Πλατύποδας
| Πλατύποδας Χρονικό πλαίσιο απολιθωμάτων: 66–0Ma | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||
| Συστηματική ταξινόμηση | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Διώνυμο | ||||||||||||||
| Ornithorhynchus anatinus (Ορνιθόρυγχος ο παπίσιος) (Shaw, 1799) | ||||||||||||||
 Platypus range
(blue — native, red — introduced) |
Ο πλατύποδας ή ορνιθόρυγχος (Ornithorhynchus anatinus) είναι ημιυδρόβιο θηλαστικό ενδημικό στην ανατολική Αυστραλία, συμπεριλαμβανομένης και της Τασμανίας. Μαζί με τα τέσσερα υπάρχοντα είδη έχιδνας αποτελούν τα πέντε είδη μονοτρημάτων που είναι τα μόνα θηλαστικά που γεννούν αυγά αντί για νεογνά. Είναι ο μοναδικός επιζών αντιπρόσωπος της οικογένειάς του (Ornithorhynchidae) και του γένους του (Ornithorhynchus). Συγγενή είδη έχουν βρεθεί σε έναν αριθμό απολιθωμάτων. Έχει μήκος μέχρι 60 εκατοστά.
Ο ορνιθόρυγχος διαθέτει τρία, κύτταρα υποδοχέις [1] που τον βοηθούν να ανιχνεύει τις κινήσεις και τα μικρά ηλεκτρικά πεδία που παράγονται από τα θηράματα του. Οι υποδοχείς ανιχνεύουν αλλαγές στην πίεση και την κίνηση, ενώ δύο τύποι ηλεκτροϋποδοχέων ανιχνεύουν, τα ηλεκτρικά πεδία που παράγονται από τις μυϊκές συσπάσεις του θηράματος του. Αυτή η ιδιότητα επονομαζόμενη και έκτη αίσθηση την οποία διαθέτουν και οι καρχαρίες, τον βοηθάει στον εντοπισμό της λείας του, μέσα στα θολά νερά.
Η περίεργη εμφάνιση αυτού του ωοτόκου, δηλητηριώδους, θηλαστικού με ράμφος που θυμίζει αυτό της πάπιας, ουρά σαν του κάστορα και πόδια σαν αυτά της βίδρας, ξάφνιασε τόσο του Ευρωπαίους φυσιοδίφες όταν το συνάντησαν για πρώτη φορά, ώστε κάποιοι το θεώρησαν ως μια περίτεχνη απάτη. Απασχόλησε τον Δαρβίνο σχετικά με την θεωρία της εξέλιξης. Πιστεύεται ότι αποτελεί τον μεταβατικό κρίκο από τα ωοτόκα ζώα στα θηλαστικά. Είναι ένα από τα λίγα δηλητηριώδη θηλαστικά. Ο αρσενικός πλατύπους έχει ένα κεντρί στο πίσω πόδι του που μπορεί να διοχετεύσει δηλητήριο ικανό να προκαλέσει έντονο πόνο στους ανθρώπους.[2]
Ετυμολογία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Όταν ο Πλατύποδας συναντήθηκε για πρώτη φορά από τους Ευρωπαίους το 1798, η γούνα του ζώου και ένα σκίτσο του στάλθηκαν πίσω στη Μεγάλη Βρετανία από τον καπετάνιο John Hunter, τον δεύτερο κυβερνήτη της Νέας Νότιας Ουαλίας. Η αρχική υποψία των βρετανών επιστημόνων ήταν ότι η περιγραφή ήταν ψευδής. Ο George Shaw, ο οποίος παρήγαγε την πρώτη περιγραφή του ζώου στο «Naturalist's Miscellany» το 1799, δήλωσε ότι ήταν αδύνατο να μην αμφιβάλει για τον αυθεντικότητά του, και ο Robert Knox πίστευε ότι θα μπορούσε να έχει παραχθεί από κάποιο ασιατικό ταριχευτή. Θεωρήθηκε ότι κάποιος είχε ράψει ένα ράμφος πάπιας πάνω στο σώμα ενός ζώου που μοιάζει με κάστορα. Ο Shaw χρησιμοποίησε ψαλίδι στο αποξηραμένο δέρμα για να ελέγξει για τυχόν ράμματα.
Η κοινή ονομασία «platypus» είναι η λατινικοποίηση της ελληνικής λέξης «πλατύπους» («πλατύς» και «πούς»). Ο Shaw ανέθεσε στο είδος το όνομα «Linnaean Platypus anatinus» όταν το περιέγραψε αρχικά, αλλά ο όρος γένος ανακαλύφθηκε γρήγορα ότι χρησιμοποιείται ήδη ως το όνομα του σκαθάριου σκώληκα του ξύλου Platypus. Περιγράφηκε ανεξάρτητα ως «Ornithorhynchus paradoxus» από τον Johann Blumenbach το 1800 (από ένα δείγμα που του δόθηκε από τον Sir Joseph Banks) και ακολουθώντας τους κανόνες προτεραιότητας της ονοματολογίας, αργότερα αναγνωρίστηκε επισήμως ως «Ornithorhynchus anatinus». Η επιστημονική ονομασία «Ornithorhynchus anatinus» προέρχεται από την «ορνιθόρυγχος» («όρνιθα» και «ρύγχος»), και «anatinus», που σημαίνει «παπιοειδής» στα λατινικά.
Δεν υπάρχει παγκοσμίως συμφωνημένη πληθυντική μορφή του όρου «platypus» στην αγγλική γλώσσα. Οι επιστήμονες χρησιμοποιούν γενικά το «platypuses» ή απλά «platypus». Συμπληρωματικά, ο όρος «platypi» χρησιμοποιείται επίσης για τον πληθυντικό, αν και αυτό είναι τεχνικά λανθασμένο και μια μορφή ψευδο-λατινικής, αφού ο σωστός ελληνικός πληθυντικός θα ήταν «platypodes». Οι πρώτοι Βρετανοί άποικοι το ονόμαζαν με πολλά ονόματα, όπως το «watermole», «duckbill» και «duckmo».
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ [1]
- ↑ Government of New South Wales (2008). ««Symbols & Emblems of NSW: Platypus»».
. 2. AMERICAN MUSEUM OF NATURAL HISTORY
 |
Αυτό το λήμμα σχετικά με τη Ζωολογία χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το. |