Μετάβαση στο περιεχόμενο

Μαργαρίτα της Βουργουνδίας (απεβ. 1277)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Μαργαρίτα της Βουργουνδίας (απεβ. 1277)
Γενικές πληροφορίες
ΓέννησηΔεκαετία του 1230
Θάνατος27  Αυγούστου 1277
Χώρα πολιτογράφησηςΒασίλειο της Γαλλίας
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταπολιτικός
Οικογένεια
ΣύζυγοςGuillaume III de Mont-Saint-Jean (έως 1256)
Guy VI de Limoges (1258–1263)
ΤέκναΜαρί ντε Λιμόζ
ΓονείςΟύγος Δ΄ της Βουργουνδίας και Γιολάντα του Ντρε, δούκισσα της Βουργουνδίας
ΑδέλφιαΒεατρίκη της Βουργουνδίας (ετεροθαλής αδελφή από πατέρα)
Ισαβέλλα της Βουργουνδίας (ετεροθαλής αδελφή από πατέρα)
Εύδης του Νεβέρ
Ροβέρτος Β΄ της Βουργουνδίας
Ιωάννης της Βουργουνδίας (1231-1268)
Αδελαΐδα της Βουργουνδίας, δούκισσα της Βραβάντης
ΟικογένειαΟίκος της Βουργουνδίας
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμααντιβασιλιάς (1263–1275, Viscounty of Limoges)
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Η Μαργαρίτα, γαλλ.: Marguerite de Bourgogne (δεκαετία του 1230 - 27 Αυγούστου 1277) ήταν μια ισχυρή γυναίκα, που έπαιξε σημαντικό πολιτικό ρόλο στη Λιμουζέν στο τρίτο τέταρτο του 13ου αι..ως επίτροπος της περιφέρειας του Λιμόζ από το 1263 έως το 1275 κατά τη διάρκεια της ανηλικιότητας της κόρης της Μαρίας του Λιμόζ, που γεννήθηκε από τον δεύτερο γάμο της με τον Γκυ ΣΤ΄ υποκόμη του Λιμόζ .

Κυρία του Moν-Σαιν-Ζαν

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γεννημένη ως η δεύτερη κόρη του Ούγου Δ΄ δούκα της Βουργουνδίας από την πρώτη του σύζυγο (1229), Γιολάντα του Ντρε, η Mαργαρίτα προοριζόταν, όπως οι περισσότερες γυναίκες των ευγενών της εποχής της, να υπηρετήσει τις στρατηγικές με επιγαμίες της οικογένειάς της. Οι κόρες του δουκικού Οίκου της Βουργουνδίας γενικά δίνονταν σε γάμο με μεγάλους φεουδάρχες πρίγκιπες ή με καστελάνους άρχοντες, που ήταν υποτελείς του πατέρα τους [1]. Η μεγαλύτερη αδελφή της, Αδελαΐδα, παντρεύτηκε τον νεαρό Ερρίκο Γ΄ δούκα της Βραβάντης το 1251 [2].

Το μέλλον της Μαργαρίτας έχει αποφασιστεί ακόμη νωρίτερα. Ενώ ήταν ακόμη παιδί, ο δούκας Ούγος την είχε υποσχεθεί σε γάμο στις 4 Ιουνίου 1239 με τον κληρονόμο μιας από τις πιο ισχυρές οικογένειες καστελάνων του δουκάτου της Βουργουνδίας [3], τον Γουλιέλμο (Γ΄), πρωτότοκο γιο του Γουλιέλμου Β΄ κυρίου του Moν-Σαιν-Ζαν [2]. Αυτή η συμμαχία, που έγινε λίγο πριν την αναχώρηση του πατέρα της για τη Σταυροφορία των βαρόνων, είχε σκοπό να βάλει ένα τέλος στη μακρά διαμάχη μεταξύ των δύο οικογενειών σχετικά με το Σατώ ντε Βερζύ [2][4][5]. Σύμφωνα με τους όρους αυτής της συμφωνίας, ο δούκας της Βουργουνδίας δίνει ως προίκα (dot) στην κόρη του 500 λίβρες εισόδημα σε γη, συμπεριλαμβανομένων 200 λιρών από το Moλινό και αποδέχεται ότι το κάστρο του Moν-Σαιν-Ζαν, μπορεί να επιστραφεί και αποδοθεί στον δούκα κατόπιν επιταγής, γίνεται δηλαδή απλό φέουδο, υποτελές του δουκάτου. Σε αντάλλαγμα, ο κύριος του Moν-Σαιν-Ζαν παραιτείται από τα δικαιώματά του στο κάστρο του Βερζύ υπέρ του δούκα και των κληρονόμων του, και υπόσχεται στον γιο που νυμφεύεται τη Mαργαρίτα την κληρονομιά των κυριοτήτων του Moν-Σαιν-Ζαν, του Σαλμαίζ και του Tουαζύ. Είχε επίσης προγραμματιστεί ότι το Μολινό θα παρέμενε στην οικογένεια Moν-Σαιν-Ζαν, εάν ο σύζυγος της Mαργαρίτας απεβίωνε χωρίς απογόνους [2].

Καθώς η Mαργαρίτα και ο αρραβωνιαστικός της ήταν ακόμη παιδιά, όταν έγινε αυτή η συμφωνία, η εκπλήρωση τού γάμου πιθανότατα έγινε αρκετά χρόνια αργότερα. Ο Γουλιέλμος Γ΄, ο οποίος έγινε κύριας του Moν-Σαιν-Ζαν με το τέλος τού πατέρα του γύρω στο 1250 [2], απεβίωσε το 1256 χωρίς να αφήσει απογόνους [2] και τάφηκε στο Σιτώ . Η Mαργαρίτα, έχοντας γίνει χήρα, διατήρησε το Moν-Σαιν-Ζαν ως εισόδημα χηρείας (douaire), γι' αυτό οι αδελφοί και οι κληρονόμοι του αείμνηστου συζύγου της είχαν τον τίτλο των κυρίων του Σαλμαίζ μόνο μέχρι το 1278 [6]. Η κυριότητα του Moλινό, στην οποία ο πατέρας της είχε τοποθετήσει μέρος της προίκας της, επέστρεψε ωστόσο στον κουνιάδο της Στέφανο του Μον-Σαιν-Ζαν, σύμφωνα με το γαμήλιο σύμφωνο του 1239.

Ο μετέπειτα δεύτερος γάμος της Μαργαρίτας στο Λιμουζέν δεν διέκοψε τις σχέσεις της με τη Βουργουνδία, όπου συνέχισε να κατέχει διάφορα εδάφη. Εκτός από την προίκα της, κατείχε κυρίως το Σατελενό, το οποίο είχε αγοράσει και το οποίο πώλησε στον κληρονόμο του πωλητή με παρότρυνση του κουνιάδου της, καθώς και το Γκρομπουά-αν-Μοντάν [7].

Υποκόμισσα του Λιμόζ

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Μαργαρίτα αργότερα παντρεύτηκε ξανά τον Γκυ ΣΤ΄ υπκόμη του Λιμόζ, ο ίδιος χήρος από μία κόρη του Τιμπώ ντε Μπλαιζόν, σενεσάλη του Πουατιέ για τον βασιλιά της Γαλλίας από το 1227 έως το 1229 [8]. Αυτή η ένωση, που έγινε μεταξύ του τέλους τού Γουλιέλμου Γ΄ (1256) και της γέννησης του παιδιού του νέου ζευγαριού (1260), εορτάστηκε πιθανώς το 1258 [9][2] ή το 1259 [10].

Στο πλαίσιο της Συνθήκης του Παρισιού του 1259 που επέστρεψε το Λιμουζέν στον Ερρίκο Γ΄ της Αγγλίας και οι απαρχές του «πολέμου της υποκομητείας» κατά των κατοίκων του Σατώ ντε Λιμόζ, ο Γκυ ΣΤ΄ επεδίωκε περισσότερο από όλα, μέσω αυτής της συμμαχίας, την υποστήριξη του νέου πεθερού του, δούκα Ούγου Δ΄, ισχυρού χαρακτήρα, κοντά στον βασιλιά της Γαλλίας, ικανού να υποστηρίξει την επιθετική του πολιτική κατά του βασιλιά της Αγγλίας στο Λιμουζέν [10]. Έτσι, το 1261, ενώ ο Άγγλος σενεσάλης κήρυξε την κατάληψη της περιφέρειας λόγω αποτυχίας καταβολής φόρου, ο Γκυ ΣΤ΄ μπορούσε να βασιστεί στην υποστήριξη των στρατευμάτων από το Nιβερναί και εκείνων του Λουδοβίκου Θ΄ της Γαλλίας, που διέταξε τον δικό του σενεσάλη να υποστηρίξει τις ενέργειες του υποκόμη σε όλη την επικράτεια του σενεσάλη [10].

Μετά το τέλος του Γκυ ΣΤ΄, στα μέσα Αυγούστου του 1263, στη Μαργαρίτα ανέλαβε την κηδεμονία του μόνου τέκνου τους, της Μαρίας, που ήταν τότε 3 ετών, καθώς και την διακυβέρνηση της περιφέρειας του Λιμόζ.

Αυτή βασίστηκε στον εκκλησιαστικό Ζερώ ντε Μωλμόν, τον οποίο έκανε σύμβουλό της, και στον οποίο προσέφερε το Σαλυσέ και τη γη του Σαλύ , ίσως και το Σατώ ντε Μονφόρ στη Βουργουνδία. Catégorie:Article à référence nécessaire Ως συνέχιση της δράσης των υποκομήτων Γκυ Ε΄ και Γκυ ΣΤ΄, η Mαργαρίτα έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη και την επιβεβαίωση της εξουσίας των υποκομήτων του Λιμόζ[11].

Το 1275, διαπραγματεύτηκε τον γάμο τής κόρης της Μαρίας με τον κληρονόμο του δουκάτου της Βρετάνης, Αρθούρο Β΄, [12] εγγονό του δούκα Ιωάννη Α΄.

Η Mαργαρίτα απεβίωσε στις 27 Αυγούστου 1277 [12]. Ο τόπος ταφής της είναι άγνωστος [12]. Ο λόγιος , τον XVIII Ζοζέφ Νταντώ τον 18ο αι. πρότεινε -χωρίς επιχείρημα- ότι ίσως είχε ταφεί στο μοναστήρι των Μινοριτών αδελφών του Εξιντέγ στο Περιγκόρ .

Διασώθηκαν δύο αποτυπώσεις σφραγίδων της Vυποκόμισσας Μαργαρίτας, που χρονολογούνται το 1267 και το 1269, δηλαδή την εποχή που εξασκούσε την επιτροπεία της υποκομητείας για την κόρη της.

Το μέγεθος της μεγάλης σφραγίδας των 80 mm [13] είναι αρκετά εξαιρετικό, αφού η συντριπτική πλειοψηφία των σιγιλλογραφικών σφραγίδων από τον 13ο αι. έχει συνήθως διάμετρο, που κυμαίνεται μεταξύ 30 και 65 mm [14].

Παραπομπές και σημειώσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Maurice Ardant (1858). «Projet de mariage entre Marie de Limoges, vicomtesse, et Robert de France, fils du roi saint Louis» (στα γαλλικά). Bulletin de la Société archéologique et historique du Limousin 8: 126-130. https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k5510789n/f126. .
  • Didier Delhoume, « Les vicomtes de Limoges et l'abbaye : difficultés et enjeux d'un pouvoir urbain (Xe – XIVe siècle) », dans Claude Andrault-Schmitt (dir.), Saint-Martial de Limoges: ambition politique et production culturelle (Xe – XIIIe siècle), Limoges, PULIM - Presses universitaires de Limoges, 2006 (ISBN 2-84287-400-5 et 9782842874001, lire en ligne), p. 71-86.
    Relations de la vicomtesse Marguerite avec l'abbaye Saint-Martial de Limoges, σ. 83-85.
  • Laurent Hablot (2019). «Briser les hermines» (στα γαλλικά). Annales de Bretagne et des pays de l’Ouest 126 (2): 171-186. doi:10.4000/abpo.4533. .
  • Cédric Jeanneau (2019). «Les ducs de Bretagne, vicomtes de Limoges» (στα γαλλικά). Annales de Bretagne et des pays de l’Ouest 126 (2): 9-34. doi:10.4000/abpo.4477. .
  • Vincent Launay, « Le contrôle des affaires successorales : enjeux territoriaux, enjeux de souveraineté », dans Le roi en son duché: L’aristocratie de Bretagne et la construction de l’État royal (1270-1328), Presses universitaires de Rennes, 2023 (ISBN 978-2-7535-8666-6, DOI 10.4000/books.pur.190335, lire en ligne).
  • Laurent Macé, « Le nom de cire : Jalons pour une enquête sur les sceaux vicomtaux du Midi (XIIe – XIIIe siècles) », dans Hélène Débax, éd., Vicomtes et vicomtés dans l’Occident médiéval, Toulouse, Presses universitaires du Mirail, 2008, p. 305-317 et annexe CD, p. 279-293.  — Lire en ligne : article - annexe.
  • Jean Mesqui, « Le château de Mont-Saint-Jean », dans Congrès archéologique de France, 144e session, 1986, Auxois-Châtillonnais, Paris, 1989 (lire en ligne), p. 145-156. 
  • Ernest Petit (1891 et 1894). Histoire des ducs de Bourgogne de la race capétienne (στα Γαλλικά). Dijon: Imprimerie Darantière. Petit.  Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |year= (βοήθεια) [Tome IV en ligne] [Tome V en ligne]. Πηγή η οποία χρησιμοποιήθηκε για την συγγραφή του λήμματος.
  • Régis Rech, « Le Limousin entre Capétiens et Plantagenêt chez les chroniqueurs de Saint-Martial au XIIIe siècle », dans Claude Andrault-Schmitt (dir.), Saint-Martial de Limoges: ambition politique et production culturelle (Xe – XIIIe siècles), Limoges, PULIM - Presses universitaires de Limoges, 2006 (ISBN 2-84287-400-5 et 9782842874001), p. 115-132.
    Passages relatifs à Marguerite de Bourgogne, σ. 124-129.
  • Christian Rémy (2001). «Châlucet et les châteaux de maître Géraud de Maulmont» (στα γαλλικά). Bulletin monumental 159 (2): 113-141. https://www.persee.fr/doc/bulmo_0007-473x_2001_num_159_2_974. .
  • Christian Rémy, « Les vicomtes limousins et le roi au XIIIe siècle », dans Espace et territoire au Moyen Âge : hommages à Bernadette Barrière, Bordeaux, Ausonius, 2012 (ISBN 978-2-35613-062-4, résumé), p. 393-407. 
  • Christian Rémy (2019). «L’administration de la vicomté de Limoges sous gestion bretonne (1275-1375)» (στα γαλλικά). Annales de Bretagne et des pays de l’Ouest 126 (2): 107-132. doi:10.4000/abpo.4512. .
  • Jean Richard (1954). Les ducs de Bourgogne et la formation du duché du Πρότυπο:S mini- au Πρότυπο:S- (στα Γαλλικά). Paris: Société Les Belles Lettres. 
  • Vincent Roblin (2009). Recueil des actes des vicomtes de Limoges (στα Γαλλικά). Genève: Droz. ISBN 978-2-600-01352-9. 
  • Jean Tricard, « Images de la "Femme du Moyen Age" dans les Annales manuscrites de Limoges de 1638 », dans Annie Bleton-Ruget, Marcel Pacaut, Michel Rubellin, dir., Regards croisés sur l’œuvre de Georges Duby : femmes et féodalité, Lyon, Presses universitaires de Lyon, 2000, p. 219-227.
    Article repris dans Empty citation (βοήθεια) .
  • Vaivre, Jean-Bernard de (1974). «Le décor héraldique de la cassette d’Aix-la-Chapelle» (στα γαλλικά). Aachener Kunstblätter 45: 97–124. doi:10.11588/akb.1974.0.34514. ISSN 2510-2427. http://journals.ub.uni-heidelberg.de/index.php/akb/article/view/34514. .
    À propos d'un coffret armorié conservé à Aix-la-Chapelle, la « cassette dite de Richard de Cornouailles », qui aurait pu être réalisé, selon l'auteur, à l'occasion du mariage de Marguerite avec le vicomte de Limoges.
  1. Jean Richard (1958). «Sur les alliances familiales des ducs de Bourgogne aux Πρότυπο:S2-» (στα γαλλικά). Annales de Bourgogne 30: 37-46. http://www.bm-dijon.fr/documents/ANNALES%20BOURGOGNE/1958/1958-030-02-037-046-1364694.pdf. .
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 Petit.
  3. Mesqui 1989, σελ. 145-146.
  4. Richard 1954, σελ. 258.
  5. Mesqui 1989, σελ. 146.
  6. Richard 1954, σελ. 303 note 3; p. 318 note 1.
  7. Richard 1954, σελ. 318 note 1.
  8. Roblin 2009, σελ. 39.
  9. Roblin 2009, σελ. 40 et note 2.
  10. 10,0 10,1 10,2 Rémy 2012, σελ. 403.
  11. Roblin 2009, σελ. 14.
  12. 12,0 12,1 12,2 Roblin 2009, σελ. 40.
  13. Macé 2008, σελ. 316.
  14. Macé 2008, σελ. 311.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]