Περιπλανώμενος Ιουδαίος
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Ο περιπλανώμενος Ιουδαίος είναι φανταστικό μυθικό πρόσωπο που σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση περιφέρεται τον κόσμο αιώνια μη βρίσκοντας ανάπαυση καταδικασμένο έτσι σε συνεχή περιπλάνηση αναμένοντας τη λύτρωσή του. Η μυθοπλασία αυτή ανάγεται περί τον 4ο αιώνα όπου φέρεται η αρχή της να δημιουργήθηκε στην Κωνσταντινούπολη. Την εποχή του Μεσαίωνα που ακολούθησε και διά των Σταυροφόρων η μυθοπλασία αυτή διαδόθηκε σ΄ όλη την Ευρώπη. Έγινε μέρος της χριστιανικής παράδοσης, και αργότερα του ρομαντισμού.
Αίτια του μύθου
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο μύθος αυτός φέρεται να δημιουργήθηκε αμέσως μετά την εύρεση του Τιμίου Σταυρού όπου η αναζήτηση σχετικών αναφορών την εποχή εκείνη υπήρξε ιδιαίτερα μεγάλη από κανονικά και μη κανονικά κείμενα. Έτσι λαμβάνοντας συνειρμικά αφενός σχετική περικοπή από την Γένεση της Παλαιάς Διαθήκης, όπου ο Γιαχβέ, μη προλαβαίνοντας να αποτρέψει την πράξη, καταδίκασε τον πρώτο ανθρωποκτόνο και αδελφοκτόνο, και στη συνέχεια αιμομίκτη, Κάιν σε εξορία νομαδικής ζωής μακριά από την περιοχή όπου βρισκόταν, προστατεύοντάς τον όμως από τον θάνατο, και αφετέρου τη Σταύρωση του Ιησού Χριστού από το "θεοκτόνο έθνος" και τη διασπορά των Ιουδαίων που ακολούθησε μετά την καταστροφή της Ιερουσαλήμ (70 μ.Χ.) γεννήθηκε ο μύθος.
Βασικότερα σημεία όμως της γέννησης του μύθου φέρονται δύο ευαγγελικές περικοπές που αναφέρουν προφητεία του ίδιου του Ιησού Χριστού για σχετική "περιπλάνηση" απίστων (στον πληθυντικό) και όχι μόνο ενός με επιδιωκόμενο σκοπό την πραγματοποίηση και επαλήθευση της προφητείας. Η προφητεία αυτή φέρεται από δύο Ευαγγελιστές, στο κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον και στο κατά Μάρκον Ευαγγέλιον που όμως χρονολογικά, επί των γεγονότων του Θείου Πάθους, φέρεται, από τους Ευαγγελιστές, να ειπώθηκε πολύ πριν τη σύλληψη του Ιησού Χριστού. Οι δύο ευαγγελικές περικοπές με τα λόγια του Ιησού έχουν ως ακολούθως:
Α. Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον:
16,28 ἀμὴν λέγω
ὑμῖν ὅτι εἰσίν τινες τῶν ὧδε ἑστώτων οἵτινες οὐ μὴ γεύσωνται θανάτου ἕως ἂν ἴδωσιν τὸν υἱὸν τοῦ
ἀνθρώπου ἐρχόμενον ἐν τῇ βασιλείᾳ αὐτοῦ.
B. Κατά Μάρκον Ευαγγέλιον
9,1 ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι εἰσί τινες τῶν ὧδε ἑστηκώτων, οἵτινες οὐ μὴ γεύσωνται θανάτου ἕως ἂν ἴδωσιν τήν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ ἑληλυθείαν ἑν δυνάμει.
Ο μύθος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Αρχικά όπως διαμορφώθηκε ο μύθος στη βυζαντινή παράδοση είχε ως ακολούθως:
Όταν ο Ιησούς Χριστός οδηγούνταν στον τόπο του Μαρτυρίου, φέροντας τον βαρύ Σταυρό διερχόμενος μπροστά από το κατάστημα ενός Εβραίου που έφερε το όνομα Αχασβήρος, οι Ρωμαίοι στρατιώτες ζήτησαν απ' αυτόν να κρατήσει για λίγο χρόνο εκείνος τον Σταυρό προκειμένου να ξεκουραστεί ο Ιησούς. Ο Αχασβήρος όχι μόνο αρνήθηκε αλλά γυρνώντας προς τον Ιησού είπε: "βάδιζε, βάδιζε". Τότε ο Ιησούς στρέφοντας το βλέμμα του σ΄ αυτόν του απάντησε: "Βάδιζε και εσύ και να διατρέξεις όλη τη γη, χωρίς να σταθείς πουθενά, μέχρις ότου εγώ επιστρέψω από την Βασιλεία των ουρανών εις την Γην". Από δε της επομένης, σύμφωνα πάντα με την παράδοση αυτή ο Αχασβήρος άρχισε να παριπλανιέται και να περιφέρεται συνεχώς ανά την υφήλιο.
Η παράδοση αυτή κατά τον Μεσαίωνα μεταφέρθηκε σε πολλά βιβλία στη Δύση με πλείστες παραλλαγές του μύθου. Σημαντικότερες εξ αυτών είναι τρεις. Κατά μεν την πρώτη, του 1228, "Ανθολογία ιστορική", ο "περιπλανώμενος Ιουδαίος" λεγόταν Ιωσήφ Κατράφιλος που φερόταν ως θυρωρός του Ποντίου Πιλάτου. Η παραλλαγή αυτή του μύθου καταγράφεται στο Flores Historiarum του Roger of Wendover του 1228.[1][2] Ένας αρχιεπίσκοπος από την Αρμενία ρωτήθηκε από τους μοναχούς της μονής του Αγίου Άλμπαν για τον Ιωσήφ της Αριμαθείας, για τον οποίον πίστευαν ότι είναι ακόμα ζωντανός. Ο αρχιεπίσκοπος απάντησε ότι τον ξέρει προσωπικά. Τον λένε Καρθάφιλο και είναι ένας Εβραίος τσαγκάρης. Είχε αποπάρει τον Ιησού όταν αυτός για μια στιγμή ξαπόστασε με τον σταυρό στους ώμους, και χτυπώντας τον, του είπε: «Πήγαινε πιο γρήγορα, Ιησού! Συνέχισε το δρόμο σου! Γιατί χασομεράς;». Ο Χριστός τότε με ήρεμο τόνο του απάντησε: «Εγώ θα σταθώ και θα ξεκουραστώ, αλλά εσύ θα συνεχίσεις μέχρι την δευτέρα παρουσία».
Κατά δε τη δεύτερη (ιταλικής παραδοχής) ο Εβραίος αυτός έφερε το όνομα Μποτάντερ, κατά δε την τρίτη Μαλκ, ή Μαλάκ, ή Μάλχος. Και οι τρεις αυτές παραλλαγές ανάγονται στον 13ο αιώνα. Η αρχική παράδοση που βασίστηκε σε βυζαντινής περιόδου κείμενα επαναλήφθηκε σε βιβλίο που έγραψε κατά τον 17ο αιώνα κάποιος Γερμανός συγγραφέας με τον τίτλο "Ο Αιώνιος Ιουδαίος".
Διάδοση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Με την παράδοση αυτή του "Περιπλανώμενου Ιουδαίου", ασχολήθηκαν και έγραψαν σχετικά πολλοί σπουδαίοι συγγραφείς μεταξύ των οποίων ο Γκαίτε, ο Σούβαρτ, ο Κινέ, καθώς και ο Χάμερλιγκ. Μάλιστα ο τελευταίος έγραψε ολόκληρη εποποιία με τον τίτλο "Ο Αχασβήρος εν Ρώμη" (Ο Αχασβήρος στη Ρώμη) το οποίο έχει συμπεριληφθεί μεταξύ των αριστουργημάτων της γερμανικής λογοτεχνίας.
Την εποχή του μεσαίωνα υπήρχε μια δημοφιλής διδασκαλία, ότι ο αγαπητός μαθητής του Ιησού θα ζούσε χωρίς να πεθάνει μέχρι την έλευση της δευτέρας παρουσίας.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Wendover), Roger (of· Paris, Matthew (1849). Roger of Wendover's Flowers of History: Comprising the History of England from the Descent of the Saxons to A.D. 1235; Formerly Ascribed to Matthew Paris. H. G. Bohn.
- ↑ Matthaeus (Westmonasteriensis.) (1890). Flores historiarum: A.D. 1067-A.D. 1264. Eyre and Spottiswoode.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου, τομ.15ος, σελ.762.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Σχετικό άρθρο στην Καθολική Εγκυκλοπαίδεια
- The (presumed) End of the Wandering Jew from The Golden Calf by Ilf and Petrov
- The legend of the wandering Jew in Europe and in Romania
- Wandering Jew and Wandering Jewess
- "The Wandering Image: Converting the Wandering Jew" Iconography and visual art. Αρχειοθετήθηκε 2017-11-09 στο Wayback Machine.