Πάλη (αρχαία πόλη)
Συντεταγμένες: 38°11′29″N 20°25′18″E / 38.19139°N 20.42167°E
| Πάλη | |
|---|---|
 | |
| Είδος | αρχαία πόλη και πόλις[1] |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 38°11′29″N 20°25′18″E |
| Χώρα | Ελλάδα |
 Πολυμέσα | |
| δεδομένα (π) | |
Η Πάλη ήταν μία από τις τέσσερις πιο σημαντικές αρχαίες πόλεις κράτη, που άκμασαν στην Κεφαλονιά (Πάλη, Κράνη, Σάμη, Πρόννοι).
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Πάλη, που πήρε την ονομασία της από τον Παλέα ή Πηλέα, έναν από τους τέσσερις γιους του μυθικού βασιλιά Κἐφαλου, ο οποίος έδωσε το όνομά του στην Κεφαλονιά.
Η Πάλη βρέθηκε σε μεγάλη ακμή κατά την κλασσική περίοδο της Αρχαιότητας. Βρισκόταν σε μικρή απόσταση βορειότερα από το Ληξούρι, στη θέση που είναι σήμερα γνωστή με την ονομασία Παλιόκαστρο[2] ή Ντούρη. Στα βορινά περίχωρα του Ληξουρίου έχουν διασωθεί ερείπια της αρχαίας πόλης Πάλη.
Πολύβιος, «Ιστορίαι», Βιβλίο Ε' [3]
Η πόλη ήταν από τη φύση οχυρωμένη επάνω σ' ένα λόφο κοντά στη θάλασσα. Ο ιστορικός Πολύβιος για τα μέρη της αρχαίας Πάλης αναφέρει: «τα μεν θαλλάττης τα δε κρημνοίς περιεχόμενα».[3] Εκτός από τη φυσική οχύρωση την Πάλη (αρχαία πόλη) προστάτευαν τείχη, που σώζονταν ώς το 1600. Ο Κ.Ι. Λοβέρδος (1773-1842) αναφέρει ότι τα τείχη αυτά κατέστρεψαν στους μεταγενέστερους χρόνους οι περίοικοι για να περιφράξουν τα κτήματά τους, γιατί λατομεία δεν υπήρχαν στο μέρος αυτό· εκφράζει μάλιστα την άποψη ότι χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή σπιτιών στο Ληξούρι.
Η Πάλη είχε και λιμάνι κοντά στις εκβολές του χειμάρρου του Κεχριώνα. Ο Λοβέρδος σημειώνει ότι κατά την εποχή του υπήρχαν ακόμη λείψανα του λιμανιού και ότι η τοποθεσία αυτή ονομαζόταν Καραβοστάσι. Υπήρξε κατά την Αρχαιότητα η σπουδαιότερη και ισχυρότερη πόλη του νησιού και αναφορές της βρίσκουμε σε κείμενα αρχαίων ιστορικών. Πάντα αποτελούσε φιλικό λιμάνι για τους αρχαίους Κορίνθιους, και έτσι οι δύο πόλεις είχαν πολύ καλές σχέσεις και ισχυρή φιλία.
Η Πάλη (αρχαία πόλη) είχε και ναυτικές δυνάμεις και είχε πάρει μέρος σε πολλούς πολέμους της Αρχαιότητας: Το 479 π.Χ. στη Μάχη των Πλαταιών, η Πάλη συμμετείχε με αποστολή 200 οπλιτών. Επίσης, το 435 π.Χ. η Πάλη συμμετείχε στη Ναυμαχία Κορινθίων - Κερκυραίων με 4 πολεμικά πλοία. Αργότερα κατά τη διάρκεια των Πελοποννησιακών Πολέμων, υπήρξε σύμμαχος των Αθηναίων. Η πόλη έγινε πολλές φορές στόχος κατακτητών, λόγω της στρατηγικής της θέσης και των εύφορων εδαφών τής περιοχής. Δέχθηκε πολλές φορές επιδρομές και επιθέσεις κατά καιρούς. Οι αρχαιολογικές έρευνες στην περιοχή είναι αρκετά περιορισμένες.
Τα νομίσματά της εικονίζουν το κεφάλι της Περσεφόνης με στεφάνι από στάχυα, τον ήρωα και βασιλιά Κέφαλο και τον Πήγασο.
Περσικοί Πόλεμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η αρχαία πόλη Πάλη αναφέρεται ήδη από τον Ηρόδοτο[4] και τον Παυσανία. Συμμετείχε στους Περσικούς Πολέμους ανταποκρινόμενη στο πανεθνικό κάλεσμα που προηγήθηκε της Μάχης των Πλαταιών αποστέλλοντας δύο εκατοντάδες οπλίτες που τάχθηκαν από τον Παυσανία και πολέμησαν απέναντι από τους Σάκες και τους Ινδούς. Εκτός από τη συνεισφορά της αυτή, αναφέρεται ξανά για την πεισματική και νικηφόρα άμυνα που αντέταξε στην πολιορκία της από τον Μακεδονικό στρατό του Φιλίππου Ε΄ και την τακτική της να τον καταπονήσει έως εγκαταλείψεως, με το να διασπείρει και να εκμεταλλευτεί διχόνοιες στο στράτευμα του αντιπάλου σε συνδυασμό με συχνές καταδρομικές ενέργειες. Μαζί με τη Σάμη, που δεν παραδόθηκε –αλλά πολέμησε, πολιορκήθηκε και αλώθηκε από τους Ρωμαίους–, είναι οι μόνες κεφαλληνιακές πόλεις που τις συναντάμε στην ιστορία (εκτός της ομηρικής προϊστορίας όπως συμβαίνει με την υπόλοιπη Κεφαλληνία).
Η Πάλη, στηριζόμενη μόνο στη δική της πολεμική δύναμη, αγωνίζεται εναντίον του Φιλίππου Δ' που είχε τεράστια υπέροχη στον στρατό αλλά έπαθε ολέθρια καταστροφή από τις πολλές ενέδρες που έστηναν οι Πάλεις και τις γενναίες αντιστάσεις που πρόβαλαν οι κάτοικοι της.
Πολιτική της Πάλης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στο γενικό πλαίσιο του το πολίτευμα και των τεσσάρων διοικητικών διαμερισμάτων ήταν δημοκρατικό.
Δεν έχουμε καμιά μαρτυρία ή και πληροφορία από αρχαίους και νεότερους συγγραφείς, από την οποία να συνάγεται η παρουσία μοναρχικού πολιτεύματος. Δεν μνημονεύεται πουθενά επώνυμα αλλά ούτε και ανώνυμα άρχων - διοικητής της Πάλης, αντίθετα ορισμένες ενδείξεις που έχουμε μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι οι πολίτες, ο «δήμος», ως σύνολο, διαδραμάτιζαν κύριο ρόλο σε πολιτικές ενέργειες ή λάβαιναν αποφάσεις. Οι ενδείξεις από επιγραφή, που βρέθηκε στα ερείπια της αρχαίας Πάλης, χαραγμένη πάνω σε λίθινη στήλη. Στην επιγραφή με σαφήνεια μνημονεύεται ως κυρίαρχο σώμα της πόλης η «Βουλή» και «ο Παλέων δήμος»:
«Ἀρίστου μάντεως δὶς ἱερᾱσαμένη εὐσεβῶς ἡ Βουλὴ καὶ ὁ Παλέων δῆμος ἐννοίας ἕνεκεν καὶ σωφροσύνης, ἰσοβίως ἀπέδειξεν».
Σε άλλη επίσης επιγραφή που βρέθηκε τον 18ο αιώνα στα ερείπια της Πάλης, χαραγμένη πάνω σε μάρμαρο, αναφέρεται «η Βουλή και ο δήμος Παλείων». Οι επιγραφές αυτές, αν και δεν έχουν με ακρίβεια χρονολογηθεί και μολονότι φαίνεται να ανήκουν στους Ρωμαϊκούς χρόνους, είναι αξιόλογες ενδείξεις ότι στην Πάλη υπήρχε ένα «αριστοδημοκρατικό πολίτευμα». Πληροφοριακές ενδείξεις μας οδηγούν επίσης στο ίδιο συμπέρασμα σχετικά με το πολίτευμα και των άλλων διοικητικών διαμερισμάτων της Κεφαλονιάς. Ο Ηλίας Ζερβός Ιακωβάτος στηριζόμενος σε μνείες αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων (Θουκυδίδης και Ηρόδοτος) χαρακτηριστικά γράφει:
«Φαίνεται ότι το πολίτευμα και των τεσσάρων της Κεφαλληνίας πόλεων ήτον δημοκρατικόν, διότι εις τας συμμαχίας των μετά των άλλων Ελλήνων, ώς και εις τους πολέμους, εις τους οποίους συνεμέθεξαν, αναφέρονται πάντοτε αι πόλεις, και όχι ηγεμόνες βασιλεύοντες επ' αυτών.»
Στα ίδια συμπεράσματα καταλήγει και ο Λοβέρδος, εκτός από την Πάλη που αναφέραμε παραπάνω, και για την Κράνη, τη Σάμη και τους Πρόννους.
Ρωμαϊκοί χρόνοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο ανεξάρτητος και αυτόνομος βίος των τεσσάρων «πόλεων - κρατών» της Κεφαλονιάς συνεχίστηκε ώς την κατάληψη του νησιού από τη Ρώμη. Ο νέος κατακτητής, όπως ήταν φυσικό, δεν άφησε περιθώρια ανεξάρτητης πολιτικής και στρατιωτικής δράσης στους νέους υπηκόους του.
Σε μια μόνο επιγραφή των κατοίκων της Πάλης προς τιμή του Ρωμαίου αυτοκράτορα Τραϊανού Αδριανού γίνεται νύξη για κάποια αυτονομία της Πάλης και κατά την περίοδο της ρωμαϊκής κυριαρχίας στο νησί. Η επιγραφή αναφέρει:
«ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΑ ΚΑΙΣΑΡΑ ΤΡΑΪΑΝΟΝ ΑΔΡΙΑΝΟΝ ΣΕΒΑΣΤΟΝ ΟΛΥΜΠΙΟΝ Η ΠΟΛΙΣ ΠΑΛΕΩΝ ΤΗΣ ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΣ ΕΛΕΥΘΕΡΑ ΚΑΙ ΑΥΤΟΝΟΜΟΣ ΔΙΑ ΕΠΙΜΕΛΗΤΟΥ ΑΡΝΟΥΦΙΛΟΥ ΤΟΥ ΑΓΑΘΟΚΛΕΟΥΣ ΥΙΟΥ».
Αλλά και από την επιγραφή αυτή συνάγεται η κατάργηση της αυτονομίας, αφού η αφιέρωση των κατοίκων της Πάλης προς τον Αδριανό γίνεται ύστερα από υπόδειξη «Επιμελητού», δηλαδή ειδικού επιτρόπου του Ρωμαίου κατακτητή.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «An Inventory of Archaic and Classical Poleis». (Αγγλικά) Inventory of Archaic and Classical Poleis. 2004.
- ↑ Strabo (1819). Geographika. Eberartos.
- ↑ 3,0 3,1 «Ιστορίαι/ε' - Βικιθήκη». el.wikisource.org. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2020.
- ↑ «ΗΡΟΔΟΤΟΣ: Ἱστορίαι». www.greek-language.gr. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2020.
