Μετάβαση στο περιεχόμενο

Λεβιάθαν (βιβλίο)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Λεβιάθαν
ΣυγγραφέαςΤόμας Χομπς
ΕικονογράφοςΑβραάμ Μπος
ΤίτλοςLeviathan
Υπότιτλοςor The Matter, Forme and Power of a Commonwealth Ecclesiasticall and Civil
ΓλώσσαΑγγλικά
Ημερομηνία δημοσίευσης1651
LC ClassOL653987W[1]
Πρώτη έκδοσηAndrew Crooke
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Το Λεβιάθαν (αγγλικά: Leviathan, πρωτότυπος πλήρης τίτλος: Leviathan or the Matter, Form and Power of a Commonwealth Ecclesiastical and Civil) είναι το σπουδαιότερο σύγγραμμα του Τόμας Χομπς, το οποίο δημοσιεύτηκε το 1651[2]. Το όνομα του βιβλίου πηγάζει από το βιβλικό Λεβιάθαν που κατά την Παλαιά Διαθήκη ήταν ένα πελώριο κήτος. Το έργο αφορά τη δομή της κοινωνίας και της νόμιμης κυβέρνησης, και θεωρείται ως ένα από τα πρώτα και πλέον παραδείγματα της θεωρίας του κοινωνικού συμβολαίου. Υποστηρίζεται ότι ο άνθρωπος δεν έχει αγαθή φύση αλλά είναι εκ φύσεως εγωιστής και ηδονιστής. Σύμφωνα με το έργο, το ότι τα ανθρώπινα κίνητρα σχηματίζονται εκ φύσεως από προσωπικό συμφέρον θα μπορούσε να έχει καταστροφικές συνέπειες. Ανεξέλεγκτοι οι άνθρωποι, και καθοδηγούμενοι από την εσωτερική δυναμική τους, το πιθανότατο είναι πως θα αλληλοκαταστραφούν. Για να διατηρηθεί η κοινωνική ειρήνη, ο Χομπς δημιουργεί κάποιο τέχνασμα, τον Λεβιάθαν, το Κράτος, είτε με τη μορφή της απόλυτης μοναρχίας είτε της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Το σημαντικό στοιχείο είναι ότι αυτό το Κράτος έχει το μονοπώλιο της βίας και της απόλυτης εξουσίας[3].

Ο Λεβιάθαν λοιπόν αναλαμβάνει την προστασία των πολιτών από εξωτερικούς και εσωτερικούς παράγοντες, μέσω του στρατού και της αστυνομίας. Άλλο σημαντικό καθήκον είναι επίσης η προστασία των πολιτών από τον ίδιο τον Λεβιάθαν. Από αυτήν την ιδέα πηγάζει το Σύνταγμα ως αυτοπεριορισμός της εξουσίας.

Ο Χομπς με την θεωρία αυτή αρνείται το δικαίωμα επανάστασης εναντίον του κοινωνικού συμβολαίου (όπου θα ονομαστεί έτσι αργότερα από τον Τζων Λοκ). Όταν όμως ο Λεβιάθαν δεν φροντίζει πια για την ειρήνη και άμυνα των πολιτών, τότε το συμβόλαιο ακυρώνεται και το κράτος μπορεί να διαλυθεί. Οι άνθρωποι γυρίζουν στον φυσικό νόμο, έως ότου γίνει κάποιο νέο συμβόλαιο.

  1. «Leviathan by Thomas Hobbes | Open Library». Ανακτήθηκε στις 12  Αυγούστου 2023.
  2. Hilary Brown, Luise Gottsched the Translator, Camden House, 2012, p. 54.
  3. Hobbes T., 1989, Λεβιάθαν, (μτφρ. Γ. Πασχαλίδης - Α. Μεταξόπουλος), Γνώση, Αθήνα, 240-241