Λουξεμβουργιανή γλώσσα
| Λουξεμβουργιανά | |
|---|---|
| Lëtzebuergesch | |
| Ταξινόμηση | Ινδο-Ευρωπαϊκές Γλώσσες |
| Σύστημα γραφής | λατινική γραφή |
| Κατάσταση | |
| Επίσημη γλώσσα |  Λουξεμβούργο |
| ISO 639-1 | lb |
| ISO 639-2 | ltz |
| ISO 639-3 | ltz |
| SIL | LTZ |
Τα Λουξεμβουργιανά (Λουξεμβουργιανά: Lëtzebuergesch, Γαλλικά: Luxembourgeois, Γερμανικά: Luxemburgisch)[1] είναι μία Δυτική Γερμανική γλώσσα που ομιλείται στο Λουξεμβούργο. Υιοθετήθηκε ως επίσημη γλώσσα το 1984.[2] Ομιλείται επίσης σε μικρά μέρη του Βελγίου, της Γαλλίας και της Γερμανίας,[3] καθώς και από μερικούς απογόνους Λουξεμβούργιων μεταναστών στις ΗΠΑ και απόδημους στην Τρανσυλβανία της Ρουμανίας (Siebenbürgen). Παγκοσμίως υπάρχουν περίπου 400.000 ομιλητές Λουξεμβουργιανών.[4]
Τα Λουξεμβουργιανά ανήκουν στην Κεντρική Γερμανική ομάδα των Άνω Γερμανικών γλωσσών, όπως και τα πρότυπα Γερμανικά.[5] Ωστόσο, είναι κάτι παραπάνω από απλά μια Γερμανική διάλεκτος. Τα Λουξεμβουργιανά δανείζονται πολλές Γαλλικές λέξεις. Για παράδειγμα, η λέξη για τον οδηγό λεωφορείου είναι Buschauffeur, ενώ στα γερμανικά είναι Busfahrer και στα γαλλικά Chauffeur de bus. Είναι σχετικά εύκολο σε όσους μιλάνε Γερμανικά να καταλάβουν τα Λουξεμβουργιανά, αλλά πιο δύσκολο να τα μιλήσουν σωστά λόγω της Γαλλικής επιρροής.
Από την άλλη, τα γραπτά Λουξεμβουργιανά συχνά επιδεικνύουν φανερή επιρροή από τα Άνω Γερμανικά στη σύνταξη και τα ιδιώματα και συνήθως εκπλήττουν όσους έχουν ευχέρεια στην ανάγνωση Γερμανικών ως ουσιαστικά καθαρά Γερμανικά μεταμφιεσμένα ως ξένη γλώσσα. Φαίνεται πως η ιδέα της κατάλληλης γραφής των Λουξεμβουργιανών είναι ακόμα κατά πολύ εξαρτημένη στην κανονιστική Γερμανική γραμματική. Σύμφωνα μ’αυτό, τα Λουξεμβουργιανά φτάνουν πιο κοντά στο να ονομαστούν μερικά ως Γερμανική διάλεκτος απ’ό,τι τα Ολλανδικά, τα οποία επίσης έχουν φανερή συγγένεια με τα Γερμανικά αλλά αξιοπρόσεκτα πιο αποκλίνοντα από αυτή τη γλώσσα στο συντακτικό, την σειρά των λέξεων και τα ιδιώματα.
Μερικές λέξεις είναι διαφορετικές από τα Άνω Γερμανικά αλλά έχουν αντίστοιχα στις Γερμανικές διαλέκτους. Ένα παράδειγμα είναι η λέξη πατάτα, που είναι Gromper στα Λουξεμβουργιανά, αλλά pomme de terre στα Γαλλικά και Kartoffel στα Άνω Γερμανικά.
Άλλες λέξεις είναι αποκλειστικές στα Λουξεμβουργιανά, όπως για παράδειγμα η λέξη για το σπίρτο που είναι "Fixfeier”".
Τα πρότυπα Γερμανικά αποκαλούνται στο Λουξεμβούργο "Däitsch", ή μερικές φορές, υποτιμητικά, "Preisësch" (Πρώσικα). Η συχνότερη χρήση τους είναι στις εφημερίδες του Λουξεμβούργου, και στα σχολεία. Η βασική διοικητική γλώσσα στο Λουξεμβούργο είναι τα Γαλλικά. Τα Λουξεμβουργιανά χρησιμοποιούνται από όλους τους ραδιοφωνικούς σταθμούς στο Λουξεμβούργο και ομιλούνται από τους περισσότερους κατοίκους του.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «Luxembourgish language». Encyclopedia Britannica (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 5 Αυγούστου 2020.
- ↑ Gilles, Peter; Trouvain, Jürgen (2013/04). «Luxembourgish» (στα αγγλικά). Journal of the International Phonetic Association 43 (1): 67–74. doi:. ISSN 0025-1003. https://www.cambridge.org/core/journals/journal-of-the-international-phonetic-association/article/luxembourgish/3C9FB295A261FD6F28D694252B06B4A3/core-reader.
- ↑ solosophie (26 Ιουνίου 2017). «10 Beautiful and Useful Luxembourgish Words and Phrases». solosophie (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 5 Αυγούστου 2020.
- ↑ «Luxembourgish language, alphabet and pronunciation». omniglot.com. Ανακτήθηκε στις 5 Αυγούστου 2020.
- ↑ «Luxembourgish». Ethnologue (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 5 Αυγούστου 2020.