Μαλατέικα Αιτωλοακαρνανίας
Συντεταγμένες: 38°49′0.1″N 21°22′12.0″E / 38.816694°N 21.370000°E
| Μαλαταίικο | |
|---|---|
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα[1] |
| Περιφέρεια | Δυτικής Ελλάδας |
| Περιφερειακή Ενότητα | Αιτωλοακαρνανίας |
| Δήμος | Αμφιλοχίας |
| Δημοτική Ενότητα | Ινάχου |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Στερεάς Ελλάδας |
| Νομός | Αιτωλοακαρνανίας |
| Υψόμετρο | 220 |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 27 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Ταχ. κώδικας | 300 18 |
| Τηλ. κωδικός | 26470 |
Το Μαλαταίικο[2][3] (παλιότερα Μαλατέϊκο[4]) ή Μαλατέικα είναι ημιορεινό χωριό στην Στερεά Ελλάδα και την Περιφερειακή Ενότητα Αιτωλοακαρνανίας .
Γεωγραφικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τα Μαλατέϊκα βρίσκονται στην συμβολή του ποταμού Αχελώου με τον Ίναχο στην παλιά επαρχία Βάλτου - Αιτωλοακαρνανίας, σε υψόμετρο 220 μέτρα. Μέχρι το 1968 υπήρξε ανεξάρτητη κοινότητα αλλά σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης και την τροποποίησή του Κλεισθένης Ι, μαζί με τους Αμοργιανούς, το Χαμορίκι και το Πραντικό αποτελούν την Κοινότητα Αμοργιανών[5] που υπάγεται στη Δημοτική Ενότητα Ινάχου του Δήμου Αμφιλοχίας[6].
Η σημαντικότερη στιγμή στην νεότερη ιστορία του οικισμού υπήρξε ο κατακλυσμός του απ' τα νερά της τεχνητής Λίμνης Καστρακίου το 1968. Παρ΄ ότι ο βασικός οικισμός των Μαλατεϊκων, έμεινε εκτός λίμνης εν τούτοις πλημμύρισαν σχεδόν όλες οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις. Σημειώνονται μερικοί από τους οικισμούς - τοποθεσίες που κατακλύσθηκαν εντελώς από τα νερά: το Πραντικό (αλλιώς Πρεβέτζα), το Αμπελάκι, η Γύρα, ο Άγιος Δημήτριος, το Μπαμπαλάκι (απέναντι απ' το Μπαμπαλιό), η Παλούμπα, η Λαχανού κλπ. Ελάχιστοι κάτοικοι απέμειναν μετά την καταστροφή του τόπου (4 με 5 οικογένειες). Γνώρισε την πλήρη συγκοινωνιακή απομόνωση για περίπου 2 χρόνια (δηλ. μέχρι το 1970 περίπου) οπότε και κατασκευάσθηκε δρόμος επικοινωνίας με την Κοινότητα Αμοργιανών με την οποία και συγχωνεύθηκε διοικητικά (εν συνεχεία, με το Σχέδιο «Καποδίστρια»), στον Δήμο Ινάχου[7].
Ιστορικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στην ιστορία του τόπου σημειώνεται η μάχη στο «Μαλατέϊκο Λημέρι» τον Αύγουστο του 1806 του Κατσαντώνη[8] με στρατιωτικό τμήμα του Αλή Πασά. Το εκ πεντακοσίων Αλβανών απόσπασμα υπό τον Δερβέναγα Αλούς Μπεράτη κατατροπώθηκε αφήνοντας 40 νεκρούς στη μάχη, ενώ σκοτώθηκαν 2 παλικάρια του Κατσαντώνη. Η επόμενη μάχη του Κατσαντώνη ήταν πάλι κοντά σ' αυτά τα μέρη, στη θέση Ληστή (κοντά στο Μπαμπαλιό) όπου παρά τα πλήγματα που υπέστη το εκ τριακοσίων Αλβανών Τζοχανταραίων στρατιωτικό σώμα υπό τον Δερβέναγα Μπεκύρ Τζουγαδούρο, εν τούτοις πέτυχε τον σοβαρό τραυματισμό του Κατσαντώνη. Ο τραυματισμένος Κατσαντώνης διέταξε τακτική υποχώρηση. Μετά ένα μήνα έφτασε στα ρωσοκρατούμενα τότε Επτάνησα για θεραπεία του τραύματός του.
Απ' τα σπουδαιότερα μνημεία που χάθηκαν μέσα στα νερά σημειώνεται ο Βυζαντινός ναός αφιερωμένος στο Γενέσιον της Θεοτόκου στην Πρεβέτζα. Ήταν αξιόλογο μνημείο του Δεσποτάτου της Ηπείρου, κτισμένη τον 13ο αιώνα με εντυπωσιακό κεραμοπλαστικό διάκοσμο και κεράμινες επιγραφές στην ανατολική πλευρά. Από αυτές προέκυπτε η χρονολόγηση και οι κτήτορες του ναού. Τις τοιχογραφίες -όσες κατέστη δυνατόν - τις αποτείχισαν πριν τον κατακλυσμό, και έμειναν αποθηκευμένες για χρόνια σε αποθήκες της ΔΕΗ στο Υδροηλεκτρικό εργοστάσιο Καστρακίου, φέρεται δε στη συνέχεια να κατέληξαν άλλες στα Ιωάννινα άλλες στο Βυζαντινό Μουσείο Αθηνών ενώ κάποιες ίσως ευρίσκονται σε αποθήκες του Υπουργείου Πολιτισμού στο κάστρο του Αντιρρίου. Στα λοιπά κτίσματα που χάθηκαν με τη λίμνη, σημειώνονται 2 νερόμυλοι, 3 ελαιοτριβεία ενώ δύο δημοτικά σχολεία λειτούργησαν για τελευταία σχολική χρονιά το 1967 στο Αμπελάκι και στην Πρεβέτζα.
Ειδική κατασκευή και ιστορία είχε η πεζογέφυρα πάνω από τον Ίναχο: ήταν κατασκευασμένη με συρματόσχοινα δεμένα από πλατάνια αμφίπλευρα του ποταμού και με πέταβρα σαν δάπεδα και παραπέτια. Παρά την μεγάλη της ταλάντωση, υπήρξε ασφαλής και εξυπηρέτησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του τόπου. Από τον φυσικό πλούτο των πνιγμένων τόπων σημειώνονται τα Ιαματικά λουτρά (Μαρδάχα) της Πρεβέτζας που συγκέντρωναν πλήθος παραθεριστών μέχρι και τον κατακλυσμό του τόπου. Οι μεγάλες σπηλιές της Πρεβέτζας επίσης αποτελούσαν μνημεία της φύσης που σε μεγάλος μέρος κατακλύσθηκαν από τη λίμνη χωρίς να έχουν εξερευνηθεί πλήρως. Στο πιο μεγάλο σπήλαιο, η δυσχερέστατη είσοδος παραμένει εκτός λίμνης αλλά μετά από 500 περίπου μέτρα η επικλινής σπηλιά συναντάει τα νερά της λίμνης[9]. Μαζί με τον πλούσιο φυσικό διάκοσμο των σπηλαίων, ενδιαφέρον παρουσιάζει η τεράστια αποικία νυκτερίδων. Μαζί μ' αυτές αναφέρονται και άλλα βιολογικά είδη που ενδεχομένως εγκυμονούν κινδύνους (αλλεργίες, μολύνσεις...) για τυχόν επίδοξους ερασιτέχνες εξερευνητές. Αντίθετα τα σπήλαια αυτά, για ειδικούς επιστήμονες, σπηλαιολόγους, βιολόγους μπορεί και πρέπει να τύχουν της μελέτης των.
Οι περισσότεροι παλαιοί κάτοικοι μετανάστευσαν στο Αγρίνιο συνεχίζοντας κατά κανόνα τις αγροτικές ενασχολήσεις κυρίως με την καπνοκαλλιέργεια. Λιγότεροι κατέληξαν στην Αθήνα. Τα τελευταία χρόνια, μαζί με τους λίγους εναπομείναντες κατοίκους, ανοίγουν και άλλα λίγα σπίτια του χωριού, κυρίως σαββατοκύριακα, καλοκαίρια ή την εποχή μαζέματος της ελιάς, από γόνους της αναγκαστικής μετανάστευσης, που επισκεύασαν τα πατρικά τους σπίτια ή έκτισαν εξ' αρχής -εξοχικά πλέον- στον τόπο, που παραμένει όμορφος. Στα πόδια του οικισμού σήμερα απλώνεται η Λίμνη Καστρακίου που αποκατέστησε εν μέρει τις ομορφιές που καταστράφηκαν από την βίαια διατάραξη της φύσης. Οι χαμένες αυτές ομορφιές των Μαλατεϊκων, οι χαμένες μνήμες, οι καταγεγραμμένες και μη αρχαιότητες και τα μνημεία που κατεστράφησαν, η συνακόλουθη βίαιη μετακίνηση πληθυσμών, η βίαιη αλλαγή της γεωγραφίας του τόπου και εν τέλει η σημερινή -μάλλον καθολική- αμφισβήτηση της μέσω μεγάλων φραγμάτων ενεργειακής αξιοποίησης των ποταμών, όλα μαζί αποτελούν πτυχές της ιστορίας του τόπου.
Παραπομπές - πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ (Ελληνικά) Βάση δεδομένων της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής.
- ↑ Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. 21. Τεγόπουλος - Μανιατέας. 1996. σελ. 76.
- ↑ Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα. 40. Εκδοτικός Οργανισμός Πάπυρος. 1996. σελ. 139.
- ↑ «Διοικητικές Μεταβολές Δήμων και Κοινοτήτων - ΕΕΤΑΑ». Ανακτήθηκε στις 30 Μαρτίου 2024.
- ↑ «Νόμος 4555/2018 - ΦΕΚ 133/Α/19-7-2018 ( Άρθρα 1 - 151) (Πρόγραμμα ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ) (Κωδικοποιημένος)». e-nomothesia.gr | Τράπεζα Πληροφοριών Νομοθεσίας. 19 Ιουλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 30 Μαρτίου 2024.
- ↑ «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού», σελ. 10715 (σελ. 241 του pdf)
- ↑ «Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών». ΕΕΤΑΑ. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουλίου 2019.
- ↑ «ΚΑΤΣΑΝΤΩΝΗΣ», Δημήτρη Σταμέλου, εκδ. Ι.Δ.ΚολλΑΡΟΥ, 1988
- ↑ «Η εξερεύνηση σε σπήλαια του Βάλτου αποκάλυψε λαθρανασκαφές». AgrinioNews. 10 Ιουνίου 2014. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Μαΐου 2018. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουλίου 2019.