Μετάβαση στο περιεχόμενο

Νορθουμβρία

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
(Ανακατεύθυνση από Νορθούμπρια)

Συντεταγμένες: 55°0′N 2°30′W / 55.000°N 2.500°W / 55.000; -2.500

Βασίλειο της Νορθούμπρια
653–954
ΧώραΗνωμένο Βασίλειο
Πρωτεύουσα-
Ίδρυση653
ΓλώσσεςNorthumbrian και Αρχαία αγγλική γλώσσα
Πολίτευμαμοναρχία
Γεωγραφικές συντεταγμένες55°0′0″N 2°30′0″W
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Το Βασίλειο της Νορθουμβρίας ήταν ένα μεσαιωνικό αρχαίο βασίλειο στην βόρεια Αγγλία και νοτιοδυτικά της Σκωτίας, το όνομα προέρχεται κυρίως από την νότια πλευρά του βασιλείου στις εκβολές του Χάμπερ. Το βασίλειο της Νορθουμβρίας δημιουργήθηκε από τον Έθελφριθ στις αρχές του 7ου αιώνα με την ένωση των βασιλείων της Βερνικίας και της Ντέιρα, αποτελούσε σύμφωνα με τον ιστορικό του 12ου αιώνα Ερρίκο του Χιούντινγκτον μέλος της Επταρχίας των ισχυρών Αγγλοσαξονικών βασιλείων. Στο αποκορύφωμα της ακμής της περιελάμβανε το βασίλειο του Λίντσεϊ και έφτανε νότια του Χάμπερ μέχρι τον ποταμό Μέρσεϊ.[1] Η κομητεία της Νορθουμβρίας προήλθε αργότερα όταν το νότιο τμήμα του βασιλείου η πρώην Ντέιρα κατακτήθηκε από την Ντάνελοου, και το βόρειο τμήμα της Νορθουμβρίας διατήρησε την ανεξαρτησία του ως βασίλειο μέχρι την οριστική υποταγή του στους Δανούς, είχε περιορισμένες δυνατότητες μέχρι την εποχή που ανακτήθηκε από το βασίλειο του Ουέσσεξ. Τα όρια της κομητείας ήταν ο ποταμός Τί στα νότια και ο ποταμός Τουίντ στα βόρεια. Η κατοχή της περιοχής αργότερα βρέθηκε στο επίκεντρο διαμάχης ανάμεσα στους Άγγλους και στους Σκωτσέζους αλλά η Συνθήκη της Γιορκ (1237) καθόρισε τη Νορθουμβρία σαν τμήμα της Αγγλίας, με νέα συνθήκη (1746) η πόλη Βέρβικ-απόν-Τουίντ καθορίστηκε σαν η βορειότερη πόλη της Αγγλίας. Το πρώην βασίλειο της Νορθουμβρίας χωρίστηκε τελικά σε 4 διοικητικές περιοχές :

  • Βορειοανατολική Αγγλία
  • Γιόρκσαιρ
  • Βορειοδυτική Αγγλία
  • Σκωτσέζικα Σύνορα

Το όνομα της Νορθουμβρίας χρησιμοποιήθηκε σε πολλά περιφερειακά ιδρύματα όπως σε ένα αστυνομικό σώμα, σε ένα Πανεπιστήμιο στο Νιούκασλ.

Δημιουργία του βασιλείου

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Νορθουμβρία δημιουργήθηκε από τα δυο πρώην ανεξάρτητα βασίλεια της Βερνικίας και της Ντέιρα, η Βερνικία κάλυπτε εδάφη βόρεια του ποταμού Τί ενώ η Ντέιρα αντιστοιχούσε στο σημερινό Γιορκσάιρ. Η Βερνικία και η Ντέιρα ενώθηκαν από τον βασιλιά της Βερνικίας Έθελφριθ ο οποίος κατέκτησε την Ντέιρα (604). Ο Έθελφριθ ηττήθηκε και σκοτώθηκε στην μάχη του ποταμού Ίντλ από τον Ράιντβαλντ της Ανατολικής Αγγλίας (616), τοποθέτησε νέο βασιλιά της Νορθουμβρίας γιο του Έλλα πρώην βασιλιά της Ντέιρα. Ο Έντουιν της Νορθουμβρίας που βαπτίστηκε χριστιανός (627) έγινε σύντομα ο ισχυρότερος βασιλιάς στην Αγγλία, αναγνωρίστηκε ως Βρετβάλντα, κατέκτησε την Νήσο του Μαν και την Γκουινέντ στην βόρεια Ουαλία, ηττήθηκε ωστόσο από την συμμαχία του Καντβαλλόν απ Κάντφαν εξόριστου βασιλιά της Γκουινέντ και του Πέντα της Μερκίας στην μάχη του Χάτφιλντ Τσέιζ (633). Μετά τον θάνατο του Έντουιν η Νορθουμβρία διασπάστηκε στη Βερνικία στην οποία ανέλαβε την εξουσία ο Έανφριθ γιος του Έθελφριθ και στην Ντέιρα στην οποία έγινε βασιλιάς ένας ξάδελφος του Έντουιν ο Όσρικ της Νορθουμβρίας, η Κάμπρια παρέμεινε το σύνορο με τους Βρετανούς. Οι δυο κυβερνήτες σκοτώθηκαν την επόμενη χρονιά και ο Καντβαλλόν συνέχισε τις καταστροφικές του επιδρομές στην Νορθουμβρία, μετά τον θάνατο του Έανφριντ ο ξάδελφος του Όσβαλντ της Νορθουμβρίας νίκησε και σκότωσε τον Καντβαλλόν στην μάχη του Χίβενφιλντ (634).

Κυριαρχία με την δυναστεία του Αγίου Όσβαλντ

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η άνοδος του βασιλείου της Νορβηγίας τον 7ο αιώνα

Ο Όσβαλντ επέκτεινε σε σημαντικό βαθμό τα εδάφη της Νορθουμβρίας ενσωματώνοντας εδάφη της Κάμπριας στα νότια όπως το Ρίγκεντ και το Στραθκλάιντ, η Νορθουμβρία περιείχε ολόκληρη την βόρεια Αγγλία και στην νότιο-ανατολική Σκωτία. Ο Άγιος Όσβαλντ εκχριστιάνισε όλους τους κατοίκους του βασιλείου με τον διορισμό ενός Ιρλανδού μοναχού του Αγίου Έινταν στον ρόλο του ιεραποστόλου, εισήγαγε τον Κέλτικο χριστιανισμό στην χώρα του. Οι πόλεμοι με την Μερκία συνεχίστηκαν, ο Όσβαλντ ηττήθηκε και σκοτώθηκε από τον Πέντα της Μερκίας στην μάχη του Μάζερφιλντ (642). Ο Πέντα πραγματοποίησε στην συνέχεια ισχυρή επίθεση στην Μερκία με την βοήθεια του Έθελβαλντ υποτελούς βασιλιά της Ντέιρα αλλά αυτή την φορά ο Πέντα γνώρισε την συντριβή από τον γιο και διάδοχο του Όσβαλντ Οσουί της Νορθουμβρίας στην μάχη του Βινβάεντ (655), ο ίδιος έπεσε στο πεδίο της μάχης. Η μάχη αυτή έφερε σημαντικές αλλαγές στην τύχη της Νορθουμβρίας, μετά τον θάνατο του Πέντα ο Οσουί ανέκτησε την ηγεμονία σε ολόκληρη την Μερκία και έγινε ο ισχυρότερος βασιλιάς της Αγγλίας. Η Σύνοδος του Γουίτμπι (664) πραγματοποιήθηκε για να ορίσει τις αρχές της εκκλησίας της Νορθουμβρίας σχετικά με την καθιέρωση της εορτής του Πάσχα. Διαφωνίες δημιουργήθηκαν σχετικά με το εάν η εκκλησία της Νορθουμβρίας θα ακολουθήσει το Κέλτικο τελετουργικό ή το Ρωμαϊκό τελετουργικό το οποίο ακολουθούσαν οι Σάξονες στην Νότια Αγγλία και οι Δυτικοί Ευρωπαίοι. Η Νορθουμβρία τελικά ασπάστηκε το Ρωμαϊκό τελετουργικό και η έδρα της επισκοπής της μεταφέρθηκε στην Γιορκ γεγονός το οποίο σηματοδότησε την πολιτική, οικονομική και θρησκευτική ενότητα ολόκληρης της Μεγάλης Βρετανίας. Η Νορθουμβρία έχασε τον έλεγχο στην Μερκία στα τέλη της δεκαετίας του 650 μετά την εξέγερση και ανεξαρτησία της χώρας υπό τον Γούλφχερ της Μερκίας γιο του Πέντα αλλά εξακολουθούσε να έχει το πάνω χέρι μέχρι την συντριβή της από τους Πίκτους (685). Ο Έγκφριθ της Νορθουμβρίας γιος του Οσουί έπεσε στην μάχη και η εξουσία της Νορθουμβρίας εξασθένησε σημαντικά, ο ετεροθαλής αδελφός και διάδοχος του Έγκφριθ Άλντφριθ της Νορθουμβρίας έφερε την ειρήνη αλλά η παρακμή της χώρας ήταν ταχύτατη κάτι που φάνηκε καθαρά μετά τον θάνατο του (704).

Παρακμή μετά τις επιδρομές των Βίκινγκ

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 867 ο Μεγάλος στρατός των Δανών νίκησε τον Όσμπερτ της Νορθουμβρίας, η Ντέιρα έγινε το βασίλειο των Βίκινγκ της Γιορκ αλλά η Βερνικία διατήρησε την ανεξαρτησία της, η κατάσταση αυτή διατηρήθηκε μέχρι την υποταγή ολόκληρης της Νορθουμβρίας από τον Έθελσταν της Αγγλίας (927).[2] Μετά τον θάνατο του Έθελσταν (939) η Γιορκ βρέθηκε στο επίκεντρο της διαμάχης ανάμεσα στους Δυτικούς Σάξονες και τους Βίκινγκ μέχρι την εξορία του τελευταίου ανεξάρτητου βασιλιά Έρικ Χάραλντσον (954).[3] Μετά την ανάκτηση της περιοχής του πρώην βασιλείου από τους Άγγλους οι Σκωτσέζοι με τις συνεχείς επιθέσεις τους περιόρισαν το πρώην βασίλειο της Νορθουμβρίας σε μια περιοχή ανάμεσα στους ποταμούς Χάμπερ και Τουίντ, η Νορθουμβρία βρέθηκε στο επίκεντρο διαμάχης ανάμεσα στους βασιλείς της Αγγλίας και της Σκωτίας. Το βόρειο τμήμα της πάνω από τον ποταμό Τουίντ προσαρτήθηκε τελικά στην Σκωτία (1018) μετά την μάχη του Καρχάμ, η Γιορκσάιρ και η Νορθάμπερλαντ είναι οι πρώτες περιοχές που αναφέρονται ως ανεξάρτητες σύμφωνα με το Αγγλοσαξωνικό χρονικό το 1065.[4] Μετά την άνοδο του στον θρόνο ο Γουλιέλμος Α΄ της Αγγλίας (1066) προσπάθησε να προστατέψει την Νορθουμβρία η οποία ήταν ανεξάρτητη περιοχή από τις επιθέσεις των Σκωτσέζων. Διόρισε σαν κόμη τον Κοπσί (1067) αλλά μόλις πέντε βδομάδες μετά από την ημέρα που ανέλαβε την κομητεία ο Κοπσί δολοφονήθηκε από τον Οσούλφ Β΄ του Βάμπουργκ.

Σταδιακή υποταγή στην Αγγλία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Νόμισμα του Έρικ Χάραλντσον

Ο Γουλιέλμος ο Κατακτητής προκειμένου να εξασφαλίσει την ανεξαρτησία της Νορθουμβρίας και να αποτρέψει τις επιδρομές της Σκωτίας παραχώρησε μια σειρά από προνόμια στον κόμη και στον επίσκοπο του Νταρχάμ, αλλά οι αντί-Νορμανδικές εξεγέρσεις συνεχίστηκαν. Ο Γουλιέλμος προσπάθησε να τοποθετήσει έναν Νορμανδό ευγενή τον Ροβέρτο Κομίν κόμη της Νορθουμβρίας αλλά πριν αναλάβει τα καθήκοντα του ο ίδιος και 700 από τους άντρες του σφαγιάστηκαν στην πόλη του Ντάραμ. Αναζητώντας εκδίκηση ο Γουλιέλμος ο Κατακτητής οδήγησε τον στρατό του σε μια αιματηρή επίθεση στην Νορθουμβρία η οποία έμεινε γνωστή ως "η σφαγή του βορρά". Ο Αγγλοσάξονας επίσκοπος του Ντάραμ Έθελγουιν προσπάθησε να δραπετεύσει από την Νορθουμβρία την εποχή της επιδρομής αρπάζοντας όλους τους θησαυρούς αλλά συνελήφθη, φυλακίστηκε, πέθανε στην φυλακή και η θέση έμεινε κενή. Οι εξεγέρσεις συνεχίστηκαν και ο γιος του Γουλιέλμου του Κατακτητή Γουλιέλμος Β΄ της Αγγλίας αποφάσισε να μοιράσει την Νορθουμβρία. Ο Γουλιέλμος του Αγίου Καρίλεφ έγινε επίσκοπος του Ντάραμ και του δόθηκε η εξουσία σε όλες τις περιοχές νότια των ποταμών Τίν και Ντρβάν, αυτό ήταν η δημιουργία του Παλατινάτου του Ντάραμ. Το υπόλοιπο τμήμα στα βόρεια των ποταμών δημιούργησαν την κομητεία του Νορθάμπερλαντ, οι εξουσίες των επισκόπων του Ντάραμ διατηρήθηκαν σε περιορισμένες περιοχές και οι κόμητες συνέχισαν να κυβερνούν ως υποτελείς του Αγγλικού θρόνου. Η πόλη Νιούκασλ ιδρύθηκε εκείνη την εποχή από τους Νορμανδούς (1080) προκειμένου να ελέγξουν στρατηγικά την περιοχή. Η περιοχή εξακολούθησε για πολλούς αιώνες να είναι πεδίο ταραχών και εξεγέρσεων οι οποίες έφτασαν μέχρι την εποχή των Τυδώρ, ένας βασικός λόγος για τις ταραχές αυτές ήταν η επέκταση του Καθολικισμού στην περιοχή μετά την Αγγλική Μεταρρύθμιση. Η μορφολογία της περιοχής, ο αρκετά αραιοκατοικημένος πληθυσμός και τα σύνορα με την εχθρική Σκωτία στάθηκε αιτία να καταφύγουν στην περιοχή αρκετοί δραπέτες και εχθροί του Αγγλικού στέμματος. Μετά την ενοποίηση ωστόσο ανάμεσα στα στέμματα της Αγγλίας και της Σκωτίας με τον βασιλιά Ιάκωβο εγκαταστάθηκε η ειρήνη αλλά οι κάτοικοι της Νορθουμβρίας ασπάστηκαν τον Ιακωβιτισμό.

Θρησκεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Νορθουμβρία κατά την διάρκεια της χρυσής εποχής της έγινε το σημαντικότερο εμπορικό και θρησκευτικό κέντρο στα Βρετανικά νησιά. Το βασίλειο αρχικά βρισκόταν υπό την καθοδήγηση Ιρλανδών μοναχών από την Κέλτικη εκκλησία με κέντρο την Άιονα στην σημερινή Σκωτία, οδήγησαν σε μεγάλη έξαρση την μοναστική ζωή. Το Λίντισφαρν στην ανατολική ακτή ιδρύθηκε από τον Άγιο Έινταν το 635 και έγινε το μεγαλύτερο θρησκευτικό κέντρο της Νορθουμβρίας δημιουργώντας σημαντικές θρησκευτικές φυσιογνωμίες όπως ο Άγιος Ουίλφριντ και ο Άγιος Κάθμπερ. Ο ηγούμενος Βενέδικος Μπίσκοπ επισκέφτηκε την Ρώμη προσφέροντας μια σημαντική Ρωμαϊκή επίδραση στην θρησκευτική λατρεία της Νορθουμβρίας που ανέδειξε μεγάλες προσωπικότητες όπως ο Κέολφριθ και ο Βέδας. Η Νορθουμβρία έπαιξε σημαντικό ρόλο στην δημιουργία της "νησιωτικής τέχνης" με έναν πολύπλοκο συνδυασμό από Σαξονικά, Κελτικά, Πικτικά και Βυζαντινά στοιχεία, δημιούργησε περίτεχνα έργα τέχνης όπως το Ευαγγέλιο του Λίντισφαρν, το Ευαγγέλιο του Αγίου Κάθμπερ, ο Σταυρός του Ράθγουελ, ο Σταυρός του Μπιούκασλ και το Βιβλίο των Κελτών. Μετά την Σύνοδο του Γουίτμπι (664) το Ρωμαϊκό εκκλησιαστικό τελετουργικό αντικατέστησε το Κέλτικο αλλά η επίδραση της Κελτικής τέχνης συνεχίστηκε κάτι που φάνηκε με την δημιουργία του Ευαγγελίου του Λίντισφαρν. Ο Βέδας ο οποίος καταγόταν από την Νορθουμβρία έγραψε στο έργο του Εκκλησιαστική ιστορία του αγγλικού έθνουςεκτεταμένες πληροφορίες γύρω από το βασίλειο.[5] Οι επιδρομές των Βίκινγκ οι οποίες ξεκίνησαν από το Λίντισφαρν (793) έφεραν σταδιακά την παρακμή και την κατάρρευση του βασιλείου αλλά η τέχνη της Νορθουμβρίας συνεχίστηκε με την παραγωγή από νέα αριστουργήματα όπως ο Σταυρός του Ίσμπι. Η οικονομία της Νορθουμβρίας βρισκόταν σε λειτουργία μέχρι το τέλος του 9ου αιώνα όπως αποδείχτηκε από τις δέσμες των ασημένιων ράβδων που ανακαλύφτηκαν και τα περιδέραια από χρυσό και ασήμι.[6]

Διάλεκτοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ταρτάν από την Νορθουμβρία

Η Νορθουμβρία έμεινε γνωστή από τα "Ταρτάν" περίφημα σχέδια με εναλλαγή λευκών και μαύρων τετραγώνων τα οποία χαρακτήριζαν τα υφάσματα που παράγονταν στην περιοχή εκείνη που βρισκόταν στα σύνορα της Αγγλίας με την Σκωτία, τα ίδια σχέδια ανακαλύφθηκαν στην Γιουτλάνδη από την Ρωμαϊκή εποχή.[7][8][9] Τα νεότερα "Ταρτάν" της Γιουτλάνδης χαρακτηρίστηκαν από έντονα λευκά και μελανά τετράγωνα, το λευκό συνήθως ήταν το κιτρινωπό χρώμα ακατέργαστου μαλλιού και πολλές φορές σε συνδυασμό με μπλε και πράσινα τετράγωνα η χρήση του γενικεύτηκε σαν καμουφλάζ για τις καταδιώξεις.[10][11] Πέρα από τα καθαρά λεξικά η γλώσσα της Νορθουμβρίας συμπεριλάμβανε πλήθος από αρχαίες Γερμανικές διαλέκτους οι οποίες τελικά αποτελούσαν το 80% του λεξιλογίου της σε συνδυασμό από λέξεις των Βίκινγκ που προστέθηκαν αργότερα.[12] Η γλώσσα των Σκωτσέζων άρχισε να αποκλίνει από την παλιά Κέλτικη γλώσσα τον 16ου αιώνα, η σύγχρονη γλώσσα της Σκωτίας περιέχει πολλά κοινά χαρακτηριστικά με την γλώσσα της Νορθουμβρίας. Οι βασικότερες διάλεκτοι της γλώσσας της Νορθουμβρίας ήταν του Ταϊνσάιντ, η βόρεια πάνω από τον ποταμό Κοκέτ, η νότια, οι διάλεκτοι του Τίσαϊντ και του Γιορκσάιρ.[13] Η διάλεκτος του Γιορκσάιρ είχε έντονη επίδραση από την διάλεκτο της Μερκίας από την εποχή που η Μερκία είχε υπό την εξουσία της την περιοχή.

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Holinshed, Raphael (1807). Holinshed's Chronicles of England, Scotland, and Ireland (Vol 1). London: J. Johnson [etc.] pp. 203–204.
  2. ↑ Holdsworth, Philip (2014). "Northumbria". In Lapidge, Michael; Blair, John; Keynes, Simon; Scragg, Donald. The Wiley Blackwell Encyclopaedia of Anglo-Saxon England (2nd ed.). Chichester, UK: Wiley Blackwell. pp. 340–341.
  3. ↑ Hall, R. A. (2014). "York". In Lapidge, Michael; Blair, John; Keynes, Simon; Scragg, Donald. The Wiley Blackwell Encyclopaedia of Anglo-Saxon England (2nd ed.). Chichester, UK: Wiley Blackwell. pp. 518–520.
  4. ↑ E. Ekwall, The Concise Oxford Dictionary of English Place-Names: 4th Ed, OUP, 1960,
  5. ↑ Goffart, Walter. The Narrators of Barbarian History (A.D. 550–800): Jordanes, Gregory of Tours, Bede, and Paul the Deacon. Princeton: Princeton University Press, 1988. 238ff.
  6. ↑ Townedn, M. 2014.Viking Age Yorkshire. Pickering: Blackthorn Press
  7. ↑ J. P. Wild Britannia, Vol. 33, 2002 (2002)
  8. ↑ J. P. Wild, The Classical Quarterly, New Series, Vol. 14, No. 2 (November 1964)
  9. ↑ Anglo-Saxon Thegn, 449–1066 A.D. By Mark Harrison, Osprey Publishing 1993
  10. ↑ https://web.archive.org/web/20071102205428/http://www.northumberlandtartan.co.uk/history.html
  11. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Δεκεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2017. 
  12. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Ιανουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2017. 
  13. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Ιουνίου 2013. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2017. 

Πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Higham, N.J., (1993) The Kingdom of Northumbria AD 350–1100
  • Rollason, D., (2003) Northumbria, 500–1100: Creation and Destruction of a Kingdom
  • Woodman, D. A. (March 2015). "Charters, Northumbria and the Unification of England in the Tenth and Eleventh Centuries". Northern History. LII (1).
  • Adams, M., (2013) The King in the North the life and times of Oswald of Northumbria

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Νορθουμβρία&oldid=10642940"