Μετάβαση στο περιεχόμενο

Μάξιμος Πλανούδης

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Μάξιμος Πλανούδης
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Μάξιμος Πλανούδης (Ελληνικά)
Γέννηση1260 (περίπου)[1][2][3] ή 1260[4]
Νικομήδεια
Θάνατος1305 (περίπου)
Κωνσταντινούπολη
Χώρα πολιτογράφησηςΒυζαντινή Αυτοκρατορία
ΘρησκείαΑνατολικός Ορθόδοξος Χριστιανισμός
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςνέα ελληνική γλώσσα
αρχαία ελληνικά[5]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταθεολόγος
μοναχός
μεταφραστής
φιλόλογος
συγγραφέας
ιστορικός[6]
φιλόσοφος[7]
ποιητής[8]

Ο Μάξιμος Πλανούδης (1260-1305) ήταν Βυζαντινός λόγιος μοναχός, συγγραφέας και λατινιστής με σημαντικό θεολογικό και φιλολογικό έργο.

Χάρτης του 14ου αιώνα που απεικονίζει την Βρετανία, ο Πλανούδης δημιούργησε τον χάρτη αυτό βασιζόμενος σε παλαιότερο του Κλαύδιου Πτολεμαίου[9]

Γεννήθηκε στη Νικομήδεια της Βιθυνίας γύρω στο 1260 και δίδαξε στη Μονή της Χώρας στην Κωνσταντινούπολη. Αρχικά τάχθηκε υπέρ της ένωσης των Εκκλησιών και υποστήριξε τον Αυτοκράτορα Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγο, που ακολούθησε ενωτική πολιτική. Όμως μετά το θάνατο εκείνου και την άνοδο στον θρόνο τού Ανδρόνικου Β΄ Παλαιολόγου, ο οποίος ήταν κατά της Ένωσης, ο Μάξιμος Πλανούδης συντάχθηκε με τους ανθενωτικούς και έγραψε μια πραγματεία (Κατά Λατίνων συλλογισμοί περί της εκπορεύσεως του Αγίου Πνεύματος) κατά της προσθήκης και της θεολογίας του Filioque. Την περίοδο εκείνη δεν ήταν σπάνιο υποστηρικτές της μιας ή της άλλης πλευράς στο θέμα της ένωσης των Εκκλησιών να αλλάζουν πλευρά. Εκτός της παραπάνω πραγματείας ο Πλανούδης έγραψε έναν λόγο Περί πίστεως, ύμνους, κανόνες, εγκώμια αγίων, κ.α. Ο Πλανούδης ξεκίνησε την σταδιοδρομία του ως γραφέας και αντιγραφέας χειρογράφων στο Αυτοκρατορικό Παλάτι, στο οποίο αργότερα κατείχε υψηλή θέση παρά τη νεαρή ηλικία του[10].

Ο Πλανούδης ήταν κάτοχος ευρύτατης παιδείας, κάτι που φαίνεται από ολόκληρο το έργο του· από την αλληλογραφία του με τον αστρονόμο Μανουήλ Βρυέννιο προκύπτει μεταξύ άλλων, ότι ο Πλανούδης είχε και σημαντικές γνώσεις αστρονομίας.

Η πρώτη σελίδα της ανθολογίας του Πλανούδη από χειρόγραφο του 1300

Σημαντικότερο όμως ήταν το φιλολογικό του έργο. Έγραψε μεταξύ άλλων:

  • Περί γραμματικής
  • Περί συντάξεως
  • Ανθολογία διαφόρων επιγραμμάτων (αποκαλούμενη τώρα Ανθολογία του Πλανούδη ή Anthologia Planudea, μια συλλογή 2.400 επιγραμμάτων σε 15.000 στίχους, βασισμένη σε αντίγραφα της Ανθολογίας του Κεφαλά, γνωστή μετά την πρώτη έντυπη έκδοσή της το 1494 ως Anthologia Graeca
  • σχόλια σε έργα της κλασσικής ελληνικής γραμματείας (του Ησίοδου, του Σοφοκλή, του Αριστοφάνη, του Θουκυδίδη κ.α.)
  • Ψηφοφορία κατ' Ινδούς με το οποίο εισήγαγε στο Βυζάντιο για πρώτη φορά τα αραβικά αριθμητικά ψηφία.

Επίσης, μετέφρασε από τα λατινικά έργα του Κάτωνα, του Οβίδιου, του Κικέρωνα κ.α. καθώς και το έργο του Αυγουστίνου Περί της Αγίας Τριάδος (De Trinitate) που προκάλεσε πολλές θεολογικές συζητήσεις.

Το συγγραφικό του έργο περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τη βιογραφία του Αισώπου (14ο αι.).[11]


  1. 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 2  Μαρτίου 2015.
  2. 2,0 2,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 12012227q. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  3. 3,0 3,1 (Αγγλικά) SNAC. w6r79zm4. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. 4,0 4,1 www.britannica.com/EBchecked/topic/463464/Maximus-Planudes.
  5. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12012227q. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  6. Ανακτήθηκε στις 20  Ιουνίου 2019.
  7. Ανακτήθηκε στις 20  Ιουνίου 2019.
  8. Ανακτήθηκε στις 24  Ιουνίου 2019.
  9. Wright, Colin. «Greek Ptolemaic Map Of The British Isles, Ca. 1300». www.bl.uk. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2015. 
  10. KHAZDAN, ALEXANDER (1991). Oxford Dictionary of Byzantium, Vol: 3. Oxford: Oxford University Press. σελ. 1681. 
  11. «Πλανούδης, Μάξιμος». biblionet.gr. Ανακτήθηκε στις 7 Νοεμβρίου 2024. 
  • Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα, τ. 42
  • Σπυρίδων Λαμπρος, «Επιστολή Μαξίμου του Πλανούδη περί μεμβρανών», Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, τομ.Β, σελ.62-64