Νίκη των Μεγάρων
| Νίκη των Μεγάρων | |
|---|---|
 Παλιά φωτογραφία της Νίκης των Μεγάρων. | |
| Ονομασία | Νίκη των Μεγάρων |
| Έτος δημιουργίας | 300 π.Χ. |
| Είδος | γλυπτό |
| Ύψος | 2,50 μ. |
| Πόλη | Αθήνα |
| Μουσείο | Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών |
| Αριθμός καταλόγου | Γ225 |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| δεδομένα | |
Η Νίκη των Μεγάρων είναι μεγάλο αρχαίο ελληνικό μαρμάρινο γλυπτό του ύστερου 4ου ή πρώιμου 3ου αιώνα π.Χ. Το ελληνιστικό άγαλμα απεικονίζει τη φτερωτή θεά Νίκη. Τα χέρια, τα φτερά και το κεφάλι της δεν έχουν διατηρηθεί. Το άγαλμα ανακαλύφθηκε τον 19ο αιώνα κοντά στα Μέγαρα, στην Ελλάδα. Κρατείται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών, αν και είναι αποθηκευμένο, και όχι σε έκθεση.
Ημερομηνία δημιουργίας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Με βάση τεχνοτροπικές συγκρίσεις, το έργο μπορεί να χρονολογηθεί γύρω στο 300 π.Χ., κατά την ελληνιστική περίοδο. Λόγω των συνθηκών της ανασκαφής του, υπάρχει ελάχιστη τεκμηριωμένη ερμηνεία ως προς την προέλευση της Νίκης. Το τεράστιο μέγεθός του δείχνει ότι έγινε ως δημόσια αφιέρωση σε ιερό. Έχει προταθεί ότι το άγαλμα χρησίμευε ως αναθηματικό μνημείο σε ανάμνηση μιας στρατιωτικής νίκης που πρέπει να έλαβε χώρα στην περιοχή, σε αντίθεση με δύο ακόμη διάσημα αγάλματα της Νίκης, τη Νίκη της Σαμοθράκης και τη Νίκη του Μενδαίου Παιωνίου στην Ολυμπία.[1]
Ανακάλυψη
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Νίκη των Μεγάρων βρέθηκε στην αρχή της Ελληνικής Επανάστασης το 1820 στην ακρόπολη των Μεγάρων, μια πόλη δυτικά της Αθήνας, από έναν Κορίνθιο με το όνομα Θεοχάρης Ρέντης.[2] Δύο ακόμη κολοσσιαία γυναικεία αγάλματα βρέθηκαν επίσης δίπλα της. Τον Ιούνιο του 1827, η χήρα του Ρέντη πούλησε τα τρία αγάλματα στον Κάρολο Γουλιέλμο φον Χάιντεκ, εκπρόσωπο του Βασιλιά Λουδοβίκου Α΄ της Βαυαρίας, μόλις ένα μήνα μετά την Διάταξη της Τρίτης Εθνοσυνέλευσης στην Τροιζήνα, που απαγόρευσε την πώληση και την εξαγωγή αρχαιοτήτων. Ο Χάιντεκ δεν είχε έτσι την άδεια να εξάγει τα τρία αγάλματα.[2]
Ένα από αυτά τελικά πουλήθηκε από κάποιους Έλληνες τον επόμενο μήνα σε έναν Αμερικανό καπετάνιο, ο οποίος το δώρισε στην Ακαδημία Καλών Τεχνών στη Φιλαδέλφεια, όπου καταστράφηκε το 1937.[2] Το δεύτερο άγαλμα μεταφέρθηκε στο Εθνικό Μουσείο στο νησί της Αίγινας, όπου καταγράφηκε και του δόθηκε αριθμός εγγραφής στον κατάλογο αρχαιοτήτων του μουσείου. Έχει ταυτιστεί με ένα κολοσσιαίο γυναικείο άγαλμα στο Μουσείο της Αίγινας (αρ. αρ. 2253), αν και αυτή η ταύτιση αντιμετωπίστηκε με αμφιβολίες (αλλά όχι απόρριψη).[2]
Αυτό σήμαινε ότι η Νίκη παρέμενε μόνη στα Μέγαρα, μέχρι το 1840 όταν μεταφέρθηκε στο «Κεντρικό Δημόσιο Μουσείο Αρχαιοτήτων» που είχε στεγαστεί από το 1835 στο Ναό Ηφαίστου στην Αρχαία Αγορά της Αθήνας, εσφαλμένα τότε ταυτοποιημένο ως το Θησείο.[2] Το έργο μεταφέρθηκε στη συνέχεια σε μια νέα τοποθεσία, στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών, το 1889.[3]
Δεν έχει εκτεθεί ποτέ στο κοινό. Το 2018, μετά από περισσότερα από εκατό χρόνια που το άγαλμα ήταν σε αποθήκευση, ο Δήμος Μεγαρέων ζήτησε από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο την επιστροφή της Νίκης, ώστε να μπορέσει να την εκθέσει στο Αρχαιολογικό Μουσείο Μεγάρων. Το μουσείο απέρριψε το αίτημα και ισχυρίστηκε ότι η πρόθεσή τους ήταν να εκθέσουν τη Νίκη στην κεντρική αίθουσα του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου για την δισεκατονταετηρίδα της ελληνικής ανεξαρτησίας το 2021. Αυτό ωστόσο δεν συνέβη ποτέ, και η Νίκη των Μεγάρων παραμένει σε αποθήκευση.[4] Το μουσείο των Μεγάρων εκθέτει ένα αντίγραφο χαρακτικής του 1847.[5]
Περιγραφή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ακόμη και χωρίς το κεφάλι και τα φτερά, το ύψος του αγάλματος υπερβαίνει τα 2,5 μέτρα. Η Νίκη των Μεγάρων σκαλίστηκε σε λευκό μάρμαρο.[1]
Το κολοσσιαίο άγαλμα, του οποίου τα ξεχωριστά σκαλισμένα κεφάλι, χέρια και φτερά λείπουν και δεν διατηρούνται, απεικονίζει την θεά σε βηματισμό, με το δεξί πόδι της να πατάει στο βάθρο ενώ το αριστερό προχωρεί, προσπαθώντας έτσι να συλλάβει μια αίσθηση αιώρησης, ενώ το πάνω μέρος του σώματός της είναι στραμμένο προς την αντίθετη κατεύθυνση.[3] Η Νίκη φοράει ένα χιτώνα, του οποίου μόνο τα μανίκια είναι ορατά, και ένα πέπλο με ένα μακρύ απόπτυγμα, δεμένο ψηλά γύρω από την μέση της θεάς που τονίζει το περίγραμμα του σώματός της. Το ένδυμα που φοράει ενισχύει την εντύπωση ότι πετάει, καθώς κολλάει στα πόδια της και φουσκώνει από τον άνεμο και από τις δύο πλευρές της Νίκης. Αυτό επιτυγχάνεται επίσης με την πλευρική κίνηση των πτυχών του αποπτύγματος.[3]
Το 1840, το άγαλμα τοποθετήθηκε σε κυλινδρικό βάθρο όπως φαίνεται σε μία έγχρωμη χαρακτική του 1842 από τον Αντρέα Γκασπαρίνι.[3] Έχει ειπωθεί για τη Νίκη των Μεγάρων ότι, αν και θα ήταν ακόμη πιο μεγαλοπρεπής ολοκληρωμένη με το κεφάλι και τα φτερά που της λείπουν, δεν της λείπει η μνημειακότητα των πιο περίφημων αγαλμάτων της Νίκης των κλασικών και ελληνιστικών αρχαιοτήτων.[1]
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 Τσούλη 2021, σελ. 307.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Τσούλη 2021, σελ. 305.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Τσούλη 2021, σελ. 306.
- ↑ «Πού βρίσκεται η "Νίκη" των Μεγάρων;». enimerosi-news.gr. 7 Νοεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2024.
- ↑ «Archaeological Museum of Megara». www.efada.gr. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2024.
Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Τσούλη, Χρυσάνθη (2021). «Chronicle of a journey. The Nike of Megara at the National Archaeological Museum». Στο: Μαρία Λαγογιάννη-Γεωργακαράκου, επιμ. Known and Unknown Nikai. Αθήνα: Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. ISBN 978-960-386-512-4.