Μέθοδος
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Κυρίαρχη έννοια της Μεθοδολογίας είναι η Μέθοδος. Ο όρος, διεθνής σήμερα (method, méthode, methodo) προέρχεται από το ελληνικό ρήμα «μετέρχομαι» που σημαίνει την κίνηση προς κάποιο σκοπό. Ως μέθοδος ορίζεται γενικά σύνολο κατάλληλων αρχών, κανόνων και μέσων που ακολουθούνται επί ορισμένου σκοπού, ή σειρά συντονισμένων διαδικασιών και τακτικών που αυξάνουν τις πιθανότητες της κατάληξης του επιδιωκόμενου σκοπού, (όπως π.χ. στην πολιτική, την εκπαίδευση, την οικονομία, τη διπλωματία κ.λπ.)
Η έννοια της καταλληλότητας των παραπάνω προϋποθέτει ότι αφενός τα μέσα και οι τρόποι είναι προσαρμοσμένοι απόλυτα στη φύση, τα χαρακτηριστικά και τις ιδιομορφίες του επιδιωκόμενου σκοπού και αφετέρου ότι όλα εξασφαλίζουν πιθανότητες κατάληξης (του σκοπού) με τη λιγότερη δυνατή κόπωση[1].
Γενικά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Υπό τον παραπάνω γενικό ορισμό είναι εμφανές ότι ο όρος δεν περιορίζεται σε συγκεκριμένο ερευνητικό πεδίο, αλλά αντίθετα σε πολλά και διαφορετικά πεδία όπως στη φιλοσοφία με αφαιρετική διάθεση, με στόχο ερμηνευτικό, πολύ δε περισσότερο σε δράσεις κυρίως έρευνας, κάποιας χρονικής στιγμής.[2] Σ' όλες τις επιστήμες η μέθοδος βασίζεται σε ορισμένες αρχές καθολικού κύρους όπως είναι η αμφιβολία, η εμπειρική αντίληψη, η απόδειξη, η επαγωγή, η ανάλυση και η σύνθεση. Αυτές αποτελούν και τις κοινές λογικές βάσεις της Μεθοδολογίας τόσο στην επιστημονική έρευνα όσο και στη κοινωνική έρευνα συμπεριφορών.
Γεγονός είναι ότι κάθε επιστήμη ακολουθεί ιδιαίτερο μεθοδολογικό σύστημα που εξ ανάγκης καθορίζεται αυτό από την ίδια τη φύση του αντικειμένου της αλλά και από την άποψη που ακολουθείται η εξέτασή του. Για παράδειγμα διαφορετική είναι η χημική έρευνα της ατμόσφαιρας από την μετεωρολογική, ή η τοπογραφική από τη σεισμική έρευνα ενός τόπου. Κατά συνέπεια παρατηρούνται διάφορες μορφές μεθόδων έρευνας που φθάνουν να γίνονται και εξειδικευμένες. Εκ του συνόλου των παρατηρούμενων επιστημονικών μεθόδων άλλες είναι κοινές μεταξύ των διαφόρων επιστημών και άλλες αποκλειστικές όπως των Συμπεριφορικών επιστημών (Κοινωνιολογίας).
Είδη μεθόδων
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Βασικά είδη μεθόδων, καλούμενες και μεθοδικά συστήματα, που ακολουθούν τόσο οι Επιστήμες συμπεριφοράς όσο και οι Φυσικές επιστήμες είναι[3]:
- Η Παρατήρηση,
- Η Πειραματική μέθοδος,
- Η Στατιστική μέθοδος (γενικά) και είδη αυτής,
- Η Μαθηματική μέθοδος (γενικά) και είδη αυτής,
- Η Συγκριτική μέθοδος (γενικά),
- Η Γενετική μέθοδος,
- Η Κοινωνιομετρία,
- Η Κλινική μέθοδος, (σε ερευνητικούς σκοπούς) κ.ά.
Όλες οι παραπάνω συνεπικουρούνται με διάφορες συναφείς τεχνικές (ερωτηματολόγια, τεστ, κ.λπ.) καθώς και όργανα μέτρησης (π.χ. κλίμακες εκτίμησης, δείκτες διαθέσεων, τεχνικές Q, αναλύσεις, συνεντεύξεις, κ.ά.). Γενικά στο σύνολό τους αυτές οι μέθοδοι πραγματοποιούνται σε τρία κοινά βασικά στάδια στρατηγικής - τακτικής:
- Το στάδιο της προπαρασκευής.
- Το στάδιο της εφαρμογής και
- Το τελικό στάδιο της λεγόμενης σύνταξης της τελικής αναφοράς.
Αποτελέσματα μεθόδων
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Κρίνοντας τα αποτελέσματα των διαφόρων μεθόδων αυτά διακρίνονται σε
- Ενδεικτικά
- Συμπληρωματικά, έναντι άλλων μεθόδων,
- Αντικρουόμενα, έναντι άλλων μεθόδων, και
- Επιβεβαιωτικά.
Σημειώνεται ότι πολλές φορές συμβαίνει τα αποτελέσματα μιας ακολουθούμενης μεθόδου να συγκρούονται με αποτελέσματα άλλης μεθόδου, (π.χ. μεταξύ παρατήρησης και πειράματος). Στο σημείο αυτό υποχρεωτικά ακολουθούν επαναλήψεις, υπό παραπλήσιες συνθήκες ή και διαφορετικές, καθώς και αναψηλαφήσεις των πραγμάτων. Συνηθέστερα όμως ακολουθούν ιδιαίτερες συζητήσεις των παρατηρητών - ερευνητών όπου μέσα από αντιφάσεις και ασυμφωνίες δίδεται ουσιαστικά η αφετηρία για νέες επιστημονικές κατακτήσεις.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- UNESCO «Λεξικό Κοινωνικών Όρων» (Ελληνική Έκδοση) 3 τόμοι, Εκδ. Ελληνική Παιδεία Αθήναι 1972, τομ. 2ος, σελ. 539.
- Θρασ. Μπέλλας «Η Έρευνα στις Επιστήμες της Συμπεριφοράς» - Αθήνα 1977. τομ. 1ος, σελ. 17-26.
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Επιστημονική μέθοδος (υπό γενικευμένη έννοια)