Ορεινή ποδηλασία

Ορεινή ποδηλασία

Είδος ποδηλασίας
Ύψιστη διοικητική αρχή	International Mountain Bicycling Association
Άλλο όνομα	Ποδηλασία βουνού
Πρώτο παιχνίδι	Ανοικτό προς συζήτηση. Σύγχρονη εποχή άρχισε στα τέλη του 1970
Χαρακτηριστικά
Μικτών φύλων	Ναι, διαφορετικές διοργανώσεις για άντρες και γυναίκες αν και δεν υπάρχει κανονισμός που να απαγορεύει τον ανταγωνισμό μεταξύ στα δύο φύλα
Κατηγοριοποίηση	Ποδηλασία
Παρουσία
Χώρα ή περιοχή	Παγκόσμια

Η ορεινή ποδηλασία είναι το άθλημα στο οποίο ο αθλητής - αναβάτης οδηγεί ένα ποδήλατο σε εκτός δρόμου διαδρομές, συχνά πάνω σε ανώμαλο έδαφος, χρησιμοποιώντας ειδικά σχεδιασμένα ποδήλατα βουνού (Mountain Bike). Τα ποδήλατα βουνού έχουν αρκετές ομοιότητες με άλλα ποδήλατα αλλά ενσωματώνουν χαρακτηριστικά που προορίζονται για να ενισχύσουν την ανθεκτικότητα και την απόδοση του σε ανώμαλο έδαφος. Με πανελλήνιο πρωταθλητή τον Σαρίκο Θωμά.

Η ορεινή ποδηλασία μπορεί γενικά να χωριστεί σε πολλαπλές κατηγορίες με κυριότερες τις Διαδρομές αντοχής (Cross country), Κατάβαση (Downhill), Μαραθώνιο και Τετραπλό 4Χ.

Αυτό το ατομικό άθλημα απαιτεί αντοχή, σωματική δύναμη και ισορροπία, δεξιότητες χειρισμού του ποδηλάτου και ικανότητα του αναβάτη να είναι αυτοδύναμος.

Η ορεινή ποδηλασία μπορεί να πραγματοποιηθεί σχεδόν οπουδήποτε, από μια πίσω αυλή σε ένα χωματόδρομο, αλλά η πλειοψηφία των ποδηλατών βουνού επιλέγουν εκτός δρόμου διαδρομές, επαρχιακούς δρόμους, ή στενά μονοπάτια που περνάν μέσα από δάση, βουνά, ερήμους ή χωράφια. Υπάρχουν πτυχές της ορεινής ποδηλασίας που είναι πιο παρόμοιες με αυτές του ορεινού τρεξίματος παρά με την κοινή ποδηλασία. Επειδή οι αναβάτες απομακρύνονται συχνά από τον πολιτισμό, κυριαρχεί μια ισχυρή ηθική αυτοδυναμίας στο άθλημα. Οι αναβάτες μαθαίνουν να επισκευάζουν μόνοι τους τα ποδήλατα σε περίπτωση βλάβης καθώς βρίσκονται σε μεγάλες αποστάσεις από βοήθεια. Πολλοί αναβάτες φέρουν σακίδια πλάτης, τα οποία περιλαμβάνουν μπουκάλια με νερό, και όλα τα απαραίτητα εργαλεία και εξοπλισμό για τις επισκευές στα προβλήματα που μπορεί να προκύψουν κατά την διάρκεια της ανάβασης. Πολλοί αναβάτες φέρουν, επίσης, προμήθειες έκτακτης ανάγκης σε περίπτωση τραυματισμού μακριά από οποιαδήποτε βοήθεια. Βόλτες σε ομάδες και άλλες μορφές ομαδικών αναβάσεων είναι κοινές, ειδικά σε μεγαλύτερες διαδρομές.

Ιστορία

Ένα ποδήλατο βουνού τύπου Cross-country σε μη ασφαλτοστρωμένο δρόμο

Ποδήλατο βουνού σε εκδρομή στις Άλπεις

Ορεινός ποδηλάτης κατά την διάρκεια άλματος με ποδήλατο βουνού

Ορεινοί ποδηλάτες

1800

Ένα από τα πρώτα δείγματα ποδηλάτου βουνού, τροποποιημένο ειδικά για διαδρομές εκτός δρόμου, χρησιμοποιήθηκε σε αποστολή των Buffalo Soldier (μέλη του 10ου Συντάγματος Ιππικού του Στρατού των Ηνωμένων Πολιτειών) από την Μιζούλα προς το Εθνικό Πάρκο Γιέλοουστοουν και πίσω, κατά τον Αύγουστο του 1896.

1900–1960

Άλλο ένα πρώιμο παράδειγμα χρήσης ποδηλάτων εκτός δρόμου είναι όταν ποδηλάτες αγώνων δρόμου χρησιμοποίησαν το Cyclo-cross (ποδηλατικοί αγώνες στο χώμα) ως μέσο διατήρησης της φόρμας κατά τις θερινές περιόδους. Το Cyclo-cross σταδιακά διαχωρίστηκε από την αγωνιστική ποδηλασία και θεωρήθηκε ξεχωριστό αγώνισμα κατά το 1940, με το πρώτο παγκόσμιο πρωτάθλημα Cyclo-cross να πραγματοποιείται το 1950. Επίσης, η γαλλική ποδηλατική ομάδα Velo Cross Club Parisien (VCCP) περιελάμβανε 21 νεαρούς ποδηλάτες από τα περίχωρα του Παρισιού, οι οποίοι, μεταξύ του 1951 και 1956, ανέπτυξαν ένα άθλημα που ήταν αξιοσημείωτα παρόμοιο με τη σημερινή ορεινή ποδηλασία.

Το 1955 δημιουργήθηκε από ποδηλάτες εκτός δρόμου του Ηνωμένου Βασιλείου ένας οργανισμός αφιερωμένος στην ποδηλασία εκτός δρόμου εν ονόματι Roughstuff Fellowship. Το 1966 ο D. Gwynn κατασκεύασε ένα ποδήλατο, ειδικά σχεδιασμένο για διαδρομές με ανώμαλο έδαφος. Το ονόμασε "Mountain Bicycle" (Ποδήλατο βουνού) λόγω της προοριζόμενης χρήσης του. Αυτή ίσως και να είναι η πρώτη χρήση αυτής της ονομασίας.

Στην Αγγλία, το 1968, ο Γκέοφ Απς, ένας αναβάτης μοτοσικλέτας, άρχισε να πειραματίζεται με τον σχεδιασμό ποδηλάτων εκτός διαδρομής. Κατά το 1979, κατόπιν παραγγελίας, κατάφερε να αναπτύξει ένα ποδήλατο ελαφρού βάρους το οποίο ήταν κατάλληλο για τις υγρές και λασπώδεις εκτός δρόμου διαδρομές της νοτιοανατολικής Αγγλίας.

1970–1980

Υπήρξαν αρκετές ομάδες από ποδηλάτες σε διάφορες περιοχές των Η.Π.Α. που κάνουν έγκυρους τους ισχυρισμούς ότι έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην γέννηση του αθλήματος. Ποδηλάτες από το Κολοράντο και την Καλιφόρνια επιδιόρθωναν τα ποδήλατα τους και τα προσάρμοζαν στις σκληρές συνθήκες των εκτός δρόμων διαδρομών.
Τροποποιημένα ποδήλατα τύπου Cruiser (παλιά ποδήλατα δρόμου που χρονολογούνται γύρω στο 1930-1940) εφοδιασμένα με καλύτερα φρένα και χοντρότερα λάστιχα, γνωστά και ως ποδήλατα Schwinn, χρησιμοποιήθηκαν για καταβάσεις βουνοπλαγιών στην Καλιφόρνια, στα μέσα του 1970. Εκείνη την εποχή, δεν υπήρχαν ποδήλατα βουνού. Οι πιο πρώιμοι πρόγονοι των μοντέρνων ποδηλάτων βουνού βασίστηκαν στα ποδήλατα τύπου Cruiser, όπως αυτά που κατασκευάστηκαν από την Scwinn. Το μοντέλο Schwinn Excelsior ήταν το καλύτερο της κατηγορίας του λόγω της γεωμετρίας του.

Κατά το τέλος του 1970 και στις αρχές του 1980, εταιρίες ποδηλάτων δρόμου άρχισαν να κατασκευάζουν ποδήλατα βουνού χρησιμοποιώντας υψηλής τεχνολογίας υλικά λιγοστού βάρους. Ο Τζο Μπρηζ είναι αποδεκτός στους περισσότερους ως ο άνθρωπος που εισήγαγε στον ποδηλατικό κόσμο το πρώτο ποδήλατο βουνού, κατασκευασμένο ειδικά για αυτόν τον σκοπό, το 1978. Ο Τομ Ρίτσεϊ, ένας μεταλοκολλητής με δεξιότητες στην κατασκευή ποδηλάτων, προχώρησε αργότερα στην κατασκευή σκελετών ποδηλάτων για μία εταιρία επονομαζόμενη MountainBikes η οποία αργότερα μετονομάστηκε σε Fisher Mountain Bikes. Τα πρώτα ποδήλατα βουνού ήταν στην ουσία απλά ποδήλατα δρόμου (με διαφορετική σωλήνωση και γεωμετρία) με ευρύτερο σκελετό και διακλαδώσεις για να επιτρέπουν την ύπαρξη χοντρότερων ελαστικών. Τα τιμόνια ήταν επίσης διαφορετικά καθώς ήταν ίσια και εγκαρσίως τοποθετημένα σε αντίθεση με τα χαμηλωμένα και κυρτά τιμόνια που χρησιμοποιούνταν στα ποδήλατα δρόμου. Επίσης διάφορα κομμάτια, κατά την πρώιμη κατασκευή ποδηλάτων βουνού, πάρθηκαν από τα ποδήλατα BMX. Άλλοι συνεισφέροντες ήταν οι Ότις Γκάι και Κιθ Μπόντρατζερ.

Ο Τομ Ρίτσεϊ κατασκεύασε το πρώτο τακτικά διαθέσιμο ποδήλατο βουνού, το οποίο εξοπλίστηκε αργότερα από τους Γκάρι Φίσερ και Τσάρλι Κέλι και πουλήθηκε από την εταιρία τους, ονομαζόμενη MountainBikes (αργότερα επονομάστηκε σε Fisher Mountain Bikes). Τα δύο πρώτα ποδήλατα βουνού τα οποία είχαν μαζική παραγωγή πουλήθηκαν στις αρχές του 1980· το Specialized STumpjumper και το Univega Alpina Pro. Το 2007 δημοσιεύθηκε το ντοκιμαντέρ “Klunkerz: A Film About Mountain Bikes”, μέσα στο οποίο περιγράφεται το θέμα της ιστορίας της ορεινής ποδηλασίας κατά τη διάρκεια αυτής της καθοριστικής περιόδου στη Βόρεια Καλιφόρνια.

Εκείνη την εποχή, η βιομηχανία ποδηλάτων δεν είχε ενθουσιαστεί με την ιδέα των ποδηλάτων βουνού, τα οποία πολλοί θεωρούσαν ως μια βραχυπρόθεσμη μόδα. Συγκεκριμένα, μεγάλοι κατασκευαστές όπως η Schwinn και η Fuji απέτυχαν να δουν την σημασία ενός ποδηλάτου ικανού να χρησιμοποιείται σε όλων των ειδών τις διαδρομές και την επερχόμενη έκρηξη στα “σπορ περιπέτειας”. Αντίθετα, η πρώτη μαζική παραγωγή ποδηλάτων βουνού ήταν πρωτοπορία νέων εταιριών όπως οι MountainBikes (έπειτα, Fisher Mountain Bikes), Ritchey, και Specialized.

1990–2000

Κατά το 1990 και την πρώτη δεκαετία του εικοστού πρώτου αιώνα, η ορεινή ποδηλασία αναπτύχθηκε από ένα ελάχιστα γνωστό άθλημα σε μία κύρια δραστηριότητα. Ποδήλατα βουνού και ο εξοπλισμός αυτών, τα οποία ήταν κάποτε διαθέσιμα μόνο σε εξειδικευμένα καταστήματα ή κατόπιν ταχυδρομικής παραγγελίας έγιναν διαθέσιμα σε απλά ποδηλατικά καταστήματα. Κατά τα μέσα της πρώτης δεκαετίας του εικοστού πρώτου αιώνα, ακόμα και πολυκαταστήματα όπως το Wal-Mart άρχισαν να πουλούν φτηνά ποδήλατα βουνού με ολοκληρωμένη ανάρτηση και δισκόφρενα. Κατά την πρώτη δεκαετία του 2000, η μόδα στα ποδήλατα βουνού περιλαμβάνει το "all mountain bike", το 29άρι και το Singlespeed.

Ορεινή ποδηλασία στην Ελλάδα

Η Ελλάδα προσφέρεται για ορεινή ποδηλασία(εμφανίστηκε στις αρχές του 1990,ενώ το 1996 εντάχθηκε επίσημα στο πρόγραμμα της ΕΟΠ) , σχεδόν σε όλες τις εποχές του χρόνου και ειδικότερα άνοιξη - καλοκαίρι - φθινόπωρο. Το ανάγλυφό της, προσφέρει μια πλειάδα μονοπατιών και δασικών δρόμων, στους οποίους μπορεί ν' απολαύσει κανείς ορεινή ποδηλασία, σε όλες τις κλίσεις και σε όλα τα εδάφη. Σε όλη την Ελλάδα μπορεί κανείς να βρει ειδικά μονοπάτια (trails) και να χαρεί την ποδηλασία στη φύση. Τέτοιες διαδρομές στην περιοχή της πρωτεύουσας υπάρχουν στην Πάρνηθα, στη Βαρυμπόμπη, στην Πεντέλη, και στο Διόνυσο. Τέλος, είναι γνωστό ότι για πρώτη φορά στην ιστορία των Ολυμπιακών αγώνων,  το αγώνισμα της ορεινής ποδηλασίας διεξήχθη σε βουνό, στην Πάρνηθα.

Εξοπλισμός

Ποδήλατο

• Τα Ποδήλατα βουνού διαφέρουν από τα υπόλοιπα ποδήλατα, κυρίως στο ότι ενσωματώνουν χαρακτηριστικά με στόχο την αύξηση της αντοχής και τη βελτίωση των επιδόσεων σε ανώμαλο έδαφος. Τα πιο μοντέρνα ποδήλατα βουνού διαθέτουν κάποιο είδος ανάρτησης, λάστιχα με διάμετρο 26, 27.5 ή 29 ίντσες, συνήθως μεταξύ 1.7 και 2.5 ίντσες σε πλάτος, και ένα ευρύτερο, επίπεδο ή προς τα πάνω κλίνων τιμόνι το οποίο επιτρέπει μια πιο όρθια τοποθέτηση στον ποδηλάτη, εξασφαλίζοντας του έτσι περισσότερο έλεγχο στο ποδήλατο. Έχουν μικρότερο, ενισχυμένο σκελετό, συνήθως φτιαγμένο με ευρεία σωλήνωση. Τα ελαστικά έχουν συνήθως ένα έντονο πέλμα, και είναι τοποθετημένα σε ζάντες, οι οποίες είναι ισχυρότερες από εκείνες που χρησιμοποιούνται για τα περισσότερα μη ορεινά ποδήλατα. Σε σύγκριση με άλλα ποδήλατα, στα ποδήλατα βουνού συναντάται πιο συχνά και η χρήση δισκόφρενων. Επίσης τείνουν να έχουν λιγότερο πρόσθετο εξοπλισμό και εργαλεία για να διευκολύνουν την αναρρίχηση σε απότομους λόφους και την διάσχιση εμποδίων. Τα πετάλια των ποδηλάτων ποικίλλουν από απλά πετάλια "πλατφόρμας" στα οποία ο αναβάτης απλά τοποθετεί τα παπούτσια του πάνω στα πετάλια, μέχρι και πετάλια στα οποία ο ποδηλάτης χρησιμοποιεί ειδικά εξοπλισμένα παπούτσια με σόλα που εμπλέκεται μηχανικά μέσα στο πετάλι, τα οποία είναι γνωστά στην ποδηλατική κοινότητα ως "clipless".

Εξαρτήματα

• Τα Γάντια διαφέρουν από αυτά που χρησιμοποιούνται στις κανονικές ποδηλατοδρομίες, είναι κατασκευασμένα από βαρύτερο υλικό και συχνά καλύπτουν τους αντίχειρες ή όλα τα δάκτυλα για προστασία των χεριών. Μερικές φορές γίνονται και με εσωτερική επένδυση για ποδηλάτες που ταλαιπωρούνται στις αρθρώσεις.
• Τα Γυαλιά με λίγη ή καθόλου διαφορά από αυτά που χρησιμοποιούνται στα υπόλοιπα αθλήματα ποδηλασίας, προστατεύουν από οποιαδήποτε συντρίμμια δρόμου που συχνά εκτοξεύονται στον αναβάτη κατά την διάρκεια της ποδηλασίας σε μονοπάτια. Φιλτραρισμένοι φακοί, είτε κίτρινοι για συννεφιασμένες ημέρες ή σκούροι για τις ηλιόλουστες μέρες, προστατεύουν τα μάτια. Στο Downhill και το Freeride, οι ποδηλάτες συχνά χρησιμοποιούν γυαλιά παρόμοια με αυτά που χρησιμοποιούνται στο Motorcross ή στο Snowboard τα οποία έρχονται σε αρμονία με τα κράνη τους που καλύπτουν σχεδόν όλο το πρόσωπο.
• Τα Παπούτσια γενικά έχουν σκληρές σόλες παρόμοιες με αυτές των μποτών πεζοπορίας για την ανάβαση πάνω από εμπόδια που δεν μπορούν να προσπεραστούν με το ποδήλατο, σε αντίθεση με την μαλακή σόλα που χρησιμοποιείται στην ποδηλασία δρόμου.
• Ο Ρουχισμός επιλέγεται συχνά με κριτήριο την άνεση κατά τη διάρκεια της σωματικής άσκησης στην ορεινή ποδηλασία, και την ικανότητά του να αντέχει σε πτώσεις. Τα ρούχα που χρησιμοποιούνται στην ποδηλασία δρόμου είναι συχνά ακατάλληλα λόγω των λεπτών υφασμάτων τους και γενικά της κατασκευής τους.
• Τα Συστήματα ενυδάτωσης είναι σημαντικά για τους ορεινούς ποδηλάτες και κυμαίνονται από απλά μπουκάλια νερού σε τσάντες νερού με σωλήνες πόσης σε σακίδια ελαφρού βάρους.
• Η Συσκευή πλοήγησης GPS προστίθεται μερικές φορές στο τιμόνι και χρησιμοποιείται για την εμφάνιση και την παρακολούθηση της προόδου πάνω στα μονοπάτια. Το σύστημα πλοήγησης GPS είναι συχνά μια φορητή συσκευή GPS με έγχρωμη οθόνη και στιβαρό, αδιάβροχο (IPX7) σχεδιασμό.
• Η Τρόμπα χρησιμοποιείται για το φούσκωμα των ελαστικών.
• Ο Ποδηλατικός εξοπλισμός και επιπλέον σωλήνες ποδηλάτων είναι σημαντικός, καθώς οι ορεινοί ποδηλάτες βρίσκονται συχνά χιλιόμετρα μακριά από την όποια βοήθεια, με ξεφούσκωτα λάστιχα ή άλλα μηχανικά προβλήματα τα οποία πρέπει να επιδιορθωθούν από τον ποδηλάτη.
• Φώτα υψηλής έντασης βασισμένα σε τεχνολογία LED, ειδικά για ορεινή ποδηλασία την νύχτα.
• Πολυεργαλείο: Είναι απαραίτητο για οποιαδήποτε ποδηλατική εξόρμηση στο βουνό καθώς μπορεί να προκύψουν απρόβλεπτες βλάβες στα μηχανικά μέρη του ποδηλάτου

Προστασία

Χρήση αυτοσχέδιων πρώτων βοηθειών - επιδέσμου σε τραυματισμένο πόδι.

Μια γυναίκα αναβάτης ποδηλάτου βουνού τύπου BMX

Ο τρόπος και το επίπεδο προστασίας ποικίλλει σημαντικά σε κάθε ποδηλάτη και επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων το έδαφος, το περιβάλλον, τον καιρό, πιθανά εμπόδια στην διαδρομή, εμπειρία, τεχνικές επιδεξιότητες, φυσική κατάσταση, αντιλαμβανόμενο ρίσκο, επιθυμητό στυλ και άλλους πολλούς. Ένα ειδικό κράνος για ορεινή ποδηλασία και απλά γάντια που καλύπτουν όλο το χέρι είναι ένα καλός ελάχιστος εξοπλισμός για την πλειοψηφία των ποδηλατών.

Η προστασία των πλευρών είναι πολύ σημαντική όταν η ταχύτητα αυξάνεται, οι επιφάνειες γίνονται πιο χαλαρές και ατελής, το έδαφος είναι τεχνητό και οι συντριβές γίνονται πιο συχνές και πιο επώδυνες.
Κράνη που καλύπτουν ολόκληρο το κεφάλι και θωρακισμένες στολές ή μπουφάν χρειάζονται περισσότερο σε κλάδους που σχετίζονται με την βαρύτητα και τον αέρα και που χρησιμοποιούν άλματα και πτώσεις, όπου ο επιπλέον όγκος και το βάρος αντισταθμίζεται από τις μεγαλύτερες και πιο συχνές συγκρούσεις με χειρότερες συνέπειες.
Τα γάντια μπορούν να προσφέρουν άνεση κατά την διάρκεια της ποδηλασίας, αμβλύνοντας την συμπίεση, την τριβή, και την προστασία σε περίπτωση κτυπήματος στο πίσω μέρος του χεριού ή την παλάμη. Τα γάντια προστατεύουν επίσης τα χέρια, τα δάκτυλα, και τις αρθρώσεις από την τριβή σε τραχιές επιφάνειες, όπως το σκυρόδεμα. Υπάρχουν πολλά διαφορετικά στυλ γαντιών τα οποία κατηγοριοποιούνται με κριτήριο το μέγεθος της παλάμης, το μήκος των δακτύλων, και την θωράκιση των χεριών.

• Κράνος: Τα κράνη παρέχουν σημαντική προστασία στο κεφάλι. Η χρήση τους, σε οποιαδήποτε μορφή, είναι σχεδόν καθολική μεταξύ όλων ορεινών ποδηλάτων. Οι τρεις κύριοι τύποι είναι τα Cross-country, τα στρογγυλεμένα σε στυλ skateboarde και τα full face που καλύπτουν ολόκληρο το πρόσωπο. Τα κράνη Cross-country τείνουν να είναι ελαφριά και καλά αεριζόμενα, και πιο άνετα για να φορεθούν για μεγάλο χρονικό διάστημα, ιδιαίτερα κατά την εφίδρωση σε ζεστό καιρό. Σε αγώνες Cross-county, οι περισσότεροι ποδηλάτες χρησιμοποιούν τα συνήθη κράνη των αγώνων δρόμου για τα ελαφριά και αεροδυναμικά χαρακτηριστικά τους. Τα κράνη σε στυλ Skateboard είναι απλούστερα και φθηνότερα από ότι τα άλλα είδη κρανών· παρέχουν μεγαλύτερη κάλυψη της κεφαλής και μπορούν να αντισταθούν σε μικρές γρατσουνιές και χτυπήματα. Σε αντίθεση με τα κράνη ποδηλασίας δρόμου, τα skateboard κράνη έχουν συνήθως ένα παχύτερο, σκληρό πλαστικό περίβλημα που μπορεί να δεχθεί πολλές συγκρούσεις πριν να αντικατασταθεί. Το μειονέκτημα για αυτά τα κράνη είναι ότι τείνουν να είναι πολύ βαρύτερα και λιγότερο αεριζόμενα, ως εκ τούτου, δεν είναι κατάλληλα για αγώνες ορεινής ποδηλασίας που βασίζονται στην αντοχή. Τα Full Face κράνη (στυλ BMX) παρέχουν το υψηλότερο επίπεδο προστασίας, είναι ισχυρότερα από αυτά των στυλ skateboard και περιλαμβάνουν ένα προστατευτικό σαγονιού για την προστασία του προσώπου. Το βάρος είναι το κύριο ζήτημα με αυτόν τον τύπο, αλλά είναι επίσης συχνά σχετικά καλά αεριζόμενα και είναι κατασκευασμένα από υψηλής τεχνολογίας υλικά, όπως ίνες άνθρακα. Όπως όλα τα κράνη, πρέπει να πληρούν τις ελάχιστες προδιαγραφές, SNELL B.95 (Αμερικανικές προδιαγραφές) BS EN 1078:1997 (Ευρωπαϊκές προδιαγραφές), DOT ή τις "μηχανοκίνητες αξιολογήσεις". Η επιλογή του κράνους είναι συχνά το αποτέλεσμα των προτιμήσεων του αναβάτη. Τα κράνη είναι υποχρεωτικά σε ανταγωνιστικές εκδηλώσεις και σχεδόν χωρίς εξαίρεση σε πάρκα ποδηλάτων, ενώ επίσης οι περισσότερες οργανώσεις διευκρινίζουν όταν και όπου πρέπει να χρησιμοποιούνται κράνη full-face.
• Θώρακες και περικνημίδες: Συχνά αναφερόμενα και ως «πανοπλία», έχουν σκοπό την προστασία των άκρων και του κορμού σε περίπτωση σύγκρουσης. Αρχικά κατασκευάστηκαν και διατέθηκαν στο εμπόριο για ποδηλάτες downhill, freeride και τους ποδηλάτες αλμάτων / δρόμου. Οι θώρακες κυμαίνονται από απλούς με μανίκια από νεοπρένιο για τα γόνατα και τους αγκώνες σε πιο σύμπλοκους, με περίβλημα από σκληρό πλαστικό, οι οποίοι είναι εσωτερικά γεμάτοι με υλικό παραγεμίσματος. Τα περισσότερα προστατευτικά του άνω σώματος περιλαμβάνουν επίσης ένα προστατευτικό σπονδυλικής στήλης που περιέχει πλαστικές ή μεταλλικές ενισχυμένες πλάκες, πάνω από αφρώδες υλικό, που ενώνονται μεταξύ τους. Ορισμένοι ποδηλάτες χρησιμοποιούν επίσης προστατευτικά στυλ BMX, όπως πλάκες στο στήθος, προστάτες κοιλιάς και πλάκες σπονδυλικής στήλης.
• Κουτί πρώτων βοηθειών: Μεταφέρονται συχνά από ποδηλάτες, έτσι ώστε να είναι σε θέση να καθαρίσουν και να φροντίσουν πιθανές κοπές και εκδορές. Σοβαρά τραυματισμένοι ποδηλάτες μπορεί να χρειαστεί να μετακινηθούν με φορείο, αυτοκίνητο σχεδιασμένο για το κατάλληλο έδαφος ή ελικόπτερο.

Είδη

• ΒΜΧ: Στην κατηγορία αυτή συμπεριλαμβάνονται ποδήλατα με τροχούς ακτίνας 20 ιντσών. Τα ποδήλατα αυτά χρησιμοποιούνται συνήθως στο σκέιτ ή σε συγκεκριμένα άλματα (dirt jumps). Λόγω των μικρότερων τροχών και της κοντύτερης βάσης τους, τα ποδήλατα BMX είναι πολύ πιο εύκολο να εκτελέσουν φιγούρες και πόζες.
• Cross Country: Αυτός ο τύπος ποδηλάτου περιλαμβάνει ανηφορικές και κατηφορικές διαδρομές πάνω σε λόφους. Παρόλο που αυτός ο τύπος ορεινής ποδηλασίας δεν θεωρείται ιδιαίτερα ακραίος, οι περισσότεροι αναβάτες διαθέτουν πολύ καλή φυσική κατάσταση και διατρέχουν μεγάλες αποστάσεις.
• Cyclo cross: Η συγκεκριμένη κατηγορία μπορεί να θεωρηθεί ως ένα είδος διασταύρωσης της ποδηλασίας δρόμου και της ορεινής ποδηλασίας. Σε αυτή την περίπτωση οι αναβάτες πρέπει να υπερβούν εμπόδια, να διασχίσουν ποταμούς και αν συναγωνιστούν σε διαδρομές εντός και εκτός δρόμου.
• Dirt Jumping: Περιλαμβάνει άλματα με ποδήλατα πάνω από μεγάλες χειροποίητες χωμάτινες εξέδρες, κάνοντας φιγούρες ενώ βρίσκονται στον αέρα. Τα άλματα αυτά γίνονται συνήθως κατ εξακολούθηση ώστε οι αναβάτες να μπορούν να εκτελέσουν έξι ή και περισσότερα άλματα σε μια διαδρομή, κερδίζοντας σε ώθηση ώστε να αποκτήσουν περισσότερη ταχύτητα για μεγαλύτερα άλματα.
• Downhill: Αυτό το είδος ορεινής ποδηλασίας συμπεριλαμβάνει τους αγώνες σε κατηφορικό έδαφος με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ταχύτητα. Αυτού του είδους η κατάβαση είναι πολύ έντονη και ακραία, δίνοντας στους αναβάτες απόλυτες συγκινήσεις και ενθουσιασμό.
• Freeride Free: Περιλαμβάνει την ανεύρεση της καλύτερης κατηφορικής πορείας από έναν λόφο, χρησιμοποιώντας όλη την έκταση του εδάφους, για καλύτερη απόδοση. Οι διαγωνισμοί αυτοί είναι πολύ δημοφιλείς, καθώς δίνουν στους αναβάτες την ευκαιρία να εκφραστούν με όποιο τρόπο θεωρούν πιο κατάλληλο.
• Single Speed: Δεν πρέπει να μπερδεύεται με τα ποδήλατα που διαθέτουν μια ταχύτητα (fixed gear). Πρόκειται για ένα είδος cross – country ποδηλασίας, που πραγματοποιείται χρησιμοποιώντας ποδήλατα με μια ταχύτητα και λιγότερα εξαρτήματα. Η ιδέα της μονής ταχύτητας εναπόκειται στην απλότητα. Η ίσια γραμμή της αλυσίδας του ποδηλάτου προσδίδει αποτελεσματική πέδηση, και η έλλειψη εξαρτημάτων σημαίνει λιγότερα μηχανικά προβλήματα και ελαφρύτερο ποδήλατο.
• Street and Urban: Αυτό το στιλ ποδηλασίας πραγματοποιείται σε αστικές περιοχές, σε περβάζια και άλλους τύπους χειροποίητων εμποδίων και συνοδεύεται από φιγούρες.
• Trails Trials: Θεωρούνται ως μια πτυχή της ορεινής ποδηλασίας, αν και τα ποδήλατα που χρησιμοποιούνται δεν μοιάζουν με ποδήλατα βουνού. Διαθέτουν τροχούς διαμέτρου 20 ή 26 ιντσών και αθλητικά, χαμηλά πλαίσια. Οι αναβάτες της συγκεκριμένης κατηγορίας πηδούν με τα ποδήλατά τους πάνω από εμπόδια, απαιτώντας εξαιρετική ισορροπία και αυτοσυγκέντρωση.
• Enduro: Το enduro συμπεριλαμβάνει χρονογραφημένους αγώνες οι όποιοι περιέχουν και κατηφορικό και ελάχιστο ανηφορικό έδαφος στο βουνό. Διαφέρει από το downhill καθώς χρησιμοποιούνται ποδήλατα με διαφορετική γεωμετρία η οποία επιτρέπει τις αναβάσεις.

Πρωταθλήματα

Παγκόσμια

• Παγκόσμιο κύπελλο ορεινής ποδηλασίας
• Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα ορεινής ποδηλασίας
• Ολυμπιακοί αγώνες

Εθνικά

• Πανελλήνιο πρωτάθλημα ορεινής ποδηλασίας
• Βελγικό πρωτάθλημα ορεινής ποδηλασίας
• Πρωτάθλημα ορεινής ποδηλασίας Δανίας
• Γερμανικό πρωτάθλημα ορεινής ποδηλασίας
• Γαλλικό πρωτάθλημα ορεινής ποδηλασίας
• Ολλανδικό πρωτάθλημα ορεινής ποδηλασίας
• Πρωτάθλημα ορεινής ποδηλασίας Μεγάλης Βρετανίας
• Ιταλικό πρωτάθλημα ορεινής ποδηλασίας

Ορεινή ποδηλασία στους Ολυμπιακούς Αγώνες

Η Ορεινή ποδηλασία αποτελεί ολυμπιακό αγώνισμα από τους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες της Ατλάντα, το 1996. Το άθλημα της ορεινής ποδηλασίας διαχωρίζεται σε δύο υποκατηγορίες, αυτή των διαδρομών αντοχής (Cross-Country) ανδρών και αυτή των διαδρομών αντοχής γυναικών. Στη γραμμή εκκίνησης παρατάσσονται πενήντα αθλητές στον αγώνα των ανδρών και 30 αθλήτριες στον αγώνα των γυναικών, και ο πρώτος/η πρώτη που θα περάσει τη γραμμή του τερματισμού ανακηρύσσεται νικητής/νικήτρια. Η ακριβής πορεία της διαδρομής δεν καθορίζεται μέχρι την ημέρα πριν από τον αγώνα, όταν οι επίσημοι κριτές βλέπουν τις καιρικές συνθήκες και τις συνθήκες των μονοπατιών - διαδρομών. Όπως και στα υπόλοιπα Ολυμπιακά αθλήματα, δίνονται χρυσά, ασημένια και χάλκινα μετάλλια στους αθλητές που τερμάτισαν πρώτοι, δεύτεροι και τρίτοι αντίστοιχα.

Ο Γάλλος Ζουλιέν Αμπσαλόν (Julien Absalon) και η Ιταλίδα Πάολα Πέτσο (Paola Pezzo) έχουν ήδη κατακτήσει δυο συνεχόμενα χρυσά ολυμπιακά μετάλλια στην καριέρα τους και είναι δύο από τα πιο αναγνωρίσιμα ονόματα στο χώρο της ορεινής ποδηλασίας ενώ ο μοναδικός Έλληνας συμμετέχον μέχρι τώρα στους Ολυμπιακούς Αγώνες είναι ο Περικλής Ηλίας.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ορεινή ποδηλασία στο Curlie
• International Mountain Biking Association