Μάχη του Ποιμανηνού

Η Μάχη του Ποιμανηνού διεξήχθη στις αρχές του 1224 (ή πιθανώς στα τέλη του 1223) μεταξύ των δυνάμεων των δύο κύριων διαδόχων κρατών της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας: τη Λατινική αυτοκρατορία της Κωνσταντινούπολης και τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία της Νίκαιας. Οι αντίπαλες δυνάμεις συναντήθηκαν στο Ποιμανηνόν, νότια της Κυζίκου στη Μυσία, κοντά στη Λίμνη Κους.

Ο Ιωάννης Γ΄ Βατάτζης, νικητής των Λατίνων στη μάχη του Ποιμανηνού.

Παρασκήνιο και μάχη

Mε τη Συνθήκη του Νυμφαίου το 1214, η Λατινική αυτοκρατορία έλεγχε τα βορειοδυτικά παράλια της Μικράς Ασίας, από τη Νικομήδεια έως το Αδραμύττιο, καθώς και την πεδιάδα της Μυσίας. Τον Νοέμβριο του 1221 ο ενεργητικός ηγεμόνας της Αυτοκρατορίας της Νίκαιας Θεόδωρος Α΄ Λάσκαρης, απεβίωσε και τον διαδέχθηκε ο γαμπρός του, Ιωάννης Γ΄ Βατάτζης. Η διαδοχή αμφισβητήθηκε από τους αδελφούς του Θεόδωρου, τους σεβαστοκράτορες Αλέξιο Λάσκαρη και Ισαάκ Λάσκαρη, οι οποίοι εξεγέρθηκαν και ζήτησαν τη βοήθεια του Λατίνου αυτοκράτορα Ροβέρτου του Κουρτενέ. Ως επικεφαλής ενός Λατινικού στρατού βάδισαν εναντίον του Βατάτζη. Οι δύο στρατοί συναντήθηκαν στο Ποιμανηνό, κοντά σε μία εκκλησία αφιερωμένη στον Αρχάγγελο Μιχαήλ. Στη μάχη που ακολούθησε, ο Βατάτζης επέτυχε μία αποφασιστική νίκη. Μεταξύ των αιχμαλώτων ήταν και οι δύο αδελφοί Λάσκαρη, οι οποίοι τυφλώθηκαν.

Συνέπεια

Συνοψίζοντας τη σημασία αυτής της μάχης, ο Ρωμαίος ιστορικός του 13ου αιώνα Γεώργιος Ακροπολίτης έγραψε ότι «από τότε (από αυτή η μάχη), το κράτος των Ιταλών [η Λατινική Αυτοκρατορία] ... άρχισε να παρακμάζει».

Η είδηση για την ήττα στο Ποιμανηνό προκάλεσε πανικό στον Λατινικό αυτοκρατορικό στρατό, που πολιορκούσε τις Σέρρες για να τις αποσπάσει από το δεσποτάτο της Ηπείρου, ο οποίος αποσύρθηκε με σύγχυση και αταξία προς την Κωνσταντινούπολη· ως εκ τούτου ηττήθηκε αποφασιστικά από τα στρατεύματα του Ηπειρώτη ηγεμόνα Θεοδώρου Κομνηνού Δούκα. Αυτή η νίκη άνοιξε τον δρόμο για την ανάκτηση των περισσότερων από τις Λατινικές κτήσεις στην Ασία. Ο Λατίνος αυτοκράτορας, απειλούμενος τόσο από τη Νίκαια στην Ασία, όσο και από την Ήπειρο στην Ευρώπη, ζήτησε ειρήνη, η οποία συνήφθη το 1225. Σύμφωνα με τους όρους της, οι Λατίνοι εγκατέλειψαν όλες τις ασιατικές κτήσεις τους, εκτός από την ανατολική ακτή του Βοσπόρου και την πόλη της Νικομήδειας με τη γύρω περιοχή.

Πηγές

• Abulafia, David, ed. (1999). The New Cambridge Medieval History, Volume 5, c.1198–c.1300. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 9781139055734.
• Macrides, Ruth (2007). George Akropolites: The History - Introduction, translation and commentary. Oxford University Press. σελίδες 165–169. ISBN 978-0-19-921067-1. 
• . 
• Setton, Kenneth M. (1976). The Papacy and the Levant (1204–1571), Volume I: The Thirteenth and Fourteenth Centuries. Philadelphia: The American Philosophical Society. p. 52. ISBN 0-87169-114-0.
• Van Tricht, Filip (2011). The Latin Renovatio of Byzantium: The Empire of Constantinople (1204–1228). Leiden: Brill. ISBN 978-90-04-20323-5.