Πεντλανδίτης
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
 Πεντλανδίτης. Προέλευση: Αυστραλία | |
| Γενικά | |
|---|---|
| Κατηγορία | Θειούχα. Ομάδα πεντλανδίτη |
| Χημικός τύπος | (Fe,Ni)9S8 |
| Ορυκτολογικά χαρακτηριστικά | |
| Πυκνότητα | 4,9 gr/cm3 |
| Χρώμα | Ανοικτό βρονζοκάστανο. Ερυθροκάστανο όταν περιέχει άργυρο |
| Σύστημα κρυστάλλωσης | Κυβικό |
| Κρύσταλλοι | Σπάνιοι, κακοσχηματισμένοι |
| Υφή | Συμπαγής, κοκκώδης |
| Διδυμία | Όχι |
| Σκληρότητα | 3,5 - 4 |
| Σχισμός | Αποχωρισμός κατά {111} |
| Θραύση | Κογχοειδής |
| Λάμψη | Μεταλλική |
| Γραμμή κόνεως | Βρονζοκάστανη |
| Πλεοχρωισμός | Όχι |
| Διαφάνεια | Αδιαφανής |
| Παρατηρήσεις | Δεν εμφανίζει μαγνητικές ιδιότητες |
Ο πεντλανδίτης (αγγλ. pentlandite) είναι σημαντικό θειούχο ορυκτό του νικελίου. Οφείλει το όνομά του στον Joseph Barclay Pentland (1797–1873), Ιρλανδό φυσιοδίφη, ο οποίος τον πρωτοπαρατήρησε στο Sudbury του Οντάριο.
Εμφανίσεις, παραγενέσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σχετίζεται ισχυρά με πυρροτίτη - σπάνια τα δύο ορυκτά απαντούν χωριστά. Ο πεντλανδίτης σχηματίζει σειρά από σπάνια ορυκτά, τα οποία συνιστούν την ομάδα πεντλανδίτη, η οποία έχει γενικό χημικό τύπο AB8(S, Se)8, όπου Α = άργυρος , μαγγάνιο, κάδμιο, μόλυβδος και Β = χαλκός, νικέλιο, κοβάλτιο, σίδηρος. Τα ορυκτά της ομάδας είναι τα εξής:
- Αργυροπεντλανδίτης: Περιέχει άργυρο και σίδηρο
- Κοβαλτιοπεντλανδίτης: Περιέχει κοβάλτιο και σίδηρο
- Γεφφροΐτης (Geffroyite): Περιέχει άργυρο, χαλκό, σίδηρο, μόλυβδο και σελήνιο
- Μαγγανιοσαντλουνίτης (Manganese-shadlunite): Περιέχει μαγγάνιο και νικέλιο
- Πεντλανδίτης
- Σαντλουνίτης (Shadlunite): Περιέχει σίδηρο, χαλκό, μόλυβδο και κάδμιο
Σπάνια ανευρίσκονται σχηματισμένοι κρύσταλλοι. Η συνηθέστερη μορφή του είναι σε κοκκώδη συμπαγή συσσωματώματα σχεδόν πάντα με πυρροτίτη, από τον οποίο διαφέρει στο ότι δεν είναι μαγνητικός. Εμφανίζεται σε υπερβασικά και βασικά εκρηξιγενή πετρώματα και αποχωρίζεται από αυτά μέσω μαγνητικού φυσικού διαχωρισμού. Εμφανίζεται, επίσης, σε ξενολίθους και σε υδροθερμικές υποθαλάσσιες διεξόδους - θερμές πηγές ("black smokers"), που είναι ιδιαίτερα πλούσιες σε διαλυμένα μικτά θειούχα. Έχει, επίσης, ανευρεθεί και σε μετεωρίτες.
Εκτός από τον πυρροτίτη, σχετίζεται επίσης και με χαλκοπυρίτη, κουβανίτη, μαγνητίτη, σιδηροπυρίτη, μιλλερίτη, βιοτίτη.
Ανευρίσκεται σε αρκετά σημεία της Γης. Ένα από τα μεγαλύτερα κοιτάσματά του είναι στο Sudbury του Οντάριο, στα οποία περιέχονται και ποσότητες μετάλλων της ομάδας του λευκοχρύσου όπως επίσης (μικρότερα) στο Κεμπέκ, το Λαμπραντόρ και τη Μανιτόμπα (Καναδάς). Σημαντικές εμφανίσεις του, επίσης, είναι στη Σκωτία (Strathclyde), στην Αγγλία (Κορνουάλλη), το Λιλεχάμερ της Νορβηγίας, αρκετές περιοχές στη Φινλανδία, στο σύμπλεγμα Bushveld της Νότιας Αφρικής, τη νότια Αυστραλία, την Τασμανία και τη Νέα Ζηλανδία, τη Σιβηρία στη Ρωσία, την Κίνα, τη Ναμίμπια, την Bahia στη Βραζιλία και αρκετές μεσοανατολικές Πολιτείες των ΗΠΑ.
Στην Ελλάδα απαντάται στην περιοχή του Κιλκίς (Κορωνούντα, μαζί με χρυσό και χαλκό), την περιοχή του Βούρινου στην Κοζάνη (Ορυχείο Αετορράχης), τη Λαμία (όρος Όρθρυς), την Ερέτρια και τη Μαρώνεια (μαζί με χαλκό και μολυβδαίνιο).
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Τμήμα Γεωλογίας Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
- Handbook of Mineralogy
- Mindat.org
- Galleries.com Αρχειοθετήθηκε 2010-03-02 στο Wayback Machine.
- Webmineral.com
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- James Dwight Dana, Manual of Mineralogy and Lithology, Containing the Elements of the Science of Minerals and Rocks, READ BOOKS, 2008 ISBN 1443742244
- Frederick H. Pough, Roger Tory Peterson, Jeffrey (PHT) Scovil, A Field Guide to Rocks and Minerals, Houghton Mifflin Harcourt, 1988 ISBN 039591096X
- Walter Schumann, R. Bradshaw, K. A. G. Mills, Handbook of Rocks, Minerals and Gemstones, Houghton Mifflin Harcourt, 1993 ISBN 0395511372