Πέρα από τον Παράδεισο
| Πέρα από τον pαράδεισο >Stranger Than Paradise | |
|---|---|
 | |
| Σκηνοθεσία | Τζιμ Τζάρμους[1][2][3] |
| Παραγωγή | Sara Driver[1] |
| Σενάριο | Τζιμ Τζάρμους[1] |
| Βασισμένο σε | Stranger than Paradise |
| Πρωταγωνιστές | Τζον Λιούρι[1][2][4], Έστερ Μπαλίντ:[1][2][4], Ρίτσαρντ Έντσον[1][2][4], Rammellzee[1][5], Tom DiCillo[1][4][5], Rockets Redglare[1][5], Sara Driver[1][5] και Logan Carter |
| Μουσική | Τζον Λιούρι[1] |
| Τραγούδι | Τζον Λιούρι |
| Φωτογραφία | Tom DiCillo[1] |
| Μοντάζ | Τζιμ Τζάρμους[1] |
| Διανομή | The Samuel Goldwyn Company και Netflix |
| Πρώτη προβολή | 1984 και 9 Νοεμβρίου 1984 (Γερμανία)[6] |
| Διάρκεια | 89 λεπτά και 88 λεπτά[7] |
| Προέλευση | Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής[8][9][7] και Γερμανία[8][9] |
| Γλώσσα | Αγγλικά |
| δεδομένα () | |
Το Πέρα από τον παράδεισο (Πρωτότυπος τίτλος: Stranger Than Paradise) είναι κινηματογραφικό έργο σε σενάριο και σκηνοθεσία του Τζιμ Τζάρμους. Πρωταγωνιστούν ο μουσικός της τζαζ Τζον Λιούρι, ο πρώην ντράμερ των Sonic Youth Ριτσαρντ Έντσον και η ουγγαρέζα ηθοποιός Έστερ Μπαλίντ.
Πλοκή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το έργο αποτελείται από τρία μέρη. Στο πρώτο μέρος (με τίτλο «Ο Νέος Κόσμος») γνωρίζουμε τον Γουίλι ο οποίος είναι ένας Αμερικανός μποέμ ουγγρικής καταγωγής, και τον φίλο του τον Έντι. Κάποια μέρα παρουσιάζεται η ξαδέρφη του Γουίλι, η Εύα από την Ουγγαρία, που μετανάστευσε και τώρα θέλει να πάει στην θεία της στο Κλίβελαντ. Η Εύα μένει για λίγο διάστημα με τον Γουίλι και μετά συνεχίζει το ταξίδι της. Στο δεύτερο μέρος (με τίτλο «Ένα χρόνο μετά») ο Γουίλι και ο Έντι αποφασίζουν να επισκεφτούν την Εύα που μένει στην θεία Λότα στο Κλίβελαντ. Στο τρίτο μέρος («Παράδεισος») οι τρεις τους αποφασίζουν να κάνουν μια εκδρομή στην Φλόριντα. Εκεί συμβαίνουν διάφορα γεγονότα και το ταξίδι τους παίρνει απρόβλεπτη τροπή. Ο Γουίλι και ο Έντι χάνουν όλα τους τα χρήματα σε στοιχήματα στον ιππόδρομο. Η οικονομική τους κατάσταση είναι απελπιστική, αφού δεν έχουν χρήματα ούτε για να μείνουν αλλά ούτε και για να γυρίσουν πίσω. Την επόμενη μέρα όμως κερδίζουν λίγα χρήματα σε στοιχήματα σε αγώνες δρόμου σκύλων. Γεμάτοι χαρά πηγαίνουν στο ξενοδοχείο για να το πουν στην Εύα. Δεν την βρίσκουν όμως εκεί. Η Εύα έχει πάει βόλτα και συναντά στο δρόμο έναν άγνωστο που, παρεξηγώντας την εκκεντρική ενδυμασία της, νομίζει ότι έχει έρθει καθυστερημένη στο ραντεβού παράδοσης χρημάτων και με εκνευρισμένο τόνο της δίνει μια βαλίτσα γεμάτη χρήματα και φεύγει βιαστικός για να μην τον πιάσουν. Η Εύα γυρίζει πίσω στο ξενοδοχείο με την βαλίτσα, αλλά δεν βρίσκει τους δυο φίλους, που με την σειρά τους έχουν πάει για να αναζητήσουν την Εύα, πιστεύοντας ότι τους παράτησε και έφυγε. Τελικά ο Γουίλι αναζητώντας την Εύα μπαίνει σε ένα αεροπλάνο που απογειώνεται πριν προλάβει να ξανακατέβει με προορισμό την Ουγγαρία.
Παραγωγή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η ταινία αρχικά προοριζόταν για μικρού μήκους 30 λεπτών, την οποία ο Τζάρμους γύρισε το 1982, με φιλμ που είχε περισσέψει από γυρίσματα ταινιών του Βιμ Βέντερς. Η αρχική μικρού μήκους ταινία προβλήθηκε το 1983 στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Ρότερνταμ, όπου κέρδισε το βραβείο κριτικών[10]. Δύο χρόνια αργότερα την επέκτεινε και της έδωσε την σημερινή της δομή, με το πρώτο τμήμα (που αποτελούσε την ταινία μικρού μήκους) να μετονομάζεται σε «Ο Νέος Κόσμος» (The New World).
Η ταινία αποτελείται από μονοπλάνα, καθώς κάθε σκηνή ολοκληρώνεται με μία μόνο λήψη και καταλήγει σε μερικά δευτερόλεπτα μαύρου κάδρου. Αυτό η επιλογή οφείλεται κυρίως στο ότι το φιλμ, που του είχε παραχωρηθεί αφιλοκερδώς από τον διευθυντή φωτογραφίας του Βιμ Βέντερς, είχε διάρκεια 40 λεπτών και κανονικά θα επαρκούσε, μετά το μοντάζ και την γενικότερη επεξεργασία, για ταινία μόλις 5 λεπτών. Ο Τζάρμους όμως, με τη χρήση μονοπλάνων για κάθε σκηνή κατάφερε να ελαχιστοποιήσει το μοντάζ, απομυζώντας 30 λεπτά ωφέλιμης διάρκειας από το υλικό του και ολοκληρώνοντας τα γυρίσματα του πρώτου τμήματος σε ένα μόλις σαββατοκύριακο.[10]
Αξίζει να αναφέρουμε ότι και εδώ έχουμε τον χαρακτήρα του αλλοδαπού που βλέπει με φρέσκια ματιά το περιβάλλον που ζουν οι βασικοί ήρωες, στο πρόσωπο της ουγγαρέζας Εύας. Αντίστοιχους χαρακτήρες βλέπουμε σε πολλές άλλες ταινίες του Τζάρμους, όπως τον ιταλό Ρομπέρτο στο Στην παγίδα του νόμου ή τους δύο γιαπωνέζους τουρίστες στο Mystery Train (οι δύο αυτές ταινίες αποτελούν μάλιστα τριλογία, μαζί με το Πέρα από τον Παράδεισο, σύμφωνα με τον Τζάρμους).[10][11]
Η μουσική είναι του Τζον Λιούρι, που πρωταγωνιστεί επίσης. Πολύ χαρακτηριστικό είναι επίσης το I Put A Spell On You του μπλουζίστα Screamin’ Jay Hawkins της δεκαετίας του 1950.
Βραβεύσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- 1984: Χρυσή κάμερα στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Καννών
- 1984: Χρυσή Λεοπάρδαλη στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Λοκάρνο
- 1985: Ειδικό βραβείο στο Sundance Film Festival
- 2002: Καταγραφή στο National Film Registry
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 (Σουηδικά) Svensk Filmdatabas. Svenska Filminstitutet. 6623. Ανακτήθηκε στις 9 Ιανουαρίου 2016.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 stopklatka
.pl /film /inaczej-niz-w-raju-1984. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουλίου 2016. - ↑ www
.imdb .com /title /tt0088184 /. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουλίου 2016. - ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 www
.filmaffinity .com /en /film241461 .html. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουλίου 2016. - ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 www
.imdb .com /title /tt0088184 /fullcredits. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουλίου 2016. - ↑ (Γερμανικά) Λεξικό παγκόσμιων κινηματογραφικών ταινιών. Zweitausendeins.
- ↑ 7,0 7,1 stranger-paradise-0.
- ↑ 8,0 8,1 The American Film Institute Catalog of Motion Pictures. 67292. Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2020.
- ↑ 9,0 9,1 filmportal.de. 0c2e30a0e88a4f82bfa8c14568c0e0bc. Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2020.
- ↑ 10,0 10,1 10,2 Κώστας Γ. Καρδερίνης, O Τζιμ Τζάρμους στην παγίδα του σινεμά (μέρος 1ο), MiC music portal, ανάκτηση 23/5/2009
- ↑ Κώστας Γ. Καρδερίνης, O Τζιμ Τζάρμους στην παγίδα του σινεμά (μέρος 2ο), MiC music portal, ανάκτηση 23/5/2009
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Πέρα από τον Παράδεισο στην IMDb (Αγγλικά)
- Πέρα από τον Παράδεισο στο AllMovie (Αγγλικά)
- Πέρα από τον Παράδεισο στο Rotten Tomatoes (Αγγλικά)
- Πέρα από τον Παράδεισο στο Box Office Mojo (Αγγλικά)
- Πέρα από τον Παράδεισο στο TCMDB (Αγγλικά)
- Πέρα από τον Παράδεισο στο AlloCine (Γαλλικά)
- Πέρα από τον Παράδεισο στο Cine.gr (αρχειοθετημένος)
- Πέρα από τον Παράδεισο στο Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου
- Νίνος Φενέκ Μικελίδης (13 Ιουλίου 2001). «Πέρα απ' τον Παράδεισο». Τέχνες. Ελευθεροτυπία. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Απριλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 24 Μαΐου 2009.
- Stranger Than Paradise bei filmevona-z.de (Γερμανικά)
