Περιφερική νευροπάθεια
| Περιφερική νευροπάθεια | |
|---|---|
 Περιοχή που επηρεάζεται στην περιφερική νευροπάθεια. | |
| Ειδικότητα | Νευρολογία, νευροχειρουργική |
| Ταξινόμηση | |
Η περιφερική νευροπάθεια αναφέρεται σε οποιαδήποτε κατάσταση που επηρεάζει τα νεύρα έξω από τον εγκέφαλο ή το νωτιαίο μυελό.[1]
Έχουν εντοπιστεί περισσότεροι από 100 τύποι περιφερικής νευροπάθειας, ο καθένας με τα δικά του συμπτώματα και πιθανή πορεία εξέλιξης. Τα συμπτώματα ποικίλλουν ανάλογα με τον τύπο των νεύρων —κινητικά, αισθητήρια ή αυτόνομα— που έχουν υποστεί βλάβη. Οι περισσότερες νευροπάθειες επηρεάζουν και τους τρεις τύπους νευρικών ινών σε διάφορους βαθμούς - κάποιες όμως επηρεάζουν κυρίως έναν ή δύο τύπους. Οι όροι που χρησιμοποιούνται είναι πρωτίστως κινητική νευροπάθεια, πρωτίστως αισθητηριακή νευροπάθεια, αισθητηριοκινητική νευροπάθεια ή αυτόνομη νευροπάθεια για να περιγράψουν διαφορετικές καταστάσεις.[2]
Οι περισσότερες νευροπάθειες είναι «εξαρτώμενες από το μήκος», που σημαίνει ότι οι πιο απομακρυσμένες νευρικές απολήξεις από τον εγκέφαλο (αυτές στα πόδια) είναι εκεί όπου αναπτύσσονται πρώτα τα συμπτώματα ή είναι τα πιο έντονα. Σε σοβαρές περιπτώσεις, αυτές οι νευροπάθειες μπορούν να εξαπλωθούν προς τα πάνω προς τα κεντρικά μέρη του σώματος. Στις μη εξαρτώμενες από το μήκος νευροπάθειες, τα συμπτώματα μπορεί να ξεκινήσουν γύρω από τον κορμό ή να κινούνται σε διάφορα μέρη του σώματος.[2]
Τα πιο συχνά συμπτώματα που συναντώνται περιλαμβάνουν μούδιασμα και παραισθησία. Ο πόνος, η αδυναμία και η απώλεια αντανακλαστικών των εν τω βάθει τενόντων μπορεί να συνοδεύουν αυτά τα συμπτώματα. Οι περιφερικές νευροπάθειες αναπτύσσονται συνήθως σε μήνες έως χρόνια, ενώ ορισμένες μπορεί να αναπτυχθούν πιο γρήγορα και να είναι προοδευτικές.[3] Οι πιο συνηθισμένοι τύποι εξετάσεων για την περιφερική νευροπάθεια (είτε για την επιβεβαίωση της διάγνωσης είτε για τον αποκλεισμό άλλων καταστάσεων) περιλαμβάνουν εξετάσεις αίματος (αυτές μπορούν να ανιχνεύσουν πολλά προβλήματα, που κυμαίνονται από προβλήματα του ανοσοποιητικού συστήματος έως τοξίνες και δηλητήρια, ειδικά μέταλλα όπως ο υδράργυρος ή ο μόλυβδος), ηλεκτρομυογραφημα, υπερηχογράφημα περιφερικών νεύρων, βιοψία νεύρων, γενετικός έλεγχος, μαγνητική τομογραφία.[1]
Η αντιμετώπιση της περιφερικής νευροπάθειας στοχεύει σε μεγάλο βαθμό στην αιτία της βλάβης των νεύρων. Για παράδειγμα, όταν η νευροπάθεια σχετίζεται με διαβήτη, η προσεκτική παρακολούθηση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα μπορεί να επιβραδύνει την εξέλιξή της και να περιορίσει τα συμπτώματα. Η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση της περιφερικής νευροπάθειας είναι σημαντική επειδή τα περιφερικά νεύρα έχουν περιορισμένη ικανότητα αναγέννησης και η αντιμετώπιση μπορεί μόνο να την εμποδίσει να επιδεινωθεί, όχι να αναστρέψει τη βλάβη. Τα φάρμακα μπορούν να βοηθήσουν στον έλεγχο του πόνου, ενώ η φυσικοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση της δύναμης και στην αποφυγή μυϊκών κραμπών και σπασμών. Η χειρουργική επέμβαση συνιστάται σε άτομα με νευρική βλάβη από τραυματισμό ή συμπίεση νεύρων. Βοηθήματα κινητικότητας, όπως μπαστούνι, περιπατητές ή αναπηρικό καροτσάκι, μπορεί να είναι χρήσιμα.[4]
Περίπου το 2,4% του πληθυσμού επηρεάζεται από την περιφερική νευροπάθεια. Ο επιπολασμός αυξάνεται στο 8% στους ηλικιωμένους πληθυσμούς.[3]
Τύποι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Υπάρχουν διάφοροι τύποι περιφερικών νευροπαθειών, οι οποίες χωρίζονται σε κληρονομικές ή επίκτητες.[2]
Κληρονομικές περιφερικές νευροπάθειες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Νόσος Charcot-Marie-Tooth, η οποία επηρεάζει τόσο τα αισθητήρια όσο και τα κινητικά νεύρα (νεύρα που ενεργοποιούν μια ώθηση για να συσπαστεί ένας μυς) στα άνω και τα κάτω άκρα.
- Αταξία Friedreich, η οποία προκαλεί προοδευτική βλάβη στο νευρικό σύστημα και κινητικά προβλήματα.
- Γιγαντιαία αξονική νευροπάθεια (GAN), η οποία συμβαίνει όταν το γονίδιο GAN1 αλλάζει και προκαλεί τους άξονες, ή τον αποστολέα μηνυμάτων του νευρικού κυττάρου, να γίνουν μεγαλύτεροι από το κανονικό και τελικά να διασπαστούν, προκαλώντας προβλήματα κίνησης και αίσθησης. Το GAN έχει προοδευτική εξέλιξη, που σημαίνει ότι επιδεινώνεται με την πάροδο του χρόνου.
Επίκτητες περιφερικές νευροπάθειες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Περιφερική νευροπάθεια που οφείλεται στη χημειοθεραπεία (CIPN), η οποία είναι αποτέλεσμα παρενεργειών που προέρχονται από τη θεραπεία του καρκίνου.
- Σύνδρομο Guillain-Barré, το οποίο εμφανίζεται όταν το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος επιτίθεται κατά λάθος στα νεύρα του σώματος.
- Διαβητική νευροπάθεια, η οποία επηρεάζει άτομα με διαβήτη.
- Χρόνια φλεγμονώδης απομυελινωτική πολυνευροπάθεια (CIDP), η οποία εμφανίζεται όταν το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στο στρώμα της μυελίνης των νεύρων (που ονομάζονται έλυτρα μυελίνης). Τα συμπτώματα της ασθένειας περιλαμβάνουν προοδευτική αδυναμία και μειωμένες αισθήσεις στα άνω και κάτω άκρα.
- Παραισθητική μηραλγία, η οποία εμφανίζεται όταν ένα αισθητήριο νεύρο που καλύπτει τον μηρό (το έξω μηριαίο νεύρο) συμπιέζεται. Τα άτομα με τη διαταραχή συχνά παρατηρούν ένα μέρος δέρματος στην περιοχή αυτή να είναι ευαίσθητο στην αφή και μερικές φορές επώδυνο, να μουδιάζει ή να μυρμηγκιάζει.
- Πολυεστιακή κινητική νευροπάθεια, η οποία είναι μια σπάνια διαταραχή του ανοσοποιητικού συστήματος που προκαλεί αργή προοδευτική μυϊκή αδυναμία στα χέρια, με διαφορές μιας πλευράς του σώματος σε σχέση με την άλλη στους συγκεκριμένους μύες που εμπλέκονται.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 «Peripheral Neuropathy». my.clevelandclinic.org. Ανακτήθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 «Peripheral Neuropathy | National Institute of Neurological Disorders and Stroke». www.ninds.nih.gov (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ 3,0 3,1 Hammi, Claudia· Yeung, Brent (2024). Neuropathy. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing.
- ↑ Contributors, WebMD Editorial. «Treatment of Peripheral Neuropathy». WebMD (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 2024.