Νιου Λάναρκ

Νιου Λάναρκ
Νιου Λάναρκ 55°39′36″N 3°46′48″W
Χώρα	Ηνωμένο Βασίλειο
Διοικητική υπαγωγή	South Lanarkshire
Έκταση	146 εκτάριο
Πληθυσμός	200
Ζώνη ώρας	UTC±00:00
Ιστότοπος	Επίσημος ιστότοπος
Σχετικά πολυμέσα

Το Νιου Λάναρκ (αγγλικά: New Lanark) ήταν ένα πρότυπο βιομηχανικό χωριό του 18ου αιώνα, χτισμένο στις όχθες του ποταμού Κλάιντ στη Σκωτία. Απέχει περίπου 1,4 μίλια (ή 2,2 χιλιόμετρα) από το κοντινό χωριό Λάναρκ, του Νότιου Λάναρκσαϊρ. Ιδρύθηκε το 1786 από τον Ντέιβιντ Ντέιλ, ο οποίος έχτισε εκεί βαμβακουργείο και καταλύματα για τους εργάτες. Ο Ντέιλ επέλεξε την συγκεκριμένη τοποθεσία για να εγκαταστήσει το εργοστάσιο επειδή επέτρεπε την εκμετάλλευση της υδραυλικής ενέργειας από τους καταρράκτες του ποταμού.

Στα 1800 τη διοίκηση του βαμβακουργείου ανέλαβε ο Ρόμπερτ Όουεν, γαμπρός του Ντέιλ, ως επικεφαλής ενός συνεταιρισμού. Ο Όουεν ήταν αρχικά οπαδός της ωφελιμιστικής σχολής του Μπένθαμ αλλά μετακινήθηκε σε σοσιαλιστικές ιδέες και τους οραματισμούς του αυτούς εφάρμοσε στην ισότητα των εργαζομένων και στην κοινοβιακή, σοσιαλιστική οργάνωση της βιομηχανίας στο Νέο Λάναρκ. Ο Ρόμπερτ Όουεν έμεινε γνωστός ως φιλάνθρωπος και κοινωνικός μεταρρυθμιστής και το Νέο Λάναρκ κατέστη ένα επιτυχημένο κοινωνικό και βιομηχανικό πείραμα και επιτομή του ουτοπικού σοσιαλισμού ή οουενισμού αλλά και τη βάση για μεταγενέστερα συνεταιριστικά εγχειρήματα. Η φήμη του Νέου Λάναρκ εξαπλώθηκε σε όλη την Ευρώπη και το χωριό επισκέφθηκε ο μετέπειτα τσάρος Νικόλαος Β'.

Η βαμβακουργία λειτούργησε έως το 1968. Μετά από μια περίοδο παρακμής, ιδρύθηκε το 1975 η Συνεργασία για την Διατήρηση του Νέου Λάναρκ για να αποτρέψει την κατεδάφιση του χωριού. Από το 2006, τα περισσότερα από τα κτήρια έχουν αποκατασταθεί και το χωριό έχει γίνει ένα σημαντικό τουριστικό αξιοθέατο. Είναι ένα από τέσσερα μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO στη Σκωτία και ένα σημείο σταθμός της ERIH - της ευρωπαϊκής διαδρομής βιομηχανικής κληρονομιάς.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Το πείραμα ενός νέου κόσμου. Βιβλιοκριτική του Θανάση Γιαλκέτση από την ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ για τη μετάφραση του έργου του Ρόμπερτ Όουεν Μία νέα θεώρηση της κοινωνίας στα ελληνικά
• Η φιλοσοφία της ελπίδας. Βιβλιοκριτική του Θανάση Βασιλείου από την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
• Ουτοπία. Βιογραφία του Όουεν από τον ΣΚΑΪ Αρχειοθετήθηκε 2012-01-12 στο Wayback Machine.