Μπάζιλ Φόλτι

Ο Μπάζιλ Φόλτι (Αγγλικά: Basil Fawlty) είναι ο κεντρικός χαρακτήρας της βρετανικής κωμικής σειράς Ένα τρελό, τρελό ξενοδοχείο (Fawlty Towers) της δεκαετίας του 1970, τον οποίο υποδύεται ο Τζον Κλιζ. Ο ιδιοκτήτης του ξενοδοχείου Fawlty Towers, είναι ένας κυνικός και μισάνθρωπος σνομπ, που θέλει απεγνωσμένα να ανήκει σε μια ανώτερη κοινωνική τάξη. Οι προσπάθειές του να διευθύνει το ξενοδοχείο συχνά καταλήγουν σε κωμικοτραγικές καταστάσεις. Με το σαρκαστικό του πνεύμα, ο Μπάζιλ έχει γίνει εμβληματικός χαρακτήρας της βρετανικής κωμωδίας που παραμένει ευρέως γνωστός στο κοινό παρά τον μικρό αριθμό (μόλις 12) ημίωρων επεισοδίων που έχουν γυριστεί συνολικά. Ο Κλιζ έλαβε το τηλεοπτικό βραβείο της Βρετανικής Ακαδημίας το 1980 για την εκπομπή. Σε μια δημοσκόπηση του 2001 που διεξήχθη από το Channel 4, ο Μπάζιλ κατατάχθηκε δεύτερος στη λίστα με τους 100 καλύτερους τηλεοπτικούς χαρακτήρες.

Γνωστός για τις ατάκες του, ο χαρακτήρας βασίστηκε στον Ντόναλντ Σενκλέρ, έναν εκκεντρικό, αφιλόξενο ιδιοκτήτη ξενοδοχείου τον οποίο είχε συναντήσει ο Κλιζ όταν έμεινε στο ξενοδοχείο του (το Gleneagles Hotel στο Τορκί της Αγγλίας) μαζί με τους υπόλοιπους Monty Python τον Μάιο του 1970.

Προσωπικότητα

Ο Μπάζιλ, ο οποίος διαχειρίζεται το ξενοδοχείο Fawlty Towers (που φέρει το όνομά του) στο Τορκί, είναι ένας μισάνθρωπος, απαισιόδοξος σνομπ, του οποίου η κύρια φιλοδοξία είναι να γίνει μέλος πιο «αξιοσέβαστων» κοινωνικών κύκλων. Θεωρεί την επιτυχημένη λειτουργία του ξενοδοχείου μέσο για την επίτευξη αυτού του ονείρου, ωστόσο η δουλειά του απαιτεί συχνά να είναι ευχάριστος με ανθρώπους που περιφρονεί – κάτι το οποίο προσπαθεί σκληρά, αναφερόμενος με περιφρόνηση στην πλειονότητα των καλεσμένων του ως «πλέμπα» και «αλητεία». Η πολύ πιο φιλική προς τους πελάτες σύζυγός του, Σίμπιλ (Προυνέλα Σκέιλς), αναγκάζεται συχνά να αντιμετωπίσει τις συνέπειες της κακής συμπεριφοράς του Μπάζιλ προς τους πελάτες, αν και όχι πάντα επιτυχώς.

Ο Μπάζιλ έχει έντονες δεξιές και παραδοσιακές απόψεις για τα περισσότερα θέματα, για παράδειγμα στο επεισόδιο "The Wedding Party", δείχνει ανοιχτά την αποστροφή του προς ένα νεαρό ανύπαντρο αλλά ενεργό σεξουαλικά ζευγάρι. Στους επεισόδιο "The Germans" χεώνει την αστοχία του πυροσβεστήρα του ξενοδοχείου στον τότε πρωθυπουργό των Εργατικών Χάρολντ Γουίλσον. Επίσης γίνεται συχνά έξαλλος με τη συνδικαλιστική δράση – στο "A Touch of Class", καταφέρεται ενάντια στους οδοκαθαριστές και τους ταχυδρόμους που απεργούν, ενώ στο "The Kipper and the Corpse" είναι τόσο εξοργισμένος με την είδηση μιας απεργίας που ούτε καν παρατηρεί ότι πελάτης έχει πεθάνει.

Διαρκώς προσπαθεί να αποφύγει την οργή της γυναίκας του και τα σχέδιά του συχνά έρχονται σε σύγκρουση με τα δικά της, αλλά ως επί το πλείστον δεν καταφέρνει να της επιβληθεί. Συχνά, εκείνη είναι λεκτικά υβριστική απέναντί του και παρόλο που είναι πολύ ψηλότερος από τη Σίμπιλ, συχνά βρίσκεται σε αδύναμη θέση απέναντή της, είτε λεκτικά είτε σωματικά. Ο Μπάζιλ καταφέρνει περιστασιακά να πάρει το πάνω χέρι. Στο "The Kipper and the Corpse", η Σίμπιλ αρνείται να τον βοηθήσει να ξεφορτωθεί το σώμα του πρόσφατα αποθανόντος καλεσμένου κυρίου Λίμαν. Ο Μπάζιλ παίρνει την εκδίκησή του προς το τέλος του επεισοδίου, όταν ζητά από πολλούς δυσαρεστημένους καλεσμένους να απευθύνουν τα παράπονά τους στη Σίμπιλ. Στο "The Psychiatrist", τσακώνεται με τη Σίμπιλ και την προσβάλει. Συνήθως, όμως, της απευθύνεται με ψευτορομαντικό τρόπο.

Austin 1100 Mk.I Countryman. Μια κόκκινη εκδοχή της εμφανίστηκε στο επεισόδιο "Gourmet Night" της σειράς Ένα τρελό, τρελό ξενοδοχείο. Όταν το αμάξι χαλάει και δεν παίρνει μπροστά, ο Μπάζιλ κατεβαίνει και του λέει "Θα σου τις βρέξω για τα καλά" και αρχίζει να το χτυπάει με ένα κλαδί.

Ο Μπάζιλ εκτονώνει πολλές από τις απογοητεύσεις του πάνω στον άτυχο σερβιτόρο Μανουέλ, κακοποιώντας τον σωματικά και εκφοβίζοντάς τον με διάφορους τρόπους. Η σχέση μεταξύ Μπάζιλ Φόλτι και Μανουέλ έχει αποτελέσει αντικείμενο ακαδημαϊκού διαλόγου. Σε ορισμένες περιπτώσεις επιτίθεται και σε άλλους, όπως όταν κάνει έναν πελάτη να πνιγεί στο "The Hotel Inspectors", ρίχνει γονατιά στον ταγματάρχη Γκάουεν στο "Basil the Rat", ρίχνει "κατά λάθος" αγκωνιά στο κεφάλι ενός αγοριού στο "Gourmet Night" και, στο ίδιο επεισόδιο, ξυλοκοπά το αυτοκίνητό του που δεν παίρνει μπρος με ένα κλαδί δέντρου.

Μια άλλη εκκεντρικότητα του Μπάζιλ είναι η περιστασιακή αντικατάσταση των λέξεων μιας πρότασης όταν λέει ψέματα, όπως για παράδειγμα στο "The Anniversary"και στο "The Wedding Party". Δυσκολεύεται επίσης να απομακρύνει τη σκέψη του από άσχετα γεγονότα, όπως στο "The Psychiatrist", όπου, αφού βάψει κατά λάθος μια πελάτισσα με μπογιά, συνειδητοποιεί ότι η Σίμπιλ το έχει παρατηρήσει και πανικόβλητος βάζει τα χέρια του στο στήθος της πελάτισσας για να κρύψει την μπογιά.

Είναι γνωστό ότι ο Μπάζιλ υπηρέτησε στον Βρετανικός Στρατός Ξηράς κατά τη διάρκεια του Πολέμου της Κορέας. Ο ίδιος ισχυρίζεται: «Πολέμησα στον Πόλεμο της Κορέας, σκότωσα τέσσερις άντρες» και η σύζυγός του απαντά χαριτολογώντας: «Στα μαγειρεία ήταν, τους δηλητηρίαζε». Φοράει συχνά στρατιωτικές γραβάτες και έχει μουστάκι στρατιωτικού τύπου. Ισχυρίζεται επίσης ότι υπέστη τραύμα από σκάγια στο πόδι του στον Πόλεμο της Κορέας, το οποίος έχει την τάση να τον ενοχλεί σε βολικές στιγμές - συνήθως όταν του κάνει μια αμήχανη ερώτηση η Σίμπιλ. (Ο Τζον Κλιζ ήταν μόλις 14 ετών όταν τελείωσε ο Πόλεμος της Κορέας, κάτι που υποδηλώνει ότι ο Μπάζιλ είναι αρκετά χρόνια μεγαλύτερός του).

Ο ίδιος ο Τζον Κλιζ περιέγραφε τον Μπάζιλ ως έναν άνθρωπο που θα μπορούσε να διευθύνει ένα ξενοδοχείο κορυφαίας ποιότητας αν δεν τον εμπόδιζαν όλοι αυτοί οι πελάτες. Έχει επίσης επισημάνει ότι λόγω της εσωτερικής ανάγκης του Μπάζιλ να έρχεται σε σύγκρουση με τις επιθυμίες της συζύγου του, «ο Μπάζιλ δεν θα μπορούσε να είναι ο Μπάζιλ αν δεν είχε τη Σίμπιλ».

Η επιθυμία του να ανέβει κοινωνικά αποδεικνύεται από την ασυνήθιστη φροντίδα και τον σεβασμό που δείχνει σε πελάτες της ανώτερης τάξης, όπως ο λόρδος Μέλμπουρι (ο οποίος αποδεικνύεται απατεώνας), η κυρία Πενιουάρ (μια πλούσια Γαλλίδα αντικέρ) και ο ταγματάρχης Γκάουεν, ένας ηλικιωμένος πρώην αξιωματικός και επαναλαμβανόμενος χαρακτήρας – αν και ο Μπάζιλ μερικές φορές είναι καυστικός απέναντί του, συχνά υπαινίσσεται ότι πάσχει από άνοια και ότι πίνει παραπάνω. Τρέφει ιδιαίτερο σεβασμό για τους γιατρούς, αφού κάποτε φιλοδοξούσε να γίνει ο ίδιος γιατρός, και έχει δουλική συμπεριοφρά απέναντι στον δρα Άμποτ στο «The Psychiatrist» (μέχρι να μάθει ότι ο δρ Άμποτ είναι ψυχίατρος) και στον δρ Πράις στο «The Kipper and the Corpse» (μέχρι που ο δρ Πράις αρχίζει να κάνει αμήχανες ερωτήσεις για τον θάνατο του κυρίου Λίμαν και ζητά λουκάνικα για πρωινό).

Ο Μπάζιλ είναι συνεχώς επικριτικός και επιθετικός απέναντι στους καλεσμένους και συχνά πανικοβάλλεται όταν τα πράγματα πάνε στραβά. Ο Μπάζιλ είναι γνωστός για την αυστηρή του στάση σε σχέση με τα έξοδα του ξενοδοχείου, προσλαμβάνοντας τον εντελώς ανίκανο εργολάβο Οράιλι στο "The Builders" απλώς και μόνο επειδή είναι φτηνός. Επίσης, αγανακτεί κάθε φορά που ένας επισκέπτης ζητά κάτι, ακόμα κι αν το αίτημα είναι αρκετά λογικό. Στο "The Kipper and the Corpse", προσβάλλεται όταν ένας άρρωστος επισκέπτης ζητά ευγενικά πρωινό στο κρεβάτι και ο Μπάζιλ απαντά ρωτώντας τον σαρκαστικά από τι είδος ξύλου θα ήθελε να είναι φτιαγμένος ο δίσκος του πρωινού.

Ο Μπάζιλ είναι παντρεμένος με τη Σίμπιλ από τις 17 Απριλίου 1964, αν και η Σίμπιλ λέει κάποτε σαρκαστικά ότι είναι παντρεμένοι από το 1485. Πολύ σπάνια δείχνουν στοργή ο ένας προς τον άλλον (στο «The Wedding Party» φαίνεται ότι κοιμούνται σε ξεχωριστά κρεβάτια), στο "A Touch of Class", ο Μπάζιλ φιλάει τη Σίμπιλ αλλά εκείνη του λέει να μην το κάνει, και στο "Gourmet Night" η Σίμπιλ δείχνει στοργή προς τον Μπάζιλ ενώ είναι μεθυσμένη. Το "The Anniversary" είναι ένα από τα λίγα επεισόδια στα οποία ο Μπάζιλ προσπαθεί να είναι καλός απέναντι στη Σίμπιλ, η οποία παρερμηνεύει την κατάσταση και πιστεύει ότι έχει ξεχάσει την επέτειό του γάμου τους.

Συνέχειες

Ο Τζον Κλιζ υποδύθηκε τον Μπάζιλ το 1980 σε ένα αφιέρωμα του βρετανικού ροκ συγκροτήματος Queen. Ο Μπάζιλ εμφανίζεται σε ένα μπαρ και τον ρωτούν τι πιστεύει για τους Queen, αυτός δείχνει αηδία και αποκαλεί τη μουσική τους «ροκ σκουπίδια». Ρωτάει "Τι τα χρειάζεσαι αυτά, όταν έχεις τον Μπετόβεν;"

Ο Τζον Κλιζ επανέλαβε τον ρόλο του Μπάζιλ στο τραγούδι "Don't Mention the World Cup", μια νύξη στο "don't mention the war" από το επεισόδιο του Ένα τρελό, τρελό ξενοδοχείο "The Germans", για το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου 2006, στη Γερμανία.

Ο Κλιζ εμφανίστηκε ως Μπάζιλ σε μια τηλεοπτική διαφήμιση για την Specsavers το 2016 κατά τη διάρκεια της οποίας, όπως στο επεισόδιο "Gourmet Night" χτυπά το αυτοκίνητό του με ένα κλαδί, ο Μπάζιλ επιτίθεται κατά λάθος σε ένα διπλανό περιπολικό, περνώντας το για δικό του.

Προέλευση

Η έμπνευση για το Ένα τρελό, τρελό ξενοδοχείο ξεκίνησε από τη διαμονή της ομάδας των Monty Python στο ξενοδοχείο Gleneagles στο Τορκί. Ο Κλιζ και η Κόνι Μπουθ έμειναν στο ξενοδοχείο μετά το τέλος των γυρισμάτων της εκπομπής των Python. Ο ιδιοκτήτης, Ντόναλντ Σενκλέρ, ήταν πολύ αγενής, πέταξε ένα δρομολόγιο λεωφορείων σε έναν επισκέπτη που ρώτησε πότε φτάνει το επόμενο λεωφορείο και έβγαλε τη βαλίτσα του Έρικ Άιντλ στον κήπο σε περίπτωση που περιείχε βόμβα (στην πραγματικότητα περιείχε ένα ξυπνητήρι που χτυπούσε). Επέκρινε επίσης τους τρόπους του αμερικανοτραφούς Τέρι Γκίλιαμ στο τραπέζι επειδή παραήταν Αμερικανός (υποτίθεται ότι κρατούσε το πιρούνι στο λάθος χέρι). Ο Κλιζ χρησιμοποίησε το όνομα "Ντόναλντ Σενκλέρ" για τον χαρακτήρα του στην ταινία Το τρελό κυνήγι του θησαυρού (Rat Race) του 2001. Στο επεισόδιο "The Builders", ο Μπάζιλ αναφέρει ένα τοπικό ξενοδοχείο ή εστιατόριο που ονομάζεται "Gleneagles" ενώ μιλά με τη δεσποινίδα Γκάτσμπι και τη δεσποινίδα Τιμπς. Ο Κλιζ κάποτε ζούσε στην οδό Basil (Μπάζιλ) του Λονδίνου.

Πολιτιστικές αναφορές

Στη βρετανική σειρά φαντασίας Redwall, εμφανίζεται ένας εξαιρετικά σαρκαστικός και απρόσεκτος ανθρωπόμορφος λαγός, ο "Basil Stag Hare". Ο συγγραφέας Μπράιαν Ζακ ισχυρίζεται ότι έχει βασίσει το όνομα και τον χαρακτήρα του στον Μπάζιλ Φόλτι.

Στην ταινία του 2004 Σρεκ 2, ο χαρακτήρας του βασιλιά Χάρολντ που υποδύεται ο Τζον Κλιζ χρησιμοποιεί τη δικαιολογία του Μπάζιλ για «σκάγια από πολεμικό τραύμα» αναφερόμενος σε ένα «παλιό τραύμα από τις Σταυροφορίες».

Σε μια σκηνή της ταινίας Deadpool του 2016, ο ομότιτλος χαρακτήρας (που υποδύεται ο Ράιαν Ρέινολντς) ρωτά τον Άγιαξ ποιο είναι το όνομά του, αναφέρει πολλά ονόματα και ένα από αυτά είναι ο Μπάζιλ Φόλτι.

Προσαρμογές

Όταν το Ένα τρελό, τρελό ξενοδοχείο ξαναγυρίστηκε για την αμερικανική τηλεόραση, ο χαρακτήρας του Μπάζιλ Φόλτι ξαναδημιουργήθηκε. Στην προσαρμογή με τίτλο Snavely του 1978, ο χαρακτήρας του Μπάζιλ είναι ο φαφλατάς Χένρι Σνέβελι.

Στο Hotel de Botel (την ολλανδική μεταφορά της σειράς), ο Μπάζιλ μετονομάστηκε σε Koos Overwater και τον έπαιξε ο Ολλανδός κωμικός Άντρε βαν Ντούιν.

Στο Κορίτσια ο Μάρκουλης (την ελληνική μεταφορά της σειράς), Μπάζιλ μετονομάστηκε σε Μάρκος Μάρκουλης και τον έπαιξε ο Μάρκος Σεφερλής.