Μυθιστορία της Τροίας
 Ο αγώνας του Ιάσονα ενάντια στον δράκο, η απαγωγή της Ωραίας Ελένης, η πολιορκία και το κάψιμο της Τροίας, από χειρόγραφο 14ου αιώνα της Μυθιστορίας της Τροίας | |
| Συγγραφέας | Μπενουά ντε Σαιντ-Μωρ |
|---|---|
| Γλώσσα | Παλαιά Γαλλικά |
| Ημερομηνία δημιουργίας | Δεκαετία του 1150 |
| Ημερομηνία δημοσίευσης | 1165 |
| Μορφή | ποίημα |
| Βασίζεται σε | De excidio Trojae historia Ephemeris Excidium Troie |
| δεδομένα () | |
Η Μυθιστορία της Τροίας (γαλλικά:Roman de Troie) είναι γαλλική αυλική μυθιστορία που έγραψε ο Μπενουά ντε Σαιντ-Μωρ στα παλαιά γαλλικά γύρω στο 1160-1170. Αποτελείται από 30.000 ομοιοκατάληκτους οκτασύλλαβους στίχους και είναι η πρώτη μεσαιωνική αφήγηση του θέματος του Τρωικού Πολέμου.[1]
Σύμφωνα με την ταξινόμηση των μεσαιωνικών λογοτεχνικών θεμάτων από τον ποιητή Ζαν Μποντέλ, περιλαμβάνεται στις μυθιστορίες με το θέμα της Ρώμης. Ενέπνευσε ένα σύνολο λογοτεχνικών έργων και μεταφράσεων, στα μεσαιωνικά ελληνικά μεταφράστηκε τον 14ο αιώνα με τον τίτλο Ο πόλεμος της Τρωάδος.[2]
Η αφιέρωση του ποιήματος, σε «πλούσια κυρία ενός πλούσιου βασιλιά», γενικά θεωρείται ότι απευθύνεται στην Ελεονώρα της Ακουιτανίας, σύζυγο του Ερρίκου Β', στην αυλή της οποίας έζησε ο ποιητής, και χρονολογεί το ποίημα πριν από τη φυλάκισή της το 1173. Αλλά η ασάφεια της αναφοράς δεν αποκλείει άλλες πιθανές βασίλισσες ή πριγκίπισσες, ακόμη και την Παναγία.[3]
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο ποιητής δεν βασίστηκε στα Ομηρικά έπη, καθώς τα πλήρη κείμενα της Ιλιάδας και της Οδύσσειας ήταν άγνωστα στη μεσαιωνική Δύση στην εποχή του, αλλά διασκεύασε σε μυθιστόρημα δύο σύντομες αφηγήσεις: το Χρονικό του Τρωϊκού πολέμου (Ephemeris Belli Troiani) του Έλληνα Δίκτη του Κρητικού και Η ιστορία της άλωσης της Τροίας (De Excidio Troiae Historia) του Τρώα Δάρη του Φρύγιου, έργα σε λατινική μετάφραση χαμένων ελληνικών κειμένων, των οποίων οι συγγραφείς για περισσότερη αληθοφάνεια διατείνονταν ότι έζησαν πριν από τον Όμηρο, στην εποχή του Τρωικού πολέμου και επομένως όσα έγραψαν ήταν προσωπικές μαρτυρίες. Αυτά τα δύο έργα ήταν η κυριότερη πηγή στη μεσαιωνική Δύση για τα γεγονότα της Τροίας και σε όλο τον Μεσαίωνα θεωρούνταν αυθεντικά. Στον πρόλογο, ο ποιητής κατηγορεί τον Όμηρο ότι, έχοντας ζήσει πάνω από έναν αιώνα μετά τα γεγονότα που αφηγήθηκε, διέδωσε μια φανταστική εκδοχή των γεγονότων. Ωστόσο, ο ποιητής ξαναγράφει εξ ολοκλήρου και επεκτείνει σε μεγάλο βαθμό τα διάφορα επεισόδια, ενσωματώνοντας και άλλες πηγές, από έργα του Βιργίλιου και του Στάτιου.[4]
Παρουσίαση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Μυθιστορία της Τροίας αφηγείται ολόκληρη την ιστορία του Τρωικού Πολέμου, από τις αιτίες μέχρι τις περιπέτειες των επιζώντων ηρώων: ξεκινά από την Αργοναυτική εκστρατεία, που οδήγησε στην πρώτη καταστροφή της πόλης, συνεχίζει με την ανοικοδόμηση της Τροίας, την περίφημη πολιορκία, τη λεηλασία της πόλης, την εξορία των Τρώων και την επιστροφή των Ελλήνων στην πατρίδα τους, τελειώνοντας με τον θάνατο του Οδυσσέα. Οι ήρωες παρουσιάζονται σαν μεσαιωνικοί ιππότες του 12ου αιώνα.[5]
Το κοινό στο οποίο απευθύνονταν το έργο ήταν η αγγλική αυλή του βασιλιά Ερρίκου Β' και γράφτηκε σύμφωνα με τις ιδέες και τις προσδοκίες τους. Δεν προκαλεί έκπληξη ότι η πλοκή για την ιστορία της αρχαίας Τροίας ενδιέφερε τον Άγγλο βασιλιά και το περιβάλλον του. Χάρη σε χρονικογράφους και ποιητές (Historia Regum Britanniae του Τζέφρεϊ του Μονμάουθ, η Μυθιστορία του Βρούτου του Νορμανδού Γουέις) ήδη από τον 12ο αιώνα οι Βρετανοί βασιλιάδες θεωρούνταν απόγονοι του θρυλικού Βρούτου της Τροίας, έτσι στο μυθιστόρημα του Μπενουά κυριαρχεί όχι η φιλελληνική, αλλά η φιλοτροϊκή άποψη για τα περιγραφόμενα γεγονότα. Αλλά στη νέα αντιμετώπιση της πλοκής, οι βασιλικοί αυλικοί έλκονταν επίσης από κάτι νέο: αφενός, μια τολμηρή μυθοπλασία, διανθισμένη ευφάνταστα με άφθονα στοιχεία εξωτισμού, φανταστικές λεπτομέρειες και σκηνές ιπποτικών μαχών στο ύφος των επικών ασμάτων, αφετέρου, μια λεπτομερής περιγραφή, μαζί με γεωγραφικές και ιστορικές λεπτομέρειες, εκστρατειών, μαχών και πολιορκιών. Επίσης, μαζί με το περιεχόμενο της Ιλιάδας, συμπεριλαμβάνονται και γεγονότα πριν από τον Τρωικό Πόλεμο - η Αργοναυτική εκστρατεία, ο έρωτας του Ιάσονα και της Μήδειας, η απαγωγή της Ωραίας Ελένης, διπλωματικές διαπραγματεύσεις την παραμονή του πολέμου κλπ. Και όταν αναφέρεται στην αμαζόνα Πενθεσίλεια, συνοψίζει γεωγραφικές και ιστορικές πληροφορίες για τη Μέση Ανατολή.[6]
Την κύρια θέση στο μυθιστόρημα καταλαμβάνει η περιγραφή των μαχών, περίπου 24, με τις 13 να περιγράφονται με ιδιαίτερη λεπτομέρεια, καθώς και τα στρατιωτικά συμβούλια και οι διαπραγματεύσεις. Όμως, η απεικόνιση των ιπποτικών άθλων συνδυάζεται με το θέμα του έρωτα σε διάφορα ζευγάρια: Ιάσονας και Μήδεια, Πάρης και Ελένη, ο Αχιλλέας και η Πολυξένη, ο Οδυσσέας και η Κίρκη, ο Έκτορας και η Ανδρομάχη και εισάγεται η σχέση της Χρυσηίδας με τους δύο εραστές της τον Τρωίλο και τον Διομήδη. Ο ποιητής ερμηνεύει τον έρωτα απαισιόδοξα, αφού οι συνέπειές του είναι μόνο κακοτυχία και προδοσία.
Επίδραση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η πανευρωπαϊκή επιτυχία του μυθιστορήματος, που αποδεικνύεται και από τον αριθμό των σωζόμενων χειρογράφων (52), ήταν τέτοια που το έργο διασκευάστηκε σε πεζογραφία πέντε φορές μεταξύ του δεύτερου μισού του 13ου και των αρχών του 14ου αιώνα. Επιπλέον, κατά τον Μεσαίωνα μεταφράστηκε σε όλες σχεδόν τις ευρωπαϊκές γλώσσες.
Επηρέασε τα έργα πολλών συγγραφέων στη Δύση, ιδιαίτερα η προσθήκη της ιστορίας του Τρωίλου και της Χρυσηίδας που εισήγαγε ο Μπενουά ντε Σαιντ-Μωρ, ενέπνευσε μεταξύ άλλων τον Φιλόστρατο (Il Filostrato) του Βοκάκιου, το Τρωίλος και Χρυσηίδα του Τζέφρυ Τσώσερ και Τρωίλος και Χρυσηίδα του Σαίξπηρ.[7]
Ο πόλεμος της Τροάδος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Κατά τον 14ο αιώνα, το έργο μεταφράστηκε στα μεσαιωνικά ελληνικά από άγνωστο συγγραφέα με τον τίτλο Ο πόλεμος της Τρωάδος. [8] Περιλαμβάνει 14.403 στίχους και είναι το εκτενέστερο έργο της δημώδους βυζαντινής λογοτεχνίας. Η μετάφραση ακολουθεί πιστά το γαλλικό πρότυπο, αν και συχνά συνοψίζει παρά μεταφράζει κατά λέξη.[1][2]
Εκδόσεις στα ελληνικά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Ο πόλεμος της Τρωάδος, εκδόσεις: Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης,1996[9]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 . «miet.gr/book-list/book-O-polemos-ths-Trwados».
- ↑ 2,0 2,1 . «georgakas.lit.auth.gr/dimodis/Πόλεμος της Τρωάδος».
- ↑ . «oxfordbibliographies.com/display/Benoît de Sainte Maure».
- ↑ . «tovima.gr/2008/Ενα ευρωπαϊκό ελληνικό ποίημα».
- ↑ . «espacefrancais.com/le-roman-de-troie/».
- ↑ . «medievalfrancophone.ac.uk/tRoman de Troie».
- ↑ . «folger.edu/explore/shakespeares-works/troilus-and-cressida/».
- ↑ . «greeklanguage.gr/Benoît de Sainte-Maure/Ο πόλεμος της Τρωάδος».
- ↑ . «politeianet.gr/books/miet-morfotiko-idruma-ethnikis-trapezis-o-polemos-tis-troados-diglossi-ekdosi».