Μακροχρόνια COVID-19
Ο όρος μακροχρόνια COVID-19 (αγγλ. long COVID)[3][4] ή μακροχρόνιο COVID αναφέρεται στην παθολογική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από επακόλουθα τα οποία εμφανίζονται ή επιμένουν μετά την περίοδο ανάρρωσης από τη νόσηση με COVID-19. Είναι ακόμη γνωστή και ως σύνδρομο μετα-COVID-19, κατάσταση μετά τον COVID-19,[5][6] μετα-οξεία επακόλουθα του COVID-19 (αγγλ. PASC), ή χρόνιο σύνδρομο COVID (αγγλ. CCS).[7][8][9][10]
Το μακροχρόνιο COVID δύναται να επηρεάσει σχεδόν κάθε οργανικό σύστημα του ανθρώπινου οργανισμού, με επακόλουθα όπως π.χ. διαταραχές του αναπνευστικού συστήματος, νευρικό σύστημα και νευρογνωστικές διαταραχές, διαταραχές ψυχικής υγείας, μεταβολικές διαταραχές, καρδιαγγειακές διαταραχές, γαστρεντερικές διαταραχές, κακουχία, κόπωση, μυοσκελετικό πόνο και αναιμία.[11] Αναφέρεται συνήθως σε ένα ευρύ φάσμα συμπτωμάτων, πρωτίστως κόπωση, πονοκεφάλους, δύσπνοια, ανοσμία (απώλεια όσφρησης), παροσμία (παραμορφωμένη οσμή), μυϊκή αδυναμία, ελαφρύ πυρετό και νευρονοητική διαταραχή.[12]
Μελέτες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η ακριβής φύση των συμπτωμάτων και ο αριθμός των ατόμων που εμφανίζουν μακροχρόνια συμπτώματα είναι άγνωστη (έως σήμερα) και ποικίλει ανάλογα με τον ορισμό που χρησιμοποιείται, τον πληθυσμό που μελετάται και τη χρονική περίοδο που χρησιμοποιείται στη μελέτη.
Έρευνα από το Γραφείο Εθνικής Στατιστικής του Ηνωμένου Βασιλείου υπολόγισε ότι περίπου το 14% των ατόμων που βρέθηκαν θετικοί στον SARS-CoV-2, εμφάνισαν ένα ή περισσότερα συμπτώματα για περισσότερο από τρεις μήνες.[13]
Άλλη μελέτη από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης σε 273.618 άτομα - επιζώντες του COVID-19, κυρίως από τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, έδειξε ότι περίπου το 37% εμφάνισε ένα ή περισσότερα συμπτώματα μεταξύ τριών και έξι μηνών μετά τη διάγνωση.[14]
Σήμερα βρίσκονται σε εξέλιξη μελέτες για διάφορες πτυχές του μακροχρόνιου COVID.[15] Μέχρι και τον Νοέμβριο 2021, ο ίδιος ο ορισμός της ασθένειας ήταν ακόμα ασαφής, όπως και ο μηχανισμός της. Τα συστήματα υγείας σε ορισμένες χώρες και οργανισμοί έχουν κινητοποιηθεί για να αντιμετωπίσουν αυτή την ομάδα ασθενών με τη δημιουργία εξειδικευμένων κλινικών και την παροχή συμβουλών.[16][17][18] Γενικά θεωρείται ως διάγνωση αποκλεισμού.[19]
Συμπτώματα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Πολυεθνική διαδικτυακή έρευνα με 3.762 συμμετέχοντες, με την ασθένεια αυτή να διαρκεί περισσότερο από 28 ημέρες, διαπίστωσε ότι η ανάρρωση κρατάει περισσότερο από 35 εβδομάδες, για το 91% του πληθυσμού. Κατά μέσο όρο, οι συμμετέχοντες παρουσίασαν 56 συμπτώματα (τυπική απόκλιση ± 25,5) σε 9 συστήματα οργάνων. Τα συμπτώματα διέφεραν με την πάροδο του χρόνου και τα πιο κοινά συμπτώματα μετά από 6 μήνες ήταν κόπωση, αδιαθεσία μετά την άσκηση και γνωστικό έλλειμμα.[20]
Η υποτροπή των συμπτωμάτων εμφανίστηκε στο 86% των συμμετεχόντων που προκλήθηκε από σωματική ή πνευματική προσπάθεια ή από άγχος. Εντοπίστηκαν τρεις ομάδες συμπτωμάτων: τα αρχικά συμπτώματα που κορυφώνονται τις πρώτες δύο έως τρεις εβδομάδες και στη συνέχεια υποχωρούν. σταθερά συμπτώματα? και συμπτώματα που αυξάνονται αισθητά τους δύο πρώτους μήνες και στη συνέχεια σταθεροποιούνται. [20]
Τα συμπτώματα που αναφέρθηκαν από άτομα με μακροχρόνιο COVID-19 περιλαμβάνουν:[21][22][23][24][25][11][26]
- Εξαιρετική κούραση
- Βήχας που διαρκεί
- Μυϊκή αδυναμία
- Χαμηλός πυρετός
- Αδυναμία συγκέντρωσης (ομίχλη του εγκεφάλου)
- Μνήμη που εκλείπει
- Αλλαγές στη διάθεση, που μερικές φορές συνοδεύονται από κατάθλιψη και άλλα προβλήματα ψυχικής υγείας
- Δυσκολίες στον ύπνο
- Πονοκέφαλοι
- Πόνος στις αρθρώσεις
- Πόνοι (τύπου βελόνας) σε χέρια και πόδια
- Διάρροια και κρίσεις εμετού
- Απώλεια γεύσης και όσφρησης
- Πονόλαιμος και δυσκολίες στην κατάποση
- Εμφάνιση διαβήτη και υπέρτασης
- Καούρα (συνέπεια γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης)
- Εξάνθημα
- Δυσκολία στην αναπνοή
- Πόνοι στο στήθος
- Αίσθημα παλμών
- Νεφρικά προβλήματα (οξεία νεφρική βλάβη και χρόνια νεφρική νόσο)
- Αλλαγές στη στοματική υγεία (δόντια, σάλιο, ούλα)
- Ανοσμία (έλλειψη όσφρησης)
- Παροσμία (αλλαγή της όσφρησης)
- Πήξη αίματος (εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση και πνευμονική εμβολή)
Αιτίες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ένα άρθρο ανασκόπησης του Μαρτίου 2021 ανέφερε τις ακόλουθες παθοφυσιολογικές διεργασίες ως τις κυρίαρχες αιτίες του μακροχρόνιου COVID: [27]
- άμεση τοξικότητα σε ιστούς μολυσμένους με ιούς, ιδιαίτερα στους πνεύμονες.
- συνεχιζόμενη φλεγμονή λόγω απορρύθμισης του ανοσοποιητικού συστήματος μετά τη μόλυνση.
- αγγειακός τραυματισμός και ισχαιμία που προκαλείται από Θρομβοφιλία ή προκαλείται από τον ιό (τάση από εσωτερικούς θρόμβους) ή/και θρομβώσεις (εσωτερικοί θρόμβοι αίματος).
- εξασθενημένη ρύθμιση του συστήματος ρενίνης-αγγειοτενσίνης που σχετίζεται με την επίδραση του SARS-CoV-2 στον ιστό που φέρει ACE2.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «Lingering Symptoms: Researchers Identify Over 50 Long-Term Effects of COVID-19». SciTechDaily (Houston Methodist). 1 September 2021. https://scitechdaily.com/lingering-symptoms-researchers-identify-over-50-long-term-effects-of-covid-19/. Ανακτήθηκε στις 21 September 2021.
- ↑ Lopez-Leon, Sandra; Wegman-Ostrosky, Talia; Perelman, Carol; Sepulveda, Rosalinda; Rebolledo, Paulina A.; Cuapio, Angelica; Villapol, Sonia (9 August 2021). «More than 50 long-term effects of COVID-19: a systematic review and meta-analysis». Scientific Reports 11 (1): 16144. doi: . ISSN 2045-2322. PMID 34373540. Bibcode: 2021NatSR..1116144L.
- ↑ «Long Covid: Ποια είναι τα βασικά συμπτώματα του συνδρόμου – Πότε εμφανίζεται». Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ. 1 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 1 Φεβρουαρίου 2022.
- ↑ «Long Covid: Αυτά είναι τα συμπτώματα - Κόπωση, αδυναμία άσκησης, δυσκολία στην αναπνοή». The TOC. 1 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 1 Φεβρουαρίου 2022.
- ↑ «A clinical case definition of post COVID-19 condition by a Delphi consensus, 6 October 2021». www.who.int.
- ↑ Soriano, Joan B.; Murthy, Srinivas; Marshall, John C.; Relan, Pryanka; Diaz, Janet V. (21 December 2021). «A clinical case definition of post-COVID-19 condition by a Delphi consensus». The Lancet Infectious Diseases. doi: . PMID 34951953. PMC 8691845. https://www.thelancet.com/journals/laninf/article/PIIS1473-3099(21)00703-9/abstract.
- ↑ «Chronic COVID syndrome: Need for an appropriate medical terminology for long-COVID and COVID long-haulers». Journal of Medical Virology 93 (5): 2555–56. May 2021. doi: . PMID 33095459.
- ↑ «Long-Term Effects of COVID-19». Centers for Disease Control and Prevention. 13 November 2020. https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/long-term-effects.html. Ανακτήθηκε στις 27 November 2020.
- ↑ «Overview | COVID-19 rapid guideline: managing the long-term effects of COVID-19 | Guidance | NICE». National Institute for Health and Care Excellence. 18 Δεκεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 2020.
- ↑ «Σύνδρομο long covid ή post covid-19: Ποια είναι τα συμπτώματα». iatronet.gr υγεία διατροφή ομορφιά φυσική κατάσταση ειδήσεις. Ανακτήθηκε στις 1 Φεβρουαρίου 2022.
- ↑ 11,0 11,1 «High-dimensional characterization of post-acute sequelae of COVID-19». Nature 594 (7862): 259–64. June 2021. doi: . PMID 33887749. Bibcode: 2021Natur.594..259A.
- ↑ «COVID-19 and Your Health». Centers for Disease Control and Prevention. 11 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2021.
- ↑ «Prevalence of ongoing symptoms following coronavirus (COVID-19) infection in the UK: 1 April 2021». Office for National Statistics. 1 Απριλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2021.
- ↑ «Incidence, co-occurrence, and evolution of long-COVID features: A 6-month retrospective cohort study of 273,618 survivors of COVID-19». PLOS Medicine 20 (9): e1003773. 28 September 2021. doi: . PMID 34582441.
- ↑ «Workshop on Post-Acute Sequelae of COVID-19 (Day 1)». NIH. https://videocast.nih.gov/watch=38878.
- ↑ «Center for Post-COVID Care | Mount Sinai - New York». Mount Sinai Health System.
- ↑ «Delhi's Post-Covid Clinic For Recovered Patients With Fresh Symptoms Opens». NDTV.com.
- ↑ «Post COVID-19 Rehabilitation and Recovery». Lifemark.
- ↑ Leviner, Sherry (7 May 2021). «Recognizing the Clinical Sequelae of COVID-19 in Adults: COVID-19 Long-Haulers». The Journal for Nurse Practitioners 17 (8): 946–949. doi: . ISSN 1555-4155. PMID 33976591.
- ↑ 20,0 20,1 «Characterizing long COVID in an international cohort: 7 months of symptoms and their impact». EClinicalMedicine 38: 101019. July 2021. doi: . PMID 34308300.
- ↑ «COVID-19 (coronavirus): Long-term effects». Mayo Clinic. 18 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 19 Οκτωβρίου 2020.
- ↑ «What are the long-term health risks following COVID-19?». NewsGP. Royal Australian College of General Practitioners (RACGP). 24 Ιουνίου 2020. Ανακτήθηκε στις 19 Οκτωβρίου 2020.
- ↑ «Long-term consequences of COVID-19: research needs». The Lancet. Infectious Diseases 20 (10): 1115–17. October 2020. doi: . PMID 32888409.
- ↑ «Chinese study finds most patients show signs of 'long Covid' six months on». South China Morning Post. 10 January 2021. https://www.scmp.com/news/china/science/article/3117141/coronavirus-chinese-study-finds-most-patients-still-show-signs. Ανακτήθηκε στις 11 January 2021.
- ↑ Yan, Wudan (26 Νοεμβρίου 2020). «Their Teeth Fell Out. Was It Another Covid-19 Consequence?».
- ↑ Guynup, Sharon (29 Δεκεμβρίου 2021). «Can COVID-19 alter your personality? Here's what brain research shows». Science (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 7 Ιανουαρίου 2022.
- ↑ «Post-acute COVID-19 syndrome». Nature Medicine 27 (4): 601–15. April 2021. doi: . PMID 33753937.
Περαιτέρω ανάγνωση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Davis, Nicola (1 May 2020). «Lingering and painful: the long and unclear road to coronavirus recovery». The Guardian. ISSN 0261-3077. https://www.theguardian.com/world/2020/may/01/lingering-and-painful-long-and-unclear-road-to-coronavirus-recovery-long-lasting-symptoms. Ανακτήθηκε στις 18 October 2020.
- Harding, Luke (15 May 2020). «'Weird as hell': the Covid-19 patients who have symptoms for months». The Guardian. ISSN 0261-3077. https://www.theguardian.com/world/2020/may/15/weird-hell-professor-advent-calendar-covid-19-symptoms-paul-garner. Ανακτήθηκε στις 18 October 2020.
- Tanner, Claudia (21 May 2020). «The people who can't shake off Covid-19 – 'Week nine and I'm back in bed'». https://inews.co.uk/news/coronavirus-covid-19-symptoms-uk-latest-fatigue-breathlessness-long-term-effects-429493. Ανακτήθηκε στις 18 October 2020.
- «Major study into long-term health effects of COVID-19 launched in the UK». National Institute for Health Research. Ανακτήθηκε στις 18 Οκτωβρίου 2020.
- Keay, Laura (25 June 2020). «Long-term COVID warning: ICU doctor reports having coronavirus symptoms for three months». https://news.sky.com/story/long-term-covid-warning-icu-doctor-reports-having-coronavirus-symptoms-for-three-months-12014361. Ανακτήθηκε στις 18 October 2020.
- «Scottish universities join Covid-19 long-term health impact study». BBC News. 5 July 2020. https://www.bbc.co.uk/news/uk-scotland-tayside-central-53298037. Ανακτήθηκε στις 18 October 2020.
- «Major study will form basis for Covid-19 rehabilitation services, says DHSC». 6 July 2020. https://www.pulsetoday.co.uk/news/coronavirus/major-study-will-form-basis-for-covid-19-rehabilitation-services-says-dhsc/. Ανακτήθηκε στις 18 October 2020.
- Kleinman, Zoe (7 July 2020). «Coronavirus: Thousands say debilitating symptoms last 'for weeks'». BBC News. https://www.bbc.co.uk/news/health-53269391. Ανακτήθηκε στις 18 October 2020.
- Prior, Ryan (19 July 2020). «Can't shake Covid-19: Warnings from young survivors still suffering». https://www.cnn.com/2020/07/18/health/long-term-effects-young-people-covid-wellness/index.html. Ανακτήθηκε στις 18 October 2020.
- Smith-Spark, Laura; Shelley, Jo; Borghese, Livia (21 July 2020). «Brain fog, fatigue, breathlessness. Rehab centers set up across Europe to treat long-term effects of coronavirus». https://www.cnn.com/2020/07/19/health/long-covid-italy-uk-gbr-intl/index.html. Ανακτήθηκε στις 18 October 2020.
- Alwan, Nisreen A. (28 Ιουλίου 2020). «What exactly is mild covid-19?». The BMJ. Ανακτήθηκε στις 18 Οκτωβρίου 2020.
- Davis, Hannah (5 August 2020). «Brain fog, phantom smells and tinnitus: my 4 months (and counting) of Covid-19». http://www.theguardian.com/commentisfree/2020/aug/05/brain-fog-phantom-smells-and-tinnitus-my-experience-as-a-covid-long-hauler. Ανακτήθηκε στις 18 October 2020.
- Witvliet, Margot (11 Αυγούστου 2020). «I'm a COVID-19 long-hauler and an epidemiologist – here's how it feels when symptoms last for months». The Conversation.
- «Can coronavirus damage 'last for life'?». 6 August 2020. https://www.theweek.co.uk/107329/coronavirus-damage-could-last-for-life. Ανακτήθηκε στις 18 October 2020.
- Tom, Bawden (13 Αυγούστου 2020). «Half of patients suffering with 'long Covid' and symptoms four months after leaving hospital». i News. Ανακτήθηκε στις 18 Οκτωβρίου 2020.
- Morgan, Emily (19 August 2020). «Coronavirus: How do you cure those suffering with long Covid?». https://www.itv.com/news/2020-08-19/coronavirus-how-do-you-cure-those-suffering-with-long-covid. Ανακτήθηκε στις 18 October 2020.
- Stamataki, Zania (19 August 2020). «Is anyone safe from Covid-19? This is what we know so far about immunity». The Guardian. ISSN 0261-3077. https://www.theguardian.com/commentisfree/2020/aug/19/covid-19-immunity-natural-defences-eliminate-virus-data. Ανακτήθηκε στις 18 October 2020.
- Knapton, Sarah (20 August 2020). «'Long Covid' is real and patients suffer debilitating symptoms for months, experts say». The Telegraph. ISSN 0307-1235. https://www.telegraph.co.uk/news/2020/08/19/long-covid-real-patients-suffer-debilitating-symptoms-months/. Ανακτήθηκε στις 18 October 2020.
- Gallagher, Sophie (20 August 2020). «What is long Covid and why are people having symptoms for months?». https://www.independent.co.uk/life-style/health-and-families/long-covid-symptoms-hospitalised-long-haulers-three-months-study-b693848.html. Ανακτήθηκε στις 18 October 2020.
- Woodcock, Andrew (25 August 2020). «Boris Johnson denies claim he could quit as prime minister over coronavirus-related health issues». https://www.independent.co.uk/news/uk/politics/downing-street-boris-johnson-quit-prime-minister-coronavirus-health-a9687206.html. Ανακτήθηκε στις 18 October 2020.
- Lynch, Paul; Manning, Jonathon (27 August 2020). «UK flu jab rates prompt complacency warning». BBC News. https://www.bbc.co.uk/news/uk-53889184. Ανακτήθηκε στις 18 October 2020.
- Ross, Jennifer M.· Seiler, Jessie· και άλλοι. (1 Σεπτεμβρίου 2020). «Summary of COVID-19 Long Term Health Effects: Emerging evidence and Ongoing Investigation» (PDF). University of Washington.
- Clifton, Helen; Deith, Jane (8 September 2020). «Coronavirus: 'Long Covid' patients need treatment programme, doctors say». BBC News. https://www.bbc.co.uk/news/health-54031587. Ανακτήθηκε στις 18 October 2020.
- Wood, Vincent (8 September 2020). «60,000 ill with coronavirus for three months or more, professor says». https://www.independent.co.uk/news/health/coronavirus-long-covid-symptoms-months-fatigue-breathlessness-b406206.html. Ανακτήθηκε στις 18 October 2020.
- Tapper, James (13 September 2020). «I was infected with coronavirus in March, six months on I'm still unwell». The Observer. ISSN 0029-7712. https://www.theguardian.com/world/2020/sep/13/i-was-infected-with-coronavirus-in-march-six-months-on-im-still-unwell. Ανακτήθηκε στις 18 October 2020.
- «Coronavirus patient unable to work six months on». BBC News. 14 September 2020. https://www.bbc.co.uk/news/uk-england-leicestershire-54106073. Ανακτήθηκε στις 18 October 2020.
- Davis, Nichola (24 September 2020). «UK coronavirus: record 6,634 new cases reported; chancellor announces job support scheme – as it happened». The Guardian. ISSN 0261-3077. https://www.theguardian.com/politics/live/2020/sep/24/uk-coronavirus-live-news-covid-19-latest-updates-rishi-sunak-furlough?page=with%3Ablock-5f6cb9098f08c7b976d8fcf4. Ανακτήθηκε στις 18 October 2020.
- Pandey, Vikas (27 September 2020). «Why India should worry about post-Covid-19 care». BBC News. https://www.bbc.co.uk/news/world-asia-india-54261125. Ανακτήθηκε στις 18 October 2020.
- «People could suffer impact of having Covid for years, professor warns». 27 September 2020. https://www.itv.com/news/2020-09-27/long-covid-people-could-suffer-impact-of-having-coronavirus-for-years-professor-warns. Ανακτήθηκε στις 18 October 2020.
- Triggle, Nick (28 September 2020). «Covid: Is it time we learned to live with the virus?». BBC News. https://www.bbc.co.uk/news/health-54228649. Ανακτήθηκε στις 18 October 2020.
- Rutherford, Adam (29 Σεπτεμβρίου 2020). «Long Covid». BBC Radio 4. Ανακτήθηκε στις 18 Οκτωβρίου 2020.
- Morris, Nigel (29 September 2020). «Boris Johnson dismisses long Covid health rumours, saying he's 'fitter than a butcher's dog'». https://inews.co.uk/news/politics/boris-johnson-dismisses-health-rumours-fit-butchers-dog-coronavirus-obesity-668412. Ανακτήθηκε στις 18 October 2020.
- Perego, Elisa· Callard, Felicity· Stras, Laurie· Melville-Jóhannesson, Barbara· Pope, Rachel· Alwan, Nisreen A. (1 Οκτωβρίου 2020). «Why we need to keep using the patient made term 'Long Covid'». The BMJ. Ανακτήθηκε στις 18 Οκτωβρίου 2020.
- Cox, David (4 October 2020). «Long Covid: the evidence of lingering heart damage». The Observer. ISSN 0029-7712. https://www.theguardian.com/world/2020/oct/04/long-covid-the-evidence-of-lingering-heart-damage. Ανακτήθηκε στις 18 October 2020.
- «NICE & SIGN announce latest rapid Covid-19 guideline will address Long Covid». National Institute for Health and Care Excellence. 5 Οκτωβρίου 2020. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 18 Οκτωβρίου 2020.
- Gallagher, James (5 October 2020). «'Long Covid': Why are some people not recovering?». BBC News. https://www.bbc.co.uk/news/health-54296223. Ανακτήθηκε στις 18 October 2020.
- «NHS to offer 'long covid' sufferers help at specialist centres». NHS England. 7 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 18 Οκτωβρίου 2020.
- «Coronavirus: Specialist 'long Covid' clinics to be set up in England». BBC News. 7 October 2020. https://www.bbc.co.uk/news/health-54449145. Ανακτήθηκε στις 18 October 2020.
- Tanner, Claudia (7 October 2020). «I used to run marathons but long Covid has left me feeling like a weak 90-year-old». https://inews.co.uk/news/health/long-haul-covid-coronavirus-symptoms-months-after-effects-679023. Ανακτήθηκε στις 18 October 2020.
- Stone, Jon (6 October 2020). «Boris Johnson says claims he is suffering from long Covid are 'seditious propaganda'». https://www.independent.co.uk/news/uk/politics/boris-johnson-coronavirus-long-covid-tory-conference-speech-b833978.html. Ανακτήθηκε στις 18 October 2020.
- Living with COVID-19 review: A dynamic review of the evidence around ongoing Covid19 symptoms (often called Long Covid) (Report). National Institute for Health Research. 15 October 2020. doi:. https://evidence.nihr.ac.uk/themedreview/living-with-covid19/.
- Lintern, Shaun (14 October 2020). «The NHS is not ready to tackle the debilitating effects of 'long Covid'». https://www.independent.co.uk/news/health/coronavirus-long-covid-nhs-fatigue-nihr-elaine-maxwell-b1038038.html. Ανακτήθηκε στις 18 October 2020.
- Barrett, Julia (15 October 2020). «Long COVID: Just how common is it?». https://www.sciencefocus.com/news/long-covid-just-how-common-is-it/. Ανακτήθηκε στις 18 October 2020.
- Deith, Jane (15 October 2020). «Scientists probe possible DNA link to 'Long Covid'». https://www.channel4.com/news/scientists-probe-possible-dna-link-to-long-covid. Ανακτήθηκε στις 18 October 2020.
- Culbertson, Alix. «Long COVID: The debilitating after-effects of coronavirus». https://news.sky.com/story/long-covid-the-debilitating-after-effects-of-coronavirus-12104961. Ανακτήθηκε στις 18 October 2020.
- Hutchison, Caitlin (16 October 2020). «Coronavirus Scotland: Long Covid sufferers terrified they 'won't get their lives back'». https://www.heraldscotland.com/news/18799062.coronavirus-scotland-long-covid-sufferers-terrified-wont-get-lives-back/. Ανακτήθηκε στις 18 October 2020.
- Ducharme, Jamie (16 October 2020). «Studying Long-Haul Coronavirus Could Bring Benefits – and Recognition – to Forgotten Patients». Time. https://time.com/5897992/long-haul-coronavirus-me-cfs/.
- Mitchell, Natasha (22 October 2020). «COVID-19 effects can be persistent and serious say doctors suffering 'long COVID'». Australian Broadcasting Corporation. https://www.abc.net.au/news/health/2020-10-23/doctors-with-long-covid-warn-long-term-effects-can-be-serious/12785934.
- «These doctors got COVID-19, now they're suffering the serious, mysterious symptoms of 'long COVID'». ABC Radio National. Science Friction. 18 Οκτωβρίου 2020. With guests Dr Ian Frayling (Ireland), Dr Nathalie Macdermott (Great Ormond Street), and Dr Nathalie Macdermott (Scotland).
- Yong, Ed (19 Αυγούστου 2020). «Long-Haulers Are Redefining COVID-19». The Atlantic.
- Perego, Elisa· και άλλοι. (1 Οκτωβρίου 2020). «Why we need to keep using the patient made term 'Long Covid'». The BMJ Opinion.
- Lutz, Jennifer· Carmona, Richard (27 Δεκεμβρίου 2020). «America's healthcare system will struggle to deal with Covid 'long-haulers'». The Guardian.
- Ganz, John; Silverman, Sold ShortJacob και άλλοι. (2 February 2021). «The Forever Disease: How Covid-19 Became a Chronic Condition». The New Republic. https://newrepublic.com/article/161102/covid-19-long-haulers-chronic-disease-health-care.
- Ockenden, Will (24 March 2021). «Coronavirus 'long haulers' feared they would never recover. Then they got the vaccine». Australian Broadcasting Corporation. https://www.abc.net.au/news/health/2021-03-24/coronavirus-long-covid-could-the-vaccine-cure-it/100023114.