Παραλία Τυρού Αρκαδίας
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Συντεταγμένες: 37°14′54″N 22°51′29″E / 37.24833°N 22.85806°E
| Παραλία Τυρού | |
|---|---|
 | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα[1] |
| Αποκεντρωμένη Διοίκηση | Πελοποννήσου - Δυτικής Ελλάδας - Ιονίου |
| Περιφέρεια | Πελοποννήσου |
| Περιφερειακή Ενότητα | Αρκαδίας |
| Δήμος | Νότιας Κυνουρίας |
| Δημοτική Ενότητα | Δημοτική Ενότητα Τυρού |
| Δημοτική Κοινότητα | Τυρού |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Πελοπόννησος |
| Νομός | Αρκαδίας |
| Υψόμετρο | 15 μέτρα |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 784 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Ονομασία κατοίκων | Τυριώτες |
| Ταχ. κώδικας | 220 29 |
| Τηλ. κωδικός | 2757 |
Η Παραλία Τυρού[2] είναι παραθαλάσσιος οικισμός της Περιφερειακής Ενότητας Αρκαδίας και παραθεριστικό κέντρο της Ανατολικής Πελοποννήσου. Σύμφωνα με την Απογραφή του 2011, έχει πληθυσμό 925 κατοίκων.[3] Είναι οικιστικά ενιαίος με την Παραλία Σαπουνακαίικων. Οι δύο αυτοί οικισμοί συγκεντρώνουν τον κύριο όγκο των μόνιμων κατοίκων της περιοχής. Αποτελούν επίσης εμπορικό και διοικητικό κέντρο της Δημοτική Ενότητας Τυρού, του Δήμου Νότιας Κυνουρίας.[4]
Αναφέρεται επίσημα ως ξεχωριστός οικισμός για πρώτη φορά το 1961 να απογράφεται στην τότε κοινότητα Τυρού (που είχε έδρα τον Τυρό). Το 1994 αποσπάσθηκε από την κοινότητα Τυρού και ορίστηκε έδρα του δήμου Τυροσαπουνακαίικων ενώ το 1997 αποσπάσθηκε από το δήμο (που καταργήθηκε) και ορίστηκε έδρα του νεοϊδρυθέντα δήμου Απόλλωνος (μέχρι το 2010 οπότε προσαρτήθηκε στο δήμο Νότιας Κυνουρίας).[5]
Γεωγραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Βρίσκεται στο μέσο της Κυνουρίας, ανάμεσα στις υπώρειες του Πάρνωνα και τις ακτές του Μυρτώου πελάγους. Απέχει 180 χιλιόμετρα από την Αθήνα, 71 χιλιόμετρα από την Τρίπολη, 70 από το Άργος, 20 από το Λεωνίδιο, 30 από το Άστρος και 14 νμ από τις Σπέτσες.
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Παραλία Τυρού κατοικείται από τους προϊστορικούς χρόνους, υπήρξε ένα από τα επίνεια της αρχαίας Σπάρτης, στο λόφο πάνω από το σημερινό λιμάνι, υπάρχουν τα ερείπια προϊστορικού οικισμού - κάστρου της Λυγαριάς που βοηθούσε στην εποπτεία του λιμένα της Κώμης του Τυρού που βρισκόταν 100 μέτρα ενδότερα στη σημερινή θέση Καραβοστάσι. Στα Λακωνικά του Παυσανία αναφέρεται ως «κόμη μετά λιμένος».
Έχει πάρει την ονομασία του από το ιερό του Απόλλωνα Τυρίτη (ΑΠΕΛΛΟΝΙ ΤΥΡΙΤΑ), τοπικής θεότητας που λατρευόταν στην περιοχή. Η θέση του ιερού βρίσκεται στο λόφο του Προφήτη Ηλία νοτιοδυτικά της κωμόπολης. Εκτενείς ανασκαφές έκανε ο καθηγητής Ρωμαίος, αρχαία ευρήματα έχουν βρεθεί και στο οροπέδιο Παλιόχωρα του Τυρού και στο όρος του Οριώντα (1.194 μ.). Τα ευρήματα από την περιοχή βρίσκονται σήμερα στα μουσεία της Σπάρτης, Τρίπολης, Άστρους, στο Μουσείο Μπενάκη όπως επίσης και στο μουσείο του Λούβρου.
Γεωλογία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στην Παραλία Τυρού από το 1860 έως το 1939 λειτουργούσαν μεταλλεία παραγωγής βαρύτη στο ακρωτήριο Τρίκερι βορειοανατολικά της κωμόπολης. Τελευταίος ιδιοκτήτης τους ήταν ο Αθηναίος επιχειρηματίας Σγούρδας.
Στην περιοχή βρίσκονται και τα γεωλογικά στρώματα Τυρού, της ζώνης Τρίπολης που, σύμφωνα με γεωλόγους του Πανεπιστημίου Πατρών, απαντάται μόνο στην περιοχή. Πρόκειται για ένα πολύ σκληρό πέτρωμα μπλε και πράσινης απόχρωσης, το οποίο οι ντόπιοι το ονομάζουν "Γερανιά".
Γλώσσα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Παραλία Τυρού ανήκει στην ιστορική Τσακωνιά και οι κάτοικοι του μιλούν ακόμη την Τσακωνική διάλεκτο η οποία προέρχεται από την αρχαία δωρική διάλεκτο.
Η Τσακώνικη διάλεκτος ομιλείται επίσης στο Λεωνίδιο, στον Πραστό, στην Καστάνιτσα, στον Άγιο Ανδρέα, στην Σίταινα, στα Πέρα Μέλανα και στη Βασκίνα.
Ο Τυρός σήμερα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Κύριες ασχολίες των κατοίκων είναι ο τουρισμός, η εμπορική ναυτιλία και η αλιεία. Ο Τυρός έχει επίσης πολλούς μετανάστες σε Αμερική, Καναδά και Αυστραλία, οι οποίοι κάθε χρόνο επιστρέφουν στα πάτρια εδάφη για διακοπές.
Διαθέτει σύγχρονη τουριστική υποδομή και στα 18 χλμ. ακτογραμμής του πολλές οργανωμένες παραλίες όπως η παραλία Τηγάνι και η παραλία Κρυονερίου.
Στο λιμάνι του Τυρού βρίσκουν καταφύγιο οι ψαρόβαρκες της περιοχής αλλά και τουριστικά σκάφη κάθε είδους. Στις αρχές του 2016 άλλαξε μορφή μετά από μια σειρά από εργασίες που εκτελέστηκαν όπως η επέκταση του μόλου, η κατασκευή παραλιακών κρηπιδωμάτων και ράμπας σκαφών αλλά και η λιθόστρωση της παραλιακής ζώνης.
Στον Τυρό κάθε Πάσχα θα δείτε μερικά από τα πιο όμορφα Πασχαλινά Έθιμα της Ελλάδας: την Μ. Παρασκευή γίνεται η περιφορά των επιταφίων στην παραλιακή οδό της κωμόπολης με τη συνοδεία των ψαροκάικων, το Μ. Σάββατο το βράδυ την ώρα της Ανάστασης γίνεται το κάψιμο του Ιούδα μέσα στη θάλασσα πάνω σε πλωτή εξέδρα από τους Τσάκωνες μπουρλοτιέρηδες που το συνοδεύουν με δυναμίτες και βεγγαλικά. Χιλιάδες κεριά που ρίχνουν τα μικρά παιδιά μέσα στη θάλασσα νωρίς του Μ. Σαββάτου συμβολίζουν τις ψυχές των χαμένων Τσακώνων ναυτικών και ψαράδων.
Την Κυριακή του Πάσχα γίνεται το τσακωνικό γλέντι στην κεντρική πλατεία, με την ανάγνωση του Ευαγγελίου στην τσακωνική διάλεκτο.
Στη γιορτή της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα, στις 6 Αυγούστου, κάθε χρόνο, κοντά στην ομώνυμη εκκλησία και δίπλα στο λιμάνι του Τυρού γίνεται μεγάλη εμποροπανήγυρη.
Στην Δημοτική Ενότητα Τυρού λειτουργούν τα εξής σωματεία: ο Αθλητικός σύλλογος ο Απόλλων, ο Πολιτιστικός - Μορφωτικός σύλλογος ο Απόλλων, ο Πολιτιστικός σύλλογος Πέρα Μελάνων, ο Αλιευτικός σύλλογος Τυρού και ο σύλλογος Πεζοπόρων Τυρού.
Στο οροπέδιο Παλαιόχωρα του Τυρού, σε υψόμετρο 690 μέτρα, βρίσκεται το σπηλαιοβάραθρο Δέρσιος γνωστό από την αρχαιότητα το οποίο τα τελευταία χρόνια εξερευνάται από ξένους και Έλληνες σπηλαιολόγους.
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές οικισμού - Παραλία Τυρού (εξωτερικός σύνδεσμος)[6]
- Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Κοινοτήτων Αρκαδίας - Κοινότητα Τυρού (εξωτερικός σύνδεσμος)
- Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Δήμων Αρκαδίας - Δήμος Τυρού (Δήμος Απόλλωνος) (εξωτερικός σύνδεσμος)[7]
- Παραλία Τυρός (Feel Greece)
- Παραλία Τυρού (ExploringGreece.gr)
- Παραλία Τυρού (Holiday.gr)
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ (Ελληνικά) Βάση δεδομένων της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής.
- ↑ Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. 27. Αθήνα: Τεγόπουλος - Μανιατέας. 1996. σελ. 93.
- ↑ «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού», σελ. 10749 (σελ. 275 του pdf)
- ↑ «E-GO.GR - ΠΑΡΑΛΙΑ ΤΥΡΟΥ ΑΡΚΑΔΙΑΣ».
- ↑ «Παραλία Τυρού Αρκαδίας». Διοικητικές μεταβολές των ΟΤΑ. Ελληνική Εταιρία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης. Ανακτήθηκε στις 29 Ιανουαρίου 2025.
- ↑ «Ε.Ε.Τ.Α.Α. - ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΑΡΚΑΔΙΑΣ - ΠΑΡΑΛΙΑ ΤΥΡΟΥ».
- ↑ «Ε.Ε.Τ.Α.Α. - ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΔΗΜΩΝ ΑΡΚΑΔΙΑΣ - ΔΗΜΟΣ ΤΥΡΟΥ (ΔΗΜΟΣ ΑΠΟΛΛΩΝΟΣ)».