Πιερ Γκόλντμαν
Πιερ Γκόλντμαν | |
---|---|
Γενικές πληροφορίες | |
Όνομα στη μητρική γλώσσα | Pierre Goldman (Γαλλικά) |
Γέννηση | 22 Ιουνίου 1944[1][2] 7ο δημοτικό διαμέρισμα της Λιόν[2] |
Θάνατος | 20 Σεπτεμβρίου 1979[2] place de l'Abbé-Georges-Hénocque ή 13ο δημοτικό διαμέρισμα του Παρισιού[2] |
Συνθήκες θανάτου | ανθρωποκτονία |
Τόπος ταφής | Κοιμητήριο του Περ-Λασαίζ |
Χώρα πολιτογράφησης | Γαλλία |
Εκπαίδευση και γλώσσες | |
Μητρική γλώσσα | Γαλλικά |
Ομιλούμενες γλώσσες | Γαλλικά[1] |
Σπουδές | Πανεπιστήμιο του Παρισιού |
Πληροφορίες ασχολίας | |
Ιδιότητα | συγγραφέας[3] ληστής τράπεζας[4] διανοούμενος δημοσιογράφος[5] |
Οικογένεια | |
Σύζυγος | Κριστιάν Σουκάμπ-Γκόλντμαν[6] |
Τέκνα | Μανουέλ Γκόλντμαν[7] |
Γονείς | Alter Mojze Goldman και Janine Sochaczewska |
Συγγενείς | Ζαν-Ζακ Γκόλντμαν (αδερφός εξ αγχιστείας), Robert Goldman (αδερφός εξ αγχιστείας) και Evelyne Goldman (αδερφή εξ' αγχιστείας) |
Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Πιερ Γκόλντμαν (Λυών, 22 Ιουνίου του 1944 - Παρίσι, 20 Σεπτεμβρίου του 1979) ήταν Γάλλος διανοούμενος Πολωνικοεβραϊκής προέλευσης και ένας ρομαντικοποιημένος κακοποιός, του οποίου οι παράνομες πράξεις έγιναν αφορμή για να γίνει διάσημος στην γαλλική αριστερά της δεκαετία του 1970. Για εκείνον ο όρος "Εβραίος" σήμαινε πολεμική και πολιτική αντίσταση[8] και γι' αυτό επιθυμούσε να είχε ζήσει τα γεγονότα της Γερμανικής Κατοχής και να του είχε δοθεί η ευκαιρία να βρεθεί σε κάποιο γκέτο για να σκοτώσει Ναζί.[9] Για πολλούς αριστερούς συνομήλικους του, που ασπάζονταν τις πολιτικές του τοποθετήσεις, ήταν ένα σύγχρονος "Ρομπέν των δασών". Παρά τα ηρωικά του ιδεώδη όμως, τελικά μπήκε στην παρανομία επειδή αγαπούσε την εξουσία και τον πολυτελή τρόπο ζωής, τα ακριβά εστιατόρια, τα σπορ αυτοκίνητα και τα σικάτα ρούχα.[8] Ωστόσο καταδικάστηκε για αρκετές ληστείες που είχε διαπράξει και δολοφονήθηκε μυστηριωδώς στα 35 του χρόνια.[9] Μέχρι σήμερα κανείς δεν είχε συλληφθεί για τον θάνατο του. Ωστόσο, υπάρχει η υποψία ότι το Ισπανικό εκτελεστικό απόσπασμα GAL (Grupos Antiterroristas de Liberación/Αντιτρομοκρατικές Απελευθερωτικές Ομάδες) εμπλέκεται στο φόνο του.
Βιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Πιερ Γκόλντμαν γεννήθηκε κοντά στο τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, και ήταν γιος Εβραίων μεταναστών Πολωνικής καταγωγής. Συγκεκριμένα του Άλτερ Μάιζ Γκόλντμαν και της Τζανίν Σοτσατζέφσκα, οι οποίοι ήταν ενεργά μέλη στην κουμμουνιστική αντιστασιακή οργάνωση FTP-MOI, στη ναζιστική κατοχή της Γαλλίας.[10][11] Μετά την απελευθέρωση της Γαλλίας, οι γονείς του χώρισαν. Εντουτοις, το 1947 η Τζανίν ετοιμαζόταν να επιστρέψει με τον γιο της στην Πολωνία .[11] Όμως ο Άλτερ που δεν το ενέκρινε αυτό, έλαβε δραστικά μέτρα και σε συνεννόηση με πρώην μέλη της FTP-MOI απήγαγε τον Πιερ. Αργότερα ο Άλτερ ανέφερε ότι ενήργησε με αυτόν τον τρόπο, επειδή δεν μπορούσε να επιτρέψει να μεγαλώσει ο γιος του σε μια χώρα στην οποία είχε δει από πρώτο χέρι την εξόντωση πολλών Εβραίων. Το 1949 ο Άλτερ παντρεύτηκε για δεύτερη φορά με την Γερμανίκης καταγωγής Ρουθ Άμπρουν[9], επίσης Εβραία και αγωνίστρια της Αντίστασης, και μαζί απέκτησαν τρία παιδιά: την Έβελυν, τον Ρόμπερτ που αργότερα έγινε συνθέτης και τον Ζαν-Τζακ, ο οποίος είναι δημοφιλής τραγουδιστής στην Γαλλία. Μετά τον γάμο, ο Πιερ νομιμοποιήθηκε ως παιδί του Άλτερ και της Ρουθ και έπειτα από αυτό είχε μόνο ελάχιστες επαφές με την πραγματική του μητέρα.
Αν και αποβλήθηκε από διάφορα σχολεία και οικοτροφεία στα οποία φοιτούσε[12], ο Πιερ Γκολντμαν κατάφερε τελικά να πάρει απολυτήριο και έπειτα παρακολούθησε εκπαιδευτικά μαθήματα στο πανεπιστήμιο της Σορβόννης ως ανεξάρτητος ακροατής. Ακολουθώντας τα πολιτικά βήματα της οικογένειας του, το 1963 εντάχθηκε στην Κομμουνιστική Φοιτητική Ένωση.[11][12] Τον Ιανουάριο του 1966 αρνήθηκε να κάνει την υποχρεωτική του στρατιωτική υπηρεσία και έφυγε στην Κούβα. Εκεί παρακολούθησε την Τρικοπειρωτική διάσκεψη, δηλαδή ένα συνέδριο που πραγματοποιήθηκε από τις 3 έως τις 16 Ιανουαρίου του 1966, στην Αβάνα της Κούβας και άκουσε την ομιλία του κομμουνιστή πολιτικού Φιντέλ Κάστρο.[11] Τον Οκτώβριο του 1967 παρευρέθηκε στην κηδεία του Τσε Γκεβάρα και εκεί μέσω του ακαδημαϊκού, συγγραφέα και δημοσιογράφου Ρέγκις Ντέμπρεϊ, γνώρισε αρκετούς Βενεζουελινούς αντάρτες.[11]
Επιστρέφοντας στο Παρίσι, ο Πιερ αρχικά παρέμεινε μακριά από το ακτιβισμό, καθώς και από τα Γαλλικά γεγονότα του Μαΐου του '68. Περιφρονούσε τους Γάλλους επαναστάτες που διαδήλωναν τον Μάιο του 1968, επειδή τους θεωρούσε ανόητους και δειλούς.[9] Αν και ήταν για ένα διάστημα αποξενωμένος από τους πάντες και τα πάντα, στην πορεία άρχισε να συχνάζει στα λημέρια του υπόκοσμου του Παρισιού, βρίσκοντας εκεί συνεργούς για όσα σχεδίαζε να πραγματοποιήσει.[12] Έτσι στις 11 Ιουνίου του 1969, μπήκε επίσημα στην παρανομία, καθώς ήταν ανάμεσα σε εκείνους που λήστεψαν την Βασιλική Τράπεζα του Καναδά στην πόλη Πουέρτο Λα Κρουζ, παίρνοντας ως λάφυρο 2,6 εκατομμύρια μπολίβαρ. Αυτή ήταν και η μεγαλύτερη ληστεία για εκείνο το έτος [11] και η φρουρά FALN (Fuerzas Armadas de Liberación Nacional/Ένοπλες Δυνάμεις Εθνικής Απελευθέρωσης) του Πουέρτο Ρίκο ανάλαβε να πιάσει τους κλέφτες.[11] Από τους υπευθύνους της ληστείας μόνο ο Γκόλντμαν δεν αναγνωρίστηκε από τους αυτόπτες μάρτυρες και έτσι εκείνος τον Σεπτέμβριο του 1969 επέστρεψε στο Παρίσι.[11]
Ωστόσο δεν έμεινε για πολύ καιρό στην αφάνεια, καθώς σπατάλησε γρήγορα το μεγάλο χρηματικό που είχε λάβει ως ποσοστό από την ληστεία της τράπεζας. Έτσι, από τον Δεκέμβριο του 1969 ως τον Ιανουάριο του 1970, οργάνωσε αρκετές ληστείες σε μικρές επιχειρήσεις. Επιπλέον, κατά τη διάρκεια εκείνης της περιόδου, σκόπευε να απαγάγει τον συγγραφέα Ζαν-Ιντέρν Αλιέ, τον οποίο μισούσε βαθιά. Όμως αυτό το σχέδιο τελικά δεν το πραγματοποίησε.[11] Βέβαια, η εγκληματική του πορεία δεν συνεχίστηκε για πολύ, καθώς τον Απρίλιο του 1970 η αστυνομία έλαβε πληροφορίες από έναν πληροφοριοδότη που καθιστούσαν τον Πιερ Γκόλντμαν ένοχο για μια αιματηρή ληστεία που έλαβε χώρα στις 19 Δεκεμβρίου του 1969 στην Λεωφόρο Ρισάρ-Λενουάρ στο Παρίσι και έτσι τον συνέλαβε. Συγκεκριμένα ήταν ύποπτος για την ληστεία ενός φαρμακείου κατά την οποία δολοφονήθηκαν δύο γυναίκες φαρμακοποιοί και τραυματίστηκαν άλλα δύο άτομα, το ένα από τα οποία ήταν αστυνομικός. Κατά την ανάκριση του, εκείνος παραδέχτηκε ότι είχε κάνει τρεις άλλες ληστείες, αλλά αρνήθηκε κατηγορηματικά ότι διέπραξε εκείνη στην οποία περιλαμβάνονταν οι δύο φόνοι.[11] Επίσης υποστήριξε ότι αν και ήταν πάντα οπλισμένος κατά την διάρκεια των ληστειών, ποτέ δεν διανοήθηκε να χρησιμοποιήσει κανονικά τα όπλα του.[12]
Σχεδόν 4 χρόνια μετά, το 1974 ο Πιερ κάθισε στο εδώλιο του κατηγορούμενου, αντιμετωπίζοντας κατηγορίες για διάφορες ληστείες και δύο ανθρωποκτονίες. Εκείνος συνέχιζε να υποστηρίζει την αθωότητά για τους φόνους. Παρόλα αυτά πέντε μάρτυρες αναγνώρισαν τον Γκόλντμαν ως τον δράστη. Έτσι οι ένορκοι αρχικά τον κήρυξαν ομόφωνα ένοχο και για όλες τις κατηγορίες, κάτι που θα σήμαινε ότι κινδύνευε να καταδικαστεί σε θάνατο, εφόσον η θανατική ποινή ήταν τότε ενεργή στην Γαλλία και καταργήθηκε χρόνια αργότερα και συγκεκριμένα το 1981. Παρόλα αυτά, οι ένορκοι αποφάσισαν να διεξάγουν και δεύτερη ψηφοφορία κατά την οποία του αναγνώριζαν κάποια ελαφρυντικά. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να καταδικαστεί σε 12 χρόνια φυλάκισης για τις ληστείες και ισόβια κάθειρξη για τις δυο δολοφονίες.[11]
Κατά τη διάρκεια των πέντε ετών που πέρασε στη φυλακή, μελέτησε φιλοσοφία και ισπανικά και έγραψε ένα βιβλίο με τίτλο "Souvenirs obscurs d'un juif polonais né en France" (Δυσδιάκριτες Αναμνήσεις ενός Πολωνού Εβραίου Γεννημένου στη Γαλλία), που δημοσιεύθηκε το 1975 και εξιστορούσε την υπόθεση του από την δική του πλευρά. Η επίδραση του βιβλίου ήταν μεγάλη σε ορισμένους Γάλλους διανοούμενους και σε σημαντικές προσωπικότητες που επηρέαζαν την κοινή γνώμη, όπως ήταν η ηθοποιός Σιμόν Σινιορέ, η συγγραφέας Φρανσουάζ Σαγκάν, ο λογοτέχνης Ζαν-Πολ Σαρτρ και ο ακαδημαϊκός Ρέγκις Ντέμπρεϊ.[11] Επιπλέον, οι πολλές ασάφειες στις καταθέσεις κατά τη διάρκεια της έρευνας και της πρώτης δίκης, οδήγησαν στο εφετείο το οποίο ξεκίνησε στις 26 Απριλίου του 1976. Κατά την διάρκεια αυτής της δίκη, ο Πιερ υποστήριξε ρητά ότι η βία κατά αθώων γυναικών αψηφούσε εντελώς τον πυρήνα ολόκληρης της ύπαρξης του. Επιπρόσθετα παρά τις επιβαρυντικές μαρτυρίες πολλών αυτοπτών μαρτύρων που τον αναγνώρισαν ως τον δολοφόνο, εκείνος αρνήθηκε σθεναρά ότι βρισκόταν στο χώρο που δολοφονήθηκαν τα δυο θύματα. Μάλιστα ο ίδιος πίστευε και το υποστήριξε και δημοσία, ότι η κατηγορία των φόνων προερχόταν από μια φασιστική, ρατσιστική και αντισημιτική αστυνομική δύναμη που εμφύτεψε στοιχεία και εκφόβισε μάρτυρες (πολλοί από τους οποίους ήταν μαύροι) προκειμένου να καταθέσουν εναντίον του. Τελικά το δικαστήριο αποφάσισε ότι ήταν αθώος για τις δολοφονίες. Ωστόσο δεν αναίρεσε την καταδίκη των 12 ετών που είχε λάβει ο Πιερ για την συμμετοχή του στις ληστείες, από την πρωτόδικη απόφαση του Παριζιάνικου Δικαίου. Παρόλα αυτά, εξέτισε ελάχιστο μέρος της ποινής του, καθώς τον Οκτώβριο του 1976 βγήκε οριστικά από την φυλακή.[11] Έπειτα από αυτό είχε ενεργή δράση σε αριστερές εφημερίδες όπως η Temps Modernes και η Libération.[11]
Δολοφονία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στις 20 Σεπτεμβρίου του 1979, ο Γκόλντμαν δολοφονήθηκε εν ψυχρώ στους δρόμους του Παρισιού, με δύο σφαίρες που τον βρήκαν στην καρδιά και στον δεξιό του πνεύμονα.[8] Μάρτυρες που είδαν τους τρεις δράστες, τους περιέγραψαν ως άτομα των οποίων τα χαρακτηριστικά φανέρωναν ότι ήταν Ισπανόφωνοι. Η αστυνομία αρχικά υποψιάστηκε την Μαφία. Εντούτοις (σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων AFP) την ευθύνη για τον φόνο ανάλαβε μια ακροδεξιά ομάδα με το όνομα "Honneur de la police" (Τιμή στην αστυνομία). Παρόλα αυτά, στην πορεία δεν βρέθηκαν σαφείς αποδείξεις για την ύπαρξη μια τέτοιας ομάδα. Στην κηδεία του Πιερ Γκόλντμαν παρευρέθηκαν 15.000 άτομα.[8] Επιπλέον, 6 μέρες μετά το θάνατο του Πιερ, η σύζυγος του η Κριστιάν γέννησε ένα γιο που ονόμασε Μανουέλ.[13] Όταν εκείνος μεγάλωσε έγινε δημοφιλής Γάλλος τραγουδιστής με το καλλιτεχνικό όνομα Ρίσκι Μετεκσόν.
Οι αυτουργοί της ανθρωποκτονίας του Πιερ Γκόλντμαν δεν βρέθηκαν ποτέ. Διάφορες θεωρίες εξακολουθούν να υφίστανται για αυτή την υπόθεση. Ωστόσο η πιο σοβαρή φωτογραφίζει την Εγκληματική Αντίσταση της Μασσαλίας, η οποία θα μπορούσε να τον είχε δολοφονήσει για λογαριασμό της μισθοφορικής οργάνωσης GAL (Grupos Antiterroristas de Liberación/Αντιτρομοκρατικές Απελευθερωτικές Ομάδες), που δημιουργήθηκε από Ισπανούς αξιωματούχους για να εξαλείψουν την ETA (Euskadi Ta Askatasuna/Χώρα των Βάσκων και της Ελευθερίας), κυρίως την δεκαετία του 1980. Ο Πιερ Γκόλντμαν φέρεται να βοηθούσε την ETA να προμηθευτεί όπλα.[8] Μάλιστα σχεδίαζε να δημιουργήσει μια οργάνωση που θα μαχόταν εναντίον της GAL.
Μια άλλη θεωρία που υποστήριξε το περιοδικό VSD γέρνει προς τις Γαλλικές υπηρεσίες πληροφοριών. Το συγκεκριμένο έντυπο υποστήριξε αυτή την θεωρία βασιζόμενο στο γεγονός ότι ο πρώην αστυνομικός Λουσιέν Εμέ-Μπλαν, ο οποίος ήταν υπεύθυνος του τμήματος ναρκωτικών, φανέρωσε την παρουσία ενός αξιωματικού της SDECE (Service de documentation extérieure et de contre-spionnage/Εξωτερική Υπηρεσία Τεκμηρίωσης και Αντικατασκοπείας) στη σκηνή της δολοφονίας του Πιερ.
Τον Απρίλιο του 2006, η εφημερίδα Libération δημοσίευσε μια συνέντευξη του εν λόγω πρώην αστυνομικού, ο οποίος ανέφερε ότι ένας από τους πληροφοριοδότες του, ο Ζαν-Πιερ Μεϊουάν, του αποκάλυψε λίγα χρόνια αργότερα ότι είχε σκοτώσει τον Γκόλνμαν εξ ονόματος της οργάνωσης GAL:
« | Άντρες με καταγωγή από την Μασσαλία και μέλη της GAL, σκότωσαν [τον Πιέρ] σε συνεργασία με τον Μεϊουάν, ο οποίος μου μίλησε επίσης για έναν διοικητή, πρώην μέλος της SDECE [Γαλλικής μυστικής υπηρεσίας], χωρίς όμως να μου αποκαλύψει την ταυτότητά του[14] | » |
Η ταυτότητα του δολοφόνου
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στις 22 Μαΐου του 2012, μια δημοσίευση σε Ιστολόγιο της εφημερίδας Le Monde αναγνώρισε ως δολοφόνο του Πιερ Γκόλντμαν τον Ρενέ Ρεσσινιτί ντε Σέις. Ο συγκεκριμένος άντρας ήταν πρώην αλεξιπτωτιστής των Γαλλικών Ένοπλων Δυνάμεων, ήταν γνωστός με το παρατσούκλι Ρενέ ελ ελεγκάντ (Ρενέ ο κομψός) και πέθανε στις 17 Απριλίου του 2012 σε ηλικία 61 ετών. Ο δολοφόνος του Γκόλντμαν είχε αναγνωριστεί με το παρατσούκλι "Γκουστάβο" από τον ντοκιμαντερίστα Μισέλ Ντεσπράξ το 2010. Πάνω σε αυτό το δεδομένο, ο ακροδεξιός δημοσιογράφος Εμανουέλ Ράτιερ, στο ενημερωτικό δελτίο Faits et Documents (Γεγονότα και Έγγραφα), ισχυρίστηκε ότι η πραγματική ταυτότητα του "Γκουστάβο" ήταν ο Ρενέ Ρεσσινιτί ντε Σέις. Συγκεκριμένα υποστήριξε ότι ο Ρενέ ήταν συνεργάτης του ακροδεξιού πολιτικού κινήματος Γαλλική Δράση, καθώς και ένας από τους μισθοφόρους του Μπομπ Ντενάρ.
Σύμφωνα με το ντοκιμαντέρ "Γκουστάβο", το οποίο μεταδόθηκε το 2010 από το κανάλι Canal+, ο Πιερ Γκόλντμαν δολοφονήθηκε από μια ομάδα τεσσάρων ανθρώπων που περιλάμβανε έναν επιθεωρητή της DST (Direction de la surveillance du territoire/Διεύθυνση Επιτήρησης και Εθνοφυλακής) και έναν αστυνομικό της RG (Direction centrale des renseignements généraux/Κεντρική Διεύθυνση Γενικών Πληροφοριών). Ωστόσο, όπως επισημαίνεται από το Ιστολόγιο της εφημερίδας Le Monde, η θεωρία για τον "Γκουστάβο" και η ταυτοποίησή του ως Ρενέ Ρεσσινιτί ντε Σέις πρέπει πρώτα να επιβεβαιωθεί επίσημα.[15] Η υπόθεση του Πιερ Γκόλντμαν έγινε ταινία το 2023 με τίτλο Le Proces Goldman[16] (Υπόθεση Γκόλντμαν)[17]
Αναφορές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data
.bnf .fr /ark: /12148 /cb119053168. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015. - ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 «Fichier des personnes décédées». Fichier des personnes décédées. Ανακτήθηκε στις 1 Αυγούστου 2023.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2015.
- ↑ www
.20minutes .fr /justice /4054801-20230926-vraie-histoire-pierre-goldman-condamne-perpetuite-double-meurtre-puis-acquitte. - ↑ www
.lemonde .fr /culture /article /2023 /10 /04 /pierre-goldman-un-militant-et-un-hors-la-loi-hante-par-la-mort _6192362 _3246 .html. - ↑ www
.lemonde .fr /culture /article /2023 /10 /04 /christiane-succab-goldman-veuve-de-pierre-goldman-rompt-quarante-quatre-ans-de-silence-mon-mari-a-ete-un-objet-de-fantasmes-forcenes _6192300 _3246 .html. - ↑ www
.liberation .fr /portraits /manuel-goldman-fils-de-lombre-20231025 _2UP3NZAVC5GXZEFZ3W3YTZK4O4 /. - ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 «Tried for double murder and adored by the French left: the violent life and crimes of Pierre Goldman».
- ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 «The pop star and the revolutionary: The myth of the Goldman brothers».
- ↑ «Qui était Pierre Goldman ?».
- ↑ 11,00 11,01 11,02 11,03 11,04 11,05 11,06 11,07 11,08 11,09 11,10 11,11 11,12 11,13 Michaël Prazan, L'assassinat de Pierre Goldman (2005) - film documentary
- ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 «The Pierre Goldman Affair by Mitchell Abidor». www.marxists.org. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ «Christiane Succab-Goldman, veuve de Pierre Goldman, rompt quarante-quatre ans de silence : « Mon mari a été un objet de fantasmes forcenés »».
- ↑ " 'Ο πληροφοριοδότης μου ήταν εκείνος που πυροβόλησε τον Πιερ Γκόλντμαν», συνέντευξη με τον Λουσιέν Εμέ-Μπλαν" στην εφημερίδα Libération, στις 20 Απριλίου του 2006 (in γαλλική)
- ↑ Abel Mestre and Caroline Monnot. «L'identité de "Gustavo", l'homme qui dit avoir tué Pierre Goldman, révélée». Droit(s) Extreme(s). lemonde.fr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Μαΐου 2019. Ανακτήθηκε στις 22 Μαΐου 2012.
- ↑ Weird Wave (2024-04-21), ΥΠΟΘΕΣΗ ΓΚΟΛΝΤΜΑΝ - LE PROCÈS GOLDMAN (Greek trailer), https://www.youtube.com/watch?v=R3tACbROPjo, ανακτήθηκε στις 2024-10-08
- ↑ Worthalter, Arieh; Harari, Arthur; Guérin-Tillié, Stéphan (2023-09-27), Le procès Goldman, Moonshaker, Tropdebonheur Productions, Canal+, https://www.imdb.com/title/tt16160622/, ανακτήθηκε στις 2024-10-08
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Pierre Goldman στο Wikimedia Commons