Μαρδαΐτες
Οι Μαρδαΐτες ήταν Έλληνες Ορθόδοξοι της σημερινής περιοχής της Συρίας και του Λιβάνου.[1] Οι Μαρδαΐτες ήταν οι πρώτοι χριστιανοί που ακολούθησαν τον Χαλκηδόνιο Χριστιανισμό στα όρια της οροσειράς του Αμανός.
Θεωρίες προέλευσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Δεν υπάρχουν πληροφορίες σχετικά με την καταγωγή τους, άλλοι τους αναφέρουν ως Πέρσες, άλλοι ως Αρμένιους και άλλοι ως γηγενείς Έλληνες από το Λεβάντες, ίσως και την Αραβική χερσόνησο.[2][3] Η λέξη "Μαράντα" είναι στην Αραβική γλώσσα ο πληθυντικός του "Μάρεντ" που μεταφράζεται ως "γίγαντας" ή κάποιο "υπερφυσικό όν", ίσως κάποιο βουνό ή επαναστάτης. Αυτή η υπακοή στις εντολές του Ελληνορθόξου Βυζαντίου αποτελεί τη μεγαλύτερη απόδειξη για την εθνική καταγωγή τους. Αν ήταν Μαρωνίτες, Μονοφυσίτες ή Μιαφυσίτες που είχαν εχθρότητα προς τους Ορθόδοξους Έλληνες της Συρίας και της Παλαιστίνης και την κεντρική κυβέρνηση στην Κωνσταντινούπολη, δεν θα υπάκουαν στις εντολές του να κάνουν πόλεμο ή ειρήνη με τους νέους μουσουλμάνους Άραβες κατακτητές. Το ίδιο επιχείρημα προβάλλεται κατά του να ήταν μουσουλμάνοι Άραβες ληστές ή αποστάτες. Δεν θα έδειχναν τέτοια αφοσίωση σε έναν Ορθόδοξο Έλληνα αυτοκράτορα. Οι Μαρωνίτες, Μονοφυσίτες και Μιαφυσίτες ήταν Συριακής καταγωγής έναντι των Ορθοδόξων της Συρίας και της Παλαιστίνης που η καταγωγή τους ήταν Ελληνική, ως απόγονοι των Ελλήνων του μεγάλου εποικισμού των ελληνιστικών χρόνων.
Τα γλωσσολογικά στοιχεία συνηγορούν με αυτή την θεωρία αδού το όνομα "Μαρδαΐτες" το συναντάμε σε πολλές περιοχές της Βυζαντινής επικράτειας μέχρι τον 10ο αιώνα, γνωστοί στα επικά ποιήματα ως Ακρίτες. Η απόδειξη για την καταγωγή και την τοπικότητα τους ήταν ότι παρέμειναν στα εδάφη τους ακόμα και μετά τις ειρηνικές συνθήκες που είχαν κλείσει οι Βυζαντινοί με τους Άραβες. Μια δεύτερη θεωρία υποθέτει ότι πήραν το όνομα τους επειδή ήταν αντάρτες χωρίς υποταγή στην κεντρική εξουσία, ζούσαν στα βουνά και ενώθηκαν κατόπιν με άλλους αντάρτες μετά από αποτυχημένη εξέγερση είτε στην Κωνσταντινούπολη είτε στα Όρη του Αμανός.[4] Με την Ισλαμική κατάκτηση του Λεβάντες οι Μαρδαΐτες δημιούργησαν στα Όρη του Αμανός ένα δικό τους ημι-ανεξάρτητο χριστιανικό κράτος. Τα πρώτα χρόνια υπηρετούσαν τους Άραβες με αποστολή να διαφυλάξουν τις Αμανίδες Πύλες, οι Μαρδαΐτες ωστόσο αποστατούσαν συχνά και βοηθούσαν τον Βυζαντινό αυτοκράτορα στις επιθέσεις του.[4] Οι Έλληνες και οι Σύριοι ιστορικά αναφέρουν ότι η περιοχή τους επεκτεινόταν από τα Όρη Αμανός μέχρι την "Ιερή πόλη", πιθανότατα την ίδια την Ιερουσαλήμ, συχνά αναφέρεται και ως "Κύρρος" ή "Αγιούπολις".[5] Ο αριθμός τους εκτοξεύτηκε σημαντικά όταν ενσωματώθηκαν σε αυτούς χιλιάδες δραπέτες σκλάβους των Αράβων, με τον τρόπο αυτό δημιουργήθηκε μια διαφορετική εθνική ταυτότητα. Ο ιδρυτής του Χαλιφάτου των Ομεϋαδών Μωαβίας Α΄ αναγκάστηκε λόγω της δράσης τους να πληρώσει φόρο υποτέλειας στον Βυζαντινό αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Δ΄ ή ακόμα και στους ίδιους τους Μαρδαΐτες.[5]
Η μεταφορά τους στην Βυζαντινή αυτοκρατορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα].png){kind=spacer}
Ο γιος του Κωνσταντίνου Δ΄ Ιουστινιανός Β´ έστειλε τους Μαρδαΐτες σε νέα εκστρατεία στην Συρία, εκεί ενώθηκαν με χιλιάδες άλλους δυσαρεστημένους δούλους και αγρότες, τους βοήθησαν να φτάσουν μέχρι τον Λίβανο. Οι Ομεϋάδες αναγκάστηκαν να κλείσουν οριστικά Συνθήκη με τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό Β΄ σύμφωνα με την οποία παρέδιδαν τον μισό φόρο υποτέλειας για την Κύπρο, την Αρμενία και το Βασίλειο της Ιβηρίας στον Καύκασο.[2] Σε αντάλλαγμα ο Ιουστινιανός Β΄ δέχτηκε το αίτημα των Ομεϋαδών να αποσύρει τους Μαρδαΐτες από την περιοχή, τους μετέφερε σε όλη την νότια Μικρά Ασία όπου δημιουργήθηκε το Θέμα Κιβυρραιωτών, την Λακωνία την Αρχαία Νικόπολη και την Κεφαλονιά.[4][6] Ο στόχος του ήταν να ενισχύσει το διαλυμένο ναυτικό του αφού οι Μαρδαΐτες ήταν οι πιο δεινοί ναυτικοί της εποχής και να ενισχύσει της περιοχές της Ελληνικής ενδοχώρας που είχαν λεηλατήσει τον πληθυσμό τους οι Σλάβοι.[4][6] Οι Μαρδαΐτες αποτελούσαν για πολλούς αιώνες κατόπιν τους κωπηλάτες και πεζοναύτες στο Βυζαντινό ναυτικό.[7] Οι ελάχιστοι Μαρδαΐτες που παρέμειναν στο Λεβάντες εξακολουθούσαν τις επαναστάσεις και τις επιδρομές εναντίον των Αράβων μέχρι την εποχή που τους νίκησε οριστικά ο Ομεϋάδης πρίγκιπας-στρατηγός Μασλαμά ιμπν Αμπντ αλ-Μαλίκ (708). Ο Μασλαμά τους διασκόρπισε σε όλη την Συρία, τους επέτρεψε να διατηρήσουν την πίστη τους αλλά τους επέβαλε να υπηρετούν τον στρατό του.[3]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Καρολίδης, Παύλος. Περί της Εθνικής Καταγωγής των Ορθοδόξων Χριστιανών της Συρίας και της Παλαιστίνης. Αθήναι: Σακελαρίου. σελ. 349-361.
- ↑ 2,0 2,1 Karolidis, Pavlos (2024). The Ethnic Ancestry of the Orthodox Christians of Syria and Palestine. United States. σσ. 253–265
- ↑ 3,0 3,1 Kazhdan, Alexander, ed. (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium. Oxford and New York: Oxford University Press. σ. 1297
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Canard, Marius (1965). "Ḏj̲arād̲j̲ima". In Lewis, B.; Pellat, Ch. & Schacht, J. (eds.). The Encyclopaedia of Islam, Second Edition. Volume II: C–G. Leiden: E. J. Brill. σ. 457
- ↑ 5,0 5,1 Woods, David. "Corruption and Mistranslation: The Common Syriac Source on the Origin of the Mardaites"
- ↑ 6,0 6,1 Ostrogorsky, George; Hussey (trans.), Joan (1957), History of the Byzantine state, New Brunswick, N.J.: Rutgers University Press, σσ. 116–118
- ↑ Treadgold, Warren T. (1998), Byzantium and Its Army, 284–1081, Stanford University Press, σ. 72
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Cvetković, Miloš (Jan 2017). "The settlement of the Mardaites and their military-administrative position in the themata of the West: A chronology"
- Chinigò, Francesco (1900). I mirditi. Bollettino della Società Geografica Italiana
- Karolidis, Pavlos (2024). The Ethnic Ancestry of the Orthodox Christians of Syria and Palestine. United States
- Kazhdan, Alexander, ed. (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium. Oxford and New York: Oxford University Press
- Makrypoulias, Christos G. (2005), "Mardaites in Asia Minor", Encyclopedia of the Hellenic World - Asia Minor
- Ostrogorsky, George; Hussey (trans.), Joan (1957), History of the Byzantine state, New Brunswick, N.J.: Rutgers University Press
- Phares, Walid. Lebanese Christian Nationalism: The Rise and Fall of an Ethnic Resistance. Boulder and London: Lynne Rienner Publishers, 1995