Ντον Προκόπιο
 | |
| Γλώσσα | Ιταλικά |
|---|---|
| Ημερομηνία δημιουργίας | 1859 |
| Ημερομηνία δημοσίευσης | 19ος αιώνας |
| Μορφή | όπερα |
| Βασίζεται σε | d:Q53679456 |
| δεδομένα () | |
Ο Ντον Προκόπιο (ιταλ. Don Procopio) είναι όπερα σε δύο πράξεις του Γάλλου συνθέτη Ζωρζ Μπιζέ με ιταλικό λιμπρέτο, η οποία ολοκληρώθηκε το 1859, αλλά η πρώτη παράστασή της δόθηκε το 1906. Ανήκει στο είδος της κωμικής «όπερα Μπούφα».
Υπόβαθρο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Μπιζέ πέρασε τα έτη 1857 έως 1860 στην Ιταλία ως ο νικητής της φημισμένης υποτροφίας «Βραβείο της Ρώμης». Αναζητώντας έμπνευση για ένα έργο, βρήκε το θέμα για την όπερα αυτή σε έναν πάγκο μεταχειρισμένων βιβλίων στη Ρώμη, γράφοντας ότι η κωμωδία του Κάρλο Καμπιάτζο (Carlo Cambiaggio, 1798-1880) ήταν «μια ιταλική φάρσα στο ύφος του Δον Πασκουάλε». Το κείμενο ήταν μια συνεπτυγμένη εκδοχή του I pretendenti delusi (1811) του Τζουζέππε Μόσκα (1772–1839).[1]
Η όπερα συντέθηκε κατά διαστήματα, τον χειμώνα του 1858-1859. Ο Μπιζέ ομολόγησε ότι προσπαθούσε ακόμα να βρει «τα πατήματά» του, παρά το ότι σκοπίμως επεδίωκε ένα ιταλικό ύφος για το έργο αυτό. Η αναφορά από τους κριτές που έλεγχαν την υποτροφία του έγραφε ότι σημείωνε προόδους, αλλά μια μεταγενέστερη αναφορά υπογεγραμμένη από τον Αμπρουάζ Τομά επέκρινε τον Μπιζέ για το ότι έστειλε μια κωμική όπερα ως πρώτο του έργο και του πρότεινε να στρέψει την προσοχή του μακριά από το είδος αυτό και προς την εκκλησιαστική μουσική (αν και ο Μπιζέ δεν απέστειλε ποτέ θρησκευτικό έργο οποιασδήποτε μορφής όσο βρισκόταν στη Ρώμη).[2]
Ιστορία παραστάσεων
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Υπάρχουν τρεις τυπωμένες παρτιτούρες του Don Procopio, μία φωνητική που εκδόθηκε το 1905 πριν από την παγκόσμια πρεμιέρα, μια πλήρης παρτιτούρα και μία δεύτερη φωνητική. Είναι όλες τους παραπλανητικές κατά κάποιο τρόπο, καθώς δεν διακρίνουν τη γνήσια μουσική του Μπιζέ από προσθήκες σε entracte και ρετσιτατίβα. Η δεύτερη και η τρίτη παρτιτούρα περιέχουν δύο άριες του Don Procopio που είναι προσαρμογές από τραγούδια του Μπιζέ, ενώ εντάχθηκαν και πρόσθετα όργανα. Το χειρόγραφο πρωτότυπο της παρτιτούρας του Don Procopio ανακαλύφθηκε στα χαρτιά που άφησε όταν απεβίωσε ο Ντανιέλ Ωμπέρ το 1871 και αποκτήθηκε αργότερα, το 1894, από το Ωδείο των Παρισίων.[3]
Η παγκόσμια πρεμιέρα (πρώτη παράσταση) του Ντον Προκόπιο έγινε με την αναθεωρημένη εκδοχή του Σαρλ Μαλέρμπ και έλαβε χώρα στην Όπερα του Μόντε Κάρλο (Σαλ Γκαρνιέ) στις 10 Μαρτίου 1906, μαζί με παράσταση της όπερας Οι Παλιάτσοι. Το 1907 έγιναν παραστάσεις του Ντον Προκόπιο στη Βαρκελώνη και το 1908 στη Ρώμη. Η αρχική εκδοχή πρωτοπαρουσιάσθηκε στην Δημοτικό Θέατρο του Στρασβούργου στις 6 Φεβρουαρίου 1958.
Από απόψεως ηχογραφήσεων, έγινε μία στη ρωσική γλώσσα από τη μεγάλη κρατική δισκογραφική εταιρεία Μελοντίγια το 1962. Η όπερα έχει αναμεταδοθεί (στην ιταλική) από το BBC και το 1975 από το γαλλικό ραδιόφωνο.
Τα πρόσωπα του έργου
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Ρόλος | Φωνή | Διανομή στην πρεμιέρα, 10 Μαρτίου 1906 (μαέστρος: Λεόν Ζεέν) |
|---|---|---|
| Ντον Προκόπιο | βαθύφωνος | Jean Périer |
| Μπεττίνα | σοπράνο | Angèle Pornot |
| Οντοάρντο | τενόρος | Charles Rousselière |
| Ερνέστο | βαρύτονος | Maximilien-Nicolas Bouvet |
| Ντον Αντρόνικο | βαρύτονος | Victor Chalmin |
| Ντόννα Εουσέμπια | σοπράνο | Jane Morlet |
| Πασκουίνο | βαρύτονος | Paolo Ananian |
Η υπόθεση του έργου
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η υπόθεση είναι σχεδόν η ίδια με εκείνη της όπερας Δον Πασκουάλε του Ντονιτσέττι: Ο ηλικιωμένος τσιγκούνης Ντον Αντρόνικο θέλει να παντρέψει την ανεψιά του Μπεττίνα με έναν άλλο τσιγκούνη, τον Ντον Προκόπιο, επειδή ανησυχεί ότι ένας νεαρός άνδρας θα σπαταλούσε όλη την περιουσία της. Η Μπεττίνα όμως είναι ερωτευμένη με τον συνταγματάρχη Οντοάρντο. Βοηθούμενη από τη θεία της, την Εουσέμπια, και τον αδελφό της, τον Ερνέστο, σχεδιάζει την ανατροπή. Ο Προκόπιο τρομοκρατείται, καθώς η Μπεττίνα τού εμφανίζεται ιδιαίτερα σπάταλη, και επιχειρεί να ξεφύγει από τον γάμο. Όταν εκείνη επιμένει να το κάνει, ο Προκόπιο εγκαταλείπει την υπογραφή του συμβολαίου και φεύγει. Τότε ο γερο-Αντρόνικο συναινεί στην ένωση των νεαρών εραστών.[4]
Μουσική
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η μουσική του Ντον Προκόπιο είναι ένα ευφυές νεανικό δημιούργημα, ελεύθερο από την επιρροή του δασκάλου του Μπιζέ, του Σαρλ Γκουνό. Είναι μια ζωντανή και αστραφτερή μίμηση του Don Pasquale. Το γνώριμο ιδίωμα είναι εμποτισμένο με πρωτότυπα αγγίγματα αρμονίας, ενορχηστρώσεως και μελωδικών στροφών.[5] Τα σύνολα είναι ιδιαιτέρως επιτυχημένα ως προς τη χρήση όλων των εργαλείων της «όπερα Μπούφα»: φωνές συνοδευόμενες από στακάτο στα έγχορδα και επανάληψη λέξεων.
Ο Μπιζέ χρησιμοποίησε αρκετά κομμάτια από τη μουσική του Ντον Προκόπιο σε μεταγενέστερα έργα του:
- ένα 2/4 στο αρχικό φινάλε έγινε το χορωδιακό του Καρναβαλιού στη Β΄ Πράξη της όπερας Η ωραία κόρη του Περθ
- το χορωδιακό «Cheti piano!» έγινε το «Chante, chante encore» της Α΄ Πράξεως των Αλιέων μαργαριταριών
- το «Sulle piume» έγινε η σερενάτα του Σμιθ στην Ωραία κόρη του Περθ, ενώ το εμβατήριο στην Α΄ Πράξη είναι «δανεισμένο» από τη Συμφωνία σε Ντο του Μπιζέ (1855).
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Winton Dean: Bizet, J.M. Dent & Sons, Λονδίνο 1978
- ↑ Curtiss, Mina: Bizet and His World, εκδ. Vienna House, Νέα Υόρκη 1974
- ↑ Winton Dean: Bizet, Appendix F: "The Cult of the Masters in France"
- ↑ Hugh Macdonald: το λήμμα «Don Procopio» στο The New Grove Dictionary of Opera, εκδ. Macmillan, Λονδίνο και Νέα Υόρκη 1997
- ↑ Hugh Macdonald: το λήμμα «Bizet» στο The New Grove Dictionary of Opera, εκδ. Macmillan, Λονδίνο και Νέα Υόρκη 1997
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Ο Don Procopio στο International Music Score Library Project
- Ολόκληρη η όπερα σε ηχογράφηση του 1999 με την «Όπερα δωματίου» της Βαρσοβίας, διεύθ. ορχήστρας Ντιντιέ Ταλπαίν, Naxos Records