Μαχανάντι
| Μαχανάντι | |
|---|---|
 Ο Μαχανάντι στην Ορίσα | |
| Πηγές | Νταντακαράνια του Τσατίσγκαρ (20°07΄ Β, 81°55΄ Α) |
| Εκβολές | Ινδικός Ωκεανός (Κόλπος της Βεγγάλης) |
| Ροή | 2.119 κυβ.m/sec (μέση) |
| Χώρες Λεκάνης | Ινδία |
| Ινδία | Ινδία |
| Μήκος | 858 km |
| Υψόμετρο Πηγών | 890 μέτρα |
| Υψόμετρο Εκβολών | 0 μέτρα |
| Μέση εκροή | 2.100 κυβικά μέτρα το δευτερόλεπτο |
| Λεκάνη απορροής | 132.100 km² |
| Παραπόταμοι | Mand River, Ong River και Tel River |
| wikidata () | |
Ο Μαχανάντι (αγγλ. Mahanadi River) είναι μεγάλος ποταμός της ανατολικής κεντρικής Ινδίας. Είναι γνωστός από το ότι σε αυτόν κατασκευάσθηκε το μεγαλύτερου μήκους χωμάτινο φράγμα στον κόσμο, το Φράγμα Χιρακούντ[1]. Το μήκος του είναι 858 χιλιόμετρα και η λεκάνη απορροής του έχει έκταση περίπου 132.100 τετραγωνικά χιλιόμετρα, όσο ολόκληρη η Ελλάδα, η πέμπτη μεγαλύτερη για ποταμό της Ινδίας, ενώ ως προς το μήκος είναι ο έκτος μακρύτερος ποταμός στη χώρα του. Ο Μαχανάντι διαρρέει τις πολιτείες Τσατίσγκαρ και Ορίσα (Οντίσα), και εκβάλλει στον Κόλπο της Βεγγάλης.
Στα νερά του ποταμού συχνάζουν κροκόδειλοι και ταυροκαρχαρίες, ενώ ανιχνεύεται και το σχεδόν εξαφανισμένο σήμερα είδος καρχαρίας του Γάγγη
Ονομασίες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η ονομασία «Μαχανάντι» στη σανσκριτική γλώσσα (κλασική ινδική) μπορούμε να πούμε ότι σημαίνει «Μεγαλοπόταμος», καθώς η λέξη maha σημαίνει «μέγας» και nadi σημαίνει «ποταμός».[2]
Σε παλαιότερες εποχές ο ποταμός ήταν γνωστός και με άλλες ονομασίες. Πιο συγκεκριμένα:
- Κανακναντίνι γενικώς στην αρχαιότητα
- Τσιτροτπάλα στη Ντβαπάρα Γιούγκα
- Νιλοτπάλα στην Τρέτα Γιούγκα
- Μαχανάντ στην εποχή της Μαχαμπαράτα
- Μαχασβέτα στην Κάλι Γιούγκα, όπου και το τωρινό όνομα Μαχανάντι
Ρους
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Πηγή και άνω ρους
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Μαχανάντι, όπως και πολλοί άλλοι ποταμοί των Ινδιών, σχηματίζεται από πολλούς ορεινούς χειμάρρους και ρυάκια, οπότε η πραγματική πηγή του είναι αδύνατο να ταυτισθεί. Πάντως το απώτατο (αλλά όχι το υψηλότερο) κεφαλόβρυσό του βρίσκεται 6 χιλιόμετρα από το χωριό Φαρσίγια, σε υψόμετρο 442 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, μέσα σε ένα πυκνό δάσος νοτίως της μικρής πόλεως Σιχάουα, στο Διαμέρισμα Νταμτάρι του Τσατίσγκαρ.[3][4] Οι λόφοι της περιοχής αποτελούν προέκταση των Ανατολικών Γκατ και από αυτούς πηγάζουν και πολλοί μικροί παραπόταμοι του Μαχανάντι.
Στα πρώτα εκατό περίπου χιλιόμετρα του ρου του, ο Μαχανάντι ρέει προς τα βόρεια, στο Διαμέρισμα του Ράιπουρ, περνώντας δίπλα από τα ανατολικά προάστια της μεγάλης πόλεως Ράιπουρ. Είναι στενός σε αυτόν τον άνω ρου του και το συνολικό εύρος της κοιλάδας του δεν ξεπερνά τα 500 έως 600 μέτρα.
Μέσος ρους
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Μετά τη συμβολή του με τον μακρύτερο παραπόταμό του, τον Σιβνάθ ή Σεονάθ, ο Μαχανάντι στρέφεται προς τα ανατολικά και ακολουθεί την ίδια γενική κατεύθυνση μέχρι τις εκβολές του. Δέχεται τα νερά των πααποτάμων Τζονκ και Χάσντεο προτού εισέλθει στην Οντίσα, στα μισά περίπου της συνολικής διαδρομής του. Κοντά στην πόλη Σαμπάλπούρ έχει ανεγερθεί στον ποταμό το μεγαλύτερου μήκους χωμάτινο φράγμα (γεώφραγμα) στον κόσμο, το Φράγμα Χιρακούντ, με κυρίως μήκος 4800 μέτρα και μαζί με τα πλάγια αναχώματά του 25,8 χιλιόμετρα. Το φράγμα αυτό σχηματίζει τη μεγαλύτερη σε έκταση τεχνητή λίμνη σε ολόκληρη την Ασία, την ομώνυμη Λίμνη Χιρακούντ, με μέγιστο εμβαδόν 784 τετραγων. χιλιόμετρα, μήκος 55 χιλιόμετρα και όχθες μήκους άνω των 675 χιλιομέτρων.[5]
Πριν από την κατασκευή του φράγματος το 1953, ο Μαχανάντι είχε πλάτος ενάμισυ χιλιόμετρο στη Σαμπάλπούρ και μετέφερε μεγάλες ποσότητες φερτών υλών, ιδίως κατά τη διάρκεια των μουσώνων. Μετά το φράγμα, ο ρους του γίνεται κάπως μαιανδρικός, καθώς διέρχεται μεταξύ λοφοσειρών και το ρεύμα του αγριεύει σε μερικές τοποθεσίες, μέχρι που να φθάσει στο Ντολπούρ της Οντίσα. Από εκεί και μετά το ποτάμι κυλά ήρεμα και διασχίζει μια ανατολική παραφυάδα Ανατολικών Γκατ μέσα στο Φαράγγι Σατκόσια, μήκους 64 χιλιομέτρων. Στην έξοδο του φαραγγιού ο Μαχανάντι περνά κοντά από πυκνά δασωμένους λόφους και τέλος εισέρχεται στην πεδινή περιοχή της Οντίσα στο Ναράτζ και 14 χιλιόμετρα παρακάτω διέρχεται από τη μεγάλη πόλη Κάτακα (Kataka, αγγλ. Cuttack).[6]
Κάτω ρους
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Μαχανάντι διασχιζει το Διαμέρισμα της Κάτακα στη διεύθυνση δύση-ανατολή. Στην Κάτακα αποσχίζεται από αυτόν μια μεγάλη διακλάδωση, γνωστή ως Καθατζόντι. Πιο κάτω, ο Καθατζόντι διασπάται περαιτέρω σε πολλά μικρότερα ποτάμια, όπως είναι οι Κουαχάι, Ντέβι και Σούρυα, που εκβάλλουν χωριστά στον Κόλπο της Βεγγάλης. Αλλά και ο κυρίως Καθατζόντι εκβάλλει στη θάλασσα με την ονομασία Τζότνταρ (Jotdar). Μετά την Κάτακα αποσχίζονται από τον Μαχανάντι και άλλα ρεύματα νερού, όπως οι Μπιρούπα, Τσιτροπτάλα, Τζενγκούτι και Λουν. Ο Μπιρούπα στη συνέχεια ενώνεται με τον Ποταμός Μπραχμάνι στο Κρουσναναγκάρ. Ο κυρίως Μαχανάντι χύνεται στη θάλασσα σχηματίζοντας δέλτα με πολλά κανάλια, ένα από τα μεγάλα δέλτα της Ινδίας, κοντά στον λιμένα Παραντήπ.[5][7]
Πλωτότητα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Πριν την ανέγερση του Φράγματος Χιρακούντ ο Μαχανάντι ήταν πλωτός από ποταμόπλοια από τις εκβολές του μέχρι τον δήμο Αράνγκ, περί τα 250 χιλιόμετρα από τις πηγές του. Ωστόσο, αρκετά χαμηλά φράγματα συγκρατήσεως, εκτός από το μεγάλο του Χιρακούντ, έχουν σταματήσει την ποταμοπλοΐα στον Μαχανάντι, περιορίζοντάς την στην περιοχή του δέλτα του και τη μεγάλη τεχνητή Λίμνη Χιρακούντ.[6][8]
Εμπόριο και γεωργία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Μαχανάντι είναι ένας από τους σημαντικότερους ποταμούς της Οντίσα. Ρέει αργά σε όλο σχεδόν τον ρου του και εναποθέτει περισσότερα φερτά υλικά από οποιονδήποτε άλλο ποταμό της Ινδικής υποηπείρου.
Οι παρόχθιες πόλεις Κάτακα και Σαμπάλπούρ υπήρξαν μεγάλα εμπορικά κέντρα κατά την αρχαιότητα, ενώ ο ίδιος ο ποταμος αναφέρεται από τον Πτολεμαίο με την ονομασία Μανάδα.[9] Σήμερα η κοιλάδα του είναι γνωστή κυρίως για το εύφορο έδαφός της και την εντατική γεωργία.[10]
Υδατικά δεδομένα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μια μέση ετήσια ποσότητα νερού ίση με 66,9 κυβικά χιλιόμετρα (km³) εκτιμάται ότι διαρρέει τη λεκάνη απορροής του Μαχανάντι. Από αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τον άνθρωπο τα 50,0 km³. Η καλλιεργήσιμη γη της λεκάνης ανέρχεται σε περίπου 80 εκατομμύρια στρέμματα, περίπου το 4% της καλλιεργήσιμης γης ολόκληρης της Ινδίας. Ωστόσο στη σημερινή εποχή η χρήση των επιφανειακών υδάτων στη λεκάνη είναι μόνο 17,0 km³ ανά έτος. Στα μέσα του 20ού αιώνα η αποθηκευτική χωρητικότητα ήταν συνολικά 0,8 km³, ενώ σήμερα έχει φθάσει τα 8,5 km³, με άλλα 5,4 km³ να πρόκειται να προστεθούν με την ολοκλήρωση έργων υπό κατασκευή. Επιπρόσθετη χωρητικότητα άλλων 11,0 km³ θα ήταν διαθέσιμη εάν πραγματοποιούνταν προτεινόμενα προγράμματα έργων. Το υδροηλεκτρικό δυναμικό της λεκάνης του Μαχανάντι έχει εκτιμηθεί στα 627 MW (μεγαβάτ) με παράγοντα πληρώσεως 60%.[11]
Κατά την εποχή των μουσώνων ο ποταμός «κατεβάζει» έως και[3] 56.700 κυβικά μέτρα νερού ανά δευτερόλεπτο, σχεδόν όσο και ο πολύ μεγαλύτερός του Γάγγης. Ωστόσο η ροή του είναι πoλύ πιο εποχική και για τον λόγο αυτόν εξάλλου η ροή του ποταμού αποτελεί μια στενή λωρίδα που πλαισιώνεται από μεγάλου εύρους αμμώδεις εκτάσεις της κοίτης του που είναι ξηρές κατά το μεγαλύτερο μέρος του έτους. Η ροή του έχει καταγραφεί να μειώνεται μέχρι και στα 31,9 κυβικά μέτρα νερού ανά δευτερόλεπτο.[12]
Πλημμύρες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Μαχανάντι ήταν κατά το μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας διαβόητος για τις καταστροφικές πλημμύρες του, τόσο ώστε τον ονόμαζαν «η θλίψη της Ορίσα». Αλλά η ανέγερση του Φράγματος Χιρακούντ άλλαξε αυτή την κατάσταση σε μεγάλο βαθμό. Σήμερα ένα δίκτυο καναλιών και μικρότερων φραγμάτων ελέγχου διατηρούν τον ποταμό υπό έλεγχο. Ωστόσο σε κάποιες ασυνήθιστα καταρρακτώδεις βροχές μπορεί και σήμερα να προκαλέσει μεγάλης κλίμακας πλημμύρες, όπως π.χ. τον Σεπτέμβριο του 2008, όταν έχασαν τη ζωή τους 16 άνθρωποι. Επίσης τον Σεπτέμβριο του 2011 οι έντονες βροχοπτώσεις προκάλεσαν αστραπιαία πλημμύρα και πολλές λασποκαλύβες σε περισσότερα από 25 χωριά πάνω από το Φράγμα Χιρακούντ τα οποία δεν είχαν επηρεασθεί ποτέ μέχρι τότε, τόσο στην Τσατίσγκαρ όσο και στην Οντίσα, έλιωσαν εξαιτίας των ποσοτήτων νερού από πίσω που δεν μπορούσαν να περάσουν προς τον ποταμό.[13]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «Mahanadi River (river, India)». britannica.com. Encyclopedia Britannica. Ανακτήθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 2021.
- ↑ Dharmendra Nath Shastri (1973). Studies in indology. Institute of Indology. σελ. 146.
- ↑ 3,0 3,1 Imperial Gazetteer of India, τόμος 16, σελ. 431 – Digital South Asia Library
- ↑ and Water Resources of India by Sharad K. Jain, Pushpendra K. Agarwal, Vijay P. Singh
- ↑ 5,0 5,1 [1] Αρχειοθετήθηκε November 2, 2008, στο Wayback Machine.
- ↑ 6,0 6,1 «Details About Mahanadi River». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Δεκεμβρίου 2012.
- ↑ Singh, D.S. (2017). The Indian Rivers: Scientific and Socio-economic Aspects. Springer Hydrogeology. Springer Singapore. σελ. 311. ISBN 978-981-10-2984-4. Ανακτήθηκε στις 13 Αυγούστου 2019.
- ↑ Imperial Gazetteer2 of India, τόμ. 16, σελ. 432, Digital South Asia Library
- ↑ McCrindle, J.W. (1885). Ancient India as Described by Ptolemy. Thacker, Spink, & Company. σελ. 71. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουλίου 2019.
- ↑ «Mahanadi: Free Encyclopedia Articles at Questia.com Online Library». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Ιουλίου 2009. Ανακτήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 2017.
- ↑ «Major and Medium Projects in the Mahanadi Basin». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Φεβρουαρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου 2014.
- ↑ «India: The Water Carriers». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Νοεμβρίου 2012.
- ↑ «Orissa floods: Mahanadi in spate, 14 lakh affected-Politics News, Firstpost». 12 Σεπτεμβρίου 2011.
Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- The Imperial Gazetteer of India, William Hunter, 1901
- The Encyclopædia Britannica, έκδοση του 1911
- The Columbus Encyclopedia
