Πανικός στο μετρό της Νέας Υόρκης
To Πανικός στο μετρό της Νέας Υόρκης (Πρωτότυπος τίτλος: The Takeing of Pelham One Two Three) είναι Αμερικανική δραματική αστυνομική ταινία του 1974 σε σκηνοθεσία Τζόζεφ Σάρτζεντ και σενάριο του Πίτερ Στόουν, βασισμένο στο μυθιστόρημα "The Takeing of Pelham One Two Three" του Τζον Γκόντεϊ που κυκλοφόρησε το 1973. Πρωταγωνιστούν οι Γουόλτερ Ματάου, Ρόμπερτ Σο, Μάρτιν Μπάλσαμ και Έκτωρ Ελιζόντο.[11]
Η ταινία απέσπασε την αποδοχή των κριτικών. Αρκετοί κριτικοί την χαρακτήρισαν μια από τις καλύτερες ταινίες του 1974 και ήταν επιτυχία στο box office. [12] Όπως και στο μυθιστόρημα, η ταινία διαδραματίζεται στην Νέα Υόρκη, όπου μια ομάδα κακοποιών παίρνουν ομήρους τους επιβάτες ενός βαγονιού του μετρό της Νέας Υόρκης για να αποσπάσουν λύτρα. Μουσικά, διαθέτει ένα από τα καλύτερα και πιο ευρηματικά τραγούδια θρίλερ της δεκαετίας του 1970.[13]
Πλοκή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στη Νέα Υόρκη, τέσσερις άνδρες που φορούν παρόμοιες μεταμφιέσεις και κουβαλούν κρυμμένα όπλα επιβιβάζονται στο ίδιο τρένο του μετρό στο κέντρο της πόλης, σε διαφορετικούς σταθμούς. Χρησιμοποιώντας τις κωδικές ονομασίες "Κύριος Μπλου", "Κύριος Γκριν", "Κύριος Γκρέι" και "Κύριος Μπράουν", παίρνουν όμηρους στο πρώτο βαγόνι 18 άτομα, μεταξύ των οποίων ο μηχανοδηγός και ένας μυστικός αστυνομικός.
Επικοινωνώντας μέσω ασυρμάτου με τον υπολοχαγό της αστυνομίας της Νέας Υόρκης Ζάκαρι Γκάρμπερ, ο "Κύριος Μπλου" απαιτεί λύτρα ύψους 1 εκατομμυρίου δολαρίων ΗΠΑ (που ισοδυναμεί με 4,8 εκατομμύρια δολάρια το 2023) για να παραδοθούν ακριβώς μέσα σε μία ώρα διαφορετικά θα σκοτώνει έναν όμηρο για κάθε λεπτό καθυστέρησης. Ο "Κύριος Γκριν" φτερνίζεται περιοδικά, στο οποίο ο Γκάρμπερ απαντά πάντα, "γείτσες". Ο Γκάρμπερ, ο βοηθός του Πατρόνε και άλλοι συνεργάζονται ενώ εικάζουν για το σχέδιο διαφυγής των τρενοπειρατών. Ο Γκάρμπερ υποθέτει ότι ένας από τους κακοποιούς πρέπει να είναι πρώην αυτοκινητιστής, αφού κατάφεραν να αποσυνδέσουν το βαγόνι και να το παρκάρουν στο τούνελ κάτω από την 28η οδό.
Οι συνομιλίες μεταξύ των πειρατών αποκαλύπτουν ότι ο "Κύριος Μπλου" είναι πρώην συνταγματάρχης του Βρετανικού Στρατού και ήταν μισθοφόρος στην Αφρική. Επίσης ο "Κύριος Γκριν" ήταν ένας αυτοκινητιστής που πιάστηκε σε μια επιδρομή ναρκωτικών και ο "Κύριος Μπλου" που δεν εμπιστεύεται τον "Κύριο Γκρέι", εκδιώχθηκε από τη Μαφία επειδή δεν ήταν συνεπής. Ακριβώς τότε, ο "Κύριος Γκρέι" πυροβολεί και σκοτώνει τον επόπτη διέλευσης Καζ Ντόλοβιτς, που εστάλθη από το Κεντρικό Σταθμό, καθώς πλησιάζει το βαγόνι των πειρατών.
Τα λύτρα μεταφέρονται στην πόλη με ένα αυτοκίνητο της αστυνομίας που τρέχει με ιλλιγγιώδη ταχύτητα, το οποίο τρακάρει πολύ πριν φτάσει στην 28η οδό. Καθώς η προθεσμία λήγει, ο Γκάρμπερ μπλοφάρει τον "Κύριο Μπλου" ισχυριζόμενος ότι τα χρήματα έφτασαν στην είσοδο του σταθμού και απλώς πρέπει να περπατήσουν στο τούνελ μέχρι το τρένο. Στο μεταξύ, έρχεται μια αστυνομική μοτοσικλέτα με τα λύτρα. Καθώς δύο αστυνομικοί μεταφέρουν τα χρήματα στο τούνελ, ένας από τους πολλούς ελεύθερους σκοπευτές της αστυνομίας στο τούνελ πυροβολεί τον "Κύριο Μπράουν" και οι πειρατές ανταλλάσσουν πυρά με την αστυνομία. Σε αντίποινα, ο "Κύριος Μπλου" σκοτώνει τον μηχανοδηγό.
Τα χρήματα παραδίδονται και μοιράζονται στους πειρατές. Ο "Κύριος Μπλου" διατάζει τον Γκάρμπερ να αποκαταστήσει το ρεύμα στη γραμμή του μετρό, να βάλει τους σηματοδότες κυκλοφορίας σε πράσινο χρώμα μέχρι το South Ferry και να απομακρύνει την αστυνομία από τους σταθμούς κατά μήκος της διαδρομής. Ωστόσο, πριν ολοκληρωθεί η διαδικασία, ο "Κύριος Γκριν" μετακινεί το τρένο νοτιότερα. Όταν ο Γκάρμπερ ανησυχεί, ο "Κύριος Μπλου" εξηγεί ότι ήθελε μεγαλύτερη απόσταση από την αστυνομία μέσα στο τούνελ.
Οι πειρατές παρακάμπτουν τον νεκρό διακόπτη έτσι ώστε το τρένο να αρχίσει να κινείται χωρίς κανέναν στα χειριστήρια. Ο Γκάρμπερ ενώνεται με τον επιθεωρητή Ντάνιελς πάνω από το έδαφος όπου σταμάτησε το τρένο. Οι πειρατές βάζουν το τρένο σε κίνηση και κατεβαίνουν. Καθώς περπατούν προς την έξοδο κινδύνου του τούνελ, ο μυστικός αξιωματικός πηδά από το τρένο και κρύβεται ανάμεσα στις ράγες. Χωρίς να γνωρίζουν ότι οι πειρατές έχουν εγκαταλείψει το τρένο, ο Γκάρμπερ και ο Ντάνιελς οδηγούν νότια πάνω από τη διαδρομή του. Χωρίς κανέναν στα χειριστήρια, το τρένο αναπτύσει μεγάλη ταχύτητα. Οι πειρατές βγάζουν τις μεταμφιέσεις τους και τα όπλα για να τα πετάξουν, αλλά ο "Κύριος Γκρέι" αρνείται να παραδώσει το όπλο του, με αποτέλεσμα να έρθει σε αντιπαράθεση με τον "Κύριο Μπλου", ο οποίος τον πυροβολεί και τον σκοτώνει. Εκεινή την στιγμή ο μυστικός αξιωματικός ανταλλάσσει πυρά με τον "Κύριο Μπλου", ενώ ο "Κύριος Γκριν" δραπετεύει μέσω μιας εξόδου κινδύνου στον δρόμο.
Ο Γκάρμπερ, σκεπτόμενος την ύποπτη τελευταία κίνηση του τρένου, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι πειρατές παρέκαμψαν τον νεκρό διακόπτη και δεν βρίσκονται πλέον στο τρένο. Επιστρέφει εκεί που είχε σταματήσει το τρένο, μπαίνει στην ίδια έξοδο κινδύνου από το επίπεδο του δρόμου και αντιμετωπίζει τον "Κύριο Μπλου" καθώς ετοιμάζεται να σκοτώσει τον μυστικό αστυνομικό. Χωρίς διαφυγή, ο "Κύριος Μπλου" αυτοκτονεί από ηλεκτροπληξία βάζοντας σκόπιμα το πόδι του πάνω στο τρίτη ράγα. Εν τω μεταξύ, ο συρμός περνάει μέσα από τη νότια σήραγγα. Όταν εισέρχεται στον βρόχο του South Ferry, η ταχύτητά του ενεργοποιεί τις αυτόματες ασφάλειες. Κόβει ταχύτητα μέχρι να σταματήσει, αφήνοντας τους ομήρους τρομοκρατημένους αλλά ασφαλείς.
Δεδομένου ότι κανένας από τους τρεις νεκρούς πειρατές δεν ήταν αυτοκινητιστής, ο Γκάρμπερ υποθέτει ότι ο μόνος επιζών πρέπει να είναι αυτοκινητιστής. Ψάχνοντας μέσα από μια λίστα με πρόσφατα απολυμένους αυτοκινητιστές, ο Γκάρμπερ και ο Πατρόνε χτυπούν την πόρτα του Χάρολντ Λόνγκμαν (Κύριος Γκριν). Αφού έκρυψε βιαστικά τα κλοπιμαία, ο Λόνγκμαν τους αφήνει να μπουν, μπλοφάρει κατά την ανάκρισή τους και παραπονιέται αγανακτισμένος ότι τον υποπτεύονται. Ο Γκάρμπερ ορκίζεται να επιστρέψει ξανά με ένταλμα έρευνας. Καθώς ο Γκάρμπερ κλείνει την πόρτα του διαμερίσματος πίσω του, ο Λόνγκμαν φτερνίζεται και ο Γκάρμπερ λέει αντανακλαστικά "γείτσες", όπως είχε πει από τον ασύρματο. Ο Γκάρμπερ ανοίγει ξανά την πόρτα και ρίχνει στον Λόνγκμαν ένα καυστικό, συνειδητό βλέμμα δείχνοντας ότι είναι αυτός που αναζητούν.
Διανομή ρόλων
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Γουόλτερ Ματάου - Ζάκαρι Γκάρμπερ
- Ρόμπερτ Σο - "Κύριος Μπλου"
- Μάρτιν Μπάλσαμ - "Κύριος Γκριν"
- Έκτωρ Ελιζόντο - "Κύριος Γκρέι"
- Κόντε Χίντμαν - "Κύριος Μπράουν"
- Τζούλιους Χάρις - Επιθεωρητής Ντάνιελς
- Τζέιμς Μπρόντερικ - Ντένι Ντόιλ
- Ντικ Ο'Νιλ - Κορέλ
- Λι Γουάλας - Δήμαρχος
- Τομ Πέντι - Καζ Ντόλοβιτς
- Τζέρι Στίλερ - Υπολοχαγός Ρίκο Πατρόνε
- Ρούντι Μποντ - Αστυνομικός Επίτροπος
Υποδοχή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Κριτικές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Νόρα Σάιρ των New York Times θεώρησε ότι αιχμαλώτισε τη διάθεση της Νέας Υόρκης και των Νεοϋορκέζων. Σε όλη τη διάρκεια υπάρχει μια επιδέξια ισορροπία μεταξύ της ευαλωτότητας των Νεοϋορκέζων και της δραστικής, προκλητικής αίσθησης της κωμωδίας που ευδοκιμεί σε όλα τα πεζοδρόμια μας. Και η τρενοπειρατεία φαίνεται σαν ένα απολύτως πιθανό γεγονός για αυτήν την πόλη. (Ίσως το μόνο στοιχείο της φαντασίας είναι το υπονοούμενο ότι τα τμήματα της πόλης θα μπορούσαν να λειτουργήσουν τόσο ομαλά μαζί.[14]
Ο Βίνσεντ Κάνμπι, ένας άλλος κριτικός των New York Times , έγραψε: Η Νέα Υόρκη είναι ένα χάος, λένε αυτές οι ταινίες. Την διευθύνουν ανόητοι. Οι πολίτες της βρίσκονται στο έλεος των εγκληματιών της, οι οποίοι, όχι τόσο συχνά, προστατεύονται από μια ανίερη συμμαχία πολιτικών και κακών μπάτσων. Ο αέρας είναι αδύνατος. Αλλά η ταινία , σε σύγκριση με τη γενική σειρά ταινιών της Νέας Υόρκης, είναι πρακτικά ένα τονωτικό, με καλό χιούμορ, συχνά πνευματώδες σασπένς μελόδραμα στο οποίο οι εκπρόσωποι του νόμου και της ευπρέπειας θριαμβεύουν χωρίς να σπάζουν τους κανόνες. [15]
Η Boston Globe την χαρακτήρισε γρήγορη, αστεία και αρκετά τρομακτική και μια βόλτα που σπάζει τα νεύρα και εκτίμησε το κακό χιούμορ του σεναρίου του Στόουν, το οποίο ακουμπούσε σε μια πιο σκοτεινή πραγματικότητα: Πριν από λίγο καιρό τα μετρό ήταν ασφαλή, σήμερα μερικά από αυτά είναι γεμάτα από τη σκοτεινή οργή των ασύλων. Και ποιος πραγματικά μπορεί να πει ότι ένα περιστατικό τύπου Πέλχαμ δεν συζητείται; [16]
Ο Τσαρλς Τσάμπλιν των Los Angeles Times την χαρακτήρισε "με χονδροειδές ύφος και αποτελεσματικό, ένα ζωηρό μελόδραμα κινουμένων σχεδίων, που είναι ωραίο να γνωρίζουμε, μια μελέτη περίπτωσης ψυχοπαθητικής συμπεριφοράς. Η ταινία είναι στην πραγματικότητα η καλύτερη μέχρι σήμερα του νέου πολλαπλού κινδύνου, φρέσκια, ζωηρή και με σασπένς... Υπάρχουν μερικές υπέροχες σκηνές στις σήραγγες του μετρό και στις γεμάτες αποβάθρες και στις φραγμένες εισόδους στο επίπεδο του δρόμου. Το νευρικό κέντρο του μετρό είναι συναρπαστικό. Η ταινία είναι η ματιά της για το πώς λειτουργούν τα πράγματα... Η βία αντιμετωπίζεται με αυτοσυγκράτηση και αυτό που παραμένει σαφές είναι ότι ο στόχος είναι η γρήγορη ψυχαγωγία.[17]
Σε μια σύγχρονη κριτική του ο Ρότζερ Ίμπερτ των Chicago Sun-Times έδωσε στην ταινία 3 από τα 4 αστέρια του. Επαίνεσε τον αδύναμο ρεαλισμό της ταινίας και τους υποστηρικτικούς χαρακτήρες που ανέβασαν αυτό που θα μπορούσε να ήταν ένα προβλέψιμο θρίλερ εγκλήματος: Παρά όλα αυτά νοιαζόμαστε για τους ανθρώπους και όχι για τους μηχανισμούς της πλοκής. [18] Ο Τζιν Σίσκελ έδωσε επίσης στην ταινία 3 από τα 4 αστέρια του, περιγράφοντάς την ως ένα συμπαγές νέο θρίλερ με ίσες ποσότητες έντασης και κωμωδίας.[19]
Στον ιστότοπο συγκέντρωσης κριτικών Rotten Tomatoes η ταινία έχει ποσοστό αποδοχής 98% βασισμένες σε 44 κριτικές, με μέσο όρο 8,30 στα 10. Η κριτική συναίνεση του ιστοτόπου αναφέρει: "Αναπνευστικό, συναρπαστικό και αρκετά αστείο, το "Πανικός στο μετρό της Νέας Υόρκης" βλέπει τον Γουόλτερ Ματάου και τον Ρόμπερτ Σο να κοντράρονται μεταξύ τους σε αβίαστα υψηλή φόρμα." [20]
Διακρίσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Βραβεία BAFTA
- 1976: Υποψηφιότητα: Καλύτερη Μουσική — Ντέιβιντ Σάιρ
- 1976: Υποψηφιότητα: Καλύτερος Β' Ανδρικός ρόλος — Μάρτιν Μπάλσαμ
- Βραβείο Writers Guild of America
- 1975: Υποψηφιότητα: Καλύτερη δραματική ταινία διασκευασμένη από άλλο υλικό — Πίτερ Στόουν
Ριμέικ
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ένα ριμέικ που διαδραματίζεται μετά την 11η Σεπτεμβρίου στη Νέα Υόρκη σε σκηνοθεσία Τόνι Σκοτ και με πρωταγωνιστές τους Ντένζελ Ουάσινγκτον και Τζον Τραβόλτα, κυκλοφόρησε το 2009 με μικτές κριτικές.[21]
Κληρονομιά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τα χρωματικά κωδικοποιημένα ονόματα των κλεφτών στο Reservoir Dogs ήταν ένας εσκεμμένος φόρος τιμής από τον Κουέντιν Ταραντίνο στο "Πανικός στο μετρό της Νέας Υόρκης".[22]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ www
.imdb .com /title /tt0072251 /. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουλίου 2016. - ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 www
.cinematografo .it /cinedatabase /film /il-colpo-della-metropolitana /14041 /. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουλίου 2016. - ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 www
.allocine .fr /film /fichefilm _gen _cfilm=43409 .html. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουλίου 2016. - ↑ 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 4,10 4,11 4,12 4,13 4,14 www
.imdb .com /title /tt0072251 /fullcredits. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουλίου 2016. - ↑ 5,0 5,1 (Τσεχικά) Česko-Slovenská filmová databáze. 2001.
- ↑ 6,0 6,1 tt0072251. Ανακτήθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 2016.
- ↑ 7,00 7,01 7,02 7,03 7,04 7,05 7,06 7,07 7,08 7,09 7,10 7,11 7,12 7,13 7,14 7,15 7,16 7,17 7,18 7,19 7,20 www
.imdb .com /title /tt0072251 /releaseinfo. - ↑ 8,0 8,1 8,2 (Αγγλικά) Internet Movie Database. www
.imdb .com /title /tt0072251 /releaseinfo. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουνίου 2022. - ↑ 9,0 9,1 taking-pelham-1-2-3-1.
- ↑ Haun, Harry (April 7, 1974). "Matthau Lightens the Suspense in Filming of a N.Y. Subway Hijacking". Los Angeles Times. Calendar, p. 24, 53, 72.
- ↑ «The Taking of Pelham One Two Three (1974)» (στα Αγγλικά). Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Νοεμβρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουλίου 2024.
- ↑ Godey, John (1974). The Taking of Pelham One, Two, Three (1st έκδοση). New York City: Dell Books. ISBN 978-0440184959. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Σεπτεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2016.
- ↑ «Taking of Pellham 123». Allmusic. 2013. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Ιουνίου 2013. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουνίου 2013.
- ↑ Sayre, Nora (October 3, 1974). "'Pelham One Two Three,' Starring Matthau, Catches the City's Mood". The New York Times, Oct. 3, 1974, p. 50.
- ↑ Canby, Vincent (November 10, 1974). "New York's Woes Are Good Box Office". The New York Times, Section 2, p. 1.
- ↑ The Boston Globe, Oct. 17, 1974, p. 61
- ↑ Champlin, Charles (October 23, 1974). "Taking A-Train—for Keeps". Los Angeles Times, Part IV, p. 1.
- ↑ Ebert, Roger (2 Οκτωβρίου 1974). «The Taking of Pelham One Two Three». RogerEbert.com. Ebert Digital LLC. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Μαΐου 2017. Ανακτήθηκε στις 31 Μαΐου 2017.
- ↑ Siskel, Gene (November 11, 1974). "The Taking of Pelham 1 2 3". Chicago Tribune. Section 3, p. 19.
- ↑ «The Taking of Pelham One Two Three». Rotten Tomatoes. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Μαρτίου 2021. Ανακτήθηκε στις 21 Σεπτεμβρίου 2023.
- ↑ «The Taking of Pelham 1 2 3 (2009)». Rotten Tomatoes. 2013. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Οκτωβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2013.
- ↑ Seelie, Christopher (5 Αυγούστου 2014). «10 Films That Had The Biggest Influences On Tarantino's Reservoir Dogs».
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Πανικός στο μετρό της Νέας Υόρκης στην IMDb (Αγγλικά)
- Πανικός στο μετρό της Νέας Υόρκης στο AllMovie (Αγγλικά)
- Πανικός στο μετρό της Νέας Υόρκης στο Rotten Tomatoes (Αγγλικά)
- Πανικός στο μετρό της Νέας Υόρκης στο Metacritic (Αγγλικά)
- Πανικός στο μετρό της Νέας Υόρκης στο TCMDB (Αγγλικά)
- Πανικός στο μετρό της Νέας Υόρκης στο AlloCine (Γαλλικά)
- Πανικός στο μετρό της Νέας Υόρκης στο Cine.gr (αρχειοθετημένος)
- Πανικός στο μετρό της Νέας Υόρκης στο Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου