετου μοναχού». Θρακικά 13: 72. https://www.he.duth.gr/erg_laog/thrakika/Thrakika13.pdf. Ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2022.
- ↑ Kazhdan, Alexander, επιμ.. (1991), Oxford Dictionary of Byzantium, Oxford University Press, σελ. 1188–1189, ISBN 978-0-19-504652-6
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Beşparmak Mountains στο Wikimedia Commons
