Νοεμβριανή Επανάσταση

Γερμανική Επανάσταση
	Ανταλλαγές πυροβολισμών κατά τη διάρκεια της εξέγερσης των Σπαρτακιστών
Χρονολογία	Πρώτο στάδιο:; 29 Οκτωβρίου – 9 Νοεμβρίου 1918; Δεύτερο στάδιο:; 3 Νοεμβρίου 1918 – 11 Αυγούστου 1919;
Τόπος	Γερμανική Αυτοκρατορία
Έκβαση	Νίκη των κοινοβουλευτικών δυνάμεων Παραίτηση από τον θρόνο του Γερμανού Αυτοκράτορα Γουλιέλμου του Β'; Κατάλυση της Μοναρχίας; Ήττα των ριζοσπαστών κομμουνιστών; Τέλος του Α' Παγκοσμίου πολέμου; Εγκαθίδρυση της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης;
Αντιμαχόμενοι
Γερμανική Αυτοκρατορία (1918) Αυτοκρατορικός Γερμανικός Στρατός; Δημοκρατία της Βαϊμάρης (1918–19) Ράιχσβερ; Φράικορπς; Στάλχελμ; Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα της Γερμανίας;	Ελεύθερη Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Γερμανίας Ένωση Σπάρτακος; Κομμουνιστικό κόμμα Γερμανίας; Βαυαρική Σοβιετική Δημοκρατία; Revolutionary Stewards; Supported by: Σοβιετική Ένωση (1918);
Ηγετικά πρόσωπα
Πάουλ φον Χίντενμπουργκ; Γουλιέλμος Β΄; Λουδοβίκος Γ΄; Έριχ Λούντεντορφ; Wilhelm Groener; Franz von Hipper; Ράινχαρντ Σέερ; Φρίντριχ Έμπερτ; Gustav Noske; Φίλιπ Σάιντεμαν; Otto Wels; Waldemar Pabst; Matthias Erzberger; Hugo Preuß; Eugen Schiffer;	Ρόζα Λούξεμπουργκ ; Καρλ Λίμπκνεχτ ; Κουρτ Άισνερ †; Paul Levi; Franz Mehring; Leo Jogiches ; Wilhelm Pieck; Ernst Toller; Erich Mühsam; Richard Müller; Emil Barth; Gustav Landauer ; Eugen Leviné ; Karl Radek; Emil Eichhorn;

Η Γερμανική Επανάσταση ή Νοεμβριανή Επανάσταση^[1] (Γερμανικά: Novemberrevolution) ονομάστηκε η εμφύλια σύγκρουση που ξέσπασε στη Γερμανική Αυτοκρατορία στο τέλος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου και είχε σαν αποτέλεσμα την αλλαγή του καθεστώτος της χώρας.

Η σύγκρουση που άρχισε από τον Νοέμβριο του 1918, έληξε τον Αύγουστο του 1919 με την ανατροπή του καθεστώτος της συνταγματικής μοναρχίας και την αντικατάστασή του από τη δημοκρατία, που αργότερα έγινε γνωστή ως Δημοκρατία της Βαϊμάρης.

Στις 3 Νοεμβρίου, ναύτες στο Κίελο ύψωσαν την κόκκινη σημαία, στο πλευρό τους προσχώρησε και η φρουρά της πόλης με αποτέλεσμα την 4η Νοεμβρίου να γίνουν οι κύριοι της κατάστασης. Οι εργάτες και οι Σπαρτακιστές ενώθηκαν με τους επαναστάτες συγκροτώντας ένα ηγετικό μεικτό συμβούλιο για τις αποφάσεις που θα λαμβάνονταν, κηρύχθηκε γενική απεργία και η επανάσταση διαδόθηκε γρήγορα σε άλλες μεγάλες πόλεις όπως στο Αννόβερο, στη Βρέμη και εξαπλώθηκε σε όλη τη Γερμανία. Το Βερολίνο αντέδρασε κηρύσσοντας στρατιωτικό νόμο προκειμένου να εμποδίσει την επανάσταση. Το Σοσιαλδημοκρατικό κόμμα έστειλε τελεσίγραφο με το οποίο ζητούσε την παραίτηση του Κάιζερ και το σχηματισμό κυβέρνησης αναγκάζοντας τους να παραιτηθούν και να καταφύγουν στην Ολλανδία. Τότε ανακηρύχθηκε στη Γερμανία σοσιαλιστική δημοκρατία η οποία προκήρυξε εκλογές στις 19 Ιανουαρίου 1919. Τα Χριστούγεννα όμως του 1918 ξέσπασαν αιματηρές συγκρούσεις και κάποιοι ανεξάρτητοι βουλευτές παραιτήθηκαν και αντικαταστάθηκαν από συντηρητικούς, κλείνοντας τον κύκλο αίματος ακολουθούμενο από την Εξέγερση των Σπαρτακιστών τον Ιανουάριο του 1919.

Ιστορικό υπόβαθρο

Οι ρίζες της επανάστασης βρίσκονταν στην ήττα της Γερμανικής Αυτοκρατορίας στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και στις κοινωνικές εντάσεις που έφθασαν στα άκρα, σύντομα μετά. Οι πρώτες πράξεις της επανάστασης προκλήθηκαν από τις πολιτικές της Ανώτατης Διοίκησης της Γερμανίας και από την έλλειψη συντονισμού με τη Ναυτική Διοίκηση. Ενόψει της ήττας, η Ναυτική Διοίκηση επέμενε να προσπαθήσει να επιταχύνει μια κλιμακωτή μάχη με το Βρετανικό Βασιλικό Ναυτικό με τη ναυτική διαταγή της 24ης Οκτωβρίου 1918. Η μάχη δεν έγινε ποτέ. Αντί να ακολουθήσουν τις εντολές τους να ξεκινήσουν τις προετοιμασίες για τη μάχη με τους Βρετανούς, οι Γερμανοί ναύτες ξεκίνησαν μια εξέγερση στα ναυτικά λιμάνια του Βιλχελμσχάφεν στις 29 Οκτωβρίου 1918, ακολουθούμενη από την ανταρσία του Κιέλου τις πρώτες ημέρες του Νοεμβρίου. Αυτές οι ταραχές διέδωσαν το πνεύμα της πολιτικής αναταραχής στη Γερμανία και τελικά οδήγησαν στη διακήρυξη μιας δημοκρατίας στις 9 Νοεμβρίου 1918. Λίγο αργότερα, ο αυτοκράτορας Γουλιέλμος Β΄ παραιτήθηκε από το θρόνο του και εγκατέλειψε τη χώρα.

Οι επαναστάτες, εμπνευσμένοι από σοσιαλιστικές ιδέες, δεν παρέδωσαν τη δύναμη σε συμβούλια σοβιετικού τύπου, όπως είχαν κάνει οι Μπολσεβίκοι στη Ρωσία, επειδή η ηγεσία του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος της Γερμανίας (SPD) αντιτάχθηκε στη δημιουργία τους. Το SPD επέλεξε αντί αυτού μια εθνική συνέλευση που θα αποτελούσε τη βάση για ένα κοινοβουλευτικό σύστημα διακυβέρνησης.^[2] Φοβούμενο έναν γενικευμένο εμφύλιο πόλεμο στη Γερμανία ανάμεσα σε μαχητικούς εργαζόμενους και αντιδραστικούς συντηρητικούς, το SPD δεν σχεδίαζε να απομακρύνει εντελώς τις παλαιές γερμανικές ανώτερες τάξεις από την εξουσία και τα προνόμιά τους. Αντί αυτού, επιδίωξε την ενσωμάτωσή τους στο νέο σοσιαλδημοκρατικό σύστημα. Σε αυτή την προσπάθεια, οι αριστεροί του SPD επιδίωξαν συμμαχία με την Ανώτατη Διοίκηση της Γερμανίας. Αυτό έδωσε τη δυνατότητα στον στρατό και στα Φράικορπς (εθνικιστικές πολιτοφυλακές) να καταπνίξουν με βία την κομμουνιστική εξέγερση των Σπαρτακιστών μεταξύ 4ης-15ης Ιανουαρίου 1919. Η ίδια συμμαχία πολιτικών δυνάμεων κατόρθωσε να καταστείλει τις εξεγέρσεις της αριστεράς σε άλλα μέρη της Γερμανίας, με αποτέλεσμα η χώρα να ειρηνεύσει εντελώς μέχρι τα τέλη του 1919.

Οι εκλογές για τη νέα Εθνοσυνέλευση της Βαϊμάρης διεξήχθησαν στις 19 Ιανουαρίου 1919. Η επανάσταση έληξε στις 11 Αυγούστου του 1919, όταν εγκρίθηκε το Σύνταγμα της Βαϊμάρης.

Τα γεγονότα

Η ανταρσία του Κιέλου

Λίγο πριν το τέλος του πολέμου τα πλοία του Γερμανικού Αυτοκρατορικού Ναυτικού, διατάχτηκαν στις 24 Οκτωβρίου του 1918 να αποπλεύσουν για μια σχεδιαζόμενη ναυμαχία στη Βόρεια θάλασσα, εναντίον του Αγγλικού Βασιλικού Ναυτικού. Οι ναύτες, στον ναύσταθμο του Κιέλου, προσδοκώντας το τέλος του πολέμου αλλά και τις διαπραγματεύσεις για την παράδοση της Γερμανίας που είχαν ήδη αρχίσει, αρνήθηκαν να υπακούσουν στις διαταγές και κήρυξαν ανταρσία. Στις 4 Νοεμβρίου, 40.000 ναύτες κατέλαβαν την πόλη του Κιέλου ενώ την ίδια μέρα έφτασε και το στέλεχος του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμμματος της Γερμανίας, Gustav Noske, για να τους θέσει υπό τον έλεγχο του κόμματος. Αν και κατάφερε να ανακόψει τη δύναμη των αυτοδιοικούμενων ομάδων που οι ναύτες είχαν δημιουργήσει, δεν κατάφερε να περιορίσει την επανάσταση από την εξάπλωσή της και στην υπόλοιπη Γερμανία.

Κατάλυση των βασιλείων της Γερμανίας

Αντιπροσωπείες των ναυτών έφτασαν το πρώτο δεκαήμερο του Νοεμβρίου σε όλες τις μεγάλες πόλεις της Γερμανίας πυροδοτώντας και εκεί εξεγέρσεις. Μια σειρά επαναστάσεις συντάραξε τα κρατίδια, ρίχνοντας από τους θρόνους τους όλους τους βασιλιάδες. Η αρχή έγινε με το Βασίλειο της Βαυαρίας και τον ηγεμόνα του, τον Λουδοβίκο τον Γ'. Ένας από τους ηγέτες της επανάστασης, ο Κουρτ Άισνερ ανακήρυξε στις 8 Νοεμβρίου τη μετατροπή της Βαυαρίας σε "Δημοκρατία του Λαού". Μέχρι τις 23 Νοεμβρίου, με την παραίτηση από το θρόνο του Πρίγκιπα Günther Victor, του Πριγκιπάτου του Σβάρτσμπουργκ-Ρούντολστατ, όλοι οι θρόνοι είχαν καταργηθεί.

Παραπομπές

↑ Εγκυκλοπαίδεια Υδρόγειος, Εκδόσεις Δομική, σελ. 120
↑ Ralf Hoffrogge, Working-Class Politics in the German Revolution. Richard Müller, the Revolutionary Shop Stewards and the Origins of the Council Movement, Brill Publications 2014, ISBN 978-90-04-21921-2, pp. 93–100.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Πολυμέσα σχετικά με το θέμα German Revolution στο Wikimedia Commons

[1] Εγκυκλοπαίδεια Υδρόγειος, Εκδόσεις Δομική, σελ. 120

[2] Ralf Hoffrogge, Working-Class Politics in the German Revolution. Richard Müller, the Revolutionary Shop Stewards and the Origins of the Council Movement, Brill Publications 2014, ISBN 978-90-04-21921-2, pp. 93–100.

[1]

[2]