Μαστιχόδενδρο
| Μαστιχόδενδρο | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Καλλιεργούμενο μαστιχόδενδρο. Εδώ, ένας παραγωγός τοποθετεί ανθρακικό ασβέστιο, μια ουσία που μοιάζει με άσπρο χώμα που βελτιώνει την ποιότητα της ρητίνης της μαστίχας.
| ||||||||||||||
| Συστηματική ταξινόμηση | ||||||||||||||
| Σύστημα: κατά CRONQUIST, 1981 | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Διώνυμο | ||||||||||||||
| Πιστακία η λεντίσκος (Pistacia lentiscus) Πιστακία η λεντίσκος, ποικ. η Χία (Pistacia lentiscus, var. chia) L. |
Το Μαστιχόδενδρο ή Σκίνος της Χίου, με επιστημονική ονομασία Πιστακία η λεντίσκος, ποικ. η Χία (Pistacia lentiscus, var. chia) που μερικές φορές αποκαλείται Πυξάρι, είναι μια καλλιεργούμενη ποικιλία του Σκίνου (Pistacia lentiscus L.). Το Μαστιχόδενδρο φύεται μόνο στο νότιο τμήμα της Χίου, σε μια σειρά από 24 χωριά που ονομάζονται «Μαστιχοχώρια», είναι η μοναδική που παράγει μαστίχα και για τον λόγο αυτό είναι γνωστή ως μαστιχοφόρος σκίνος.[1] Το Μαστιχόδενδρο μπορεί, επίσης, να βρεθεί σε ορισμένες περιοχές κοντά στο Τσεσμέ και τα Αλάτσατα στην Τουρκία, αλλά δεν καλλιεργείται εκτενώς λόγω ελάχιστης παραγωγής ρητίνης.[2]
Εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η παραγωγή μαστίχας στη Χίο αποτελεί προιόν Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) και Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης.[3][4]
Φυτό και παράγωγα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το Μαστιχόδενδρο μπορεί να φτάσει σε ύψος μερικά μέτρα και ζει μέχρι και αρκετές δεκαετίες. Η μαστίχα χρησιμοποιείται ευρέως στην παραδοσιακή ιατρική και στα τρόφιμα, ιδιαίτερα στα επιδόρπια. Η ρητίνη επίσης γίνεται και τσίχλα και θεωρείται ότι είναι από τις πρώτες τσίχλες που εφευρέθηκαν ποτέ. Η συγκομιδή της ρητίνης γίνεται με δημιουργία «πληγών» (Κέντημα) στον κορμό και τα κλαδιά του δέντρου. Αυτό ενεργοποιεί την παραγωγή ρητίνης η οποία απελευθερώνεται υγρή και σκληραίνει σε βέλτιστες συνθήκες. Η ρητίνη και ορισμένα από τα παράγωγά της έχουν λάβει το καθεστώς ΠΟΠ από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ η τεχνογνωσία της καλλιέργειας αποτελεί μέρος της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO.[5][6]
Αν και οι άγριοι σκίνοι είναι διάσπαρτοι στην περιοχή της Μεσογείου, η συγκεκριμένη ποικιλία που παράγεται στο εμπόριο είναι γηγενής της Χίου. Στο παρελθόν έχουν γίνει προσπάθειες καλλιέργειας του δέντρου εκτός Μαστιχοχωρίων, σε περιοχές όπως η Ιταλία, η Τουρκία, χωρίς όμως επιτυχία, οι οποίες όμως αποδείχθηκαν εξαιρετικά δύσκολες και ασύμφορες. Αυτό οφείλεται στο τοπικό μικροκλίμα και γεωλογία της περιοχής των Μαστιχοχωρίων, καθώς και στην καλή φροντίδα από τους τοπικούς παραγωγούς.[7] Το Μαστιχόδενδρο έχει και ορισμένους κλώνους, όπως ο Μαυρόσκινος, ο Βοτόμος, ο Καλλιμασιώτης, ο Λιβανός, ο Κρεμεντινός κ.α. Συνήθως καλλιεργούνται αρσενικά δέντρα.[8]
Είναι συγγενικό είδος με τη φιστικιά (Pistacia vera) και την τερέβινθο (Pistacia terebinthus). Οι σκίνοι αυτοί αναπτύσσονται σε χαμηλότερα υψόμετρα και σε παραθαλάσσιες περιοχές. Συχνά, ο σκίνος (Pistacia lentiscus) αποκτά και δενδρώδη μορφή, και μπορεί να φτάσει σε ύψος τα 5 μέτρα. Οι καρποί του είναι μικροί, σφαιρικοί, με έντονο κόκκινο χρώμα. Η περίοδος ανθοφορίας του σκίνου είναι από Μάρτιο έως και Ιούνιο.
Παράδοση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σύμφωνα με την παράδοση, μαστίχα παράγουν μόνοι οι σκίνοι των περιοχών όπου βασανίστηκε και μαρτύρησε ο Άγιος Ισίδωρος ο Χίος, ποτίζοντας το έδαφός τους με το αίμα και τα δάκρυα που επέφεραν τα βασανιστήρια που υπέστη από τους Ρωμαίους, περί το 250. Τα δάκρυα του ευωδίασαν και τότε δημιουργήθηκε το δάκρυ της μαστίχας. Αυτός είναι ο λόγος που οι σκίνοι σε καμία άλλη περιοχή δεν παράγουν μαστίχα, παρά μόνο στη νότια Χίο.[9]
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Malathronas, John (30 Σεπτεμβρίου 2019). «The mysterious healing plant that only grows on Greece's Chios island». cnn.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 31 Ιουλίου 2024.
- ↑ Tabanca, Nurhayat; Nalbantsoy, Ayse; Kendra, Paul E.; Demirci, Fatih; Demirci, Betul (January 2020). «Chemical Characterization and Biological Activity of the Mastic Gum Essential Oils of Pistacia lentiscus var. chia from Turkey» (στα αγγλικά). Molecules 25 (9): 2136. doi:. ISSN 1420-3049. https://www.mdpi.com/1420-3049/25/9/2136.
- ↑ «Chios, Greece: Visit the Aegean island renowned for mastic sap». nationalgeographic.com (στα Αγγλικά). 15 Νοεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 31 Ιουλίου 2024.
- ↑ «UNESCO - Know-how of cultivating mastic on the island of Chios». ich.unesco.org (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 31 Ιουλίου 2024.
- ↑ «Chios, Greece: Visit the Aegean island renowned for mastic sap». Travel (στα Αγγλικά). 15 Νοεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 12 Ιουνίου 2023.
- ↑ «UNESCO - Know-how of cultivating mastic on the island of Chios». ich.unesco.org (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 12 Ιουνίου 2023.
- ↑ Malathronas, John (30 Σεπτεμβρίου 2019). «The mysterious healing plant that only grows on Greece's Chios island». CNN (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 12 Ιουνίου 2023.
- ↑ «Mastic Tree | Mastic Gum | Chios Island». Mastic Masticlife (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 12 Ιουνίου 2023.
- ↑ «Αγιος Ισίδωρος Χίου: Ο Αη Σίδερος, το μαρτύριο και το δάκρυ της μαστίχας». tovima.gr. 14 Μαΐου 2024. Ανακτήθηκε στις 31 Ιουλίου 2024.
 |
Αυτό το λήμμα σχετικά με τη βοτανική χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το. |