Ναός του Σατούρνου
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Ο ναός του Σατούρνου (Κρόνου) (λατιν. templum (ή aedes) Saturni, ήταν αρχαίος ρωμαϊκός ναός αφιερωμένος στον θεό Σατούρνο. Τα ερείπιά του στέκονται στους πρόποδες του Καπιτωλίνου λόφου, στα δυτικό άκρο της Ρωμαϊκής Αγοράς. Παραδοσιακά θεωρείται ότι ο ναός αφιερώθηκε στο θεό το έτος 497 π.Χ., ωστόσο οι αρχαίοι συγγραφείς διαφωνούν σημαντικά για το ιστορικό του ναού.
Αρχαιολογία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η κατάρρευση άφησε λίγα μέρη του κτηρίου άθικτα, εκτός από τον πρόναο ο οποίος σώζεται. Στο επιστύλιο υπάρχει η επιγραφή:
SENATUS POPULUS QUE ROMANUS
INCENTIO CONSUMPTUM RESTITUIT
δηλ. "Η Σύγκλητος και ο Λαός της Ρώμης, τον από πυρκαγιά κατεστραμμένο (ναό) ανακαίνισαν".
Θέση και δομή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Δυτικά είναι η Οδός του Καπιτωλίνου (Vicus Capitolinus), η Στοά της θεϊκής συγκατάθεσης (Porticus deorum Consentium) και ο ναός του θεϊκού Βεσπασιανού. Βόρεια είναι η κλίμακα του Ναού της Ομονοίας, η Αψίδα του Σεπτίμιου Σεβήρου και τα Ρόστρα. Ανατολικά η Οδός των Ζυγοπωλών (Vicus Iugarius), η Ιουλία Βασιλική και η Αψίδα του Τιβέριου.
Υπήρχε κρηπίδα με στενή σκάλα και επάνω από αυτήν άλλη κρηπίδα με φαρδιά σκάλα. Ο ναός είχε 6 Χ 12 κίονες. Από αυτούς οι πρώτοι 6 Χ 3 αποτελούσαν πρόναο. Οι τελευταίοι 9 κίονες από κάθε πλάι ήταν ημικίονες, ενσωματωμένοι στον σηκό, δηλ. ο ναός ήταν ψευδοπερίπτερος (όπως και ο παρακείμενος Ναός του Βεσπασιανού και του Τίτου). Η διπλή κρηπίδα στο εσωτερικό της μάλλον είχε το aerarium.
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η κατασκευή του ναού θεωρείται, ότι ξεκίνησε στα τελευταία έτη του Ταρκύνιου του Υπερήφανου, τελευταίου βασιλιά της Ρώμης. Τα εγκαίνια έγιναν από τον ύπατο Τίτο Λάρτιο κατά τα πρώτα έτη της Δημοκρατίας. Ο ναός ανακατασκευάστηκε πλήρως από τον Λούκιο Μουνάτιο Πλάνκο το 42 π.Χ..
Τα παρόντα ερείπια προέρχονται από την τρίτη κατασκευή του ναού του Κρόνου, που αντικατέστησε τον κατεστραμμένο ναό από τη φωτιά του Καρίνου το 283 μ.Χ. . Η επιγραφή που σώζεται στο επιστύλιο μνημονεύει αυτή την ανακατασκευή έπειτα από την πυρκαγιά. Ίσως ήταν ακόμη σε χρήση ως τον 4ο αι., ωστόσο ναός έκλεισε από τις διώξεις κατά των παγανιστών, που έγιναν την περίοδο εκείνη.
Στη Ρωμαϊκή μυθολογία, ο Σατούρνος εξουσίαζε κατά την περίοδο της Χρυσής Εποχής και συνέχισε να σχετίζεται με τον πλούτο. Ο ναός στέγαζε τον θησαυρό (aerarium) της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας σε χρυσό και άργυρο. Τα κρατικά αρχεία, τα εμβλήματα και τα πρότυπα μέτρα βάρους για τα μέταλλα επίσης φυλασσόταν εδώ. Αργότερα ο θησαυρός μετακινήθηκε σε άλλο κτήριο και τα αρχεία μεταφέρθηκαν στο γειτονικό Ταμπουλάριουμ. Η κρηπίδα του ναού, από συμπαγές κονίαμα επενδυμένο με τραβερτίνη, χρησιμοποιήθηκε για τη χάραξη λογαριασμών.
Το εσωτερικό
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σύμφωνα με αρχαίες πηγές, το άγαλμα από χρυσό στο εσωτερικό του σηκού ήταν καλυμμένο με ύφασμα και εφοδιασμένο με δρεπάνι με μακρύ χέρι (κόσα). Η άγαλμα ήταν από ξύλο και γεμισμένη με λάδι. Τα πόδια ήταν σκεπασμένα με λωρίδες μαλλιού, που τις έβγαζαν μόνο στις 17 Δεκεμβρίου, την ημέρα των Σατουρναλίων.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Robert E.A. Palmer, Rome and Carthage at Peace (Franz Steiner, 1997), p. 63; Hans-Friedrich Mueller, "Saturn," in The Oxford Encyclopedia of Ancient Greece and Rome, p. 221.
- Lawrence Richardson, A New Topographical Dictionary of Ancient Rome (Johns Hopkins University Press, 1992), p. 343.
