Μετάβαση στο περιεχόμενο

Λυδία Κοϊντούλα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Λυδία Κοϊντούλα
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Lydia Koidula (Εσθονικά)
Γέννηση12ιουλ. / 24  Δεκεμβρίου 1843γρηγ.[1]
Vändra
Θάνατος30 Ιουλίουιουλ. / 11  Αυγούστου 1886γρηγ.[1]
Κροστάνδη[2]
Αιτία θανάτουκαρκίνος του μαστού
Τόπος ταφήςΜετσακαλμίτσου
ΕθνικότηταΕσθονοί[3]
Χώρα πολιτογράφησηςΡωσική Αυτοκρατορία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΓερμανικά
Εσθονικά[4]
Ρωσικά
Σπουδέςd:Q31275457 (έως 1861)
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταποιήτρια
μεταφράστρια
δημοσιογράφος
συγγραφέας
Αξιοσημείωτο έργοMeadow Flowers
Emajõe ööbik
Οικογένεια
ΣύζυγοςEduard Michelson (1873–άγνωστη τιμή)
ΓονείςJohann Voldemar Jannsen
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Η Λυδία Έμιλι Φλόρενς Γιάνσεν, (24 Δεκεμβρίου [Π.Η. 12 Δεκεμβρίου] 1843 - 11 Αυγούστου [Π.Η. 30 Ιουλίου] 1886), γνωστή με το ψευδώνυμό της Λυδία Κοϊντούλα, ήταν Εσθονή ποιήτρια. Το ψευδώνυμό της σημαίνει «Λυδία της Αυγής» στα Εσθονικά. Της δόθηκε από τον συγγραφέα Καρλ Ρόμπερτ Γιάκομπσον. Αναφέρεται επίσης συχνά ως Koidulaulik - «Τραγουδίστρια της αυγής».

Στην Εσθονία, όπως και αλλού στην Ευρώπη, το γράψιμο δεν θεωρήθηκε κατάλληλη καριέρα για μια αξιοσέβαστη νεαρή κοπέλα στα μέσα του 19ου αιώνα. Η ποίηση της Κοϊντούλα και η εφημερίδα της για τον λαϊκιστή πατέρα της, Γιόχαν Βόλντεμαρ Γιάνσεν (1819-1890) παρέμειναν ανώνυμες. Παρ 'όλα αυτά, ήταν μια μεγάλη λογοτεχνική προσωπικότητα, ιδρυτής του εσθονικού θεάτρου, και συνδεδεμένη στενά με τον Καρλ Ρόμπερτ Γιάκομπσον (1841–1882), τον ριζοσπαστικό, που είχε μεγάλη επιρροή, και τον Φρίντριχ Ράινχολντ Κρόιτσβαλντ (1803–1882), συγγραφέας του εσθονικού εθνικού έπους, Kalevipoeg (Ο γιος του Κάλεβ).

Βιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Λυδία Γιάνσεν γεννήθηκε στη Φέννερν (σημερινή Βάντρα), που ήταν στο Κυβερνείο της Λιβονίας, στη Ρωσική Αυτοκρατορία. Η οικογένεια μετακόμισε στην κοντινή κομητεία Περνάου (σημερινή Πάρνου) το 1850 όπου, το 1857, ο πατέρας της ξεκίνησε την πρώτη τοπική εφημερίδα εσθονικής γλώσσας και όπου η Λυδία παρακολούθησε τη γερμανική σχολή γραμματικής. Οι Γιάνσενς μετακόμισαν στην πανεπιστημιακή πόλη Ντόρπατ (σημερινή Τάρτου) το 1864. Ο εθνικισμός, συμπεριλαμβανομένης της δημοσίευσης σε αυτόχθονες γλώσσες, ήταν ένα πολύ ευαίσθητο θέμα στη Ρωσική Αυτοκρατορία, αλλά ο κανόνας του αυτοκράτορα Αλέξανδρου Β ' (1855-1881) ήταν σχετικά φιλελεύθερος και ο Γιάνσεν κατάφερε να πείσει την αυτοκρατορική λογοκρισία να του επιτρέψει να δημοσιεύσει την πρώτη εθνική εφημερίδα στα εσθονικά το 1864. [5] Τόσο η τοπική όσο και η εθνική εφημερίδα ονομάστηκαν Postimees (Ταχυδρόμος). Η Λυδία έγραψε για τον πατέρα της και στις δύο εφημερίδες εκτός από τη δημοσίευση της δικής της δουλειάς. Το 1873 παντρεύτηκε τον Έντουαρτ Μίκελσον, έναν ιατρό στρατού της Λιβονίας και μετακόμισε στην Κροστάνδη, το αρχηγείο του ρωσικού ναυτικού κοντά στην Αγία Πετρούπολη. Το 1876–78 οι Μίκελσονς επισκέφτηκαν το Μπρεσλάου, το Στρασβούργο και τη Βιέννη. Η Κοϊντούλα έζησε στην Κροστάνδη για 13 χρόνια, αλλά παρά τα καλοκαίρια της στην Εσθονία, δεν σταμάτησε ποτέ να αισθάνεται ανυπόφορα νοσταλγία. Η Λυδία Κοϊντούλα ήταν η μητέρα τριών παιδιών. Πέθανε από καρκίνο του μαστού στις 11 Αυγούστου 1886. Το τελευταίο της ποίημα ήταν το Enne surma- Eestimaale! ( Πριν από το θάνατο, στην Εσθονία! ).

Έργα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Λυδία Κοϊντούλα. Η ίδια εικόνα χρησιμοποιήθηκε σε τραπεζογραμμάτιο της Εσθονίας

Το σημαντικότερο έργο της Κοϊντούλα, Emajõe Ööbik, (Το αηδόνι του Εμαγιόε), δημοσιεύθηκε το 1867. [5] Τρία χρόνια νωρίτερα, το 1864, ο Άνταμ Πέτερσον, ένας αγρότης και ο Γιόχαν Κέλερ, ένας μοντέρνος Εσθονός ζωγράφος, που ζούσε στην Αγία Πετρούπολη, είχαν υποβάλει αίτηση στον Αυτοκράτορα για καλύτερη μεταχείριση από τους Γερμανούς ιδιοκτήτες, που κυβέρνησαν τη Βαλτική, για ισότητα και για την καθιέρωση της εσθονικής γλώσσας στην εκπαίδευση. Αμέσως μετά μεταφέρθηκαν στην αστυνομία, όπου ανακρίθηκαν για μια αναφορά, που «περιλάμβανε ψευδείς πληροφορίες και στράφηκε εναντίον του κράτους». Ο Άνταμ Πέτερσον καταδικάστηκε σε φυλάκιση για ένα χρόνο. Δύο χρόνια αργότερα, το 1866, οι μεταρρυθμίσεις λογοκρισίας του 1855 που είχαν δώσει στον πατέρα της Κοϊντούλα ένα παράθυρο, για να ξεκινήσει το Postimees, αντιστράφηκαν. Η λογοκρισία πριν από τη δημοσίευση επιβλήθηκε εκ νέου και η λογοτεχνική ελευθερία περιορίστηκε. Αυτό ήταν το πολιτικό και λογοτεχνικό κλίμα όταν η Κοϊντούλα άρχισε να δημοσιεύει. Ωστόσο, ήταν επίσης η εποχή της εθνικής αφύπνισης, όταν ο λαός της Εσθονίας, που απελευθερώθηκε από τη δουλεία το 1816, άρχισε να αισθάνεται μία αίσθηση υπερηφάνειας για την εθνικότητα και να επιδιώκει την αυτοδιάθεση. Η Κοϊντούλα ήταν η πιο ξεκάθαρη φωνή αυτών των φιλοδοξιών.

Η γερμανική επιρροή στο έργο της Κοϊντούλα ήταν αναπόφευκτη. [6] Οι Γερμανοί της Βαλτικής είχαν διατηρήσει την ηγεμονία στην περιοχή από τον 13ο αιώνα, σε όλη τη γερμανική, πολωνική, σουηδική και ρωσική κυριαρχία και έτσι τα γερμανικά ήταν η γλώσσα διδασκαλίας και της διανόησης στην Εσθονία του 19ου αιώνα. Όπως ο πατέρας της (και όλοι οι άλλοι Εσθονοί συγγραφείς εκείνη την εποχή) η Κοϊντούλα μετέφρασε πολύ τη συναισθηματική γερμανική πεζογραφία, ποίηση και δράμα και υπάρχει μια ιδιαίτερη επιρροή του κινήματος Μπιντερμάιερ. Το Μπιντερμάιερ, ένα στυλ που κυριαρχούσε στην «αστική» τέχνη στην ηπειρωτική Ευρώπη από το 1815 έως το 1848, αναπτύχθηκε μετά την καταστολή των επαναστατικών ιδεών μετά την ήττα του Ναπολέοντα. Ήταν απλό, ανεπιτήδευτο και χαρακτηριζόταν από ποιμαντικό ρομαντισμό. Τα θέματα του ήταν το σπίτι, η οικογένεια, η θρησκεία και οι σκηνές της αγροτικής ζωής. Τα θέματα του πρώιμου έργου Vainulilled της Κοϊντούλα (Πολυετή Λουλούδια, 1866) ήταν σίγουρα πρωτο-Μπιντερμάιερ στυλ, αλλά η λεπτή, μελωδική μεταχείριση τους δεν ήταν σε καμία περίπτωση ρουστίκ ή ανεπιτήδευτη, όπως αποδεικνύεται στο ασυγκράτητο πατριωτικό ξεχείλισμα του Emajõe Ööbik. Η Κοϊντούλα αντέδρασε στην ιστορική υποταγή του εσθονικού λαού ως προσωπική προσβολή. Μίλησε για δουλεία και το ζυγό της υποταγής σαν να ήταν προσωπική εμπειρία. Μέχρι την Εθνική Αφύπνιση στη δεκαετία του 1860, η Εσθονία είχε κυβερνηθεί από ξένες δυνάμεις - Δανική, Γερμανική, Σουηδική, Πολωνική και Ρωσική - για πάνω από 600 χρόνια. Σε αυτό το πλαίσιο, είχε επίγνωση του ρόλου της στο πεπρωμένο του έθνους. Κάποτε έγραψε σε έναν φινλανδό ανταποκριτή: «Είναι αμαρτία, μεγάλη αμαρτία, να είσαι λίγος σε υπέροχες στιγμές, όταν ένα άτομο μπορεί πραγματικά να γράψει ιστορία».

Η εσθονική λογοτεχνική παράδοση, που ξεκίνησε ο Κρόιτσβαλντ συνεχίστηκε με την Κοϊντούλα αλλά ενώ Ο Βάρδος της Βίρου προσπάθησε να μιμηθεί τις λαϊκές παραδόσεις της αρχαίας Εσθονίας, η Κοϊντούλα έγραψε (κυρίως) στη σύγχρονη ποίηση της Δυτικής Ευρώπης με μέτρα με ομοιοκαταληξία στο τέλος, που από τα μέσα του 19ου αιώνα, είχε γίνει η κυρίαρχη μορφή. Αυτό έκανε την ποίηση της Κοϊντούλα πολύ πιο προσιτή στον λαϊκό αναγνώστη. Αλλά η μεγάλη σημασία της Κοϊντούλα δεν έγκειται τόσο στην προτιμώμενη μορφή στίχου της, αλλά στην ισχυρή χρήση της εσθονικής γλώσσας. Η Εσθονική ήταν, ακόμη, τη δεκαετία του 1860, σε μια επαρχία της Βαλτικής της αυτοκρατορικής Ρωσίας, όπου δέσποζαν τα Γερμανικά, η γλώσσα των καταπιεσμένων αυτόχθονων αγροτών. Ήταν ακόμη το αντικείμενο της ορθογραφικής διαμάχης, εξακολουθούσε να χρησιμοποιείται κυρίως, για να υποστηρίζει κυρίως εκπαιδευτικά ή θρησκευτικά κείμενα, πρακτικές συμβουλές στους αγρότες ή φτηνές και χαρούμενες δημοφιλείς ιστορίες. Η Κοϊντούλα χρησιμοποίησε με επιτυχία τη δημώδη γλώσσα, για να εκφράσει συναισθήματα, που κυμαίνονταν από ένα στοργικό ποίημα για την οικογενειακή γάτα, στο Meie kass (Η γάτα μας) και την ευαίσθητη ερωτική ποίηση, το Head ööd (Καληνύχτα) μέχρι μία ισχυρή κραυγή καρδιάς και μια συνομιλία σε ένα καταπιεσμένο έθνος, Mu isamaa nad olid matnud (Η χώρα μου, σας έχουν θάψει). Με τη Λυδία Κοϊντούλα, η αποικιακή άποψη ότι η εσθονική γλώσσα ήταν ένα υπανάπτυκτο μέσο επικοινωνίας, είχε για πρώτη φορά ευαπόδεικτα αντικρουστεί.

Δράμα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αναμνηστική πέτρα για τη Λυδία Κοϊντούλα στη γενέτειρά της κοντά στη Βάντρα

Η Κοϊντούλα θεωρείται επίσης «ιδρυτής του εσθονικού θεάτρου» μέσω των δραματικών της δραστηριοτήτων στο Σύλλογο Βανεμούινε (Εσθονική: Vanemuise Selts), έναν σύλλογο, που ξεκίνησε από τους Γιάνσενς στο Τάρτου το 1865 για την προώθηση του εσθονικού πολιτισμού. [7] Η Λυδία ήταν η πρώτη που έγραψε πρωτότυπα έργα στα Εσθονικά και ασχολήθηκε με την πρακτική σκηνοθεσία και παραγωγή. Παρά τις κάποιες εσθονικές παρεμβολές στο γερμανικό θέατρο στο Ταλίν, στις αρχές του 19ου αιώνα, δεν υπήρχε καμία εκτίμηση του θεάτρου ως μέσου και λίγοι συγγραφείς θεώρησαν ότι το δράμα έχει οποιαδήποτε βαρύτητα, αν και ο Κρόιτσβαλντ είχε μεταφράσει δύο τραγωδίες με στίχους. Στα τέλη του 1860, τόσο οι Εσθονοί όσο και οι Φινλανδοί άρχισαν να αναπτύσσουν παραστάσεις στη μητρική τους γλώσσα και η Κοϊντούλα, ακολουθώντας το ίδιο, έγραψε και σκηνοθέτησε την κωμωδία, το Saaremaa Onupoeg (Ο ξάδελφος από την Σάαρεμαα) το 1870 για τον Σύλλογο Βανεμούινε. Βασίστηκε στη φάρσα του Τεοντόρ Κόρνερ (1791–1813) Der Vetter aus Bremen, (Ο ξάδελφος από τη Βρέμη) προσαρμοσμένη σε μια κατάσταση της Εσθονίας. [8] [9] Η δημιουργία χαρακτήρων ήταν στοιχειώδης και η πλοκή ήταν απλή, αλλά ήταν δημοφιλής και η Κοϊντούλα συνέχισε να γράφει και να σκηνοθετεί το March ja Miina (γνωστό και ως Kosjakased, The Betrothal Birches, 1870) και τη δική της δημιουργία, το πρώτο εντελώς εσθονικό έργο, Säärane mulk (Τι Βλάχος! ). Η στάση της Κοϊντούλα απέναντι στο θέατρο επηρεάστηκε από τον φιλόσοφο, δραματουργό και κριτικό Γκότχολντ Εφραίμ Λέσσινγκ (1729–1781), τον συγγραφέα του Erziehung des Menschengeschlechts ( Η εκπαίδευση της Ανθρώπινης Φυλής, 1780). Τα έργα της ήταν διδακτικά και ένα όχημα για τη λαϊκή εκπαίδευση. Οι θεατρικοί πόροι της Κοϊντούλα ήταν λιγοστοί και ακατέργαστοι - ανεκπαίδευτοι, ερασιτέχνες ηθοποιοί και γυναίκες, που υποδύονταν από άντρες - αλλά οι ιδιότητες, που εντυπωσίασαν τους σύγχρονούς της ήταν μια γκαλερί αξιόπιστων χαρακτήρων και γνώσης των σύγχρονων καταστάσεων.

Στο πρώτο Φεστιβάλ Τραγουδιού της Εσθονίας, το 1869, μια σημαντική εκδήλωση, όπου συγκεντρώνονται οι φυλές της Εσθονίας, δύο ποιήματα μελοποιήθηκαν με στίχους της Λυδίας Κοϊντούλα: Sind Surmani (Μέχρι το Θάνατο) και Mu isamaa on minu arm (Η Χώρα μου είναι η Αγάπη μου), ο οποίος έγινε ο ανεπίσημος εθνικός ύμνος κατά τη διάρκεια της Σοβιετικής κατοχής, όταν απαγορεύτηκε το Mu isamaa, mu õnn ja rõõm (Η Χώρα μου είναι η Υπερηφάνεια μου και η Χαρά μου) του πατέρα της, που ήταν ο εθνικός ύμνος της Εσθονικής Δημοκρατίας μεταξύ του 1921 και του 1940. Με το τραγούδι της Κοϊντούλα τελείωνε πάντα κάθε φεστιβάλ, με ή χωρίς άδεια. Η παράδοση συνεχίζεται μέχρι σήμερα. [10]

Αναμνηστικό Μουσείο Λυδίας Κοϊντούλα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μνημείο για τη Λυδία Κοϊντούλα στο Πάρνου, που δημιουργήθηκε από τον Amandus Adamson .

Ένα υποκατάστημα του Μουσείου Πάρνου, το μουσείο δίνει μια επισκόπηση της ζωής και του έργου της ποιήτριας Λυδίας Κοϊντούλα και του πατέρα της Γιόχαν Βόλντεμαρ Γιάνσεν (συγγραφέα των στίχων του εσθονικού ύμνου), σημαντικές προσωπικότητες στην εθνική περίοδο αφύπνισης των Εσθονών τον 19ο αιώνα.

Το μουσείο Κοϊντούλα βρίσκεται στο σχολείο Pärnu Ülejõe. Το κτήριο κατασκευάστηκε το 1850 και έχει ένα μοναδικό εσωτερικό. Ήταν το σπίτι του Γιόχαν Βόλντεμαρ Γιάνσεν και του συντακτικού γραφείου της εφημερίδας Perno Postimees μέχρι το 1863, τώρα είναι υπό προστασία ως ένα ιστορικό μνημείο. Η μεγαλύτερη κόρη του Γιάνσεν, η ποιήτρια Λυδία Κοϊντούλα μεγάλωσε στο σπίτι. Είναι το κύριο καθήκον του μουσείου να διατηρήσει ζωντανή τη μνήμη της Κοϊντούλα και του Γιάνσεν και να παρουσιάσει τη ζωή και το έργο τους στο πλαίσιο της περιόδου εθνικής αφύπνισης στην Εσθονία μέσω της μόνιμης έκθεσης. [11] [12]

Υπάρχει ένα μνημείο της Λυδίας Κοϊντούλα στο κέντρο του Πάρνου, δίπλα στο ιστορικό κτήριο του Victoria Hotel, στη γωνία της οδού Κούνινγκα και Λούνα. Το μνημείο χρονολογείται από το 1929 και ήταν το τελευταίο έργο του Εσθονού γλύπτη Αμάντους Άνταμσον. [13] Τέλος, η εικόνα της βρισκόταν στο τραπεζογραμμάτιο των 100 κορώνων πριν από το ευρώ. [14]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 122677072. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  2. ↑ «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 28  Σεπτεμβρίου 2015.
  3. ↑ sisu.ut.ee/ewod/k/koidula. Ανακτήθηκε στις 3  Ιανουαρίου 2023.
  4. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb122677072. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  5. ↑ 5,0 5,1 Gunter., Faure (2012). The Estonians : the long road to Independence. Mensing, Teresa. London: Lulu.com. σελίδες 145–146. ISBN 978-1105530036. 
  6. ↑ «Estonica.org - Baltic German literature and its impact». www.estonica.org (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Αυγούστου 2010. Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2018. 
  7. ↑ «Ljubov Vassiljeva, The Origins of Theatre in Estonia – Mirek Kocur». kocur.uni.wroc.pl (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2018. 
  8. ↑ 1954-, Johnson, Jeff (2007). The new theatre of the Baltics : from Soviet to Western influence in Estonia, Latvia and Lithuania. Jefferson, N.C.: McFarland & Co. σελ. 93. ISBN 9780786429929. 
  9. ↑ «Theatre Vanemuine - Teater Vanemuine» (στα αγγλικά). Teater Vanemuine. http://www.vanemuine.ee/theatre-vanemuine/?lang=en. Ανακτήθηκε στις 2018-03-27. 
  10. ↑ Jaworowska, Jagna. «Revolution by Song: Choral Singing and Political Change in Estonia». enrs.eu (στα Πολωνικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Αυγούστου 2018. Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2018. 
  11. ↑ 1948-, Taylor, Neil (2002). Estonia (3rd έκδοση). Chalfont St. Peter, England: Bradt. σελίδες 180. ISBN 9781841620473. 
  12. ↑ «Koidula Museum». www.parnumuuseum.ee (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2018. 
  13. ↑ Indrek, Rohtmets (2006). A cultural guide to Estonia : travel companion. Liivamägi, Marika,, Randviir, Tiina. Tallinn. σελ. 59. ISBN 9789985310441. 
  14. ↑ Lestal, Tania (16 Ιουλίου 2017). «Estonia - Paradise of the North: Lydia Koidula & the 100 kroon Estonian banknote». Estonia - Paradise of the North. Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2018. 

Βιβλιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Οτς. L., Η ιστορία της εσθονικής λογοτεχνίας, Πανεπιστήμιο Τάρτου
  • Όλσκ. S & Pillak. Π ., Λυδία Κοϊντούλα, 24.12.1843-11-08.1886., Ταλίν, Umara Kirjastus, σελ. 14
  • Νιρκ. Ε., Εσθονική λογοτεχνία, Ταλίν Perioodika, 1987. σελ73-77, 79-81, 366
  • Ράουν. TU, Εσθονία και οι Εσθονοί. Hoover Institution Press, Στάνφορντ. 2001, σελ. 77–79, 188
  • Κρούους. Ο & Πούβελ. H., Λεξικό Εσθονών συγγραφέων, Εσθονικό βιβλίο, Ταλίν, 2000. σελ. 210-221

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Lydia Koidula στο Wikimedia Commons


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Λυδία_Κοϊντούλα&oldid=10825406"