Ο Θίασος

Ο Θίασος
Ξενόγλωσση κινηματογραφική αφίσα της ταινίας.
Σκηνοθεσία	Θόδωρος Αγγελόπουλος
Παραγωγή	Γιώργος Παπαλιός
Σενάριο	Θόδωρος Αγγελόπουλος
Πρωταγωνιστές	Εύα Κοταμανίδου Βαγγέλης Καζάν Αλίκη Γεωργούλη Στράτος Παχής Κυριάκος Κατριβάνος
Μουσική	Λουκιανός Κηλαηδόνης
Τραγούδι	Δημήτρης Καμπερίδης Ιωάννα Κιουρτσόγλου Κώστας Μέσαρης Νένα Μεντή
Φωτογραφία	Γιώργος Αρβανίτης
Μοντάζ	Γιώργος Τριανταφύλλου Τάκης Δαυλόπουλος
Σκηνογραφία	Μικές Καραπιπέρης
Διανομή	Papalios Productions
Πρώτη προβολή	27 Σεπτεμβρίου 1975 (Ελλάδα)
Κυκλοφορία	17 Ιανουαρίου 2006 (DVD)
Διάρκεια	240΄
Προέλευση	Ελλάδα
Γλώσσα	ελληνική αγγλική γερμανική
δεδομένα ()

Ο θίασος είναι ελληνική δραματική κινηματογραφική ταινία του 1975, σε σενάριο και σκηνοθεσία του Θόδωρου Αγγελόπουλου. Υπήρξε η τρίτη κατά σειρά μεγάλου μήκους ταινία του σκηνοθέτη και κατατάσσεται στις σημαντικότερες δημιουργίες του ελληνικού κινηματογράφου με μεγάλη αίσθηση και στο εξωτερικό.

Πλοκή

Ένα μπουλούκι ταξιδεύει στην Ελλάδα παρουσιάζοντας την Γκόλφω.

Σε πρώτο επίπεδο, η ταινία δείχνει τα μέλη του θιάσου να προετοιμάζουν, να κάνουν πρόβες, να προωθούν και να παίζουν το θεατρικό έργο, ένα βουκολικό δράμα αγάπης, προδοσίας και θανάτου.

Σε δεύτερο επίπεδο, η ταινία επικεντρώνεται στα ιστορικά γεγονότα μεταξύ 1939-1952, καθώς βιώνονται από τον περιπλανώμενο θίασο, και το πώς επηρεάζουν τις κοινότητες, που επισκέπτονται: ο τελευταίος χρόνος της δικτατορίας του Μεταξά, ο πόλεμος με τους Ιταλούς, η Κατοχή, η Απελευθέρωση, ο Εμφύλιος και η βρετανική και αμερικανική παρέμβαση στα ελληνικά εσωτερικά θέματα.

Σε επόμενο στάδιο, οι χαρακτήρες ζουν το δικό τους δράμα ζήλιας και προδοσίας, με ρίζες στον αρχαίο μύθο του οίκου του Ατρέα. Ο Αγαμέμνων, Έλληνας πρόσφυγας από τη Μικρά Ασία, πάει στον πόλεμο κατά των Ιταλών το 1940, μπαίνει στην αντίσταση εναντίον των Γερμανών και εκτελείται, αφότου προδίδεται από την Κλυταιμνήστρα και τον Αίγισθο. Ο Αίγισθος, εραστής της Κλυταινμήστρας, είναι πληροφοριοδότης και συνεργάτης των Γερμανών κατακτητών. Ο Ορέστης, γιος του Αγαμέμνονα και της Κλυταιμνήστρας, πολεμά με τους αριστερούς και εκδικείται τον θάνατο του πατέρα του σκοτώνοντας την Κλυταιμνήστρα και τον Αίγισθο. Συλλαμβάνεται το 1949 για τη δράση του ως αντάρτης και εκτελείται στη φυλακή το 1951. Η Ηλέκτρα, η αδερφή του, βοηθά τους αριστερούς και τον αδερφό της στην εκδίκηση της προδοσίας της μητέρας τους. Συνεχίζει να εργάζεται στον θίασο και έχει σχέση με τον Πυλάδη. Η Χρυσόθεμις, η μικρότερη αδερφή της Ηλέκτρας, συνεργάζεται με τους Γερμανούς, γίνεται πόρνη στην Κατοχή, τάσσεται στο πλευρό των Βρετανών κατά την Απελευθέρωση και αργότερα παντρεύεται έναν Αμερικάνο. Ο Πυλάδης, στενός φίλος του Ορέστη, είναι κομουνιστής, που έχει εξοριστεί από το καθεστώς του Μεταξά, ενώνεται με τους αντάρτες και συλλαμβάνεται και εξορίζεται ξανά. Τελικά, αναγκάζεται να υπογράψει δήλωση αποκήρυξης της Αριστεράς, αφότου βασανίζεται από τους δεξιούς, και αποφυλακίζεται το 1950.

Διανομή

• Εύα Κοταμανίδου ως Ηλέκτρα / Γκόλφω
• Πέτρος Ζαρκάδης ως Ορέστης
• Στράτος Παχής ως Αγαμέμνονας
• Αλίκη Γεωργούλη ως Κλυταιμνήστρα
• Κυριάκος Κατριβάνος ως Πυλάδης / Τάσος
• Βαγγέλης Καζάν ως Αίγισθος
• Γρηγόρης Ευαγγελάτος ως ποιητής
• Μαρία Βασιλείου ως Χρυσόθεμη
• Γιάννης Φύριος ως ακορντεονίστας
• Νίνα Παπαζαφειροπούλου ως γριά
• Αλέκος Μπούμπης ως γέρος
• Γιώργος Τζιφός ως λαδέμπορος
• Γιώργος Βερλής ως φαλαγγίτης
• Κώστας Μανδήλας ως Άγγλος αξιωματικός
• Γιώργος Κουτήρης ως γιος Χρυσόθεμης
• Κώστας Στυλιάρης ως αρχηγός Χιτών

Λεπτομέρειες

Η ταινία εντάσσεται στην «τριλογία της Ιστορίας» του Αγγελόπουλου: αποτελεί το δεύτερο μέρος της ταινίας Μέρες του '36 και προηγείται των Κυνηγών. Μεγάλο μέρος της ταινίας γυρίστηκε στο Αίγιο.

Επίσημα παρουσιάστηκε στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης 1975, όταν μπροστά στα ταμεία του Κρατικού παρουσιάσθηκε ο μεγαλύτερος αριθμός θεατών σε όλη την ιστορία του Φεστιβάλ. Κατά την προβολή της, η αίθουσα ήταν ασφυκτικά γεμάτη με πολυάριθμους όρθιους θεατές που στο τέλος αποθέωσαν τον Αγγελόπουλο, ενώ η ταινία έλαβε συνολικά επτά βραβεία.

Η ταινία επρόκειτο να συμμετάσχει επισήμως και στο Φεστιβάλ των Καννών την ίδια χρονιά, όμως η τότε συντηρητική κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή επιδίωξε και κατάφερε να αποτρέψει κάτι τέτοιο, επειδή θεωρούσαν ότι η ταινία αφηγείται την σύγχρονη ελληνική ιστορία από αριστερή σκοπιά.

Βραβεία και διακρίσεις

• 7 βραβεία στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης (α’ καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας, σεναρίου, φωτογραφίας, α’ γυναικείου ρόλου, α’ ανδρικού ρόλου και βραβείο κοινού).
• Βραβείο FIPRESCI στο Φεστιβάλ των Καννών.
• Βραβεύτηκε στα Φεστιβάλ Βρυξελλών και Λονδίνου.
• Υποψήφια για βραβείο καλύτερης ξένης ταινίας στα βραβεία της Ιαπωνικής Ακαδημίας.
• Interfilm Award στο Κινηματογραφικό Φεστιβάλ Βερολίνου.
• Βραβείο καλύτερου σκηνοθέτη ξένης ταινίας στα Kinema Junpo Award στην Ιαπωνία.

Βιβλιογραφία

• Θεόδωρος Αγγελόπουλος, 10 3/4 Σενάρια, τόμος 1ος, εκδ.Αιγόκερως, Αθήνα, 1997, σελ.103-20